Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Παράσιτα χειραγωγούν ξενιστές σε νερό και αέρα

Τα παρά­σι­τα δίνουν νέο νόη­μα στο κλι­σέ του νόμου της ζού­γκλας: «Φάε για να μη φαγω­θείς». Συχνά ο κύκλος ζωής τους ολο­κλη­ρώ­νε­ται μόνο αν φαγω­θούν από έναν ξενι­στή — ορι­σμέ­να απ’ αυτά πολ­λα­πλές φορές — ελα­χι­στο­ποιώ­ντας την πιθα­νό­τη­τα επι­βί­ω­σής τους. Για να την αυξή­σουν, τα παρά­σι­τα έχουν εξε­λι­κτι­κά ανα­πτύ­ξει την ικα­νό­τη­τα να χει­ρα­γω­γούν τους ξενι­στές τους, έτσι ώστε να κάνουν πιο πιθα­νό να φαγω­θούν από άλλα ζώα.

Η παρα­σι­τι­κή ται­νία Schistocephalus solidus (σσ. ερμα­φρό­δι­το παρά­σι­το ‑μια ται­νία από ψάρια, ψαρο­φά­γα που­λιά και τρω­κτι­κά) χρειά­ζε­ται έναν αρκε­τά μεγά­λο ξενι­στή — ένα ψάρι — για να ανα­πτυ­χθεί μέσα του και μετά ένα που­λί, ώστε να ανα­πα­ρα­χθεί στο έντε­ρό του.
Αλλά οι προ­νύμ­φες του παρα­σί­του, με μέγε­θος μικρό­τε­ρο του ενός χιλιο­στού, είναι πολύ μικρές για να εντο­πι­στούν και να κατα­να­λω­θούν από το ψάρι. Γι’ αυτό η προ­νύμ­φη του παρα­σί­του πρέ­πει πρώ­τα να φαγω­θεί από ένα κωπή­πο­δο, ένα είδος μικρο­σκο­πι­κού οστρα­κό­δερ­μου, σαν πολύ μικρή γαρί­δα (σσ. ομά­δα μικρών καρ­κι­νοει­δών που βρί­σκο­νται στη θάλασ­σα και σχε­δόν σε όλους τους βιό­το­πους του γλυ­κού νερού και απο­τε­λούν τη μεγα­λύ­τε­ρη πηγή πρω­τε­ΐ­νης στους ωκε­α­νούς- πολ­λά είδη είναι πλαγ­κτι­κά, αλλά τα περισ­σό­τε­ρα είναι βεν­θι­κά, δηλ ζουν στην επι­φά­νεια των ωκεανών).
Όταν η προ­νύμ­φη είναι έτοι­μη για τον επό­με­νο ξενι­στή, κάνει το κωπή­πο­δο να κινεί­ται έντο­να. Αν όλα πάνε καλά για το παρά­σι­το, το κωπή­πο­δο θα φαγω­θεί από ένα μικρό ψάρι με τρία αγκά­θια στη ράχη. Η προ­νύμ­φη θα μεγα­λώ­σει πολύ μέσα στο ψάρι, κάνο­ντάς το να κολυ­μπά­ει αργά κοντά στην επι­φά­νεια, έτσι που να είναι πολύ πιθα­νό να φαγω­θεί από ένα ψαροπούλι.
Μέσα στο που­λί το παρά­σι­το ωρι­μά­ζει, ζευ­γα­ρώ­νει (είναι ερμα­φρό­δι­το) και ρίχνει τα αυγά του πίσω στο νερό, μέσω των απεκ­κρί­σε­ων του που­λιού. Έτσι, ο κύκλος επαναλαμβάνεται.

Ριζο­σπά­στης \ επιμέλεια
Σταύ­ρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ

 

 

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο