Πανελλήνιες: Πώς να νικήσετε το άγχος των εξετάσεων

Συμ­βου­λές σε έφη­βους και γονείς ενό­ψει των πανελ­λα­δι­κών εξε­τά­σε­ων, δίνουν οι επι­στη­μο­νι­κοί συνερ­γά­τες της τηλε­φω­νι­κής γραμ­μής 11525 της Ένω­σης Μαζί για το Παιδί.

Όπως ανα­φέ­ρε­ται σε σχε­τι­κή ανα­κοί­νω­ση, οι αντι­δρά­σεις των μαθη­τών σε αυτή την κρί­σι­μη στιγ­μή ποι­κί­λουν: «Κάποιοι έφη­βοι κατα­φέρ­νουν να αντι­λη­φθούν την κρι­σι­μό­τη­τα της στιγ­μής χωρίς υπερ­βο­λές, να απο­δε­χτούν την ύπαρ­ξη του άγχους και να οργα­νώ­σουν την προ­σπά­θειά τους. Άλλοι παραι­τού­νται κάποια στιγ­μή υπό το βάρος του άγχους και των προσ­δο­κιών, ενώ άλλοι μπο­ρεί να βιώ­νουν το άγχος τους ως κάτι βασα­νι­στι­κό που υπο­βαθ­μί­ζει την ποιό­τη­τα της ζωής τους (ύπνος, ευε­ξία, σωμα­τι­κή υγεία) ή εμπο­δί­ζει την επί­δο­ση τους στις εξετάσεις».

Οι επι­στή­μο­νες της Γραμ­μής 11525 της Ένω­σης Μαζί για το Παι­δί επι­ση­μαί­νουν ότι το άγχος είναι η ψυχι­κή και σωμα­τι­κή πίε­ση που νιώ­θει ένα άτο­μο όταν «κιν­δυ­νεύ­ει», όταν δηλα­δή δια­κυ­βεύ­ε­ται η σωμα­τι­κή ή η ψυχι­κή του ακε­ραιό­τη­τα. Το απο­τέ­λε­σμα των εξε­τά­σε­ων, εξάλ­λου, έχει επι­πτώ­σεις στην εικό­να που έχουν για τον μαθη­τή γονείς, δάσκα­λοι και συνο­μή­λι­κοι και επη­ρε­ά­ζει άμε­σα την αυτο­ε­κτί­μη­σή του.

Σύμ­φω­να με τους ειδι­κούς της Ένω­σης, το άγχος «μπο­ρεί να εκδη­λώ­νε­ται με συμ­πτώ­μα­τα σε γνω­στι­κό, συναι­σθη­μα­τι­κό ή/και σωμα­τι­κό επί­πε­δο. Στο γνω­στι­κό επί­πε­δο μπο­ρεί να πάρει τη μορ­φή αρνη­τι­κών και δυσλει­τουρ­γι­κών σκέ­ψε­ων (π.χ.: «είμαι άχρη­στος», «δεν θα τα κατα­φέ­ρω», «δεν θυμά­μαι τίπο­τα», «θα απο­τύ­χω»). Οι αρνη­τι­κές αυτές σκέ­ψεις προ­κα­λούν συναι­σθή­μα­τα νευ­ρι­κό­τη­τας, θυμού, οξυ­θυ­μί­ας και ανη­συ­χί­ας, φόβου ή απο­γο­ή­τευ­σης». Συχνά, λόγω του άγχους «μπο­ρεί να εμφα­νι­στούν και σωμα­τι­κά συμ­πτώ­μα­τα, όπως αϋπνία, κεφα­λαλ­γί­ες, κοι­λια­κά άλγη, δερ­μα­τι­κά εξαν­θή­μα­τα. Μπο­ρεί ακό­μα να εκδη­λώ­νε­ται με δια­τα­ρα­χές δια­τρο­φής, δια­τα­ρα­χές ύπνου, με ταχυ­καρ­δί­ες, ταχύ­πνοια και εφίδρωση».

Σύμ­φω­να, επί­σης, με τους ψυχο­λό­γους της Γραμ­μής, τον έφη­βο μπο­ρεί να βοη­θή­σει «η γνώ­ση και η ανα­γνώ­ρι­ση ότι το άγχος είναι κάτι φυσιο­λο­γι­κό», η «ανα­γνώ­ρι­ση των σωμα­τι­κών και ψυχι­κών ορί­ων», ο επαρ­κής ύπνος και η ξεκού­ρα­ση. Επί­σης, ένα μικρό διά­λειμ­μα μπο­ρεί να είναι ανα­ζω­ο­γο­νη­τι­κό και να βοη­θή­σει τον μαθη­τή να συγκε­ντρώ­σει και πάλι την προ­σο­χή του στο διά­βα­σμα ή την εξέ­τα­ση. Σημα­ντι­κό είναι και το μοί­ρα­σμα του βιώ­μα­τός τους με συνο­μη­λί­κους όπως και να εξη­γή­σει στους γονείς τι μπο­ρεί να είναι βοη­θη­τι­κό και τι όχι, στη στά­ση τους.

Αυτό που επι­ση­μαί­νουν οι ειδι­κοί της Γραμ­μής 11525 είναι οι γονείς και οι έφη­βοι «να δώσουν την απαι­τού­με­νη σημα­σία ή να απευ­θυν­θούν σε έναν ειδι­κό όταν οι εκδη­λώ­σεις αυτές του άγχους γίνο­νται πολύ συχνές και έντο­νες, όταν η ανα­σφά­λεια και η υπο­τί­μη­ση του εαυ­τού τεί­νει να γίνει ένα μόνι­μο χαρα­κτη­ρι­στι­κό ή όταν εμφα­νί­ζο­νται σωμα­τι­κά συμπτώματα».

Σχε­τι­κά με το ρόλο των γονέ­ων οι ψυχο­λό­γοι σημειώ­νουν μετα­ξύ άλλων πως όταν οι έφη­βοι δεί­ξουν αδια­φο­ρία απέ­να­ντι στις εξε­τά­σεις, κάτι που «συνή­θως απο­τε­λεί μια αμυ­ντι­κή στά­ση απέ­να­ντι στην ανα­σφά­λειά τους ή μια αντί­δρα­ση απέ­να­ντι στην πίε­ση των γονιών», τότε, οι γονείς «είναι σημα­ντι­κό να ξανα­συ­ζη­τή­σουν εάν ο έφη­βος συνε­χί­ζει να θέλει να επι­τύ­χει τον συγκε­κρι­μέ­νο στό­χο, να του υπεν­θυ­μί­σουν την προ­σπά­θεια που έχει ήδη κατα­βά­λει, καθώς και ότι για εκεί­νους κάθε ενδε­χό­με­νο είναι αποδεκτό».

«Μιλώ­ντας για παι­διά που βρί­σκο­νται στην εφη­βεία», συνε­χί­ζουν οι επι­στή­μο­νες, «η πιο σημα­ντι­κή βοή­θεια που μπο­ρούν να προ­σφέ­ρουν οι γονείς προς εκεί­να είναι η κατα­νό­η­ση στον τρό­πο που βιώ­νουν τα πράγ­μα­τα. Έτσι ο έφη­βος μπο­ρεί να αισθαν­θεί πιο άνε­τα προ­κει­μέ­νου να μιλή­σει μαζί τους για τα συναι­σθή­μα­τα, τις σκέ­ψεις και τη σημα­σία που έχει για εκεί­νον ο επι­διω­κό­με­νος στόχος».

Οι γονείς οφεί­λουν επί­σης να δημιουρ­γή­σουν ένα ήρε­μο περι­βάλ­λον χωρίς εντά­σεις και να μην παρεμ­βαί­νουν στον τρό­πο δια­βά­σμα­τος των εφή­βων, αλλά να τους επι­τρέ­ψουν να τον ορί­σουν οι ίδιοι. Είναι πολύ σημα­ντι­κό οι έφη­βοι να αισθά­νο­νται ότι οι επι­θυ­μί­ες τους είναι σεβα­στές και ότι οι στό­χοι είναι δικοί τους.

Σχε­τι­κά, τέλος, με την ημέ­ρα των εξε­τά­σε­ων παρα­τί­θε­νται οι παρα­κά­τω συμ­βου­λές προς τους μαθητές:

- Να χαλα­ρώ­σουν και να συγκεντρωθούν

- Να ξεκι­νή­σουν από αυτά που γνω­ρί­ζουν καλά και αισθά­νο­νται πιο σίγουροι

- Να μοι­ρά­σουν καλά το χρό­νο που έχουν

- Να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν το πρό­χει­ρο για να οργα­νώ­σουν τις σκέ­ψεις και το χρό­νο τους ακό­μη και για αυτά που τους φαί­νο­νται εύκολα

- Αν «κολ­λή­σουν» σε μια ερώ­τη­ση, ας την αφή­σουν για λίγο, να προ­χω­ρή­σουν στην επό­με­νη και θα επα­νέλ­θουν αργότερα

- Να αφή­σουν χρό­νο για να ελέγ­ξουν τις απα­ντή­σεις τους πριν παρα­δώ­σουν το γρα­πτό τους

Η πανελ­λα­δι­κή «Γραμ­μή 11525», μια τηλε­φω­νι­κή γραμ­μή βοή­θειας που απευ­θύ­νε­ται σε παι­διά, γονείς και εκπαι­δευ­τι­κούς και το Συμ­βου­λευ­τι­κό Κέντρο της Ένωσης

«Μαζί για το Παι­δί» (Αγί­ου Θωμά 14, Αμπε­λό­κη­ποι) λει­τουρ­γούν από Δευ­τέ­ρα έως Παρα­σκευή (9:00–21:00).