Ο παυλιανισμός του Παύλου εκ της Ταρσού

Γρά­φει ο Στέ­λιος Κανάκης

Δεν θα ήταν υπερ­βο­λή να ονο­μά­ζε­ται ο χρι­στια­νι­σμός παυ­λια­νι­σμός. Βεβαί­ως, εξ’ ίσου θα άρμο­ζε να ονο­μά­ζε­ται κων­στα­ντι­νι­σμός (από τον αυτο­κρά­το­ρα Φλά­βιο Κων­στα­ντί­νο που ουσια­στι­κά τον συγκρό­τη­σε και τον επέ­βα­λε) ή και ευσε­βι­σμός, από τον πολύ Ευσέ­βιο Και­σα­ρεί­ας (265–340, ο λεγό­με­νος και «πατέ­ρας της εκκλη­σια­στι­κής ιστο­ρί­ας») που τον οργά­νω­σε, τον κωδι­κο­ποί­η­σε και τον εφάρ­μο­σε – κατ’ αρχήν ως αυτο­κρα­το­ρι­κή ιδεολογία.

Πιθα­νόν και να του άξι­ζε του παυ­λια­νι­σμού αυτή η… διά­κρι­ση. Αλλά, ποιου Παύ­λου ή Παύ­λων; Για το πρό­σω­πο που απο­κα­λεί­ται Παύ­λος «γνω­ρί­ζου­με» μόνο από τις επι­στο­λές «του» – πολ­λές εκ των οποί­ων έχουν απο­δει­χθεί πλα­στές κι άλλες, γραμ­μέ­νες από διά­φο­ρους κι από τις «Πρά­ξεις των Απο­στό­λων». Οποιοσ­δή­πο­τε άλλος, των πολυ­γρα­φό­τα­των ιστο­ρι­κών της επο­χής μη εξαι­ρου­μέ­νων, τον αγνο­εί ολο­κλη­ρω­τι­κά. Αν και μας προ­σφέ­ρε­ται ο Παύ­λος ως σύγ­χρο­νος του Ιώση­που¹, αγνο­εί παντε­λώς όλα τα ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα της επο­χής καθώς και οτι­δή­πο­τε γρά­φε­ται στα Ευαγ­γέ­λια, με τα οποία έρχε­ται σε κραυ­γα­λέ­ες αντι­φά­σεις. Οι αντι­φά­σεις περισ­σεύ­ουν και μετα­ξύ των επι­στο­λών καθώς και μετα­ξύ αυτών και των «Πρά­ξε­ων» που υπο­τί­θε­ται πως περι­γρά­φουν το έργο του. Αγνο­εί τα πάντα περί Χρι­στού και είναι άγνω­στος στους πάντες. Αλλά και τα ευαγ­γέ­λια τον αγνο­ούν. Πολύ αργό­τε­ρα, στον 4^ο αιώ­να γίνε­ται της… μόδας.

Παρ’ όλο που οι επι­στο­λές του θεω­ρού­νται ως τα πρώ­τα γρα­πτά της Και­νής Δια­θή­κης, ο Ιου­στί­νος,² στο δεύ­τε­ρο μισό του 2^ου αιώ­να, τις αγνο­εί, καθώς και τον υπο­τι­θέ­με­νο συγ­γρα­φέα τους τον Παύ­λο. Παρ’ όλα αυτά, ο συγ­γρα­φέ­ας (ή οι συγ­γρα­φείς) των επι­στο­λών ανα­φέ­ρε­ται σε δια­φο­ρε­τι­κό Ιησού απ’ αυτόν των Ευαγ­γε­λι­στών, οι οποί­οι, βεβαί­ως και αυτοί μετα­ξύ τους αντι­φά­σκουν. Δεν γνω­ρί­ζει τον Ιησού των Ευαγ­γε­λι­στών και οι τελευ­ταί­οι, έχουν κάτι άλλο – εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κό υπ’ όψιν τους, από τον Ιησού του Παύ­λου. Ο Ιησούς του παυ­λια­νι­σμού προ­σο­μοιά­ζει και θυμί­ζει την σωρεία των σωτη­ριο­λο­γι­κών θεών – είδος εν πλή­ρει επαρ­κεία την επο­χή εκεί­νη, οι οποί­οι έτρω­γαν ένα δεί­πνο κατά την Άνοι­ξη, έκα­ναν μια ευχα­ρι­στία, στη συνέ­χεια έπα­σχαν, πέθαι­ναν, θάβο­νταν και μετά από τρεις μέρες ανασταίνονταν.

Δια­λα­λεί την ανά­στα­ση που θα γινό­ταν «εν σαρ­κί», αλλά, όλως περιέρ­γως, δεν ανα­φέ­ρει καμία από τις «ανα­στά­σεις» που χρε­ώ­νουν στον Ιησού, αλλά ούτε και την ανά­στα­ση του Ευτυ­χούς που ο ίδιος διέ­πρα­ξε στην Τρω­ά­δα, κατά τις «Πρά­ξεις».

Σ’ αυτόν τον παρά­ξε­νο –το λιγό­τε­ρο που μπο­ρεί να τον χαρα­κτη­ρί­σει κανείς– τύπο, όπως σκια­γρα­φεί­ται από τις επι­στο­λές και περι­γρά­φε­ται από τις «Πρά­ξεις», φορ­τώ­νε­ται η «απο­ε­βραιο­ποί­η­ση» και η προ­σαρ­μο­γή μιας (ή και περισ­σό­τε­ρων) ολι­γά­ριθ­μης εβραϊ­κής σέχτας στην ευρύ­τε­ρη αυτο­κρα­το­ρι­κή εκδο­χή της.

Ο Σαούλ ή Σαύ­λος ή Παύ­λος, παρου­σιά­ζε­ται να επι­τυγ­χά­νει το ακα­τόρ­θω­το. Βεβαί­ως, με σχε­τι­κή βοή­θεια από τα «ιερά» κεί­με­να των Εβραί­ων – που πλά­θο­νται, παρα­χα­ράσ­σο­νται, πλα­στο­γρα­φού­νται και δια­μορ­φώ­νο­νται συνε­χώς, μέχρι τον 4ο αιώ­να. Επί­σης, την ανο­χή ή και την κάλυ­ψη από τους προ­στά­τες του Ρωμαί­ους κι απ’ όλους όσους, από τους κρα­τού­ντες της επο­χής, αντι­λή­φθη­σαν, σύντο­μα, την αξία ενός δόγ­μα­τος που πει­θα­νά­γκα­ζε τις μάζες και αντάλ­λασ­σε την παρού­σα δου­λεία με την υπερ­βα­τι­κή ανα­γνώ­ρι­ση στη μέλ­λου­σα ζωή.

Όποιος κι αν ήταν ο χρι­στια­νι­σμός στα πρώ­τα του βήμα­τα, στο όνο­μα ενός Παύ­λου, που τον παρου­σιά­ζουν ως υπεύ­θυ­νο για την εξά­πλω­σή του, τον προ­σαρ­μό­ζουν να υπο­τάσ­σει τις μάζες στη ρωμαϊ­κή αυτο­κρα­το­ρία και τον μολύ­νουν ανε­πα­νόρ­θω­τα. Ανε­ξάρ­τη­τα από το αν υπήρ­ξε κάποιος Ιησούς, ο μυθι­στο­ρη­μα­τι­κός Παύ­λος, υπο­τί­θε­ται πως κατορ­θώ­νει να δια­δώ­σει μια διδα­σκα­λία που μισεί τη ζωή, περι­φρο­νεί τον κόσμο, μολύ­νει τη σχέ­ση μας με τον εαυ­τόν μας. Η απέ­χθεια της νευ­ρω­τι­κής και σεξουα­λι­κά ανί­κα­νης καρι­κα­τού­ρας – του Παύ­λου για το σώμα, τη σάρ­κα, το σεξ, τις επι­θυ­μί­ες, ο από­λυ­τος μισο­γυ­νι­σμός του, δια­μόρ­φω­σαν τον κόσμο σε κατα­κόμ­βη δακρύ­ων και αιώ­νιας τιμωρίας.

Παρου­σιά­ζε­ται με τη χαρα­κτη­ρι­στι­κή ευχέ­ρεια επαγ­γελ­μα­τία οπορ­του­νι­στή, όπου ανά­λο­γα με το ακρο­α­τή­ριο, προ­σαρ­μό­ζει το, ακό­μη, εύπλα­στο δόγ­μα, προ­σέ­χο­ντας πάντα μη δυσα­ρε­στή­σει τους Ρωμαί­ους προ­στά­τες του και κρα­τού­ντες της επο­χής. Ας τον παρακολουθήσουμε.

Ο τύπος φαί­νε­ται να μην έχει πολ­λά πράγ­μα­τα να του ζηλέ­ψεις. Κοντός, κοκα­λιά­ρης, φαλα­κρός, υστε­ρι­κός, τεντάς στο επάγ­γελ­μα, από την Ταρ­σό, τον συνα­ντά­με για πρώ­τη φορά, (Πρά­ξεις Απο­στό­λων) ως νεα­νία Σαύ­λο, δύο — τρία χρό­νια μετά τον υπο­τι­θέ­με­νο θάνα­το του Ιησού, στο… θεά­ρε­στο έργο του λιθο­βο­λι­σμού του ελλη­νι­στή Στέ­φα­νου, ως μαθη­τευό­με­νο βασα­νι­στή. Είναι αστός Φαρι­σαί­ος και – μέγα προ­τέ­ρη­μα για την επο­χή, Ρωμαί­ος πολίτης.

Όσο ο εμπα­θής Σαύ­λος ανδρώ­νε­ται, τόσο γίνε­ται ο φόβος και ο τρό­μος των χρι­στια­νών. Κάτι σαν ασφα­λί­της, όπως θα λέγα­με σήμε­ρα, ο Σαύ­λος μπαι­νο­βγαί­νει στα σπί­τια γεμά­τος φανα­τι­σμό και τρα­βά στα βασα­νι­στή­ρια, στις φυλα­κές και τους λιθο­βο­λι­σμούς, άντρες και γυναί­κες αδια­κρί­τως, εντε­ταλ­μέ­νος από τους ορθό­δο­ξους Εβραί­ους και προ­στα­τευ­μέ­νος από τους Ρωμαί­ους συμπο­λί­τες του.

Η περιο­χή δεν μπο­ρεί να ικα­νο­ποι­ή­σει τα ανε­πτυγ­μέ­να σαδι­στι­κά ένστι­κτα του Σαύ­λου και απο­φα­σί­ζουν με αίτη­μά του να κατευ­θυν­θεί προς τη Δαμα­σκό, όπου έχει πολύ πράγ­μα για εκκαθαρίσεις.

Είναι τόση η δου­λειά που τον περι­μέ­νει στη Δαμα­σκό, που συνο­δεύ­ε­ται από από­σπα­σμα, ώστε να είναι πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κός στο έργο του. Κάπου στο δρό­μο, γίνε­ται το θαύ­μα. Να θυμά­στε, πάντα, πως οι πλη­ρο­φο­ρί­ες που έχου­με είναι από αυτούς που ήθε­λαν να φτιά­ξουν, μερι­κούς αιώ­νες αργό­τε­ρα από την επο­χή που ανα­φέ­ρε­ται στις «Πρά­ξεις», την εικό­να του. Το θαύ­μα, λοι­πόν, στο δρό­μο για τη Δαμα­σκό, μπο­ρεί και να ’ναι το απαλ­λα­κτι­κό του Σαύ­λου από κανέ­να αιμα­το­βαμ­μέ­νο πογκρόμ στη Δαμα­σκό. Μπο­ρεί, κάλ­λι­στα, να υπο­νο­εί και να συμ­βο­λί­ζει τη μετα­στρο­φή της παρα­παί­ου­σας Ρωμαϊ­κής Αυτο­κρα­το­ρί­ας, προς μια συνε­κτι­κή και υπο­τα­κτι­κή θρη­σκεία που υπό­σχε­ται να συντη­ρή­σει τον, πνέ­ο­ντα τα λοί­σθια, δουλοκτητισμό.

Τέλος πάντων, οι «Πρά­ξεις» ξαπλώ­νουν κάτω φαρ­δύ-πλα­τύ τον Σαύ­λο, σε μια καρα­μπι­νά­τη υστε­ρι­κή κρί­ση που θα τη ζήλευε το καλύ­τε­ρο ψυχια­τρι­κό σύγ­γραμ­μα σήμε­ρα και επί τρεις μέρες, παρου­σιά­ζει τα μύρια όσα. Έχει όλων των ειδών τις παραι­σθή­σεις – τυφλώ­νε­ται από ένα έντο­νο φως, ακού­ει τη φωνή του Ιησού, “Σαούλ, Σαούλ, τι με διώ­κεις…”, και άλλα τέτοια που σε κάνουν κι ανα­τρι­χιά­ζεις, δεν τρώ­ει και δεν πίνει, για όλο το διάστημα.

Μαζί με τον Σαύ­λο είναι και το από­σπα­σμα που έχει την εξής περί­ερ­γη σχέ­ση με το θαύ­μα, και πάντα από τις «Πρά­ξεις»:

“Οι άνδρες που τον συνό­δευαν έμει­ναν ενε­οί, ακού­ο­ντες μεν την φωνήν, μηδέ­να δε θεω­ρού­ντες”.

Κι από τον Σαύ­λο, υπο­τί­θε­ται, πάντα από το ίδιο κείμενο:

“Εκεί­νοι που ήσαν μαζί μου το μεν φως είδον και κατε­φο­βή­θη­σαν, την φωνήν όμως του λαλού­ντος προς εμέ δεν ήκου­σαν”.

Άντε, βγά­λε άκρη. Τελι­κά, άκου­σαν και είδαν, είδαν και δεν άκου­σαν ή δεν πήραν χαμπά­ρι την τύφλα τους; Φαί­νε­ται πως για την επο­χή, αυτά τα κεί­με­να, όσο ασυ­νε­πή λογι­κά και αλλη­λο­α­ναι­ρού­με­να κι αν ήταν, έπαι­ξαν τον ρόλο τους.

Και θα τον χάνα­με τον Σαύ­λο, αν δεν τον χει­ρο­θε­τού­σε ο Ανα­νί­ας, που εσπευ­σμέ­να απε­στά­λη από τον Θεό, εν είδει… 166.

Αυτός, ο υστε­ρι­κός και φανα­τι­κός Φαρι­σαί­ος με τη βλαμ­μέ­νη λίμπι­ντο, ακο­λου­θεί το πανάρ­χαιο, από τότε, “όσα δε φτά­νει η αλε­πού τα κάνει κρε­μα­στά­ρια” και κηρύσ­σει άκυ­ρη κάθε μορ­φή σεξουα­λι­κό­τη­τας για τον ίδιο, αλλά και για όλο τον υπό­λοι­πο κόσμο και θεσπί­ζει το μίσος για το σώμα, τις γυναί­κες και τη ζωή.

Η απέ­χθειά του για τη σεξουα­λι­κό­τη­τα, η εξύ­μνη­ση της αγνό­τη­τας, η λατρεία της απο­χής, το εγκώ­μιο της χηρεί­ας και της αγα­μί­ας, η προ­τρο­πή να φέρο­νται σαν κι αυτόν, η, κατ’ ανά­γκη, συγκα­τά­νευ­ση στο γάμο, ωσάν το ελά­χι­στο κακό, απο­τε­λούν συμ­πτώ­μα­τα της υστε­ρί­ας του, που κατα­φέρ­νει να δια­πε­ρά­σει όλο το οικο­δό­μη­μα του χρι­στια­νι­κού δόγ­μα­τος, ακό­μη και μέχρι τις μέρες μας.

Ο Παύ­λος της χρι­στια­νι­κής μυθο­λο­γί­ας μισεί τον εαυ­τόν του και μισεί όλο τον κόσμο. Ο κατ’ επάγ­γελ­μα λιθο­βο­λι­στής και διώ­κτης των χρι­στια­νών Σαούλ, μετα­τρε­πό­με­νος σε χρι­στια­νό Παύ­λο, παρα­μέ­νει ο μίσαυ­τος και κατ’ επέ­κτα­ση, ο μισάν­θρω­πος διώ­κτης της ζωής και ό,τι τη συν­θέ­τει, του έρω­τα, του πόθου, της ηδο­νής, των αισθή­σε­ων εν γένει, της χαράς, της ελευ­θε­ρί­ας, της ανε­ξαρ­τη­σί­ας αλλά και της σάρ­κας, του σώματος.

Για τους κατα­σκευα­στές του Παύ­λου, η θεο­λο­γία είναι το μέσο προς την πολι­τι­κή. Περι­γρά­φουν έναν πολι­τι­κά­ντη που προ­σαρ­μό­ζε­ται ανά­λο­γα με το ακρο­α­τή­ριο. Προς τους Ρωμαί­ους, βαπτί­ζει την εξου­σία τους θεό­πνευ­στη, προ­τρέ­πο­ντας τους δύσμοι­ρους χρι­στια­νούς στη γνω­στή υπο­ταγ­μέ­νη στάση.

Προς τους Κοριν­θί­ους (Α΄ επι­στο­λή) το παί­ζει… ολί­γον τσαχπίνης:

“Δεν είμαι ελεύ­θε­ρος;… Μη δεν έχο­μεν εξου­σί­αν να συμπε­ρι­φέ­ρω­μεν αδελ­φήν γυναί­κα, ως και οι λοι­ποί από­στο­λοι, και οι αδελ­φοί του Κυρί­ου, και ο Κηφάς;”

Στους Κορίν­θιους απευ­θύ­νε­ται. Γνω­ρί­ζει πως δια­φέ­ρουν οι από­ψεις τους για τις γυναί­κες. Ως γνω­στόν, η μαγκιά μέχρι εκεί που μας παίρνει.

Οι «Πρά­ξεις» ανα­φέ­ρουν και μια ερω­τι­κή, τρό­πον τινά, περι­πε­τειού­λα του. Έτσι, στο μύθο υπει­σέρ­χε­ται και η «μοι­ραία γυναί­κα». Φαί­νε­ται πως κανείς δε χάνε­ται. Στο Ικά­ριο, ζει η Θέκλα, αρρα­βω­νια­σμέ­νη με ευγε­νή νέο. Ακού­ει τον Παύ­λο, εκστα­σιά­ζε­ται και παρα­τά­ει σύξυ­λο τον αρρα­βω­νια­στι­κό. Ο τελευ­ταί­ος, δια­μαρ­τύ­ρε­ται στον έπαρ­χο, ο οποί­ος και μπου­ζου­ριά­ζει τον Παύ­λο. Η Θέκλα τον επι­σκέ­πτε­ται, επι­μέ­νο­ντας. Φυλα­κί­ζε­ται κι αυτή.

Αργό­τε­ρα, ο Παύ­λος εξο­ρί­ζε­ται και η Θέκλα οδη­γεί­ται στην πυρά. Συμ­βαί­νει άλλο θαύ­μα. Μια βρο­χή, κατα­κλυ­σμιαία, τη σώζει. Τρέ­χει και τον βρί­σκει. Βλέ­πε­τε, ακό­μη και για τον Παύ­λο, υπάρ­χει μια γυναί­κα. Την παίρ­νει μαζί του στην Αντιόχεια.

Εκεί, την ερω­τεύ­ε­ται κάποιος ευγε­νής και προ­σφέ­ρει στον Παύ­λο ένα μεγά­λο ποσό, αυτός αρνεί­ται πως τη γνω­ρί­ζει, η Θέκλα τα στυ­λώ­νει πιστή στον έρω­τά της (ο άλλος ζωντά­νευε παστά ψάρια, εδώ θα κολ­λή­σου­με τώρα;) και τη ρίχνουν στ’ άγρια θηρία. Φαί­νε­ται πως δεν τρώ­γε­ται με τίπο­τα, τη γλι­τώ­νει κι ελευθερώνεται.

Στη δεύ­τε­ρη επι­στο­λή προς τους, φαντά­ζο­μαι έκπλη­κτους, Κορίν­θιους, απα­ριθ­μεί, με υπε­ρη­φά­νεια, τους εξευ­τε­λι­σμούς και τις διώ­ξεις που υπέ­στη, απο­κα­λύ­πτο­ντας, σε όλη του τη μεγα­λο­πρέ­πεια, τον καλ­πά­ζο­ντα μαζο­χι­σμό του, τον ίδιο που θέλη­σαν να επι­βά­λουν στις μάζες.

Πέντε μαστι­γώ­μα­τα από “τεσ­σα­ρά­κο­ντα παρά μίαν”, βλέ­πε­τε, πρό­κει­ται για Ρωμαίο πολί­τη, βουρ­δου­λιές, τρεις άγριους ραβδι­σμούς, ένα λιθο­βο­λι­σμό απ’ όπου τη γλί­τω­σε φτη­νά και την πλη­ρώ­σα­με οι υπό­λοι­ποι, τρία ναυά­για όπου στο ένα πέρα­σε ένα μερό­νυ­χτο στα παγω­μέ­να νερά, χώρια όλα τα άλλα που συνε­πά­γο­νταν τα πολυά­ριθ­μα ταξί­δια εκεί­νη την επο­χή. Η από­λαυ­ση του μαζο­χι­στή ολο­κλη­ρώ­νε­ται με τις φυλα­κί­σεις, τη διε­τή παρα­μο­νή σε μπου­ντρού­μι, την εξορία.

Η γελοιο­ποί­η­ση και ο εξευ­τε­λι­σμός δεν τον πτο­ούν. Τον βάζουν να μιλή­σει στην Αθή­να, απ’ όπου είναι βέβαιο πως δεν πέρα­σε ποτέ, όπου και υπέ­στη αδια­μαρ­τύ­ρη­τα τους γέλω­τες και τα γιου­χα­ΐ­σμα­τα των στω­ι­κών κι επι­κού­ρειων Αθη­ναί­ων, όταν τους μίλη­σε για την ανά­στα­ση, καθα­ρή ανοη­σία για τους καλ­λιερ­γη­μέ­νους Αθηναίους. 

Ο μαζο­χι­στής κι εκτρω­μα­τι­κός Φαρι­σαί­ος απο­δέ­χε­ται την κατα­δί­κη της γυναί­κας στη Γένε­ση και την εκτο­ξεύ­ει, συλ­λή­βδην, στο φόβο και την υπο­τα­γή. Πρε­σβεύ­ει πως κάθε εξου­σία εκπο­ρεύ­ε­ται από το θεό και θεω­ρεί από­λαυ­ση να είναι κανείς υπά­κουος και δού­λος. Ανυ­πα­κοή σε κάποιον από αυτούς τους εκπρο­σώ­πους, σημαί­νει εξέ­γερ­ση κατά του θεού. Ο πανά­γα­θος και φιλεύ­σπλα­χνος θεός του χαί­ρε­ται με την αρρώ­στια, τη φτώ­χεια, τα βάσα­να και τη δου­λεία. Για τον παυ­λια­νι­σμό, κάθε εξου­σία προ­έρ­χε­ται από το θεό και πηγά­ζει απ’ αυτόν. Οι φτω­χές μάζες δεν είναι οι ευνο­ού­με­νες του παυ­λια­νι­σμού, που ενα­ντιώ­νε­ται στην ανύ­ψω­ση των κατα­πιε­σμέ­νων. Ο παυ­λια­νι­σμός απαι­τεί την πει­θαρ­χία στη ρωμαϊ­κή αυτο­κρα­το­ρία και επαι­τεί τον οίκτο και την ευσπλα­χνία των ευπό­ρων. Με άλλα λόγια, ίσα που να κρα­τά­τε στη ζωή τους δού­λους για να ‘χου­με, να παρά­γουν. Οποια­δή­πο­τε ανυ­πα­κοή στους εξου­σια­στές σημαί­νει ενα­ντί­ω­ση σ’ αυτόν το θεό. Ποιος νοή­μων αυτο­κρά­το­ρας θα ενα­ντιω­νό­ταν σ’ ένα τέτοιο δόγ­μα, που από τα πρώ­τα του βήμα­τα φλερ­τά­ρει με τους ισχυ­ρούς, δια­λα­λώ­ντας τα συμ­φέ­ρο­ντά τους και που, αργό­τε­ρα, θα κατα­στεί αγα­στός σύντρο­φος όλων των δυνα­στών και δικτα­τό­ρων της ιστορίας;

Ο Παύ­λος δεν έχει γνω­ρί­σει τον Χρι­στό των ευαγ­γε­λί­ων – πώς θα μπο­ρού­σε άλλω­στε, δεν έχει δια­βά­σει τα ευαγ­γέ­λια, τα οποία – μέσα στις οργιώ­δεις αντι­φά­σεις τους με αυτόν, αλλά και μετα­ξύ τους, μάλ­λον είναι αυτά που στη­ρί­ζο­νται, αργό­τε­ρα, στον παυ­λια­νι­σμό. Φαί­νε­ται να περι­φέ­ρει την υστε­ρία του σ’ όλη την αυτο­κρα­το­ρία, και στο πρό­σφο­ρο έδα­φος της δου­λο­κτη­τι­κής κρί­σης, κοι­νω­νι­κής εξα­θλί­ω­σης και ηθι­κής κατά­πτω­σης, μολύ­νει τα πάντα στο πέρα­σμά του. Λίγους αιώ­νες αργό­τε­ρα, η αρρώ­στια του Παύ­λου θα δια­πο­τί­σει όλη την αυτο­κρα­το­ρία, σημα­δεύ­ο­ντας ακό­μη και τις μέρες μας.

Ο αμόρ­φω­τος τεντο­ποιός –εικά­ζε­ται πως δεν γνώ­ρι­ζε γρα­φή– αντι­πα­ρα­θέ­τει στους Ζηλω­τές, στους Σαδ­δου­καί­ους, και στους Σαμα­ρεί­τες, ανά­στα­ση και μέλ­λου­σα ζωή. Το εσσαι­ι­κό και ζηλω­τι­κό κίνη­μα, απε­λευ­θε­ρω­τι­κά απ’ τη φύση τους, βρί­σκο­νται στο στό­χα­στρο της δου­λι­κής απο­χαύ­νω­σης που πρε­σβεύ­ει ο Παύ­λος. Οι Φαρι­σαί­οι, όμως και αργό­τε­ρα οι Ρωμαί­οι βρί­σκουν μια καλή ευκαι­ρία με την ανά­στα­ση, να μετα­θέ­σουν τις ανεκ­πλή­ρω­τες υπο­σχέ­σεις για καλύ­τε­ρη ζωή των μαζών. 

Πάνω εκεί, υπο­στη­ρί­ζει ο μύθος, οι Ιου­δαί­οι παίρ­νουν ανά­πο­δες και καμιά σαρα­ντα­ριά από δαύ­τους ορκί­ζο­νται να μη φάνε και να μην πιουν, μέχρι να σκο­τώ­σουν τον Παύ­λο. Μια μέρα πριν τον καθα­ρί­σουν, οι Φαρι­σαί­οι το καρ­φώ­νουν στον εκα­τό­νταρ­χο, αυτός με τη σει­ρά του στο χιλί­αρ­χο και 200 Ρωμαί­οι λεγε­ω­νά­ριοι σπεύ­δουν και… σώζουν τον Παύλο.

Ο μύθος, φέρ­νει τον Παύ­λο στη Ρώμη, όταν η συνω­μο­σία των αυλι­κών του Νέρω­να ενά­ντιά του είναι στο απο­κο­ρύ­φω­μά της. Ο Νέρω­νας, με την κλα­σι­κή του παι­δεία και τα φιλο­λαϊ­κά του μέτρα, έχει μπει για τα καλά στο μάτι των Ρωμαί­ων δου­λο­κτη­τών. Φιλέλ­λη­νας, φιλό­δου­λος, ειρη­νι­στής και κατα­δε­χτι­κός, κυκλο­φο­ρεί στην αγο­ρά και απο­κα­λεί με τα ονό­μα­τά τους, όσους τον χαι­ρε­τούν. Από τους πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες, για αντι­κα­τα­στά­της του προ­ο­ρι­ζό­ταν ο Σενέ­κας. Ο φιλό­σο­φος και υπουρ­γός του Νέρω­να Σενέ­κας, υπο­τί­θε­ται πως επι­κοι­νω­νεί με τον Παύ­λο. Ο στω­ι­κός Σενέ­κας, ο οπα­δός των Πυθα­γό­ρα-Πλά­τω­να, αλλη­λο­γρα­φεί με τον ανύ­παρ­κτο, ανι­σόρ­ρο­πο και ημι­μα­θή βάρβαρο.

Γεγο­νός είναι, πάντως, πάντα κατά το μύθο, πως τα βρί­σκουν και το Μάρ­τη του 64, ο Παύ­λος φέρε­ται ανα­κα­τε­μέ­νος στην πυρ­πό­λη­ση της Ρώμης εν τη, βεβαιω­μέ­νη, απου­σία του Νέρω­να στο Άντζιο, 50 χιλιό­με­τρα μακριά. Το ανο­σιούρ­γη­μα είναι μεγά­λο. Η εγκα­τά­λει­ψη των παλιών φίλων είναι πλή­ρης. Ο παυ­λια­νι­σμός έπαι­ξε το χαρ­τί των Ρωμαί­ων και τώρα διώ­κε­ται. Γίνε­ται, επί­σης, η αιτία για τον πρώ­το ουσια­στι­κό διωγ­μό των χρι­στια­νών. Η αλή­θεια είναι ότι, με κάποιο τρό­πο, εβραϊ­κές ομά­δες έβα­λαν το χερά­κι τους στην κατα­στρο­φή. Ο «εμπρη­στής» της Ρώμης τη γλι­τώ­νει κατα­διω­κό­με­νος. Οι Ρωμαί­οι τα βάζουν με τους Εβραί­ους. Τελι­κά συλ­λαμ­βά­νε­ται και το 67 απο­κε­φα­λί­ζε­ται, όχι για την ιδε­ο­λο­γία του, αλλά ως κοι­νός εγκλη­μα­τί­ας, με τον πιο ατι­μω­τι­κό για την επο­χή θάνα­το. Το σώμα του αφή­νε­ται βορά στα όρνεα κι ο κόσμος θα μάθει για τον Παύ­λο πολ­λά χρό­νια αργό­τε­ρα, όταν θα τίθε­νται οι βάσεις του παυ­λια­νι­σμού, οι οποί­ες, για τα επό­με­να δυο χιλιά­δες χρό­νια, θα φρε­νά­ρουν την πρό­ο­δο της ανθρω­πό­τη­τας, κατα­κρε­ουρ­γώ­ντας ψυχές και σώμα­τα εκα­τομ­μυ­ρί­ων ανθρώπων.

Τι άθλιος θάνα­τος για τον άνθρω­πο που θεω­ρεί­ται ότι το έργο του εξα­πλώ­θη­κε σ’ όλο τον πολι­τι­σμέ­νο κόσμο της επο­χής! Ο αδύ­να­μος και ψυχι­κά άρρω­στος αυτός ανθρω­πά­κος, που παρου­σιά­ζει η μυθο­λο­γία του χρι­στια­νι­σμού, πριν κατα­σπα­ρα­χτεί από τα όρνεα, υπο­τί­θε­ται πως κατά­φε­ρε να μολύ­νει ολό­κλη­ρη την ανθρω­πό­τη­τα, στο­χεύ­ο­ντας στην αιτία όλων των προ­βλη­μά­των του και δημιουρ­γώ­ντας παράλ­λη­λα έναν απο­διο­πο­μπαίο τράγο.

Οι γυναί­κες, η ερω­τι­κή επι­θυ­μία, η αγά­πη προς το σώμα της ύπαρ­ξής μας πνί­γο­νται στη νεύ­ρω­σή του. Ο άρρω­στος Παύ­λος, αδυ­να­τώ­ντας να ζήσει αλλά και αρνού­με­νος την ανι­κα­νό­τη­τά του, μισεί τη ζωή και προ­σφέ­ρει στην ανθρω­πό­τη­τα πρό­τυ­πα προς μίμη­ση. Μιας και το σώμα του τον προ­δί­δει, τον ταπει­νώ­νει, τον πλη­γώ­νει, προ­τεί­νει στην ανθρω­πό­τη­τα την ιδε­ο­λο­γι­κή βάση για να πρά­ξει το ίδιο στο δικό της σώμα.

Για τα επό­με­να τρια­κό­σια ολό­κλη­ρα χρό­νια, κανείς δεν μιλά για τον Παύ­λο ή τους Παύ­λους και τους παυ­λια­νι­στές. Πολ­λοί υπο­στη­ρί­ζουν, βάσι­μα, πως ό,τι κι αν ακό­μη, υπήρ­ξε Παύ­λος – ένας ή περισ­σό­τε­ροι, τα απο­δι­δό­με­να σε αυτόν γρα­φτά (οι επι­στο­λές) είναι, κατά πολύ, μετα­γε­νέ­στε­ρα. Εντε­λώς… συμ­πτω­μα­τι­κά και τα παλαιό­τε­ρα σωζό­με­να χει­ρό­γρα­φα της Και­νής Δια­θή­κης δεν χρο­νο­λο­γού­νται πέρα από τα μέσα του 4^ου αιώ­να. Ήταν ο Φλά­βιος Κων­στα­ντί­νος που επέ­βα­λε τη σύντα­ξη των κει­μέ­νων που συνέ­θε­σαν την Και­νή Δια­θή­κη και ο Ευσέ­βιος Και­σά­ρειας που στά­θη­κε ο πολύ­τι­μος αρω­γός του.

Απο­φα­σι­σμέ­νη η δου­λο­κτη­τι­κή εξου­σία να ξεκα­θα­ρί­σει το τοπίο των δεκά­δων συγκρο­τη­μέ­νων θρη­σκευ­τι­κών δογ­μά­των, Εκκλη­σιών και αιρέ­σε­ων και να επι­βά­λει με ενιαίο τρό­πο την πολι­τι­κή της στους υπο­ταγ­μέ­νους λαούς, συγκα­λεί το 325 την Πρώ­τη Οικου­με­νι­κή Σύνο­δο, στη Νίκαια της Βηθυ­νί­ας. Μετά από περί­που δύο χρό­νια περι­πε­τειω­δών, δια­κο­πτό­με­νων συνε­δριά­σε­ων και ψηφο­φο­ριών, κατέ­λη­ξαν στο όνο­μα του θεού της αυτο­κρα­το­ρί­ας: Ήσους Κρίσ­να (Hesus Krisna), που με τον και­ρό εξε­λί­χθη­κε σε Ήσους Κράιστ και Τζέ­σους Κράιστ, που στα ελλη­νι­κά απο­δό­θη­κε ως Ιησούς Χρι­στός.³

Και­ρός, λοι­πόν, να στοι­χειο­θε­τη­θούν και οι ήρω­ες της νέας ιδε­ο­λο­γί­ας. Έτσι, εμφα­νί­στη­κε και ο Παύ­λος, καθώς και οι υπό­λοι­ποι «ήρω­ες» του μύθου. Με μια δια­φο­ρά: Το ρεύ­μα του παυ­λια­νι­σμού ήταν εκεί­νο που επι­κρά­τη­σε στον λεγό­με­νο χρι­στια­νι­σμό. Μια θρη­σκεία στή­ριγ­μα στην κάθε είδους ταξι­κή κοι­νω­νία. Το δου­λο­κτη­τι­κό σύστη­μα είχε απο­κτή­σει τη συνε­κτι­κή του ιδεολογία.

Πολύ αργό­τε­ρα από τον 4^ο αιώ­να, όταν ο χρι­στια­νι­σμός έχει επι­βλη­θεί και εξα­πλω­θεί με την κρα­τι­κή επι­βου­λή, ενα­γκα­λι­ζό­με­νος, μέχρι πνιγ­μού, την κρα­τι­κή εξου­σία, η τρο­μο­κρα­τία του ασκεί­ται αμεί­λι­κτα και απο­τε­λε­σμα­τι­κά και οι αυτό­πτες μάρ­τυ­ρες έχουν εξα­φα­νι­στεί. Ο τρό­μος βασι­λεύ­ει. Ο σκο­τα­δι­σμός του παυ­λια­νι­σμού, γέν­νη­μα-θρέμ­μα του δου­λο­κτη­τι­κού συστή­μα­τος είναι ακό­μη εδώ.

_______________________________________________________________________

Βιβλιο­γρα­φία:

«Αρχαί­ες θρη­σκεί­ες και Χρι­στια­νι­σός», Γιάν­νης Κορ­δά­τος, Μπου­κου­μά­νης Δ΄ έκδο­ση, Αθή­να 1973.

«Θεός και Κεφά­λαιο», Κώστας Λάμπος, Εκδό­σεις Κουκ­κί­δα, Αθή­να 2015.

«Ιερές Βλα­κεί­ες», Στέ­λιος Κανά­κης, Εκδό­σεις Εντύ­ποις, Δ΄ Έκδο­ση, Αθή­να 2018.

«Οι ρίζες του Χρι­στια­νι­σμού», Ι. Λέν­τσμαν, Εκδο­σεις Κέδρος ΑΕ, Αθή­να 2001

«Πραγ­μα­τεία περί αθε­ο­λο­γί­ας», Michel Onfray, Εξά­ντας, Αθή­να 2006.

«Πως γεν­νιού­νται, ζουν και πεθαί­νουν οι Θεοί και οι Θεές», Εμ. Για­ρο­σλάβ­σκι, Εκδό­σεις ΓΝΩΣΕΙΣ.

3^ Εκτε­νέ­στε­ρα στο «Θεός και Κεφά­λαιο», Κώστας Λάμπος, Εκδό­σεις Κουκ­κί­δα, Αθή­να 2015.

Στέλιος Κανάκης

Διδάσκει στην επαγγελματική εκπαίδευση και παράλληλα δραστηριοποιείται σε διάφορες επιχειρήσεις, κυρίως στο χώρο του βιβλίου. Έχει γράψει, υπό μορφή ημερολογίων, τα «Με τη μουσική του κόσμου», «Οι μουσικοί του κόσμου» και «Δώδεκα μήνες μουσική». Επίσης τα βιβλία «Ιερές Βλακείες», Εμπειρία Εκδοτική 1η και 2η έκδοση – Εκδόσεις Εντύποις 3η και 4η, το «Η Αγρία Γραφή», Εκδόσεις ΚΨΜ και το «Τ’ Άστρα στο κεφάλι μας», Εκδόσεις Εντύποις.
[email protected] Facebook: Stelios Kanakis /ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ

Πηγή: Documento

Στέλιος Κανάκης

Διδάσκει στην επαγγελματική εκπαίδευση και παράλληλα δραστηριοποιείται σε διάφορες επιχειρήσεις, κυρίως στο χώρο του βιβλίου. Έχει γράψει, υπό μορφή ημερολογίων, τα «Με τη μουσική του κόσμου», «Οι μουσικοί του κόσμου» και «Δώδεκα μήνες μουσική». Επίσης τα βιβλία «Ιερές Βλακείες», Εμπειρία Εκδοτική 1η και 2η έκδοση – Εκδόσεις Εντύποις 3η και 4η, το «Η Αγρία Γραφή», Εκδόσεις ΚΨΜ και το «Τ’ Άστρα στο κεφάλι μας», Εκδόσεις Εντύποις.
[email protected] Facebook: Stelios Kanakis /ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ