Πίσω από τα λαμπερά χρώματα και τις καμπάνιες συμπόνοιας της Benetton φωλιάζει η απάτη και ο θάνατος

     Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Για πάνω από μισό αιώνα,η ιτα­λι­κή οικο­γέ­νεια Benetton ξεκι­νά ανθρω­πι­στι­κές καμπά­νιες συμπό­νοιας δια­φη­μί­ζο­ντας μέσα από αυτές τα πασί­γνω­στα ρού­χα της. Είναι διά­ση­μη για τη σοκα­ρι­στι­κή της δια­φή­μι­ση με προ­κλη­τι­κές εικό­νες σαν τεχνι­κή και μέσον για την ευαι­σθη­το­ποί­η­ση  κοι­νω­νι­κών θεμά­των όπως η ειρή­νη, η φυλε­τι­κή ενσω­μά­τω­ση και το AIDS. Αυτές οι εικό­νες έχουν προ­κα­λέ­σει πολ­λές επι­κρί­σεις ωστό­σο, βοή­θη­σαν την εται­ρεία να ανα­πτύ­ξει μια ξεχω­ρι­στή ταυ­τό­τη­τα και δεν μεί­ω­σαν τις πωλή­σεις της. Αντί­θε­τα οι φωτο­γρα­φί­ες της με έναν ετοι­μο­θά­να­το ασθε­νή του Aids, μια μαύ­ρη γυναί­κα να θηλά­ζει ένα λευ­κό μωρό, τον Πάπα να φιλά­ει έναν ιμά­μη και πιο πρό­σφα­τα, την εικό­να των Αφρι­κα­νών μετα­να­στών που δια­σώ­θη­καν στη θάλασ­σα δικαιο­λο­γή­θη­καν σαν την συμ­βο­λή και ευαι­σθη­το­ποί­η­ση της εται­ρεί­ας στα κοι­νω­νι­κά και τα ανθρω­πι­στι­κά ζητή­μα­τα. Πίσω από όλα αυτά όμως κρύ­βε­ται το σκλη­ρό και απάν­θρω­πο πρό­σω­πο του καπι­τα­λι­σμού χωρίς κανέ­να ενδοια­σμό και καμιά συμπόνοια.

Η Benetton είναι ο μεγα­λύ­τε­ρος κατα­σκευα­στής ενδυ­μά­των της Ευρώ­πης και ο μεγα­λύ­τε­ρος αγο­ρα­στής μαλ­λιού στον κόσμο στον τομέα των ενδυ­μά­των. Έχει 9 εργο­στά­σια σε διά­φο­ρα μέρη του κόσμου , παρά­γει πάνω από 110 εκα­τομ­μύ­ρια ενδύ­μα­τα ετη­σί­ως ο δε συνο­λι­κός κύκλος εργα­σιών είναι πάνω από 2 δισε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ κάθε χρό­νο. Έχει παρου­σία σε 120 χώρες σε όλο τον κόσμο με πάνω από 6.500 κατα­στή­μα­τα. Η εται­ρεία ιδρύ­θη­κε από την οικο­γέ­νεια Benetton το 1965 στο Τρε­βί­ζο στην Ιταλία. 

Μέσα σε δύο δεκα­ε­τί­ες οι από­γο­νοι ενός ιδιο­κτή­τη κατα­στή­μα­τος ποδη­λά­των, πού που­λού­σαν που­λό­βερ που τα έπλε­καν οι ίδιοι, έγι­ναν μια παγκό­σμια δύνα­μη στην μόδα, τόσο για τα ζωντα­νά χρώ­μα­τα των ρού­χων τους όσο και για τις προ­κλη­τι­κές δια­φη­μί­σεις της. Μια δύνα­μη που έχει απα­σχο­λή­σει με πολ­λά σκάνδαλα.

Χαρού­με­νες ασχο­λί­ες της Benetton

Την δεκα­ε­τία του 1990, πραγ­μα­το­ποιεί αγο­ρές άλλων κλά­δων επι­χει­ρή­σε­ων. Εξει­δι­κεύ­ε­ται στις κατα­σκευ­ές αερο­δρο­μί­ων, ανι­σό­πε­δων κόμ­βων και στην δια­χεί­ρι­ση εστια­το­ρί­ων και χώρων στάθ­μευ­σης στους μεγά­λους δρό­μους από το Σαντιά­γκο της Χιλής μέχρι την Ρώμη. Η οικο­γέ­νεια τώρα έχει περί­που 12 δισε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ περιου­σια­κά στοι­χεία, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των 30% μερί­διο στην Atlantia, η οποία έγι­νε η μεγα­λύ­τε­ρη επι­χεί­ρη­ση χει­ρι­στής- διο­δί­ων με την εξα­γο­ρά της ισπα­νι­κής αντι­πά­λου Abertis.

Περί­που το 45% των εσό­δων του οίκου προ­έρ­χε­ται το 2017 από το εξω­τε­ρι­κό  και αυτό το ποσο­στό θα μεγα­λώ­σει ακό­μη περισ­σό­τε­ρο μετά την αγο­ρά της Atlantia Abertis, η οποία δρα­στη­ριο­ποιεί­ται στην Νότια Αμε­ρι­κή και Γαλ­λία, καθώς και στην Ισπα­νία. Επί­σης, οι Benettons έγι­ναν οι μεγα­λύ­τε­ροι μέτο­χοι της ισπα­νι­κής εται­ρεί­ας κινη­τών τηλε­φώ­νων Cellnex.

Η Atlantia αγό­ρα­σε πρό­σφα­τα μερί­δια αξί­ας πολ­λών δις ευρώ του Eurotunnel στην Μάγ­χη μετα­ξύ της Αγγλί­ας και της Γαλ­λί­ας και κέρ­δι­σε τον δια­γω­νι­σμό της δια­χεί­ρι­σης του κεντρι­κού αερο­δρό­μιο της Νίκαιας. Η εται­ρεία εξε­τά­ζει την αγο­ρά του Autogrill της Βόρειας Αμε­ρι­κής που αντι­προ­σω­πεύ­ει περισ­σό­τε­ρο από το μισό της αλυ­σί­δας διε­θνών εστια­το­ρί­ων στους μεγά­λους δρό­μους των ΗΠΑ με πωλή­σεις 4,6 δις τον περα­σμέ­νο χρό­νο. Δια­χει­ρί­ζε­ται τους μισούς αυτο­κι­νη­τό­δρο­μους στην Ιταλία.

Μετά την κατα­στρο­φή της αερο­γέ­φυ­ρας Morandi και τον θάνα­το 43 ανθρώ­πων, τα βλέμ­μα­τα της κοι­νής γνώ­μης έπε­σαν στην Benetton και η κρι­τι­κή για την εγκλη­μα­τι­κή αδια­φο­ρία της εται­ρί­ας της να κάνει τις απα­ραί­τη­τες εργα­σί­ες συντή­ρη­σης είναι τεράστια. 

Η κυβέρ­νη­ση της Ιτα­λί­ας απει­λεί με από­συρ­ση της άδειας εκμε­τάλ­λευ­σης των διο­δί­ων και η Atlantia σπεύ­δει να δηλώ­σει πως θα ξανα­χτί­σει την γέφυ­ρα σε οκτώ μήνες και θα δια­θέ­σει 500 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ απο­ζη­μί­ω­ση για τα θύμα­τα, υπεν­θυ­μί­ζο­ντας πως τα τελευ­ταία χρό­νια διέ­θε­σε 10 δισε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ για να κατα­σκευά­σει δρό­μους στην Ιταλία. 

Σημειω­τέο ότι τα 500 εκα­τομ­μύ­ρια είναι το μισό ποσό από ότι μοί­ρα­σε σαν κέρ­δος το 2017 η Atlantia στην Benetton και τους άλλους μετόχους.

Δεν είναι όμως η μόνη κατα­στρο­φή και σκάν­δα­λο που εμπλέ­κε­ται η κατά τα άλλα ευαί­σθη­τη Benetton. Ούτε και η πρώ­τη υπό­σχε­ση που δίνει χωρίς να την εκπληρώσει.

-Την δεκα­ε­τία του 90 αγο­ρά­ζει η οικο­γέ­νεια στην πανέ­μορ­φη Πατα­γο­νία της Αργε­ντι­νής 900.000 εκτά­ρια γης, μια απί­στευ­τα μεγά­λη έκτα­ση, περί­που όσο το Που­έρ­το Ρίκο, όπου ζούν, μετά από παρα­χώ­ρη­ση του κρά­τους, ο ιθα­γε­νής πλη­θυ­σμός των Mapuche περί­που 15.000 άνθρω­ποι. Συμπε­ρι­φέ­ρε­ται σαν αποι­κιο­κρά­της ανα­κτώ­ντας ακό­μη περισ­σό­τε­ρη έκτα­ση που ήταν έξω από τα όρια του τερά­στιου κτή­μα­τος της και εμπλέ­κε­ται σε νομι­κές δια­δι­κα­σί­ες για να τους απα­γο­ρεύ­σει να ζουν ακό­μη και έξω από την ιδιο­κτη­σία της. Τον Αυγου­στο του 2017 “εξα­φα­νί­ζε­ται” από την αστυ­νο­μία ένας δια­δη­λω­τής που δια­μαρ­τύ­ρο­νταν για την κατά­λη­ψη της γής των ινδιά­νων από την Benetton, θυμί­ζο­ντας μαύ­ρες επο­χές δικτα­το­ρί­ας του Αργε­ντί­νι­κου λαού.. 

-Το 2003 η Benetton, δέχτη­κε κρι­τι­κή όταν ξεκί­νη­σε να τοπο­θε­τεί μικρο­τσίπ RFID στα ρού­χα της σαν τρό­πο ανα­γνώ­ρι­σης. Το μικρο­τσίπ μεγέ­θους ενός κόκ­κου ρυζιού τοπο­θε­τεί­ται σε ζώα μεγά­λης φάρ­μας για τον εύκο­λο εντο­πι­σμό τους σε περί­πτω­ση που χαθούν. Οι δια­μαρ­τυ­ρί­ες που ακο­λού­θη­σαν για τον περιο­ρι­σμό της ελευ­θε­ρί­ας και το “φακέ­λω­μα” των κατα­να­λω­τών την ανά­γκα­σαν να στα­μα­τή­σει την τοποθέτηση.

-Το 2005 η Οργά­νω­ση προ­στα­σί­ας ζώων ΡΕΤΑ κατη­γο­ρεί την Benetton για την αγο­ρά μαλ­λιού από πρό­βα­τα που οι κτη­νο­τρό­φοι στην ουσία τα γδέρ­νουν ζωντα­νά για να απο­φύ­γουν την καλ­λιέρ­γεια παρα­σί­των που τα αρρω­σταί­νουν και χαλά­νε το μαλ­λί. Η δια­δι­κα­σία ονο­μά­ζε­ται «mulesing» στα Αγγλι­κά. Η Benetton επι­λέ­χθη­κε από την Οργά­νω­ση επει­δή σαν ο μεγα­λύ­τε­ρος αγο­ρα­στή στον κόσμο αγό­ρα­σε 800 τόνους μαλ­λί «mulesing» από φάρ­μες της Αυστρα­λί­ας. Η άμυ­να της εται­ρεί­ας ήταν να δηλώ­σει πως όλοι το κάνουν για να σώσουν τα ζώα τους από τις αρρώ­στιες. Μόλις το 2015 στα­μά­τη­σε την αγο­ρά του μαλ­λιού επει­δή στρά­φη­κε σε πιο επι­κερ­δείς επιχειρήσεις.

-Στις 24 Απρι­λί­ου του 2013 καταρ­ρέ­ει στο Μπα­γκλα­ντές το εργο­στά­σιο υφα­ντουρ­γί­ας της Rana Plaza στην Dhaka. Ένα από τα μεγα­λύ­τε­ρα εργα­τι­κά ατυ­χή­μα­τα σε ένα εργο­στά­σιο ερεί­πιο χωρίς προ­στα­σία και συντή­ρη­ση, ακα­τάλ­λη­λο για χρή­ση. 1100 εργα­ζό­με­νοι στην ουσία δολο­φο­νού­νται από το κυνή­γι του κέρ­δους και 2500 τραυ­μα­τί­ζο­νται. Μεγά­λες, παγκο­σμί­ως γνω­στές, επι­χει­ρή­σεις έρα­βαν στο εργο­στά­σιο. Η Benetton αρνεί­ται ότι έρα­βε ρού­χα στο εργο­στά­σιο μέχρι που το απο­δει­κνύ­ουν οι εργα­ζό­με­νοι αφού μέσα στα ερεί­πια βρί­σκο­νται δια­σκορ­πι­σμέ­να που­κά­μι­σα της εται­ρεί­ας. Δημιουρ­γεί­ται ταμείο απο­ζη­μί­ω­σης των θυμά­των με στό­χο να συγκε­ντρω­θούν 30 εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια. Μέχρι στιγ­μής έχουν συγκε­ντρω­θεί 9 εκατομμύρια. 

Η Benetton που ανα­γκά­στη­κε εκ των υστέ­ρων να συμ­με­τά­σχει, δεν έχει δώσει ούτε ευρώ, αν και έχει εγγρά­ψει ένα ποσό στον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό της. Δεν είναι η μόνη. Ένα ακό­μη παρά­δειγ­μα της περι­φρό­νη­σης του κεφα­λαί­ου στον ανθρώ­πι­νο πόνο και της ανθρώ­πι­νης ζωής είναι πως και η ΗΜ που έρα­βε ένα μεγά­λο κομ­μά­τι της παρα­γω­γής της στην Rana Plaza έχει δώσει μέχρι στιγ­μής μόνο 100.000 δολάρια.

Άλλο σημά­δι υπο­κρι­σί­ας. Τα λαμπε­ρά χρώ­μα­τα της  Benetton προ­στέ­θη­καν πάνω στα σωσί­βια των προ­σφύ­γων ναυαγών.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία