Ο εγκλεισμός ευνοεί την ενδοοικογενειακή βία, θύματα και τα παιδιά

«Ενός κακού, μύρια έπο­νται» και φαί­νε­ται ότι ο κορο­νο­ϊ­ός, πέρα από τις επι­πτώ­σεις στην υγεία και τη ζωή μας, έγι­νε και η αιτία να φανε­ρω­θούν πολ­λές παθο­γέ­νειες της κοι­νω­νι­κής μας ζωής, με σοβα­ρό­τε­ρη, ίσως, την ενδο­οι­κο­γε­νεια­κή βία με θύμα­τα πολ­λές φορές και τα παι­διά, την οποία ενί­σχυ­σε σε σημα­ντι­κό βαθ­μό ο ανα­γκα­στι­κός εγκλει­σμός στα σπίτια.

Την επο­χή του «μένου­με σπί­τι» για το γενι­κό καλό όλων, κάποιοι άνθρω­ποι βιώ­νουν την ανα­γκα­στι­κή συμ­βί­ω­ση με τον εχθρό τους, που αρκε­τές φορές είναι κάποιο μέλος της ίδιας τους της οικο­γέ­νειας, ανα­φέ­ρουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι εκπρό­σω­ποι της εται­ρί­ας κατά της κακο­ποί­η­σης του παι­διού «ΕΛΙΖΑ».

Εξη­γούν ότι από­δει­ξη για αυτό απο­τε­λούν δύο φαι­νο­με­νι­κά αντί­θε­τα τεκ­μή­ρια, που ωστό­σο οδη­γούν στο ίδιο συμπέ­ρα­σμα. Σε κάποιες χώρες έχου­με αυξη­μέ­νες καταγ­γε­λί­ες και ανα­φο­ρές για ενδο­οι­κο­γε­νεια­κή βία σε γραμ­μές βοή­θειας, καθώς και αύξη­ση των γυναι­κο­κτο­νιών και σε άλλες παρα­τη­ρού­με εμφα­νή μεί­ω­ση στον αριθ­μό καταγ­γε­λιών ενδο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας, γεγο­νός που υπο­δη­λώ­νει ότι τα θύμα­τα βρί­σκο­νται συνε­χώς με τον δρά­στη τους και δεν τους δίνε­ται η δυνα­τό­τη­τα να καλέ­σουν για βοήθεια.

Στην Ιτα­λία τις πρώ­τες 22 ημέ­ρες καρα­ντί­νας το μήνα Μάρ­τιο, η αστυ­νο­μία κατέ­γρα­ψε μεί­ω­ση των καταγ­γε­λιών κατά περί­που 50% συγκρι­τι­κά με το αντί­στοι­χο χρο­νι­κό διά­στη­μα πέρυ­σι, ενώ η μεγα­λύ­τε­ρη γραμ­μή βοή­θειας σε θύμα­τα ενδο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας, η Telefono Rosa, ανα­κοί­νω­σε μεί­ω­ση των κλή­σε­ων κατά 55% από την ίδια περί­ο­δο το 2019. Στην Ισπα­νία τα τηλε­φω­νή­μα­τα για επί­κλη­ση βοή­θειας τις δύο πρώ­τες εβδο­μά­δες του Μαρ­τί­ου αυξή­θη­καν κατά 12,4% συγκρι­τι­κά με το αντί­στοι­χο δεκα­πεν­θή­με­ρο πέρυ­σι, έχουν σημειω­θεί 11 γυναι­κο­κτο­νί­ες, ενώ οι συνο­μι­λί­ες στη γραμ­μή βοή­θειας αυξή­θη­καν κατά 270%. Τρι­πλα­σια­σμός των καταγ­γε­λιών ενδο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας σημειώ­θη­κε το Φεβρουά­ριο στη Χου­μπέι της Κίνας, στην Αργε­ντι­νή μέσα στις 10 πρώ­τες ημέ­ρες της καρα­ντί­νας κατα­γρά­φη­καν 12 γυναι­κο­κτο­νί­ες και 8 από­πει­ρες και 70% μεί­ω­ση των καταγ­γε­λιών για έμφυ­λη βία, ενώ στην Αγγλία οι κλή­σεις προς την Εθνι­κή Γραμ­μή Βοή­θειας αυξή­θη­καν κατά 65% μέσα σε ένα μόνο Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο. «Στη χώρα μας, έχουν κατα­γρα­φεί τρεις δολο­φο­νί­ες γυναι­κών το χρο­νι­κό διά­στη­μα της καρα­ντί­νας», ενώ χαρα­κτη­ρι­στι­κή είναι η δήλω­ση του Γρη­γό­ρη Λέων, Προ­έ­δρου της Ελλη­νι­κής Ιατρο­δι­κα­στι­κής Εται­ρί­ας, σε πρό­σφα­τη συνέ­ντευ­ξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «παρό­τι το ιατρείο μου παρα­μέ­νει δια­θέ­σι­μο μόνο για έκτα­κτα περι­στα­τι­κά, ήδη έχω κλη­θεί να εξε­τά­σω αυτές τις μέρες θύμα­τα ενδο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας που συν­δέ­ουν την κατά­στα­σή τους με τον εγκλει­σμό στο σπίτι».

Γιατί εκδηλώνεται περισσότερη βία με τον εγκλεισμό;

«Οι άνθρω­ποι που επι­βάλ­λο­νται με τη βία, θέλουν να έχουν τον από­λυ­το έλεγ­χο και να επι­δει­κνύ­ουν τη δύνα­μή τους. Το περι­βάλ­λον του εγκλει­σμού ευνο­εί αυτή τους τη συμπε­ρι­φο­ρά», ανα­φέ­ρει η Τίνα Απέρ­γη, κλι­νι­κή Ψυχο­λό­γος, καθη­γή­τρια Ψυχο­λο­γί­ας ACG και επι­στη­μο­νι­κή συνερ­γά­της της Εται­ρί­ας κατά της Κακο­ποί­η­σης του Παι­διού «ΕΛΙΖΑ». «Τα περι­στα­τι­κά βίας και κακο­ποί­η­σης αφο­ρούν οικο­γέ­νειες ή σχέ­σεις που πριν από την κρί­ση της παν­δη­μί­ας βρί­σκο­νταν σε υψη­λό κίν­δυ­νο ή είχαν ήδη σημειώ­σει βίαιες συμπε­ρι­φο­ρές. Αυτό που αλλά­ζει τώρα είναι η αύξη­ση της αβε­βαιό­τη­τας, άρα και του στρες, που τελι­κά συμ­βάλ­λει στην αύξη­ση της έντα­σης των περι­στα­τι­κών βίας».

Υπάρχουν τρόποι προφύλαξης από την ενδοοικογενειακή βία;

Η διοι­κη­τι­κή διευ­θύ­ντρια της Εται­ρί­ας κατά της Κακο­ποί­η­σης του Παι­διού «ΕΛΙΖΑ», Αφρο­δί­τη Στά­θη, υπο­γραμ­μί­ζει πως «ο κάθε ένας από εμάς έχει τη δύνα­μη να βοη­θή­σει. Εάν υπο­ψιά­ζε­στε ότι ένας δικός σας άνθρω­πος ή ένας άνθρω­πος από γει­το­νι­κό σπί­τι υπο­βάλ­λε­ται σε βία από τον σύντρο­φό του γίνε­τε η φωνή του. Επι­κοι­νω­νή­στε μαζί του και κρα­τή­στε ανοι­κτή τη γραμ­μή επι­κοι­νω­νί­ας με όποιον τρό­πο μπο­ρεί­τε, από το τηλέ­φω­νο ή από τα μέσα κοι­νω­νι­κής δικτύ­ω­σης. Δεν πρέ­πει να αγνο­ή­σου­με τον κίν­δυ­νο και τον πόνο που βιώ­νουν οι άνθρω­ποι γύρω μας».

Η νομι­κός, Δρ. στα Δικαιώ­μα­τα του Παι­διού και Επι­στη­μο­νι­κός Συνερ­γά­της της Εται­ρί­ας «ΕΛΙΖΑ», Ηλέ­κτρα Κου­τσού­κου, ανα­φέ­ρει πως, «αν γνω­ρί­ζου­με ότι κάποιο ενή­λι­κο ή ανή­λι­κο άτο­μο κακο­ποιεί­ται συστη­μα­τι­κά, σε αυτές τις έκτα­κτες συν­θή­κες, δε μένου­με αμέ­το­χοι θεα­τές, αλλά επώ­νυ­μα ή ανώ­νυ­μα το αναφέρουμε».

Η κακοποίηση παιδιών

Η κακο­ποί­η­ση ήταν ανέ­κα­θεν και παρα­μέ­νει μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες παθο­γέ­νειες της ελλη­νι­κής κοι­νω­νί­ας, 9 στις 10 σοβα­ρές περι­πτώ­σεις κακο­ποί­η­σης παρα­μέ­νουν χωρίς διά­γνω­ση, ενώ 1 στα 2 παι­διά έχει πέσει θύμα κάποιας μορ­φής σωμα­τι­κής βίας του­λά­χι­στον μία φορά στη ζωή του και 1 στα 5 παι­διά έχει υπο­στεί σεξουα­λι­κή βία, ανα­φέ­ρει η κ. Στά­θη. Προ­σθέ­τει ότι «αν θέλου­με να δού­με πραγ­μα­τι­κή, μακρο­πρό­θε­σμη αλλα­γή, απαι­τεί­ται ένα Εθνι­κό Σχέ­διο δρά­σης. Προς το σκο­πό αυτό, το Σωμα­τείο ΕΛΙΖΑ εδώ και 12 χρό­νια υλο­ποιεί ενέρ­γειες για την πρό­λη­ψη και την αντι­με­τώ­πι­ση της κακο­ποί­η­σης, σε εθνι­κό επί­πε­δο». Περισ­σό­τε­ροι από 5.000 επαγ­γελ­μα­τί­ες, όπως ιατροί, αστυ­νο­μι­κοί και εισαγ­γε­λείς, έχουν ήδη εκπαι­δευ­θεί στην ανα­γνώ­ρι­ση και ορθή δια­χεί­ρι­ση τυχόν περι­στα­τι­κών κακο­ποί­η­σης. Υλο­ποιεί­ται το πρό­γραμ­μα «Ασφα­λές ‘Αγγιγ­μα», που μαθαί­νει σε παι­διά 5 έως 9 ετών πώς να προ­στα­τεύ­σουν τον εαυ­τό τους από τη σεξουα­λι­κή κακο­ποί­η­ση. Έχουν δια­νε­μη­θεί 82.000 εκπαι­δευ­τι­κοί οδη­γοί για νέους γονείς σχε­τι­κά με πρα­κτι­κές οδη­γί­ες για την ανα­τρο­φή των παι­διών. Έχει δημιουρ­γη­θεί το 1ο Νοσο­κο­μεια­κό Κέντρο στην Ελλά­δα, η Μονά­δα Φρο­ντί­δας για την Ασφά­λεια των Παι­διών «Σόφη Βαρ­βι­τσιώ­τη», στο Νοσο­κο­μείο Παί­δων «Π. & Α. Κυρια­κού», υπό τη Β’ Πανε­πι­στη­μια­κή Παι­δια­τρι­κή Κλι­νι­κή για την εξέ­τα­ση παι­διών με υπο­ψία κακοποίησης.

«Ο δρό­μος όμως είναι μακρύς. Η παν­δη­μία θα παρέλ­θει, η κακο­ποί­η­ση όμως θα παρα­μεί­νει. Απαι­τεί­ται ενδυ­νά­μω­ση της εθνι­κής μας στρα­τη­γι­κής, μέσα από τη δια βίου εκπαί­δευ­ση των επαγ­γελ­μα­τιών, την παρο­χή προ-τυπο­ποι­η­μέ­νων εργα­λεί­ων καθο­λι­κά εφαρ­μό­σι­μων, τη διε­πι­στη­μο­νι­κή συνερ­γα­σία, τη δημιουρ­γία νέων νοσο­κο­μεια­κών μονά­δων, καθώς και την ευαι­σθη­το­ποί­η­ση και επι­μόρ­φω­ση του ευρύ κοι­νού σχε­τι­κά με την προ­στα­σία των παι­διών», κατα­λή­γει η κ. Στάθη.

Γραμμές και Σημεία Αναφοράς της Ενδοοικογενειακής βίας

Στο 197 (24ωρη γραμ­μή Εθνι­κού Κέντρου Κοι­νω­νι­κής Αλληλεγγύης)

Στον Συνή­γο­ρο του Πολί­τη — Συνή­γο­ρο του Παι­διού, τηλ.: 213 1306744, 213 1306710, 213 1306703 (γραμ­μα­τεία)

Στην 24ωρη Εθνι­κή Γραμ­μή Παι­δι­κής Προ­στα­σί­ας 1107 του Εθνι­κού Κέντρου Κοι­νω­νι­κής Αλληλεγγύης

Στη γραμ­μή 11525 της Ένω­σης «Μαζί για το Παι­δί», Δευ­τέ­ρα έως Παρα­σκευή 9:00–21:00

Στην 24ωρη Εθνι­κή Τηλε­φω­νι­κή Γραμ­μή για τα Παι­διά 1056 του Συλ­λό­γου «Χαμό­γε­λο του Παιδιού»

Στη Γραμ­μή SOS 15900, υπη­ρε­σία εθνι­κής εμβέ­λειας, που δίνει τη δυνα­τό­τη­τα στις γυναί­κες θύμα­τα βίας ή σε τρί­τα πρό­σω­πα να επι­κοι­νω­νή­σουν άμε­σα με έναν φορέα αντι­με­τώ­πι­σης της έμφυ­λης βίας. Υπάρ­χει δυνα­τό­τη­τα και ηλε­κτρο­νι­κής επι­κοι­νω­νί­ας στο email [email protected]

Στη γραμ­μή 10306, που ξεκί­νη­σε το Υπουρ­γείο Υγεί­ας και οργα­νώ­νε­ται υπό τις επι­στη­μο­νι­κές κατευ­θύν­σεις και την επο­πτεία της Α’ Ψυχια­τρι­κής Κλι­νι­κής της Ιατρι­κής Σχο­λής του Εθνι­κού και Καπο­δι­στρια­κού Πανε­πι­στη­μί­ου Αθηνών».

Στις εισαγ­γε­λι­κές αρχές, ή στο τοπι­κό αστυ­νο­μι­κό τμήμα.