Ο φετινός Μάρτιος στην Ελλάδα ήταν ψυχρότερος από τους μήνες του χειμώνα και ένας από τους ψυχρότερους των τελευταίων 40 ετών

Ο Μάρ­τιος του 2022 χαρα­κτη­ρί­στη­κε θερ­μο­κρα­σια­κά από ιδιαί­τε­ρα ψυχρές για την επο­χή συν­θή­κες, άφθο­νες βρο­χο­πτώ­σεις στο μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της χώρας μας και χιο­νο­πτώ­σεις ακό­μη και σε πεδι­νά τμή­μα­τα. Σύμ­φω­να με τις κατα­γρα­φές των μετε­ω­ρο­λο­γι­κών σταθ­μών του Εθνι­κού Αστε­ρο­σκο­πεί­ου Αθηνών/meteo.gr, ο φετι­νός Μάρ­τιος ήταν από τους πιο ψυχρούς της τελευ­ταί­ας 12ετίας.

Προ­κα­ταρ­κτι­κά στοι­χεία από ανα­λύ­σεις μετε­ω­ρο­λο­γι­κών μοντέ­λων δεί­χνουν ότι ο φετι­νός Μάρ­τιος ήταν ο τέταρ­τος πιο ψυχρός από το 1980, μετά τους αντί­στοι­χους μήνες του 1987, 1996 και 1998. Μάλι­στα η μέση θερ­μο­κρα­σία του φετι­νού Μαρ­τί­ου ήταν χαμη­λό­τε­ρη και από τους τρεις μήνες του φετι­νού χει­μώ­να στη Θεσ­σα­λία, στη Στε­ρεά Ελλά­δα, στην Πελο­πόν­νη­σο, στην Κρή­τη και στα Νησιά του Αιγαί­ου. Επι­πρό­σθε­τα, σύμ­φω­να με τις κατα­γρα­φές των ίδιων 53 μετε­ω­ρο­λο­γι­κών σταθ­μών, η μέση τιμή της μέγι­στης ημε­ρή­σιας θερ­μο­κρα­σί­ας ήταν η χαμη­λό­τε­ρη της περιό­δου 2010–2021 σε όλη τη χώρα.

Ανά γεωγραφικό διαμέρισμα

Στη Στε­ρεά Ελλά­δα κατα­γρά­φη­κε η μεγα­λύ­τε­ρη αρνη­τι­κή από­κλι­ση της μέσης τιμής των μεγί­στων θερ­μο­κρα­σιών, καθώς η θερ­μο­κρα­σία βρέ­θη­κε ‑4,1°C κάτω από τα φυσιο­λο­γι­κά για την επο­χή επί­πε­δα. Με μέση τιμή 12,3°C η θερ­μο­κρα­σία του φετι­νού Μαρ­τί­ου στη Στε­ρεά ήταν κατά 2°C χαμη­λό­τε­ρη από την αμέ­σως προη­γού­με­νη ψυχρό­τε­ρη τιμή του Μαρ­τί­ου 2015 και κατά 6°C χαμη­λό­τε­ρη από την ακραία υψη­λή τιμή του Μαρ­τί­ου 2018. Στην Αθή­να, τις 25 από τις 31 ημέ­ρες του μήνα κατα­γρά­φη­καν αρνη­τι­κές απο­κλί­σεις θερ­μο­κρα­σί­ας έως και ‑12,4°C χαμη­λό­τε­ρα από τη μέση τιμή της περιό­δου 2010–2019 (11 Μαρ­τί­ου 2022).

Στη Βόρεια Ελλά­δα (Μακε­δο­νία και Θρά­κη), οι μέγι­στες τιμές θερ­μο­κρα­σί­ας κυμάν­θη­καν πολύ κοντά σε εκεί­νες του Μαρ­τί­ου 2015, με την από­κλι­ση της μέσης τιμής να φτά­νει τους ‑3,6°C. Η μέση τιμή των 10,9°C ήταν κατά 0,5°C χαμη­λό­τε­ρη από την αντί­στοι­χη του 2015, και κατά 6°C χαμη­λό­τε­ρη από την ακραία υψη­λή τιμή του Μαρ­τί­ου 2019. Στη Θεσ­σα­λο­νί­κη ο υδράρ­γυ­ρος κυμάν­θη­κε περί­που ‑3,6°C χαμη­λό­τε­ρα από τα κανο­νι­κά για την επο­χή επί­πε­δα, με αρνη­τι­κές απο­κλί­σεις να κατα­γρά­φο­νται τις 23 από τις 31 ημέ­ρες του μήνα. Η ψυχρό­τε­ρη ημέ­ρα ήταν επί­σης η 11η Μαρ­τί­ου 2022 με μέγι­στη τιμή ημέ­ρας μόλις τους 7°C.

Στη Θεσ­σα­λία, η από­κλι­ση των τιμών της μέγι­στης θερ­μο­κρα­σί­ας ήταν ίση με εκεί­νη της Βόρειας Ελλά­δας, δηλα­δή ‑3,6°C. Πρό­κει­ται για τον πιο ψυχρό Μάρ­τιο του­λά­χι­στον από το 2010 και ήταν κατά 0,8°C ψυχρό­τε­ρος από τον αντί­στοι­χο μήνα του 2015 και κατά 6,7°C ψυχρό­τε­ρος από τον Μάρ­τιο του 2018.

Στη Δυτι­κή ηπει­ρω­τι­κή Ελλά­δα και τα Επτά­νη­σα, ήταν επί­σης ο ψυχρό­τε­ρος Μάρ­τιος από το 2010, με τις μέγι­στες θερ­μο­κρα­σί­ες να κυμαί­νο­νται κατά 2,7°C χαμη­λό­τε­ρα από τη μέση τιμή της περιό­δου ανα­φο­ράς 2010–2019. Καταρ­ρί­φθη­κε έτσι η χαμη­λό­τε­ρη τιμή μέσης θερ­μο­κρα­σί­ας Μαρ­τί­ου που είχε κατα­γρα­φεί μόλις έναν χρό­νο πριν, το 2021.

Στην Πελο­πόν­νη­σο, η μέση τιμή των μεγί­στων θερ­μο­κρα­σιών τον φετι­νό Μάρ­τιο ήταν 13,7°C, δηλα­δή κατά 3,6°C χαμη­λό­τε­ρη από τη μέση τιμή της περιό­δου 2010–2019. Πρό­κει­ται για τη χαμη­λό­τε­ρη τιμή μέσης μηνιαί­ας θερ­μο­κρα­σί­ας από το 2010 και κατά 1,4°C ψυχρό­τε­ρη από την αμέ­σως προη­γού­με­νη ακραία χαμη­λή θερ­μο­κρα­σία του Μαρ­τί­ου 2011.

Παρό­μοιες συν­θή­κες κατα­γρά­φη­καν και στα Νησιά του Αιγαί­ου, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου της Κρή­της, όπου οι αρνη­τι­κές απο­κλί­σεις των μεγί­στων θερ­μο­κρα­σιών έφτα­σαν τους ‑3,9°C. Ιδιαί­τε­ρα για την Κρή­τη, η δια­φο­ρά του νέου ρεκόρ χαμη­λών θερ­μο­κρα­σιών απέ­χει κατά 2,6°C από την τιμή του Μαρ­τί­ου 2011 και πρό­κει­ται για τη μεγα­λύ­τε­ρη από­κλι­ση από προη­γού­με­νο ρεκόρ της περιό­δου 2010–2019 στη χώρα μας.

Η εξήγηση του φαινομένου

Η ατμο­σφαι­ρι­κή κυκλο­φο­ρία τον φετι­νό Μάρ­τιο πάνω από την Ευρώ­πη χαρα­κτη­ρί­στη­κε από την παρου­σία ενός σχε­δόν στά­σι­μου και ασυ­νή­θι­στα υψη­λού βαρο­με­τρι­κού συστή­μα­τος με κέντρο τη Σκαν­δι­να­βία που επε­κτει­νό­ταν συχνά προς την Κεντρι­κή Ευρώ­πη. Αυτό είχε σαν απο­τέ­λε­σμα τη συνε­χή μετα­φο­ρά ψυχρών αερί­ων μαζών από τη Βορειο­α­να­το­λι­κή Ευρώ­πη προς τα Βαλ­κά­νια, αλλά και την απου­σία φαι­νο­μέ­νων στο μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της γηραιάς ηπεί­ρου. Η έλλει­ψη φαι­νο­μέ­νων και χιο­νο­κά­λυ­ψης στο μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της ηπεί­ρου ήταν χαρα­κτη­ρι­στι­κή, ενώ η ξηρα­σία ιδιαί­τε­ρα στη Βόρεια Ιτα­λία, στη Γαλ­λία, στη Βόρεια Ισπα­νία και στην Πορ­το­γα­λία, λόγω της παρου­σί­ας αυτού του αντι­κυ­κλώ­να, είναι η χει­ρό­τε­ρη που έχει κατα­γρα­φεί τις τελευ­ταί­ες δεκαετίες.

Στη Μετε­ω­ρο­λο­γία αυτού του είδους στά­σι­μοι αντι­κυ­κλώ­νες ονο­μά­ζο­νται «Εμπο­δι­στές», καθώς η μεγά­λη κατα­κό­ρυ­φη και ορι­ζό­ντια έκτα­σή τους εμπο­δί­ζουν την ανά­πτυ­ξη χαμη­λών βαρο­με­τρι­κών συστη­μά­των που συνή­θως κινού­νται από τα δυτι­κά προς τα ανα­το­λι­κά. Έτσι, το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος της Ευρώ­πης δεν κατά­φε­ρε να εμπλου­τι­στεί με υγρές αέριες μάζες από τον Ατλα­ντι­κό. Η Ελλά­δα δέχθη­κε αξιό­λο­γες βρο­χο­πτώ­σεις και χιο­νο­πτώ­σεις μόνο από εφή­με­ρα βαρο­με­τρι­κά χαμη­λά που ανα­πτύ­χθη­καν κατά την κάθο­δο ψυχρών αέριων μαζών πάνω από την αρκε­τά θερ­μό­τε­ρη Μεσό­γειο Θάλασσα.

Οι αντι­κυ­κλώ­νες-Εμπο­δι­στές μπο­ρούν να παρα­μεί­νουν στά­σι­μοι για μερι­κές εβδο­μά­δες, όπως και έγι­νε φέτος από τα τέλη Φεβρουα­ρί­ου έως τα τέλη Μαρ­τί­ου 2022, και έχουν συν­δε­θεί με την εκδή­λω­ση ακραί­ων και­ρι­κών φαι­νο­μέ­νων. H συχνό­τη­τα της εμφά­νι­σής τους αυξά­νε­ται λόγω της κλι­μα­τι­κής αλλα­γής, ιδιαί­τε­ρα τους καλο­και­ρι­νούς μήνες και, ανά­λο­γα με την περιο­χή στην οποία ανα­πτύσ­σο­νται, οδη­γούν σε ακραία και­ρι­κά φαι­νό­με­να είτε στην περιο­χή δρά­σης τους (υψη­λές θερ­μο­κρα­σί­ες κοντά στο έδα­φος), είτε περι­φε­ρεια­κά τους (πλημ­μύ­ρες). Αν εκδη­λω­θούν τον χει­μώ­να, δεν συν­δέ­ο­νται με τις και­ρι­κές συν­θή­κες που θα επι­κρα­τή­σουν τους καλο­και­ρι­νούς μήνες, μιας και ένας ιδιαί­τε­ρα βαρύς χει­μώ­νας δεν έχει απο­δει­χθεί επι­στη­μο­νι­κά ότι ακο­λου­θεί­ται από ένα ακραία θερ­μό καλοκαίρι.

Πλέ­ον τις πρώ­τες ημέ­ρες του Απρι­λί­ου 2022, σύμ­φω­να με το meteo, υπάρ­χει ανα­κα­τά­τα­ξη της ατμο­σφαι­ρι­κής κυκλο­φο­ρί­ας πάνω από την Ευρώ­πη με μεγά­λη δρα­στη­ριό­τη­τα χαμη­λών βαρο­με­τρι­κών συστη­μά­των που προ­κα­λούν όψι­μες χιο­νο­πτώ­σεις στη Δυτι­κή και Κεντρι­κή Ευρώπη.

«Τσε Γκε­βά­ρα, πρε­σβευ­τής της Επα­νά­στα­σης», του Νίκου Μόττα