Ο «Πόλεμος του Ποδοσφαίρου», καταστράφηκαν πόλεις, πέθαναν άνθρωποι

Αμέ­τρη­τοι πόλε­μοι έχουν κατα­γρα­φεί στις μαύ­ρες σελί­δες της ιστο­ρί­ας. Από τον πόλε­μο για ένα «κέρα­το» (Τρω­ι­κός Πόλε­μος) μέχρι τον πόλε­μο για το απο­τέ­λε­σμα ενός ποδο­σφαι­ρι­κού αγώ­να (Βέβαια πάντα πίσω από την αφορ­μή που χρη­σι­μο­ποιού­νταν για να «δικαιω­θεί ο πόλε­μος» υπήρ­χαν άλλες επι­διώ­ξεις, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).

Στην προ­κει­μέ­νη περί­πτω­ση, στον πόλε­μο που θα ανα­φερ­θού­με είχε… ποδο­σφαι­ρι­κό περιε­χό­με­νο. Στις 14 Ιου­λί­ου 1969 ο στρα­τός του Ελ Σαλ­βα­δόρ επι­τέ­θη­κε στην Ονδού­ρα, η οποία αντε­πι­τέ­θη­κε βομ­βαρ­δί­ζο­ντας τις πετρε­λαϊ­κές εγκα­τα­στά­σεις του Ελ Σαλ­βα­δόρ. Αφορ­μή ήταν ένας ποδο­σφαι­ρι­κός αγώ­νας για το Μου­ντιάλ, αλλά τα πραγ­μα­τι­κά αίτια ανά­γο­νται στις εδα­φι­κές διεκ­δι­κή­σεις, εξαι­τί­ας του μετα­να­στευ­τι­κού ρεύ­μα­τος από το Σαλ­βα­δόρ προς την Ονδού­ρα και του ανα­δα­σμού της γης στην Ονδούρα…

Πράγ­μα­τι, δύο αγώ­νες μετα­ξύ της Ονδού­ρας και του Ελ Σαλ­βα­δόρ το 1969, στά­θη­καν αφορ­μή για να κατα­στρα­φούν περιου­σί­ες και πόλεις, και να πεθά­νουν άνθρω­ποι… Έμει­ναν στην ιστο­ρία ως «Πόλε­μος του Ποδο­σφαί­ρου» ή αλλιώς «Πόλε­μος των 100 ωρών».

Από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 1960 οι δύο χώρες δεν είχαν τις καλύ­τε­ρες σχέ­σεις. Τα πάντα ήταν θέμα πλη­θυ­σμια­κής συμ­φό­ρη­σης, αφού τα 3.000.000 κάτοι­κοι της Ονδού­ρας ζού­σαν σε 43.277 τετρα­γω­νι­κά μίλια, τη στιγ­μή που 4.000.000 πολί­τες του Ελ Σαλ­βα­δόρ ήταν συνω­στι­σμέ­νοι σε 8.260. Η μετοί­κι­ση στη γει­το­νι­κή χώρα ήταν ανα­με­νό­με­νη, πήρε φρε­νή­ρεις ρυθ­μούς και ξεσή­κω­σε τις έντο­νες αντι­δρά­σεις των συντη­ρη­τι­κών παρα­τά­ξε­ων στην Ονδούρα.

To μίσος που είχε δημιουρ­γη­θεί ανά­με­σα στους δύο λαούς, κλι­μα­κώ­θη­κε επι­κίν­δυ­να το 1969 όταν οι εθνι­κές ποδο­σφαι­ρι­κές ομά­δες τέθη­καν αντι­μέ­τω­πες στους προ­κρι­μα­τι­κούς του παγκο­σμί­ου κυπέλ­λου του 1970 και η ομά­δα του Ελ Σαλ­βα­δόρ ταξί­δευ­σε για τον πρώ­το αγώ­να στην Τεγκου­σι­γκάλ­πα, που εκεί­νες τις ημέ­ρες είχε να αντι­με­τω­πί­σει φοβε­ρές απερ­για­κές κινη­το­ποι­ή­σεις των εκπαι­δευ­τι­κών. Η πόλη και­γό­ταν από καμέ­να λάστι­χα, οι σπα­σμέ­νες βιτρί­νες ήταν καθη­με­ρι­νό φαι­νό­με­νο και επει­σό­δια σημειώ­νο­νταν παντού.

Στις 8 Ιου­νί­ου, στο γήπε­δο η ατμό­σφαι­ρα ήταν εκρη­κτι­κή, καθώς χιλιά­δες ήταν κι οι οπα­δοί των φιλο­ξε­νού­με­νων, κυρί­ως μετα­νά­στες που έβγα­ζαν το ψωμί τους στην Ονδού­ρα. Δυστυ­χώς, ακό­μη κι η εξέ­λι­ξη του παι­χνι­διού ήταν τέτοια που… ευνο­ού­σε την πιθα­νό­τη­τα επει­σο­δί­ων, αφού οι γηπε­δού­χοι πήραν τη νίκη 1–0 με γκολ στο τελευ­ταίο λεπτό. Στη συνέ­χεια η κατά­στα­ση ξέφυ­γε από κάθε έλεγ­χο και για πολύ ώρα έπε­φτε… ανε­λέ­η­το ξύλο. Λένε, μάλι­στα, ότι ήταν πολύ εύκο­λο να μάθει κανείς ποιοι είχαν παρα­κο­λου­θή­σει τον αγώ­να, αφού για αρκε­τές ημέ­ρες μετά κυκλο­φο­ρού­σαν με επίδεσμους!

Ο τρό­πος που έχα­σε το Σαλ­βα­δόρ προ­κά­λε­σε την αυτο­κτο­νία της 18χρονης Αμέ­λια Μπο­λά­νιος. Η νεα­ρή κοπέ­λα χρί­στη­κε μάρ­τυ­ρας από τους συμπα­τριώ­τες της, οι οποί­οι ζητού­σαν εκδί­κη­ση στον επαναληπτικό.

Η ρεβάνς θα γινό­ταν μία εβδο­μά­δα αργό­τε­ρα (15 Ιου­νί­ου) στο Σαν Σαλ­βα­δόρ κι οι οπα­δοί των γηπε­δού­χοι είχαν όλον τον και­ρό στη διά­θε­σή τους, για να ετοι­μά­σουν την εκδί­κη­ση. Όταν η απο­στο­λή της Ονδού­ρας έφτα­σε στο Σαν Σαλ­βα­δόρ, στο αερο­δρό­μιο τους περί­με­νε ένα πανό το οποίο έγραφε:

«Χαι­ρό­μα­στε πολύ που βρί­σκε­στε εδώ. Σύντο­μα θα μάθε­τε το για­τί!», χαι­ρε­τι­σμός που θύμι­ζε τα πάθη των Χρι­στια­νών στο Κολοσ­σαίο. Η πρώ­τη κίνη­ση των φανα­τι­κών ήταν να βάλουν φωτιά στο ξενο­δο­χείο που διέ­με­νε η απο­στο­λή των φιλο­ξε­νού­με­νων, οι παί­κτες όμως φρό­ντι­σαν να εκκε­νώ­σουν γρή­γο­ρα τα δωμά­τιά τους. Μετα­φέρ­θη­καν σε άλλο ξενο­δο­χείο, όμως δεν κατά­φε­ραν να κλεί­σουν μάτι, αφού όλη τη νύχτα κάποιοι τρα­γου­δού­σαν κάτω από τα δωμάτια!

Οι ποδο­σφαι­ρι­στές της Ονδού­ρας, άυπνοι και κατα­τα­λαι­πω­ρη­μέ­νοι, παρα­πα­τού­σαν την επο­μέ­νη στο γήπε­δο και το Ελ Σαλ­βα­δόρ πήρε άνε­τα τη νίκη με 3–0. Όταν επέ­στρε­ψαν στην Τεγκου­σι­γκάλ­πα και αφη­γή­θη­καν τις εμπει­ρί­ες τους, ξέσπα­σαν νέα επει­σό­δια ενα­ντί­ον των μετα­να­στών από το Ελ Σαλβαδόρ.

Κανείς δεν τολ­μού­σε να φαντα­στεί τι θα συνέ­βαι­νε στον τελι­κό του προ­κρι­μα­τι­κού τουρ­νουά, όπου οι δύο ομά­δες θα αγω­νί­ζο­νταν εκ νέου, αυτή τη φορά σε ουδέ­τε­ρη έδρα, στην πόλη του Μεξι­κού. Ο αγώ­νας έγι­νε στις 26 Ιου­νί­ου, το Ελ Σαλ­βα­δόρ πήρε τη νίκη με 3–2, όμως η Ονδού­ρα είχε σοβα­ρά παρά­πο­να από τη διαι­τη­σία. Οι παρά­γο­ντες της ομο­σπον­δί­ας κατη­γό­ρη­σαν ευθέ­ως τους αντι­πά­λους τους για δωρο­δο­κία και λίγες ώρες μετά τα μεσά­νυ­χτα η κυβέρ­νη­ση της Νου­έ­βα Οκο­τε­πέ­κε (της τότε πρω­τεύ­ου­σας) ανα­κοί­νω­σε ότι δια­κό­πτει τις διπλω­μα­τι­κές σχέ­σεις με τη γει­το­νι­κή χώρα!

Τις επό­με­νες ημέ­ρες υπήρ­ξαν συνε­χείς προ­κλή­σεις εκα­τέ­ρω­θεν, μέχρι που το πρωί τις 14ης Ιου­λί­ου 1969 η πολε­μι­κή αερο­πο­ρία του Ελ Σαλ­βα­δόρ βομ­βάρ­δι­σε περιο­χές της Ονδού­ρας και μέχρι το βρά­δυ της επο­μέ­νης ημέ­ρας είχε κατα­λά­βει τη Νου­έ­βα Οκο­τε­πέ­κε. Η Ονδού­ρα αντε­πι­τέ­θη­κε και κατά­φε­ρε να απο­μα­κρύ­νει το στρα­τό των αντι­πά­λων. Ακο­λού­θη­σαν διπλω­μα­τι­κές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις και στις 18 Ιου­λί­ου απο­φα­σί­στη­κε η κατά­παυ­ση του πυρός (τέθη­κε σε ισχύ δύο ημέ­ρες αργό­τε­ρα), ενώ ο στρα­τός του Ελ Σαλ­βα­δόρ απο­σύρ­θη­κε στις αρχές Αυγούστου.

Έντε­κα χρό­νια μετά (1980), μια μέρα σαν σήμε­ρα, τα δύο κρά­τη υπέ­γρα­ψαν συν­θή­κη ειρή­νης, ενώ το Διε­θνές Δικα­στή­ριο της Χάγης θα ήταν υπεύ­θυ­νο για τις συνο­ρια­κές τους δια­φο­ρές. Το 1982, το Διε­θνές Δικα­στή­ριο, επι­δί­κα­σε το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος των αμφι­σβη­τού­με­νων εδα­φών στην Ονδού­ρα και έξι χρό­νια αργό­τε­ρα (1988) η Ονδού­ρα και το Ελ Σαλ­βα­δόρ υπέ­γρα­ψαν συν­θή­κη οριο­θέ­τη­σης των συνό­ρων για την εφαρ­μο­γή της από­φα­σης του Δικαστηρίου.

Η σύρ­ρα­ξη αυτή έμει­νε στην ιστο­ρία ως ο «πόλε­μος του ποδο­σφαί­ρου» (Football War) κατά τον οποίο σκο­τώ­θη­καν περί­που 3.000 άνθρω­ποι και από τις δύο πλευ­ρές, ενώ περί­που 100.000 μετα­νά­στες του Ελ Σαλ­βα­δόρ ανα­γκά­στη­καν να εγκα­τα­λεί­ψουν την Ονδούρα.