Γράφει ο Ηρακλής Κακαβάνης //
Όλα όσα έγινα και ελέχθησαν με αφορμή τον 11χρονο Αφγανό Αμίρ μου θύμισαν τη «Μαζώχτρα» του Αργύρη Εφταλιώτη. Ενα έργο γραμμένο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Μια συκοφαντία οδήγησε στον αφανισμό ενός ολόκληρου χωριού. «Πού καιρός και πού κεφάλι να στοχαστούνε, να βρούνε τη φύτρα και τη ρίζα του κακού», τελειώνει το έργο του ο Εφταλιώτης.
Χτες, σήμερα, αύριο, αρκεί μια φήμη, μια χαλκευμένη είδηση για να συκοφαντηθούν — στοχοποιηθούν άτομα, κοινωνικές ομάδες, εθνότητες. Ίδια η αιτία χτες και σήμερα. Η αμορφωσιά (μπορεί να έχουμε γνώσεις όχι όμως κριτική σκέψη), η μη πολιτική και κοινωνική δράση, που συνάρτησή τους σήμερα είναι ο εθισμός στην κατανάλωση «διασκευασμένων» πληροφοριών και η διαστρέβλωση εννοιών όπως πατρίδα, ξένος κλπ.
Πηγή σήμερα, κυρίως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ιδιαίτερα τα ηλεκτρονικά), υπηρέτες διαφόρων σκοπιμοτήτων και πρόθυμοι να θεωρήσουν είδηση οτιδήποτε μπορεί να τους φέρει επισκεψιμότητα (άρα μεγαλύτερο ποσό από τη διαφήμιση). Γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους την παλιά δημοσιογραφική αρχή ότι είδηση είναι το γεγονός (κάτι που έγινε δηλαδή) και όχι η φήμη.
Με τον τρόπο που πληροφορούν, ενημερώνουν καλλιεργούν εξαρτημένα αντανακλαστικά και οδηγούν σε συναισθηματικές αντιδράσεις και όχι σε κριτικούς ή λογικούς στοχασμούς. Δίπλα στα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναπαράγουν αυτό που ακούν και βλέπουν. Έτσι όλοι φρενιασμένοι τρέχουμε πίσω από την κυρίαρχη ερμηνεία των γεγονότων, όπως στη Μαζώχτρα οι κάτοικοι του κρητικού χωριού τρέχανε πίσω από τη φονική καταλαλιά της Ασήμως.
Περσόνες που σπεύδουν να μεταφέρουν πρώτοι την «είδηση», μπλόκερς και πλείστοι άλλοι «likeκατζήδες», δικάζουν, καταδικάζουν και προσκαλούν σε λιθοβολισμό (ηθική, κοινωνική και επαγγελματική εξόντωση) σε έναν ιδιότυπο «ανταγωνισμό» του έτσι είναι γιατί έτσι νομίζω.
Σε μια εποχή που οι πηγές πληροφόρησης έχουν πολλαπλασιαστεί και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυριαρχούν στη ζωή μας, το ερώτημα, το θέμα που θέτει ένας ανόητος μπορεί να μπερδέψει δέκα ξύπνιους και εκατό αφελείς. Έτσι όμως διακρίνεται ο αμπερδούκλωτος. Και η εποχή μας απαιτεί αμπερδούκλωτους. Να διακρίνουν τα «κούφια καρύδια» και όσους τα πλασάρουν στην «αγορά».
___________________________________________________________________________________________________________
Ηρακλής Κακαβάνης — Δημοσιογράφος — Συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Από το 1991 έως το 2013 εργάστηκε στον Ριζοσπάστη. Από το 2013 αρθρογραφεί σε διαδικτυακά Μέσα. Από το 2010 συνεργάτης του περιοδικού «Θέματα Παιδείας».