Πέθανε ο Μίκης Θεοδωράκης

Έφυ­γε σήμε­ρα από τη ζωή ο μεγά­λος μου­σι­κο­συν­θέ­της Μίκης Θεοδωράκης.

Ο Μιχα­ήλ (Μίκης) Θεο­δω­ρά­κης γεν­νή­θη­κε στη Χίο στις 29 Ιου­λί­ου 1925, από πατέ­ρα Κρη­τι­κό και μητέ­ρα Μικρα­σιά­τισ­σα. Λόγω της επαγ­γελ­μα­τι­κής ιδιό­τη­τας του πατέ­ρα του (ανώ­τε­ρος δημό­σιος υπάλ­λη­λος) πέρα­σε τα παι­δι­κά του χρό­νια μετα­κι­νού­με­νος σε διά­φο­ρες πόλεις της Ελλά­δας: Μυτι­λή­νη (1925–1928), Σύρο και Αθή­να (1929), Ιωάν­νι­να (1930–1932) Αργο­στό­λι (1933–1936), Πάτρα (1937–1938), Πύρ­γο (1938–1939) και Τρί­πο­λη (1939–1943).

Οι πρώτες συνθέσεις και τα πρώτα ποιήματα

Πριν από τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο είχε ανα­κα­λύ­ψει την αγά­πη του για τη μου­σι­κή κι έγρα­ψε τις πρώ­τες του συν­θέ­σεις, ενώ το 1942 εξέ­δω­σε τα πρώ­τα του ποι­ή­μα­τα, με το ψευ­δώ­νυ­μο Ντί­νος Μάης. Το 1943 εγκα­θί­στα­ται ορι­στι­κά στην Αθή­να και συνε­χί­ζει τις μου­σι­κές του σπου­δές, με δάσκα­λο τον Φιλο­κτή­τη Οικο­νο­μί­δη. Παράλ­λη­λα, ανα­πτύσ­σει αντι­στα­σια­κή δρά­ση, μέσα από τις τάξεις της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ. Θα συλ­λη­φθεί από τους Ιτα­λούς και στη φυλα­κή θα γνω­ρί­σει το έργο του Μαρξ.

Κατά τη διάρ­κεια του Εμφυ­λί­ου Πολέ­μου (1946–1949) θα εξο­ρι­στεί πρώ­τα στην Ικα­ρία και στη συνέ­χεια στη Μακρό­νη­σο. Οι πολι­τι­κές του διώ­ξεις δεν ανα­κό­πτουν το δημιουρ­γι­κό του έργο. Συν­θέ­τει έργα «κλασ­σι­κής» μου­σι­κής και στις 5 Μαρ­τί­ου 1950 παρου­σιά­ζε­ται στο θέα­τρο «Ορφέ­ας» της Αθή­νας το πρώ­το του έργο, «Πανη­γύ­ρι της Ασή-Γωνιάς» (1946), από την Κρα­τι­κή Ορχή­στρα Αθη­νών, με μαέ­στρο τον δάσκα­λό του Φιλο­κτή­τη Οικονομίδη.

Το 1953 θα νυμ­φευ­θεί τη για­τρό Μυρ­τώ Αλτί­νο­γλου (το ζευ­γά­ρι απέ­κτη­σε δύο παι­διά, τον Γιώρ­γο και τη Μαρ­γα­ρί­τα) και θα συνε­χί­σει τις μου­σι­κές του σπου­δές στο Παρί­σι, με δασκά­λους τον Ολι­βιέ Μεσιάν και τον Εζέν Μπι­γκό. Συνε­χί­ζει να συν­θέ­τει και το 1959 του απο­νέ­με­ται το βρα­βείο «Κόπλεϋ» για τον καλύ­τε­ρο Ευρω­παίο συν­θέ­τη της χρονιάς.

Η μελο­ποί­η­ση του “Επι­τά­φιου” του Γιάν­νη Ρίτσου
Ένα βρά­δυ του 1958, ενώ περι­μέ­νει τη γυναί­κα του στο αυτο­κί­νη­το, δια­βά­ζει τον «Επι­τά­φιο» του Γιάν­νη Ρίτσου κι επί τόπου μελο­ποιεί τα πρώ­τα οκτώ ποι­ή­μα­τα. Το 1960 θα ηχο­γρα­φη­θούν για πρώ­τη φορά με τη φωνή του Γρη­γό­ρη Μπι­θι­κώ­τση. Είναι η επο­χή, που ο Θεο­δω­ρά­κης περ­νά­ει στο χώρο του τρα­γου­διού και «παντρεύ­ει» τους λαϊ­κούς ρυθ­μούς, τα λαϊ­κά όργα­να, τους λαϊ­κούς τρα­γου­δι­στές και την ποί­η­ση των κορυ­φαί­ων εκπρο­σώ­πων της γενιάς του ’30 (Σεφέ­ρης, Ελύ­της, Ρίτσος κ.ά.). Από τα έργα του εκεί­νης της περιό­δου ξεχω­ρί­ζουν τα: «Αρχι­πέ­λα­γος», «Πολι­τεία Α’ και Β’», «Επι­φά­νεια», «Μαουτ­χά­ου­ζεν», «Άξιον Εστί». Επί­σης, θα γρά­ψει μου­σι­κή για την ται­νία του Μιχά­λη Κακο­γιάν­νη «Ζορ­μπάς» (1964) και για δύο θεα­τρι­κές παρα­στά­σεις που σημά­δε­ψαν τη δεκα­ε­τία του ’60, τη «Μαγι­κή Πόλη» και τη «Η γει­το­νιά των Αγγέ­λων». Το 1963, μετά τη δολο­φο­νία του Γρη­γό­ρη Λαμπρά­κη, ιδρύ­ε­ται η «Νεο­λαία Λαμπρά­κη», της οποί­ας εκλέ­γε­ται Πρό­ε­δρος. Την ίδια επο­χή εκλέ­γε­ται βου­λευ­τής της ΕΔΑ.

Με την επι­βο­λή της δικτα­το­ρί­ας της 21ης Απρι­λί­ου 1967 θα αρχί­σει ένας νέος κύκλος διώ­ξε­ων και εξο­ριών για τον συν­θέ­τη, που θα τελειώ­σει το 1970 με την αμνη­στία που θα του χορη­γη­θεί, ύστε­ρα από διε­θνή κατα­κραυ­γή και προ­σπά­θειες προ­σω­πι­κο­τή­των, όπως ο Ντμί­τρι Σοστα­κό­βιτς, ο Λέο­ναρντ Μπερν­στάιν, ο Χάρι Μπε­λα­φό­ντε, ο Άρθουρ Μίλερ και ο Χανς Άισλερ. Θα φύγει στο εξω­τε­ρι­κό και θα δώσει δεκά­δες συναυ­λί­ες ενα­ντί­ον των συνταγ­μα­ταρ­χών, που θα τον κάνουν παντού γνω­στό ως σύμ­βο­λο του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώνα.

Σύμβολο για τους αγωνιστές ενάντια σε ολοκληρωτικά καθεστώτα

Την περί­ο­δο της Μετα­πο­λί­τευ­σης θα γνω­ρί­σει ευρεία απο­δο­χή και η μου­σι­κή του, που θα ακου­στεί πάλι ελεύ­θε­ρα. Θα γίνει σημείο ανα­φο­ράς μιας νέας περιό­δου για την Ελλά­δα και ταυ­τό­χρο­να θα παρα­μεί­νει σύμ­βο­λο για τους αγω­νι­στές πολ­λών χωρών ενά­ντια σε ολο­κλη­ρω­τι­κά καθε­στώ­τα. Πολ­λά από τα έργα που έγρα­ψε κατά τη διάρ­κεια της επτα­ε­τί­ας θα εκδο­θούν τα πρώ­τα χρό­νια της μετα­πο­λί­τευ­σης («Ο ήλιος και ο χρό­νος», «Τα Λαϊ­κά», «Τα τρα­γού­δια του Ανδρέα», «Λια­νο­τρά­γου­δα», «Κάντο Χενε­ράλ», «Επι­φά­νεια Αβέ­ρωφ» και πολ­λά άλλα), ενώ στα­δια­κά θα αρχί­σει η ηχο­γρά­φη­ση και η έκδο­ση των συμ­φω­νι­κών του έργων.

Ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης ασχο­λή­θη­κε ενερ­γά με την πολι­τι­κή κατά τη διάρ­κεια της Μετα­πο­λί­τευ­σης. Έθε­σε το περί­φη­μο δίλημ­μα «Καρα­μαν­λής ή τανκς», εκλέ­χθη­κε βου­λευ­τής (2 φορές με το ΚΚΕ και δύο φορές με τη Νέα Δημο­κρα­τία) κι έγι­νε υπουρ­γός στην κυβέρ­νη­ση Μητσο­τά­κη. Παράλ­λη­λα, ξεκί­νη­σε με τον τούρ­κο μου­σι­κό Ζουλ­φί Λιβα­νε­λί μία προ­σπά­θεια προ­σέγ­γι­σης ανά­με­σα στους λαούς της Ελλά­δας και της Τουρκίας.

Στην εξη­ντά­χρο­νη καριέ­ρα του, ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης έχει γρά­ψει πάνω από 1.000 τρα­γού­δια, πολ­λά συμ­φω­νι­κά έργα, καντά­τες και ορα­τό­ρια, μου­σι­κή για δεκά­δες θεα­τρι­κά έργα και τρα­γω­δί­ες, όπε­ρες και μου­σι­κή για τον κινηματογράφο.

Πηγή Βογρα­φι­κού: Σαν σήμερα