Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πέθανε ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Καραβίδας

Πέθα­νε ο κομ­μου­νι­στής Λογο­τέ­χνης Γιάν­νης Καρα­βί­δας. Έκτος στη σει­ρά από τα οχτώ παι­διά μιας φτω­χής αγρο­τι­κής οικο­γέ­νειας, ο Γιάν­νης Καρα­βί­δας γεν­νή­θη­κε στη Μικρή Γότι­στα Ιωαν­νί­νων το 1934,  μεγά­λω­σε με πολ­λές στε­ρή­σεις που σημά­δε­ψαν αδρά τη ζωή του, πολύ περισ­σό­τε­ρο όταν αυτές οξύν­θη­καν μέσα στο κλί­μα της κατο­χής με όλες τις μετέ­πει­τα επι­πτώ­σεις της. Ωστό­σο, βιώ­νο­ντας τις όποιες οδυ­νη­ρές κατα­στά­σεις, τόσο σαν παι­δί όσο και σαν έφη­βος, οξύν­θη­κε μέσα του και η αγω­νι­στι­κή του διά­θε­ση, η θέλη­ση του να παλέ­ψει για ένα δίκαιο και ειρη­νι­κό κόσμο.

Η θέλη­σή του αυτή εκφρά­ζε­ται άμε­σα ή έμμε­σα μέσα από το έργο του γενι­κά και ταυ­τό­χρο­να, υλο­ποιεί­ται σε μια καθη­με­ρι­νή πρα­κτι­κή. Στο δημο­τι­κό σχο­λείο του χωριού του, έμα­θε τα πρώ­τα γράμ­μα­τα, όμως απο­φοί­τη­σε στα Γιάν­νι­να, όπου στη συνέ­χεια σπού­δα­σε παι­δα­γω­γι­κά ως οικό­τρο­φος στο Ιερο­δι­δα­σκα­λείο Βελ­λάς για να πάρει το πτυ­χίο του εκπαι­δευ­τι­κού το 1957. Μετά τη στρα­τιω­τι­κή του θητεία άσκη­σε το εκπαι­δευ­τι­κό του λει­τούρ­γη­μα σε σχο­λεία της Μακε­δο­νί­ας, της Ηπεί­ρου και της Αττι­κής μεταγ­γί­ζο­ντας στους μαθη­τές του πνεύ­μα κοι­νω­νι­κής δικαιο­σύ­νης κι αγω­νι­ζό­με­νης ελπί­δας για το ποθού­με­νο καλύ­τε­ρο αύριο του κόσμου. Στο μετα­ξύ, έγγα­μος με την Αθη­νά Μπα­νιά η οποία του συμπα­ρα­στά­θη­κε στο έργο του, τον στή­ρι­ξε επά­ξια στη ζωή κι αφού του χάρι­σε, παράλ­λη­λα στο διά­βα του χρό­νου, μια κόρη, ένα γιο και 3 εγγό­νια, «έφυ­γε» απ’ τη δική της τη ζωή κατά πως θέλη­σε η κοι­νή και σκλη­ρή μοί­ρα των ανθρώπων.

Ο Γιάν­νης Καρα­βί­δας με τη λογο­τε­χνία ασχο­λή­θη­κε από μαθη­τής ακό­μα του Δημο­τι­κού Σχο­λεί­ου, γρά­φο­ντας ποί­η­ση. Ποι­ή­μα­τά του άρχι­σαν να δημο­σιεύ­ο­νται από τα πρώ­τα γυμνα­σια­κά του χρόνια.

Το 1965 εμφα­νί­ζε­ται επί­ση­μα στα Γράμ­μα­τα με την ποι­η­τι­κή του συλ­λο­γή «Σπί­θες στο μάρ­μα­ρο» για ν’ ακο­λου­θή­σουν οι εξής:

«Ίχνη στο μαύ­ρο και στο άσπρο» (1971)
«Ημε­ρο­λό­γιο εξό­δου» (1973)
«Μέρες της ιστο­ρί­ας μας» (1975)
«Poesie» (1977)
«Ο άλλος ήλιος» (1978)
«Τα παι­διά του 1979 μ.Χ.» (1979)
«Δια­σταυ­ρώ­σεις» (1981)
«Δια­σταυ­ρώ­σεις β’» (1985)
«Κυπρια­κοί από­η­χοι» (1988)
«Ποι­ή­μα­τα 1965–1985» (1994)
«Ένας ήλιος νυκτό­βιος» (1997)
«Σπο­ρά στην άσφαλ­το» (2001)

Επί­σης, τύπω­σε σε βιβλία του τα εξής κρι­τι­κά δοκίμια:

«Ο ποι­η­τής Φοί­βος Δέλ­φης» (1972)
«Το πολυ­τε­χνείο στην ποί­η­ση της Λιλής Ιακω­βί­δη» (1976)
«Λιλή Ιακω­βί­δη η ποι­ή­τρια της νιό­της» (1978)
«Ο γνή­σιος ανθρω­πι­σμός στην ποί­η­ση του Θαλή Ρητο­ρι­δη» (1980)
«Φυσιο­λα­τρία και ανθρω­πιά μέσα από τα γιαν­νιώ­τι­κα σονέ­τα και τους λυρι­κούς στο­χα­σμούς του Γιώρ­γου Βρέλ­λη» (1982)
«Η ποι­η­τι­κή πορεία του Βασί­λη Κρα­ψί­τη» (1984)
«Η δια­λε­κτι­κή της ειρή­νης στην ποί­η­ση του Γιώρ­γου Κου­λού­κη» (1990)
«Η Νατα­λία Απο­στο­λο­πού­λου και η γυναί­κα της αντί­στα­σης» (1999)
«Νίκη Κακα­βά Γαρί­δη η ποι­ή­τρια της όψι­μης τόλ­μης» (2000)
Ο Γιάν­νης Καρα­βί­δας έγρα­ψε ακό­μη πολ­λά άρθρα και κρι­τι­κά σημειώ­μα­τα σ’ εφη­με­ρί­δες και περιο­δι­κά, έκα­νε παρου­σιά­σεις λογο­τε­χνών και δια­λέ­ξεις και συνερ­γά­στη­κε για μια περί­που δεκα­ε­τία ως κρι­τι­κός λογο­τε­χνι­κών βιβλί­ων με την εφη­με­ρί­δα «Ριζο­σπά­στης».

Δια­θέ­τει επί­σης ανέκ­δο­το ποι­η­τι­κό, δοκι­μια­κό και πεζο­γρα­φι­κό έργο. Ποι­ή­μα­τα του Γιάν­νη Καρα­βί­δα μετα­φρά­στη­καν στα ιτα­λι­κά, γαλ­λι­κά, πολω­νι­κά και ουγγρικά.

Ο Ούγ­γρος νεο­ελ­λη­νι­στής Kalman Szabo, κατα­τάσ­σο­ντας το Γιάν­νη Καρα­βί­δα στη γενιά του ’60 τον συμπε­ρι­λαμ­βά­νει στο βιβλίο του «Βυζα­ντι­νή και νεο­ελ­λη­νι­κή λογοτεχνία».

Γενι­κά το έργο του ανα­φέ­ρε­ται σ’ ελλη­νι­κές εγκυ­κλο­παί­δειες, σε βιβλία ιστο­ρί­ας της νεο­ελ­λη­νι­κής λογο­τε­χνί­ας και ανθο­λο­γεί­ται σε δικές μας και ξένες ανθολογίες.

Ο Γιάν­νης Καρα­βί­δας διε­τέ­λε­σε πρό­ε­δρος της Εται­ρί­ας Ελλή­νων Λογο­τε­χνών και έχει τύχει πολ­λών άλλων τιμη­τι­κών διακρίσεων.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο