ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ: Ο νέος «παίκτης» στο παιχνίδι των κερδών

H πρό­σφα­τη κατά­κτη­ση του Παγκο­σμί­ου Κυπέλ­λου Συλ­λό­γων από τη Λίβερ­πουλ, μετά τη νίκη της με 1–0 επί της βρα­ζι­λιά­νι­κης Φλα­μέ­γκο στον τελι­κό της διορ­γά­νω­σης στο Κατάρ, ήταν μια ξεχω­ρι­στή στιγ­μή στην Ιστο­ρία του αγγλι­κού μεγα­θη­ρί­ου, που για πρώ­τη φορά κατέ­κτη­σε τον τίτλο σ’ αυτή τη διορ­γά­νω­ση και έτσι πρό­σθε­σε μία ακό­μα ενό­τη­τα στο εντυ­πω­σια­κό παλ­μα­ρέ του.

Αυτός ο τελι­κός όμως θα μεί­νει στην Ιστο­ρία και για έναν ακό­μα λόγο:
Ήταν ο τελευ­ταί­ος της διορ­γά­νω­σης με τη μορ­φή του μίνι τουρ­νουά ανά­με­σα στους πρω­τα­θλη­τές Ευρώ­πης, Νότιας Αμε­ρι­κής, Βόρειας Αμε­ρι­κής, Αφρι­κής, Ασί­ας, Ωκε­α­νί­ας και της εκά­στο­τε διορ­γα­νώ­τριας χώρας, όπως καθιε­ρώ­θη­κε το 2000 ως διά­δο­χη κατά­στα­ση του πάλαι ποτέ Διη­πει­ρω­τι­κού Κυπέλ­λου, το οποίο διεκ­δι­κού­σαν μόνο οι πρω­τα­θλη­τές Ευρώ­πης και Λατι­νι­κής Αμερικής.

Η νέα αλλα­γή στη μορ­φή της διορ­γά­νω­σης, την οποία απο­φά­σι­σε η FIFA, αρχής γενο­μέ­νης από το 2021 θα εισα­γά­γει νέο «φρού­το» στη διε­θνή ποδο­σφαι­ρι­κή αγο­ρά, με στό­χο — τι άλλο; — ακό­μα περισ­σό­τε­ρα κέρ­δη.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, η Παγκό­σμια Συνο­μο­σπον­δία προσ­δο­κά έσο­δα του­λά­χι­στον 5 δισ. δολα­ρί­ων από τηλε­ο­πτι­κά δικαιώ­μα­τα και χορηγίες.

Νέα προϊόντα, νέοι ανταγωνισμοί

Δεν είναι η πρώ­τη φορά που στο πλαί­σιο της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης του ποδο­σφαί­ρου — και εν γένει του αθλη­τι­σμού — παρα­δο­σια­κές διορ­γα­νώ­σεις αλλά­ζουν μορ­φή προ­κει­μέ­νου να γίνουν πιο ελκυ­στι­κά προ­ϊ­ό­ντα και να «που­λά­νε» καλύ­τε­ρα. Από τη μετα­τρο­πή του Κυπέλ­λου Πρω­τα­θλη­τριών σε Champions League, την κατάρ­γη­ση του Κυπέλ­λου Κυπελ­λού­χων και την ανα­βάθ­μι­ση του Κυπέλ­λου UEFA σε Europa League, μέχρι τις κατά και­ρούς αυξή­σεις στον αριθ­μό των ομά­δων του Μου­ντιάλ (με απο­κο­ρύ­φω­μα την αύξη­σή τους από 32 σε 48 το 2026), FIFA και UEFA δεί­χνουν δεκα­ε­τί­ες τώρα ότι είναι προ­ση­λω­μέ­νες στο στό­χο να ανοί­γουν συνε­χώς νέους «δρό­μους» αύξη­σης των κερ­δών στην ποδο­σφαι­ρι­κή βιομηχανία.

Το πρώ­το Παγκό­σμιο Κύπελ­λο Συλ­λό­γων της Λίβερ­πουλ έμελ­λε να είναι και το τελευ­ταίο με τη μέχρι σήμε­ρα μορ­φή της διορ­γά­νω­σης (φωτο Associated Press)

Οι αλλα­γές αυτές συνο­δεύ­ο­νται πάντα από και­νούρ­γιες συμ­φω­νί­ες με πολυ­ε­θνι­κές — χορη­γούς, είτε ενι­σχύ­ο­ντας το ρόλο τους σε σχέ­ση με παλιό­τε­ρες συμ­φω­νί­ες είτε ανοί­γο­ντας την πόρ­τα για να μπουν στο «παι­χνί­δι» νέοι «παί­κτες». Η κατά­στα­ση αυτή αντα­να­κλά τους αντα­γω­νι­σμούς που διε­ξά­γο­νται στο χώρο του ποδο­σφαί­ρου και οι οποί­οι αφο­ρούν τόσο τις επι­χει­ρη­μα­τι­κές κόντρες για το ποιος θα κατα­κτή­σει το μεγα­λύ­τε­ρο κομ­μά­τι της αγο­ράς όσο και τον «ενδο­οι­κο­γε­νεια­κό» αντα­γω­νι­σμό των δύο ισχυ­ρό­τε­ρων ποδο­σφαι­ρι­κών οργα­νι­σμών, FIFA και UEFA.

Οι δύο Συνο­μο­σπον­δί­ες ειδι­κά τα τελευ­ταία χρό­νια μοιά­ζουν να δίνουν …αγώ­να δρό­μου για το ποια θα εφαρ­μό­σει περισ­σό­τε­ρες και πιο προ­σο­δο­φό­ρες αλλα­γές στις υπό την αιγί­δα της διορ­γα­νώ­σεις. Και φυσι­κά σ’ αυτό συνε­πι­κου­ρού­νται από διά­φο­ρες πολυ­ε­θνι­κές, συχνά αντα­γω­νι­στι­κές μετα­ξύ τους.

Αλλαγές προς όφελος των ισχυρών

Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κή η ακο­λου­θία των αλλα­γών στις διορ­γα­νώ­σεις των FIFA και UEFA τα τελευ­ταία δύο χρόνια.

Την αρχή έκα­νε η UEFA. Προς τα τέλη του 2018 άρχι­σαν να βλέ­πουν το φως της δημο­σιό­τη­τας τα σχέ­δια που επε­ξερ­γα­ζό­ταν επί διε­τία για αλλα­γές στις ευρω­παϊ­κές δια­συλ­λο­γι­κές διορ­γα­νώ­σεις από το 2021. Λίγους μήνες μετά, επι­ση­μο­ποι­ή­θη­καν: Μετα­τρο­πή του Champions League σε ακό­μα πιο κλει­στού τύπου διορ­γά­νω­ση, στα μέτρα των ισχυ­ρών, ανα­βάθ­μι­ση του Europa League, δημιουρ­γία και τρί­της πανευ­ρω­παϊ­κής δια­συλ­λο­γι­κής διοργάνωσης.

Η «απά­ντη­ση» της FIFA ήρθε λίγους μήνες μετά, με την ανα­κοί­νω­ση της νέας μορ­φής του Παγκο­σμί­ου Κυπέλ­λου Συλ­λό­γων. Από το 2021 θα έχει 24 ομά­δες και θα διε­ξά­γε­ται ανά τέσ­σε­ρα χρό­νια, με την πρώ­τη διορ­γά­νω­ση να φιλο­ξε­νεί­ται στην Κίνα. Οπως και στην περί­πτω­ση της UEFA με την ανα­διάρ­θρω­ση των ευρω­παϊ­κών διορ­γα­νώ­σε­ων, έτσι και στο Παγκό­σμιο Συλ­λό­γων κατα­λυ­τι­κό ρόλο στις αλλα­γές έπαι­ξαν οι ισχυ­ροί σύλ­λο­γοι του ευρω­παϊ­κού — κυρί­ως — ποδο­σφαί­ρου. Ρεάλ Μαδρί­της, Μπαρ­τσε­λό­να, Μπά­γερν Μονά­χου, Γιου­βέ­ντους, Παρί Σεν Ζερ­μέν αλλά και οι ισχυ­ρό­τε­ροι αγγλι­κοί σύλ­λο­γοι είχαν δώσει από και­ρό το «πρά­σι­νο φως» στη FIFA να προ­βεί σε αλλα­γές στη διορ­γά­νω­ση προ­κει­μέ­νου να γίνει πιο εμπορική.

…και εγένετο Μουντιάλ Συλλόγων

Οπως φάνη­κε εκ του απο­τε­λέ­σμα­τος, πρό­θε­ση τόσο των ισχυ­ρών συλ­λό­γων όσο και της ίδιας της FIFA ήταν η δημιουρ­γία ουσια­στι­κά ενός Μου­ντιάλ Συλ­λό­γων, που θα «που­λά­ει» καλύ­τε­ρα σε σχέ­ση με το μέχρι τώρα Παγκό­σμιο Κύπελ­λο Συλ­λό­γων. Οπερ και εγένετο…

Στην πρώ­τη διορ­γά­νω­ση με τη νέα μορ­φή, από 17 Ιού­νη έως 4 Ιού­λη 2021 στην Κίνα, σχε­διά­ζε­ται να πάρουν μέρος συνο­λι­κά 24 ομά­δες, που θα δώσουν μετα­ξύ τους 31 αγώ­νες. Τη μεγα­λύ­τε­ρη εκπρο­σώ­πη­ση θα έχει η Ευρώ­πη, με 12 συλ­λό­γους της. Συγκε­κρι­μέ­να, θα πάρουν μέρος οι 6 νικη­τές του Champions League από τη σεζόν 2015 — 2016 μέχρι και τη σεζόν 2020 — 2021, καθώς και οι ισά­ριθ­μοι νικη­τές του Europa League από τις ίδιες σεζόν. Αλλους 6 εκπρο­σώ­πους θα έχει η Νότια Αμε­ρι­κή, από 3 Ασία και Αφρι­κή, ενώ θα υπάρ­χει και μία ομά­δα από την Ωκε­α­νία. Οι ομά­δες θα χωρι­στούν σε ομί­λους για την 1η φάση και θα ακο­λου­θή­σουν αγώ­νες νοκ άουτ.

Το Μου­ντιάλ Συλ­λό­γων θα διε­ξά­γε­ται ανά τετρα­ε­τία, την ενδιά­με­ση χρο­νιά ανά­με­σα στις μεγά­λες διε­θνείς διορ­γα­νώ­σεις (Ευρω­παϊ­κό Πρω­τά­θλη­μα και Παγκό­σμιο Κύπελ­λο), με τη διορ­γα­νώ­τρια χώρα να αλλά­ζει κάθε φορά. Παράλ­λη­λα με την εισα­γω­γή του στη θέση του Παγκο­σμί­ου Κυπέλ­λου Συλ­λό­γων, ανα­μέ­νε­ται να καταρ­γη­θεί και το Παγκό­σμιο Κύπελ­λο Συνο­μο­σπον­διών, όπου συμ­με­τεί­χαν ομά­δες από τις Συνο­μο­σπον­δί­ες — μέλη της FIFA και το οποίο λει­τουρ­γού­σε ως «test event» για το εκά­στο­τε Μου­ντιάλ, που φιλο­ξε­νού­νταν από την ίδια χώρα το επό­με­νο καλοκαίρι.