Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πενήντα χρόνια από το πρώτο «μικρό βήμα για τον άνθρωπο»

Πριν από ακρι­βώς 50 χρό­νια  ο άνθρω­πος πάτη­σε στη Σελή­νη, ένα επί­τευγ­μα που παρα­κο­λού­θη­σαν από τις τηλε­ο­ρά­σεις τους σχε­δόν μισό δισε­κα­τομ­μύ­ριο άνθρωποι.

Ο πρώ­τος ήταν ο Αμε­ρι­κα­νός αστρο­ναύ­της Νιλ Αρμ­στρονγκ, διοι­κη­τής της απο­στο­λής «Απόλ­λων-11». Τον ακο­λού­θη­σε ο πιλό­τος της σελη­να­κά­του Εντουιν Ολντριν, ενώ ο «άτυ­χος» της απο­στο­λής, ο πιλό­τος του μητρι­κού σκά­φους, Μάικλ Κόλινς παρέ­μει­νε σε τρο­χιά. Κάτι που την επο­χή του μυθι­στο­ρή­μα­τος «Από τη Γη στη Σελή­νη» του Ιου­λί­ου Βερν φαι­νό­ταν απί­θα­νο και προ­ω­θη­μέ­νη επι­στη­μο­νι­κή φαντα­σία είχε γίνει σαφώς πιο εφι­κτός στό­χος ύστε­ρα από την πτή­ση του Γιού­ρι Γκα­γκά­ριν και τώρα γινό­ταν πραγματικότητα.

Η ακρι­βής στιγ­μή της προσ­σε­λή­νω­σης της σελη­νια­κής ακά­του Eagle ήταν η 20.17 ή 20.18 ώρα Γκρί­νουιτς ‑όπως ανα­φέ­ρε­ται σε έγγρα­φα της αμε­ρι­κα­νι­κής δια­στη­μι­κής υπη­ρε­σί­ας- της 20ής Ιου­λί­ου 1969.

Περί­που έξι ώρες αργό­τε­ρα, στις 02.56 ώρα Γκρί­νουιτς (ξημε­ρώ­μα­τα της Δευ­τέ­ρας για την Ελλά­δα), αφού φόρε­σε τη δια­στη­μι­κή στο­λή του και έκα­νε αμέ­τρη­τες προ­ε­τοι­μα­σί­ες, ο κυβερ­νή­της της απο­στο­λής, ο Νιλ Άρμ­στρονγκ, πάτη­σε με το αρι­στε­ρό πόδι του στη Σελή­νη λέγο­ντας την ιστο­ρι­κή πλέ­ον φρά­ση: “Ένα μικρό βήμα για τον άνθρω­πο, ένα τερά­στιο άλμα για την ανθρωπότητα”.

Οι δύο αστρο­ναύ­τες, χορο­πη­δώ­ντας με μεγά­λα άλμα­τα λόγω της μικρής βαρύ­τη­τας (ένα έκτο της γήι­νης), εξε­ρεύ­νη­σαν τη γύρω περιο­χή επί δυό­μι­σι ώρες, μάζε­ψαν δείγ­μα­τα εδά­φους, φωτο­γρά­φι­σαν την περιο­χή και άφη­σαν πίσω μια αμε­ρι­κα­νι­κή σημαία και μια πλά­κα που έγρα­φε: «Εδώ άνθρω­ποι από τον πλα­νή­τη Γη πάτη­σαν για πρώ­τη φορά στο φεγ­γά­ρι. Ιού­λιος 1969 μ.Χ. Ηρθα­με εν ειρή­νη εκ μέρους ολό­κλη­ρης της ανθρω­πό­τη­τας». Στη συνέ­χεια, ξανα­μπή­καν στον «Αετό» και η σελη­νά­κα­τος απο­σε­λη­νώ­θη­κε, για να συνα­ντή­σει το «Κολού­μπια» σε τρο­χιά, με το οποίο επα­να­συν­δέ­θη­κε για να αρχί­σει το ταξί­δι της επι­στρο­φής. Το «Απόλ­λων-11» προ­σθα­λασ­σώ­θη­κε στα ανοι­χτά της Χαβά­ης στις 24 Ιού­λη 1969. Οι δηλώ­σεις για ειρη­νι­κή και προς όφε­λος όλων εξε­ρεύ­νη­ση της Σελή­νης ήταν σε συμ­φω­νία και στο πνεύ­μα της Συν­θή­κης για την εξε­ρεύ­νη­ση του Δια­στή­μα­τος, που είχε υπο­γρα­φεί το 1967 από τη Σοβιε­τι­κή Ενω­ση, τις ΗΠΑ και τη Βρε­τα­νία, ενώ στην πορεία συνυ­πο­γρά­φη­κε από 109 χώρες συνο­λι­κά. Τώρα που οι ΗΠΑ έχουν βάλει τον ιδιω­τι­κό τομέα σε πρώ­το πλά­νο στην εξε­ρεύ­νη­ση και αξιο­ποί­η­ση του Δια­στή­μα­τος (με προ­ο­πτι­κή και εξο­ρύ­ξε­ων), ακού­γο­νται όλο και πιο έντο­να φωνές για από­συρ­ση των ΗΠΑ από τη Συν­θή­κη, ότι αυτή δεν έχει εφαρ­μο­γή σε άλλα ουρά­νια σώμα­τα κ.τ.λ.

Η απο­στο­λή «Απόλ­λων-11» ήταν η μεγα­λύ­τε­ρη πρω­τιά που είχαν σημειώ­σει έως εκεί­νη τη στιγ­μή οι ΗΠΑ στην αδή­λω­τη, αλλά ολο­φά­νε­ρη κούρ­σα τους να προ­φτά­σουν την ΕΣΣΔ στο Διά­στη­μα. Πέρα από ζήτη­μα γοή­τρου ήταν και θέμα επί­δει­ξης δύνα­μης και ικα­νό­τη­τας της κορυ­φαί­ας καπι­τα­λι­στι­κής χώρας απέ­να­ντι σε αντι­πά­λους και συμ­μά­χους. Γι’ αυτό κατηύ­θυ­νε τερά­στιους υλι­κούς πόρους που της εξα­σφά­λι­ζε η θέση της στην κορυ­φή της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πυρα­μί­δας, τους έβα­λε υπό τον έλεγ­χο και την καθο­δή­γη­ση των ναζί επι­στη­μό­νων, με επι­κε­φα­λής τον Βέρ­νερ φον Μπρά­ουν, στους οποί­ους έδω­σε αμνη­στία μετά τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο και αξιο­ποί­η­σε τους πυραύ­λους V‑2 και τα σχέ­δια που βρή­κε άθι­κτα στη βάση των ναζί στο Πεε­νε­μού­ντε της Νορ­βη­γί­ας. Την ίδια ώρα, το σοβιε­τι­κό δια­στη­μι­κό πρό­γραμ­μα είχε αρχί­σει να χάνει την ορμή του, ως παρε­νέρ­γεια των λαθε­μέ­νων από την σκο­πιά της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης επι­λο­γών, τόσο στο επί­πε­δο οργά­νω­σης της παρα­γω­γής, της οικο­νο­μί­ας γενι­κά, όσο και στο εποικοδόμημα.

Εξερεύνηση

Είχαν προη­γη­θεί πολ­λές πρω­τιές της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης στην εξε­ρεύ­νη­ση του Δια­στή­μα­τος: Πρώ­τος τεχνη­τός δορυ­φό­ρος της Γης («Σπούτνικ‑1» το 1957), πρώ­τος ζωντα­νός οργα­νι­σμός σε τρο­χιά (η σκυ­λί­τσα Λάι­κα το 1957), πρώ­τοι ζωντα­νοί οργα­νι­σμοί που επι­στρέ­φουν στη Γη (τα σκυ­λά­κια Μπέλ­κα και Στρέλ­κα 1960), πρώ­τος άνθρω­πος στο Διά­στη­μα (Γιού­ρι Γκα­γκά­ριν το 1961), πρώ­τη απο­στο­λή στην Αφρο­δί­τη («Βενέρα‑1» το 1961), πρώ­τη γυναί­κα στο Διά­στη­μα (Βαλε­ντί­να Τερέ­σκο­βα το 1963), πρώ­τος περί­πα­τος στο Διά­στη­μα (Αλε­ξέι Λεό­νοφ το 1965). Ειδι­κό­τε­ρα, είχαν προη­γη­θεί και αρκε­τές σοβιε­τι­κές πρω­τιές στην εξε­ρεύ­νη­ση της Σελή­νης: Πρώ­το σκά­φος στη Σελή­νη («Λούνα‑2» το 1959), πρώ­τες φωτο­γρα­φί­ες της αθέ­α­της από τη Γη πλευ­ράς της Σελή­νης («Λούνα‑3» το 1959), πρώ­τη ομα­λή προ­σε­λή­νω­ση και απο­στο­λή λεπτο­με­ρών φωτο­γρα­φιών του εδά­φους της («Λούνα‑9» το 1966). Μετά το πρό­γραμ­μα «Απόλ­λων», οι ΗΠΑ ξανά­χα­σαν για ένα διά­στη­μα τις πρω­τιές και τα ρεκόρ από τους Σοβιε­τι­κούς (πρώ­τος τρο­χια­κός δια­στη­μι­κός σταθ­μός, μεγα­λύ­τε­ρης διάρ­κειας παρα­μο­νής στο Διά­στη­μα, μεγα­λύ­τε­ρος χρό­νος δια­στη­μι­κού περι­πά­του κ.τ.λ.).

Η πρώ­τη επαν­δρω­μέ­νη απο­στο­λή στο έδα­φος ενός άλλου ουρά­νιου σώμα­τος και η επι­στρο­φή στη Γη δειγ­μά­των εδά­φους απ’ αυτό είναι μια από τις μεγά­λες ιστο­ρι­κές στιγ­μές του ανοίγ­μα­τος του ανθρώ­που στο Διά­στη­μα, που ξεκί­νη­σε το 1957 και το 1961. Εδει­ξε ότι ο άνθρω­πος μπο­ρεί να δρά­σει απο­τε­λε­σμα­τι­κά και πάνω σε τέτοιο αφι­λό­ξε­νο έδα­φος και περι­βάλ­λον. Οι αστρο­ναύ­τες που συμ­με­τεί­χαν στην απο­στο­λή «Απόλ­λων-11» δικαί­ως τιμή­θη­καν, αν και δεν άξι­ζαν λιγό­τε­ρη τιμή εκεί­νοι που προη­γή­θη­καν στις απο­στο­λές «Απόλ­λων» σε τρο­χιά γύρω από τη Σελή­νη και εκεί­νοι που ακο­λού­θη­σαν έως την απο­στο­λή «Απόλ­λων-17», έστω κι αν αμφι­σβη­τεί­ται η επι­στη­μο­νι­κή αξία αυτών των τελευ­ταί­ων απο­στο­λών σε σχέ­ση με το κόστος τους. Τώρα οι ΗΠΑ (πρό­γραμ­μα «Αρτε­μις») και άλλες χώρες και ομά­δες χωρών έχουν και πάλι το βλέμ­μα στραμ­μέ­νο προς τη Σελή­νη, για μια πιο μόνι­μη παρου­σία στον φυσι­κό δορυ­φό­ρο της Γης, αλλά και ως βάση για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση της πρώ­της επαν­δρω­μέ­νης απο­στο­λής στον πλα­νή­τη Αρη.

(Με στοι­χεία από Ριζο­σπά­στη και ΑΠΕ)

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο