Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω. Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)
Υπάρχει η παράδοση κάθε καλοκαίρι να προτείνονται ελαφρά αναγνώσματα ή βιβλία που λανθασμένα θεωρούνται ελαφρά (πχ η αστυνομική λογοτεχνία) ώστε να περάσουν όσο γίνεται καλύτερα οι μέρες που διαρκούν τα “μπάνια του λαού.” Ελάχιστοι ξεφεύγουν αυτού του κανόνα προτείνοντας βιβλία κοινωνικού προβληματισμού, καλής προσεγμένης λογοτεχνίας και ποίησης ή άλλης θεματολογίας, στοχεύοντας περισσότερο σε αυτά που η αγορά θεωρεί ευπώλητα.
Εμείς, από την πλευρά μας στο περιοδικό Ατέχνως θα προσπαθήσουμε να προτείνουμε πέντε βιβλία που θα σας βοηθήσουν να προβληματιστείτε αφενός κι αφετέρου να ψυχαγωγηθείτε, ξεφεύγοντας λίγο από τα καθιερωμένα. Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, μία μυθιστορηματική βιογραφία, μία πολιτική και οικονομική μπροσούρα, μια ποιητική συλλογή κι ένα graphic novel είναι οι προτάσεις μας για αυτό το καλοκαίρι. Χωρίς να ξεχνάμε πως τα βιβλία αποτελούν ισχυρά όπλα και πως παράλληλα η ανάγνωση δεν πρέπει να περιορίζεται σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου.
Jean — Patrick Manchette, Η πρηνής θέση του σκοπευτή, μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα (1988, 2015)
Είναι το αστυνομικό και κοινωνικό μυθιστόρημα που σηματοδοτεί την εκρηκτική πορεία του συγγραφέα στο γαλλικό αστυνομικό μυθιστόρημα και γενικότερα στην γαλλική λογοτεχνία που περιγράφει την αδιέξοδη και μελαγχολική πορεία ενός πληρωμένου δολοφόνου σε μία κατάληξη χωρίς αίσιο τέλος και χωρίς την βοήθεια κάποιου από μηχανής Θεού. Είναι ένα μυθιστόρημα με “τεράστια δύναμη πυρός”, σύμφωνα με περιγραφή του μαιτρ της αστυνομικής λογοτεχνίας James Ellroy και με έντονο το αίσθημα του σκοτεινού και βαθύτατα πολιτικού γαλλικού υπαρξισμού. Μακριά από τις μικροαστικές συμβάσεις λογοτεχνών του τύπου της Αγκάθα Κρίστι, σκληρό και ρεαλιστικό, μίνιμαλ και αισθηματικό είναι μία κατάλληλη πρόταση ανάγνωσης για το καλοκαίρι.
Να σημειώσουμε πως το βιβλίο έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Pierre Morel (Η αρπαγή, Transporter) το 2015 με τον τίτλο “The Gunman — Σε θέση βολής”, με τους Σον Πεν και Χαβιέ Μπαρδέμ.
Volker Weidermann, Οστάνδη 1936: Στέφαν Τσβαϊχ και Γιόζεφ Ροτ — Το καλοκαίρι πριν το σκότος, μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα (2014, 2016)
Αυτή η μυθιστορηματική βιογραφία περιγράφει τη ζωή, τις αγωνίες και τα πάθη της γερμανόφωνης κι ευρωπαϊκής διανόησης που βρίσκει καταφύγιο στην Οστάνδη του Βελγίου στις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η βελγική παραθαλάσσια πόλη δέχεται στα θέρετρά της πλήθος καλλιτέχνες, διανοούμενους αλλά και αλλόφρονες, που βρίσκονται εκεί μετέωροι μπροστά στο θέαμα της αβύσσου που θα προκαλέσουν σύντομα ο φασισμός και ο πόλεμος στην Ευρώπη. Εδώ βρίσκεται και ο Στέφαν Τσβάιχ, ένας άνθρωπος σε κρίση: ο Γερμανός εκδότης του τον έχει μόλις απορρίψει, ο γάμος του είναι στα πρόθυρα της διάλυσης και το σπίτι του στην Αυστρία δεν το νιώθει πια οικείο. Μαζί με τη Λόττε, την ερωμένη του, αναζητά καταφύγιο σε αυτόν τον παράδεισο με τους χαλαρούς περιπάτους και τις ομπρέλες για τον ήλιο. Και εδώ ακριβώς επανασυνδέεται με τον αποξενωμένο φίλο του Γιόζεφ Ροτ.Ερωτεύεται κι εκείνος, για μια τελευταία φορά, τη συγγραφέα Ίρμγκαρντ Κόυν, η οποία απλώς ήθελε να ξεφύγει από τη χώρα των καμένων βιβλίων. Ο έρωτας του Ροτ και της νεαρής παθιασμένης Κόυν είναι τόσο αναπάντεχος όσο εξωπραγματική φαίνεται η φιλία μεταξύ του ευκατάστατου Τσβάιχ και του γερού πότη Ροτ. Στην Οστάνδη αυτό το καλοκαίρι βρίσκονται επίσης όλοι όσοι δεν έχουν πλέον σπίτι στη ναζιστική Γερμανία. Ο Έγκον Κις και ο Έρνστ Τόλλερ, ο Άρθουρ Καίστλερ και ο Χέρμαν Κέστεν, οι “απαγορευμένοι” κι εξόριστοι ποιητές και συγγραφείς.
Η σχεδόν δημοσιογραφική προσέγγιση του βιβλίου στα παραπάνω ζητήματα μπορεί να επηρεάζει σε βάρος της λογοτεχνικής γραφής αλλά οπωσδήποτε δεν αλλοιώνει τα στοιχεία του ντοκουμέντου μιας εποχής που έφερε την ανατροπή κάθε βεβαιότητας. Δεν είναι τυχαίο που το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί, μπορούμε να πούμε, το… “best seller” του καλοκαιριού και μάλιστα για όλους τους σωστούς λόγους: είναι επίκαιρο και διαχρονικό κι έρχεται η δημοσίευση του στην κατάλληλη εποχή. Δεν δίνει απαντήσεις, έτσι κι αλλιώς δεν είναι αυτός ο σκοπός του αλλά προβληματίζει σε πολλά περισσότερα θέματα από αυτά που υποπτεύεται ο αναγνώστης. Ίσως δεν είναι τυχαίο που αρκετές δημόσιες βιβλιοθήκες το προτείνουν για διάβασμα. Η στρωτή, βατή γλώσσα του είναι ακόμη ένας λόγος για να το διαβάσετε.
John Reed, Πώς λειτουργούν τα Σοβιέτ, μετάφραση: Κώστας Πίττας, εκδ. Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο (2017)
Το “Πως λειτουργούν τα Σοβιέτ” του Τζον Ριντ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1976 και εξαντλήθηκε γρήγορα. Σύμφωνα με εκείνη την έκδοση, το άρθρο του Τζον Ριντήταν για δεκαετίες χαμένο και ανακαλύφθηκε τυχαία στο σπίτι ενός Χιλιανού αγωνιστή λίγο πριν το πραξικόπημα του Πινοσέτ. Ξανακυκλοφόρησε το 1997 από τις εκδόσεις Εργατική Δημοκρατία. Εκατό χρόνιααπό τη Ρώσικη Επανάσταση, η παρούσα επανέκδοση από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο (σε πιο προσεγμένη μετάφραση και με την προσθήκη κάποιων τμημάτων που έλειπαν από τις προηγούμενες εκδόσεις), έχει τον ίδιο στόχο με τον συγγραφέα: να δείξει ότι η εργατική τάξη όχι μόνο είναι η δύναμη που μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο, αλλά και που μπορεί να λύσει και τα πιο “πολύπλικα” ζητήματα οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας με εργαλείο την άμεση δημοκρατία των εργοστασιακών κι εργασιακών συμβουλίων, των Σοβιέτ. Είναι ένα βιβλίο που δίνει απαντήσεις, μέσα από την εμπειρία των απλών ανθρώπων, των ανθρώπων της δουλειάς στη Ρωσία, σε φλέγοντα ζητήματα της περιόδου που διανύουμε σχετικά με τον κοινοβουλευτισμό, με τις μάχες που ανοίγουν ενάντια στις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες και διάφορα άλλα.
Η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή, για την οποία πρέπει να γράψουμε περισσότερα σε επόμενη φορά, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εικαστικό και λογοτεχνικό γεγονός: ο ποιητής Γιώργος Γιαννόπουλος και η εικαστικός Βίλλη Γούσιου καταφέρνουν να δώσουν ένα πόνημα που μπορεί να μιλήσει μέσα στην ψυχή του αναγνώστη. Ποιήματα χειροποίητα, από φυσικά υλικά είναι που ανατέμνουν και ξεγυμνώνουν το δίπολο του έρωτα και του θανάτου, που διαπερνούν την σύγχρονη και νεότερη ποιητική μας παράδοση, αναδεικνύοντας διαλεκτικά, στοχαστικά άρα και πλέρια ποιητικά το πραγματικό υπόβαθρο αυτών των φαινομένων. Έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μια ποίηση επαναστατική, τόσο στον τρόπο όσο και στον λόγο, που τολμά να αναδείξει την υλικότητα του ερωτικού βιώματος και την αναζήτηση της ελευθερίας στον έρωτα, στον θάνατο και φυσικά, στην ευρύτερη κοινωνική ζωή. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά σ’ ένα απόσπασμα από το ομώνυμο, με το βιβλίο, ποιήμα ότι:
Κάθε λέξη μια μαχαιριά
στο στόμα
κάθε λέξη το βλέμμα
το άγγιγμα
κι η παρουσία του νεκρού
κάθε λέξη το βλέμμα
της αγάπης
η αγκαλιά του κόσμου
κάθε λέξη μια υπόσχεση
στον πόνο
στο άφατο
(σελ. 32–33)
Αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι ο Γιώργος Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Από το 1995 εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό Ένεκεν και τις ομότιτλες εκδόσεις. Έχουν κυκλοφορήσει οι ποιητικές του συλλογές “Διαδρομή” (2000), “Το θέρος των βροτών” (2010) και “Λόγια θανάτου και αγάπης” (2015) καθώς και το μυθιστόρημα “Το μαύρο βιβλίο” (2003). Κείμενα και ποιήματά του έχουν με ταφραστεί σε διάφορες γλώσσες ενώ η ποιητική συλλογή “Λόγια θανάτου και αγάπης” ηχογραφήθηκε σε στούντιο και κυκλοφορεί και σε cd.
Το “Τέρμινους” είναι ένα εικογραφημένο αφήγημα για τους ανθρώπους του Εμφυλίου, για τους ανθρώπους της κοινωνικής αντίστασης και Επανάστασης ενάντια στους ντόπιους και ξένους δυνάστες: οι ιστορίες του Βασίλη, της Ουρανίας, του Μιχάλη, στα βουνά των Τζουμέρκων της Ηπείρου, μα και χιλιάδων άλλων ανθρώπων, που πλήρωσαν με τη ζωή τους ή πλήρωναν για μια ολόκληρη ζωή την απόφασή τους να σταθούν απέναντι σε κάθε τύραννο και να σηκώσουν το κόκκινο αστέρι της ελευθερίας και της δικαιοσύνης πάνω από την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο. Είναι επίσης το σχέδιο (τέρμινους σημαίνει τελικός) του κυβερνητικού, εθνικού λεγόμενου, στρατού, υπό τις οδηγίες και την υλική στήριξη των ΗΠΑ, για τη διάλυση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας την άνοιξη του 1947. Το σχέδιο αυτό ανατράπηκε χάρη στην αποφασιστικότητα, τη γενναιότητα και την αυτοθυσία των μαχητών του ΔΣΕ.
Η κινηματογραφική γραφή του Λευτέρη Παπαθανάση, η εικαστική του αντίληψη, η θέση που παίρνει δίπλα στους αγωνιζόμενους, απλούς και καθημερινούς ανθρώπους και το ίδιο το θέμα του έργου αναδεικνύουν από την μία την μοναδικότητα της 9ης, όπως την αποκαλούν οι φίλοι της, τέχνης και από την άλλη παραδίδουν ένα ολοκληρωμένο… πακέτο ψυχαγωγίας και ιστορικής ενσυναίσθησης που αξίζει να ανακαλύψετε. Ιδιαίτερα που αυτή την περίοδο οι προσπάθειες των αναθεωρητών της ιστορίας προσπαθούν να μας πείσουν πως ήταν κάπως αλλιώς τα πράγματα.
Το website αυτό χρησιμοποιεί cookies για να μπορέσει να σας εξασφαλίσει μια καλύτερη εμπειρία πλοήγησης.ΑποδοχήΜάθετε περισσότερα
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.