Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πέθανε η συγγραφέας Άλκη Ζέη

Πλή­ρης ημε­ρών έφυ­γε αργά το βρά­δυ της Πέμ­πτης από τη ζωή η συγ­γρα­φέ­ας Άλκη Ζέη σε ηλι­κία 97 ετών.

Η Αλκη Ζέη είναι η συγ­γρα­φέ­ας που γοή­τευ­σε τις νεα­ρές ψυχές που ζουν μέσα από τις σελί­δες των βιβλί­ων της εξαι­ρε­τι­κές περι­πέ­τειες, ζωντα­νές, αλη­θι­νές, ποι­η­τι­κές, τρυ­φε­ρές, ανθρώ­πι­νες, συγκινητικές.

Η Άλκη Ζέη γεν­νή­θη­κε στην Αθή­να τo 1923 και πέρα­σε τα πρώ­τα παι­δι­κά της χρό­νια στη Σάμο, απ’ όπου κατα­γό­ταν η μητέ­ρα της. Όταν άρχι­σε το σχο­λείο, η οικο­γέ­νειά της εγκα­τα­στά­θη­κε στο Μαρού­σι και στη συνέ­χεια στην Αθήνα.

Κατά την περί­ο­δο της Κατο­χής εντά­χθη­κε στην ΕΠΟΝ. Παράλ­λη­λα σπού­δα­σε φιλο­σο­φία του θεά­τρου στη Φιλο­σο­φι­κή του Πανε­πι­στη­μί­ου των Αθη­νών και υπο­κρι­τι­κή στη Δρα­μα­τι­κή Σχο­λή του Εθνι­κού Ωδεί­ου Αθη­νών. Ενώ φοι­τού­σε στη Δρα­μα­τι­κή Σχο­λή το 1943 γνώ­ρι­σε τον μελ­λο­ντι­κό της σύζυ­γο, τον θεα­τρι­κό συγ­γρα­φέα και μέλος του κινη­μα­το­γρα­φι­κού συνερ­γεί­ου του ΔΣΕ Γιώρ­γο Σεβα­στί­κο­γλου (1913–1990), με τον οποίο παντρεύ­τη­κε το 1945. Το 1948, ο σύζυ­γός της βρέ­θη­κε πολι­τι­κός πρό­σφυ­γας στην Τασκέν­δη. Η Ζέη προ­σπά­θη­σε να τον ακο­λου­θή­σει, αλλά συνε­λή­φθη και εξο­ρί­στη­κε στη Χίο. Ύστε­ρα από προ­σπά­θειες έξι ετών και αφού έμει­νε για και­ρό στην Ιτα­λία, το 1954 επα­να­συν­δέ­θη­κε με τον σύζυ­γό της στην Τασκέν­δη. Απέ­κτη­σαν δυο παι­διά, την Ειρή­νη και τον Πέτρο. Το 1957 μετα­κό­μι­σαν στη Μόσχα, όπου σπού­δα­σε και στο Τμή­μα Σενα­ριο­γρα­φί­ας του Ινστι­τού­του Κινη­μα­το­γρά­φου της Μόσχας. Το 1964 επέ­στρε­ψε στην Ελλά­δα για να ξανα­φύ­γει πάλι το 1967, με τον ερχο­μό της χού­ντας ‑αυτή τη φορά για το Παρί­σι- και να επι­στρέ­ψει ορι­στι­κά το 1974.

Το 2010 τιμή­θη­κε με το Βρα­βείο της Ακα­δη­μί­ας Αθη­νών για το σύνο­λο του έργου της. «Το καπλά­νι της βιτρί­νας» και «Ο μεγά­λος περί­πα­τος του Πέτρου» συμπε­ρι­λαμ­βά­νο­νται στα δια­χρο­νι­κά ευπώ­λη­τα βιβλία της σύγ­χρο­νης ελλη­νι­κής λογο­τε­χνί­ας. Τα βιβλία της απευ­θύ­νο­νται κυρί­ως στα παι­διά και τους εφή­βους, πάντα όμως δια­βά­ζο­νται με μεγά­λη ευχα­ρί­στη­ση και από τους ενή­λι­κες. Εμπνέ­ο­νται από προ­σω­πι­κές της εμπει­ρί­ες, έχουν αυτο­βιο­γρα­φι­κά στοι­χεία και η υπό­θε­σή τους ξεδι­πλώ­νε­ται παράλ­λη­λα με ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα. Τα θέμα­τα που πραγ­μα­τεύ­ο­νται είναι καθη­με­ρι­νά και πανανθρώπινα.

«Το καπλά­νι της βιτρί­νας», το πρώ­το της μυθι­στό­ρη­μα, υπήρ­ξε έργο-σταθ­μός για την ελλη­νι­κή παι­δι­κή λογο­τε­χνία και θεω­ρεί­ται πλέ­ον ένα κλα­σι­κό έργο της παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας για παι­διά, με συνε­χείς επα­νεκ­δό­σεις από το 1963 που πρω­το­κυ­κλο­φό­ρη­σε στην Ελλά­δα και έχει κυκλο­φο­ρή­σει σε 23 ξένες γλώσ­σες και σε 37 ξένες εκδό­σεις. Το «Καπλά­νι της Βιτρί­νας» έχει απο­σπά­σει πολ­λές δια­κρί­σεις τόσο στην Ελλά­δα όσο και στο εξωτερικό.

Αει­θα­λής και επί­και­ρη παρα­μέ­νει η «τρι­λο­γία» της, «Το καπλά­νι της βιτρί­νας», «Η μωβ Ομπρέ­λα» και «Ο μεγά­λος περί­πα­τος του Πέτρου». Αυτά τα έργα εκτυ­λίσ­σο­νται την περί­ο­δο από τη δικτα­το­ρία του Μετα­ξά έως την Κατο­χή και την Αντί­στα­ση και παρου­σιά­ζουν τα γεγο­νό­τα μέσα από τα μάτια των παι­διών, όπως ένα μικρό ή λίγο μεγα­λύ­τε­ρο παι­δί με την αθω­ό­τη­τα αλλά και τη σπιρ­τά­δα του αντι­λαμ­βά­νε­ται συγκλο­νι­στι­κές στιγ­μές της ιστορίας.

Πέραν των παρα­πά­νω, η Άλκη Ζέη είχε μετα­ξύ άλλων γρά­ψει τα εξής βιβλία: «Κοντά στις ράγες», «Με μολύ­βι φάμπερ νού­με­ρο 2», «Ο θεί­ος Πλά­των», «Η Κων­στα­ντί­να και οι αρά­χνες της», «Ο ψεύ­της παπ­πούς», «Μια Κυρια­κή του Απρί­λη», «Η αρρα­βω­νια­στι­κιά του Αχιλ­λέα», «Γατο­κου­βέ­ντες», «Σπα­νιό­λι­κα παπού­τσια», «Αρβυ­λά­κια και γόβες».

Πολ­λά από τα βιβλία της έχουν μετα­φερ­θεί στο Θέα­τρο, σε πλή­θος παρα­στά­σε­ων από πολ­λούς θιά­σους, ενώ ως τηλε­ο­πτι­κές σει­ρές έχουν προ­βλη­θεί το «Καπλά­νι της Βιτρίνας»από την ΕΡΤ το 1990 και ο «Ψεύ­της Παπ­πούς» από την ΕΤ1 την περί­ο­δο 2008–2009.

Τα έργα της Άλκης Ζέη «Το καπλά­νι της Βιτρί­νας» και «Κοντά στις ράγες» απο­τέ­λε­σαν την έμπνευ­ση και τον καμ­βά για δύο θεα­τρι­κές παρα­στά­σεις από παι­δι­κή θεα­τρι­κή ομά­δα στο 42ο και στο 43ο Φεστι­βάλ ΚΝΕ — «Οδη­γη­τή» αντίστοιχα.

Το σύνο­λο του έργου της έχει μετα­φρα­στεί και κυκλο­φο­ρεί σε πολ­λές χώρες ανά τον κόσμο. Η ίδια είχε επί­σης μετα­φρά­σει από τα γαλ­λι­κά, τα ιτα­λι­κά και τα ρωσι­κά αρκε­τά βιβλία. Το 2012 ανα­γο­ρεύ­τη­κε επί­τι­μη διδά­κτωρ του Πανε­πι­στη­μί­ου της Κύπρου. Το 2014 ανα­γο­ρεύ­τη­κε επί­τι­μη διδά­κτωρ του Τμή­μα­τος Επι­στη­μών Προ­σχο­λι­κής Αγω­γής και Εκπαί­δευ­σης του Αρι­στο­τέ­λειου Πανε­πι­στη­μί­ου Θεσ­σα­λο­νί­κης, ενώ το 2015 απέ­σπα­σε την ίδια τιμή από το Πανε­πι­στή­μιο Πατρών της Σχο­λής Ανθρω­πι­στι­κών και Κοι­νω­νι­κών Επιστημών.

Η κηδεία της θα γίνει την Τρί­τη από το Α΄ Νεκροταφείο.

Πηγές: ΑΠΕ / 902 / Ριζοσπάστης

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο