Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πέθανε ο Σόλων Λέκκας, ερμηνευτής της Μικρασιατικής και Λεσβιακής μουσικής

Έφυ­γε χθες από τη ζωή σε ηλι­κία 74 ετών νικη­μέ­νος από τον καρ­κί­νο ο Σόλω­νας Λέκ­κας, από τους τελευ­ταί­ους παλιούς ερμη­νευ­τές της Μικρα­σιά­τι­κης και Λεσβια­κής μου­σι­κής παράδοσης.

Χτί­στης και λιθο­ξό­ος για το μερο­κά­μα­το, Αρβα­νί­της από μεριάς του πατέ­ρα του και Μικρα­σιά­της από τη μάνα του, ο Λέκ­κας έζη­σε τρα­γου­δώ­ντας, χορεύ­ο­ντας και παί­ζο­ντας του­μπε­λέ­κι με αυθε­ντι­κό τρό­πο πράγ­μα που ανα­γνω­ρί­στη­κε από μεγά­λους Δασκά­λους της μου­σι­κής παρά­δο­σης. Αυτο­δί­δα­κτος με ακού­σμα­τα από τους μετα­πο­λε­μι­κούς καφε­νέ­δες και με την ιδιαί­τε­ρη του φωνή ο Σόλω­νας Λέκ­κας τα τελευ­ταία χρό­νια να γίνει δεκτός στα «μεγά­λα μου­σι­κά σαλό­νια» της Θεσ­σα­λο­νί­κης και της Αθήνας.

“Θέλω να τρα­γου­δώ τα τρα­γού­δια αυτά τα μικρα­σιά­τι­κα τα παλιά, θέλω να τα παγαί­νω σφυ­ρι­χτά. Νομί­ζω ότι αυτό που κάνω γίνε­ται πιο όμορ­φο άμα σφυ­ρί­ζω. Ενώ άμα κάθο­μαι έτσι ξερός (δηλα­δή χωρίς τρα­γού­δι), δεν μπο­ρώ να σκε­φτώ κιό­λα” είχε δηλώ­σει το 1997 στο ερευ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα του Πανε­πι­στη­μί­ου Αιγαί­ου “Κιβω­τός του Αιγαί­ου” που είχε κατα­γρά­ψει τη ζωή και τη δου­λειά του.

“Δε ξέρω για­τί πάντα έτσι τρα­γου­δού­σα” έλε­γε. Όσον αφο­ρά το ότι δεν είχε σπου­δά­σει μου­σι­κή είχε σημειώ­σει στο ερευ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα του Πανε­πι­στη­μί­ου Αιγαί­ου “αυτά τα πρά­μα­τα δεν τα μαθαί­νεις, σου ‘ρχο­νται μονα­χά αυτά. Δεν τα μαθαί­νεις, δεν μπο­ρείς να πας να σπου­δά­ξεις χορευ­τής. Για να σπου­δά­ξεις χορευ­τής, θα σε μάθει αυτός αυτό που θέλει, δε θα το μάθεις όπως το θες εσύ, από μέσα σου. Όποιος τρα­γου­δά­ει, άμα δέσεις τα πόδια του και τα χέρια του, δε μπο­ρεί να τρα­γου­δή­σει. Δε σπου­δά­ζε­ται ο σκο­πός, ούτ’ ο χορός. Παλιά όλοι τον λέγαν τον σκο­πό με το στό­μα τους. Καθό­ταν στο καφε­νείο και τρα­γου­δά­γαν κανέ­να ζεϊ­μπέ­κι­κο, κάναν τάραν, τάρα­ραν με το στό­μα και τσ’ άρε­ζε πιο πολύ έτσι, παρά με τη μου­σι­κή”. Για τον χορό πάλι ανέ­φε­ρε: “Εκεί στο σπί­τι καμιά φορά μονα­χός, σε κανέ­να χωρά­φι καμιά φορά χόρευα. Έτσι μονα­χό τ’ έρχε­ται, για­τί αυτοί οι χοροί είναι άλλοι”.

Η ιδιαί­τε­ρη σχέ­ση του με τη μουσική
Όσον αφο­ρά την ιδιαί­τε­ρη του σχέ­ση με τη μου­σι­κή, τα τρα­γού­δια, ιδιαί­τε­ρα τους αμα­νέν­δες (τους “μανέ­δες” στη Λεσβια­κή ντο­πιο­λα­λιά) και τους χορούς της Μικρα­σί­ας ο Σόλων Λέκ­κας είχε πει:

“Στη Μυτι­λή­νη υπάρ­χουν οι μανέ­δες, οι καρ­σι­λα­μά­δες οι παλιοί, τα ζεϊ­μπέ­κι­κα τα βαριά, εδώ στη Μυτι­λή­νη υπάρ­χουν, δεν είναι σ’ άλλα μέρη. Δηλα­δή τα βρή­καν εδώ οι Μικρα­σιά­τες, μπο­ρεί να ήρθαν, αλλά τα βρή­καν. Τα παρα­δο­σια­κά οι δικοί μας τα είχαν, είχαν μικρα­σιά­τι­κα που λέν’ πιο βαριά, είχαν τον “Αϊβα­λιώ­τι­κο”. Ήταν ένα η Μυτι­λή­νη με την Τουρ­κία, τ’ Αϊβα­λί, πήγαι­ναν-ερχό­ταν, και ξέραν οι δικοί μας τα μικρα­σιά­τι­κα, πιο πολύ τα ξέραν. Τα ίδια τα έθι­μα, στο­λή κι αυτά είχαν οι Μυτι­λη­νιοί κι οι Μικρα­σιά­τες κοντά μας που ‘ναι, Αϊβα­λί, Πέρ­γα­μο, τα ίδια ήταν. […] Οι άντρες τρα­βού­σαν αμα­νέ πιο πολύ. Ας πού­με αν έκα­νε καντά­δα κανέ­νας σε μια κοπέ­λα, της έκα­νε μ’ αμανέ”.

Για αυτήν τη σχέ­ση του με τον αμα­νέ και το πώς την απέ­κτη­σε ο Σόλων Λέκ­κας είχε πει: “παρου­σιά­στη­κα στο Ναύ­πλιο το 1966, μετά πήγα στο Χαϊ­δά­ρι για εκπαί­δευ­ση Δια­βι­βα­στής Μηχα­νι­κού. Πήρα μετά­θε­ση στην Πτο­λε­μαϊ­δα, έξι με οχτώ μήνες κάθη­σα εκεί, και μετά ξανα­γύ­ρι­σα πάλι στο Ναύ­πλιο κι απο­λύ­θη­κα απ’ το Ναύ­πλιο. Όπο­τε κάναν αυτά, γλέ­ντια τέτοια, με φωνά­ζαν, τρα­γου­δού­σα. Κάναν μικρά γλέ­ντια και τα μεγά­λα που κάναν στις γιορ­τές, φωνά­ζαν όλους τους τρα­γου­δι­στές. Εμέ­να με βάζαν στο μικρό­φω­νο, με βάζαν και τρα­βού­σα κι αμα­νέ εκεί. Είχα ένα φίλο έτσι, αυτός ήταν μωα­με­θα­νός, Έλλη­νας, είχε ένα μπου­ζού­κι, το ‘χε ξεκουρ­δι­σμέ­νο για να μοιά­ζει με ούτι κι έπαι­ζε ένα Ζεϊ­μπέκ Χαβα­σί κι έρι­χνα μανέ. Οι μωα­με­θα­νοί αυτοί δε λέν’ αμα­νέ σαν το δικό μας. Εμείς έχου­με βυζα­ντι­νή μελω­δία στον αμα­νέ, το γλυ­κό έτσι. Αυτοί το λένε κοφτά έτσι, μόνο οι χοτζά­δες το λένε σαν το δικό μας, τελευ­ταία. Μόνο στο ανέ­βα­σμα πάει πια σαν το δικό μας”.

Η κηδεία του Σόλω­να Λέκ­κα θα γίνει σήμε­ρα Σαβ­βά­το το μεση­μέ­ρι από την εκκλη­σία του Ταξιάρ­χη στο Καγιά­νι της Μυτιλήνης.

Πηγή: ΑΠΕ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο