Ο ρατσισμός περιμένει τους Ρομά  και πολλούς άλλους με «λάθος» χρώμα και εθνικότητα που φεύγουν από την Ουκρανία

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της // 

Ενώ οι ευρω­παϊ­κές χώρες ξεχει­λί­ζουν τώρα από αλλη­λεγ­γύη προς τους πρό­σφυ­γες από την Ουκρα­νία, είναι μια ομά­δα που δεν πρέ­πει να αισθά­νε­ται την ίδια αλλη­λεγ­γύη. Εκεί­νοι με δια­φο­ρε­τι­κό χρώ­μα δέρ­μα­τος ή εθνι­κό­τη­τα δυσκο­λεύ­ο­νται πολύ περισ­σό­τε­ρο να ξεφύ­γουν από τον πόλε­μο και αντι­με­τω­πί­ζουν χει­ρό­τε­ρες συν­θή­κες μόλις φύγουν, γρά­φει η εφη­με­ρί­δα Riktpunkt του ΚΚ Σουηδίας.

Ανα­φέ­ρε­ται στην κατά­στα­ση Ρομά και Αφρι­κα­νών, Ασια­τών όπως προ­κύ­πτει από δημο­σιεύ­μα­τα του Bloomberg Equality και του Ευρω­παϊ­κού Κέντρου για τα δικαιώ­μα­τα των Ρομά (ERRC)

Οι Ουκρα­νοί Ρομά που, όπως όλοι οι άλλοι, θέλουν επί­σης να ξεφύ­γουν από τις βόμ­βες και τον πόλε­μο, αντι­με­τω­πί­ζουν άθλιες συν­θή­κες στη Μολ­δα­βία όπου μετα­φέ­ρο­νται με λεω­φο­ρεία στα ρου­μα­νι­κά σύνο­ρα και εκφορ­τώ­νο­νται εκεί. Συχνά τους δια­χω­ρί­ζουν από τους υπό­λοι­πους που έχουν έρθει, έτσι ώστε οι Ρομά να στε­γά­ζο­νται ξεχω­ρι­στά με κακές συν­θή­κες δια­βί­ω­σης και ανε­παρ­κή τροφή.

Το Ευρω­παϊ­κό Κέντρο Δικαιω­μά­των των Ρομά (ERRC) επι­σκέ­φθη­κε τρία ξεχω­ρι­στά κέντρα υπο­δο­χής στην Μολ­δα­βία που χρη­σι­μο­ποιού­νται σχε­δόν απο­κλει­στι­κά για να φιλο­ξε­νή­σουν Ρομά πρό­σφυ­γες, καθώς και μικρό αριθ­μό άλλων εθνι­κών μειονοτήτων.

Σε ένα αχρη­σι­μο­ποί­η­το γρα­φείο στην πρω­τεύ­ου­σα Chisinau περί­που 70–80 Ρομά (συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων πολ­λών παι­διών) ήταν στρυ­μωγ­μέ­νοι σε μικρούς χώρους, μερι­κές φορές 15 σε ένα δωμά­τιο. Υπήρ­χε μόνο μια τουα­λέ­τα στο ισό­γειο χωρίς άλλες εγκα­τα­στά­σεις υγιεινής.

Είπαν ότι τους έδω­σαν φαγη­τό μόνο το βρά­δυ της πρώ­της ημέ­ρας που έφτα­σαν. Μετά από τρεις ημέ­ρες, μετα­φέρ­θη­καν με λεω­φο­ρείο στα ρου­μα­νι­κά σύνορα.

Περί­που 175 πρό­σφυ­γες φιλο­ξε­νού­νταν σε αυτό που κάπο­τε ήταν ένα δημο­τι­κό νοσο­κο­μείο για φυμα­τι­κούς, που είχε χρη­σι­μο­ποι­η­θεί πρό­σφα­τα για τη θερα­πεία ασθε­νών με covid-19. Η συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των ανθρώ­πων ήταν Ρομά εκεί, μαζί με μερι­κούς Αζέ­ρους και Ουζμπέκους.

Ο μεγα­λύ­τε­ρος αριθ­μός Ρομά προ­σφύ­γων φιλο­ξε­νεί­ται επί του παρό­ντος στο Manej Sports Arena, ένα κλει­στό στά­διο στί­βου στο Chisinau.

Το ERRC εκτι­μά ότι αυτή τη στιγ­μή υπάρ­χουν περί­που 600 πρό­σφυ­γες που ζουν εκεί σε μια μεγά­λη αίθου­σα, η συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των οποί­ων είναι Ρομά. Υπάρ­χουν ανε­παρ­κείς πόροι εδώ για να καλύ­ψουν έναν τόσο μεγά­λο αριθ­μό ανθρώ­πων, με τους Ρομά να δια­μαρ­τύ­ρο­νται ότι δεν υπάρ­χει αρκε­τό φαγη­τό, ζεστός ρου­χι­σμός ή φάρ­μα­κα για παι­διά που αρρωσταίνουν.

Επι­πλέ­ον, οι Ρομά συχνά στέλ­νο­νται στα σύνο­ρα χωρίς να ενη­με­ρώ­νο­νται για τον τρό­πο λει­τουρ­γί­ας της μετα­να­στευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας, και πολ­λοί απο­μα­κρύ­νο­νται επει­δή δεν έχουν τα σωστά έγγραφα.

Τα παι­διά που συνο­δεύ­ο­νται από ενή­λι­κα μέλη της οικο­γέ­νειας που δεν είναι γονείς τους συχνά στε­ρού­νται την είσο­δο και τα μέλη της οικο­γέ­νειάς τους αντι­με­τω­πί­ζουν ακό­μη και κατη­γο­ρί­ες για εμπο­ρία ανθρώπων.

Άλλοι απλά δεν έχουν δια­βα­τή­ριο, ή σε ορι­σμέ­νες περι­πτώ­σεις δεν έχουν καθό­λου ταυ­τό­τη­τα, και είναι εγκλω­βι­σμέ­νοι στο περι­βάλ­λον του δια­χω­ρι­σμέ­νου φυλε­τι­κά κέντρου υπο­δο­χής, ανύ­μπο­ροι να φτά­σουν στους φίλους και την οικο­γέ­νειά τους στην ΕΕ και ανή­μπο­ροι να επι­στρέ­ψουν στα σπί­τια τους στην Ουκρανία.

Οι συνο­ρια­κές αρχές δεν έχουν το δικαί­ω­μα να απο­μα­κρύ­νουν όσους ζητούν άσυ­λο, Ρομά ή μη Ρομά, απλώς και μόνο επει­δή δεν δια­θέ­τουν έγγρα­φα ταυ­το­ποί­η­σης. Το δικαί­ω­μα ασύ­λου προ­ϋ­πο­θέ­τει ότι σε περιό­δους πολέ­μου, οι πρό­σφυ­γες είναι αδύ­να­το να πάνε στο γρα­φείο δια­βα­τη­ρί­ων τους και να πάρουν ταξι­διω­τι­κά έγγραφα.

Με όλα τα γρα­φεία κλει­στά στην Ουκρα­νία, καθώς και την ουκρα­νι­κή πρε­σβεία στο Chisinau, αυτοί οι Ρομά πρό­σφυ­γες δεν έχουν κανέ­να τρό­πο από­κτη­σης έγκυ­ρων εγγράφων.

Προς το παρόν, φαί­νε­ται ότι αυτή η χαλά­ρω­ση δεν εφαρ­μό­ζε­ται όταν πρό­κει­ται για απά­τρι­δες Ρομά πρό­σφυ­γες στα σύνο­ρα με τη Μολδαβία.

Δεν είναι όμως μόνο οι Ρομά.

Υπάρ­χουν πολ­λές ανα­φο­ρές για το πώς οι μη λευ­κοί που προ­σπά­θη­σαν να δια­φύ­γουν από την εμπό­λε­μη Ουκρα­νία αντι­με­τω­πί­στη­καν με ρατσισμό.

Ανα­γκά­στη­καν να κατέ­βουν από τα τρέ­να, ανα­γκά­στη­καν χωρίς στέ­γη να παγώ­σουν έξω, ενώ σε άλλους δόθη­κε στέ­γη αλλά ανα­γκά­στη­καν να περι­μέ­νουν για μέρες για να συνε­χί­σουν, ενώ οι λευ­κοί Ουκρα­νοί ανε­βαί­νουν το συντο­μό­τε­ρο δυνα­τόν γρά­φει το Bloomberg Equality.

Καθώς προ­σπα­θούν να βρουν πού να πάνε στη συνέ­χεια, δεν είναι σαφές ότι θα βρουν κατα­φύ­γιο στην Ευρώ­πη. Αυτό επει­δή η ΕΕ ψήφι­σε ένα άνευ προη­γου­μέ­νου μέτρο που επι­τρέ­πει στους Ουκρα­νούς να παρα­μεί­νουν για τρία χρό­νια στα κρά­τη μέλη αλλά ενα­πό­κει­ται σε μεμο­νω­μέ­νες χώρες να απο­φα­σί­σουν αν προ­σφέ­ρουν στους μη Ουκρα­νούς που είχαν νόμι­μη δια­μο­νή στην χώρα την ίδια προστασία.

Οι δια­κρί­σεις που αντι­με­τώ­πι­σαν ορι­σμέ­νοι ανα­δει­κνύ­ουν τον τρό­πο με τον οποίο η Ευρώ­πη έχει αντι­με­τω­πί­σει ανθρώ­πους δια­φο­ρε­τι­κών εθνι­κο­τή­των που δια­φεύ­γουν από τις συγκρούσεις.

Αυτή είναι η Ευρώ­πη της «αλλη­λεγ­γύ­ης» και της «αρω­γής» των κατα­τρεγ­μέ­νων που εφαρ­μό­ζει δύο μέτρα και δύο σταθ­μά με κρι­τή­ρια που στο μέλ­λον θα ευνο­ή­σουν το κεφά­λαιο να βρει φτη­νή εργα­τι­κή δύναμη.

Οι υπό­λοι­ποι περισσεύουν.

Πάνος Αλεπλιώτης

Εργά­στη­κε σαν γεω­λό­γος, περι­βαλ­λο­ντο­λό­γος και χωρο­τά­κτης στην Ελλά­δα και στην Σου­η­δία. Δημο­τι­κός σύμ­βου­λος Πυλαί­ας Θεσ­σα­λο­νί­κης 87/90 και 99/2002. Αντι­δή­μαρ­χος Πυλαί­ας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.

Πάνε καλά αυτοί οι Σουηδοί;