Πορτογαλία: Πάνω από 1.000 οι νεκροί από τον καύσωνα

«Η Πορ­το­γα­λία  είναι μετα­ξύ εκεί­νων των περιο­χών του πλα­νή­τη που θα επη­ρε­α­στούν περισ­σό­τε­ρο από την ακραία ζέστη», ανα­κοί­νω­σε η Maria da Graça Gregório de Freitas, η επι­κε­φα­λής της υγειο­νο­μι­κής υπη­ρε­σί­ας DGS, μιλώ­ντας στο Reuters. «Θα πρέ­πει να προ­ε­τοι­μα­ζό­μα­στε για περιό­δους υψη­λών θερ­μο­κρα­σιών», πρό­σθε­σε. Την περα­σμέ­νη εβδο­μά­δα το θερ­μό­με­τρο έδει­χνε πάνω από 40^οC στην Πορ­το­γα­λία, μια χώρα που πλήτ­τε­ται και από ξηρα­σία. Μολο­νό­τι η θερ­μο­κρα­σία έπε­σε τις τελευ­ταί­ες ημέ­ρες, η Φρέι­τας επι­σή­μα­νε ότι παρα­μέ­νει πάνω από τα κανο­νι­κά για την επο­χή επίπεδα.

Η DGS είχε ανα­κοι­νώ­σει προη­γου­μέ­νως ότι κατα­γρά­φη­καν 238 θάνα­τοι που συν­δέ­ο­νται με τον καύ­σω­να από τις 7 μέχρι τις 13 Ιου­λί­ου, αλλά ‑μέχρι τις 18, ο αριθ­μός των θανά­των εκτι­νά­χτη­κε στους 1.063.

Η «ειδι­κή στη δημό­σια υγεία» για­τρί­να (Γενι­κή Διευ­θύ­ντρια Υγεί­ας και εγγε­νώς η επι­κε­φα­λής ιατρι­κή και εκπρό­σω­πος σε θέμα­τα δημό­σιας υγεί­ας στην Πορ­το­γα­λία, από το 2018) μού­γκα στη στρού­γκα για το κατ’ εξο­χήν της αντικείμενο.

Θυμί­ζου­με πως οι δημό­σιες δαπά­νες Υγεί­ας στην Πορ­το­γα­λία κορυ­φώ­θη­καν το 2010 (6,9% του ΑΕΠ) και το 2014, με την «ολο­κλή­ρω­ση» του μνη­μό­νιου, είχαν περιο­ρι­στεί στο ~6% του ΑΕΠ – ενός ΑΕΠ που είχε συρ­ρι­κνω­θεί σημαντικά.

Το 2016 η χώρα έχει επι­τύ­χει «στα­θε­ρή πρό­ο­δο στη συγκρά­τη­ση των δαπα­νών υγεί­ας» με τον ΟΟΣΑ, σε σχε­τι­κή έκθε­ση να χαι­ρε­τί­ζει τις «ιδιαί­τε­ρα επι­τυ­χη­μέ­νες» μεταρ­ρυθ­μί­σεις σχε­τι­κά με την «αγο­ρά και τη χρή­ση φαρ­μά­κων και ιατρι­κών συσκευών», αλλά και το πώς «χρη­σι­μο­ποιεί δημό­σιους πόρους για να πλη­ρώ­νει παρό­χους».

Τότε ήρθε και η αλμα­τώ­δης αύξη­ση στα τέλη χρή­σης των νοσο­κο­μεί­ων και των δομών πρω­το­βάθ­μιας φρο­ντί­δας. Εξαι­ρέ­θη­καν –εν μέρει άτο­μα με χαμη­λά εισο­δή­μα­τα (κάτω των 628€ το μήνα) και οι ανή­λι­κοι κάτω των 13 ετών.

Στο μέτω­πο της «συγκρά­τη­σης δαπα­νών» –όπως και στην Ελλά­δα– έγι­νε με «έλεγ­χο» της «αλό­γι­στης» δαπά­νης, κόντρα στη «βεβαιό­τη­τα ότι το κρά­τος θα παρεί­χε όποια χρη­μα­το­δό­τη­ση απαι­τού­νταν, αλλά και της φαρ­μα­κευ­τι­κής δαπά­νης». Οι πολι­τι­κές παρεμ­φε­ρείς –claw-back και εντυ­πω­σια­κή αύξη­ση χρή­σης γενο­σή­μων (πάνω από 50% το 2016, ~75% σήμε­ρα) παρά τις αντι­δρά­σεις των υγειο­νο­μι­κών.

Ως απο­τέ­λε­σμα, «το έλλειμ­μα των νοσο­κο­μεί­ων, από 800 εκατ. ευρώ το 2011, στο τέλος του 2014 είχε μηδε­νι­στεί» και η φαρ­μα­κευ­τι­κή δαπά­νη, μειώ­θη­κε κατά 150% (1% του ΑΕΠ) και το επί­πε­δο της συμ­με­το­χής στο κόστος εκτι­νά­χτη­κε γύρω στο 40%.

Εκθέ­σεις κόλα­φοι «…το 42% των επι­σκέ­ψε­ων στα επεί­γο­ντα έπρε­πε να έχει απο­φευ­χθεί» ανε­παρ­κής δια­θε­σι­μό­τη­τα ειδι­κο­τή­των (πχ. αναι­σθη­σιο­λό­γοι), προ­βλή­μα­τα σχε­τι­κά με τη συντή­ρη­ση και την ανα­νέ­ω­ση ιατρι­κών συσκευών κά., ‑και μετά ήρθε ο Covid… να συμπα­ρα­σύ­ρει ό,τι είχε απο­μεί­νει όρθιο.

Όπως έλε­γε κι ο καθη­γη­τής στην δική μας Εθνι­κή Σχο­λή Δημό­σιας Υγεί­ας Νίκος Μανια­δά­κης, οι Πορ­το­γά­λοι είχαν δύο βασι­κά πλε­ο­νε­κτή­μα­τα ένα­ντι της Ελλά­δας όταν ήλθε η ώρα για τις μεταρ­ρυθ­μί­σεις και τις περι­κο­πές στην Υγεία: «υπήρ­χε συναί­νε­ση μετα­ξύ των βασι­κών κομ­μά­των ότι οι αλλα­γές ήταν απα­ραί­τη­τες και υπήρ­χαν κατάλ­λη­λες δομές αγο­ράς από την προ κρί­σης επο­χή – συστή­μα­τα αξιο­λό­γη­σης της ιατρι­κής τεχνο­λο­γί­ας, απο­ζη­μί­ω­σης φαρ­μά­κων με βάση τις φθη­νό­τε­ρες τιμές, κλπ. άρα ξεκι­νού­σαν από πολύ πιο προ­χω­ρη­μέ­νο σημείο, με απο­τέ­λε­σμα να πετύ­χουν πολύ περισ­σό­τε­ρο σε διαρ­θρω­τι­κό επίπεδο»…

Η Πορ­το­γα­λία ξοδεύ­ει λιγό­τε­ρα για την υγεία, αλλά είναι καλά — Συναί­νε­ση και Εθνι­κή Στρα­τη­γι­κή το μότο της: Μια επι­στρο­φή στα βασι­κά, ανα­φο­ρι­κά στο θέμα της υγεί­ας, πρό­τει­νε ο Πορ­το­γά­λος Βου­λευ­τής, επι­κε­φα­λής Δημό­σιας Υγεί­ας στο Καθο­λι­κό Πανε­πι­στή­μιο της Πορ­το­γα­λί­ας, Ricardo Baptista Leite, κατά την ομι­λία του στο 7ο Pharma & Health Conference. Ξεκί­νη­σε επι­ση­μαί­νο­ντας «μια πολύ σημα­ντι­κή επι­τυ­χία» της χώρας του, η οποία κλή­θη­κε και κατά­φε­ρε να δια­χει­ρι­στεί επι­τυ­χώς τις οικο­νο­μι­κές και υγειο­νο­μι­κές προ­κλή­σεις με μια ευρεία πολι­τι­κή συναί­νε­ση — πολι­τι­κών, ιατρών, ακα­δη­μαϊ­κών και ασθε­νών… Αλλά οι επι­πτώ­σεις των περι­κο­πών στην υγεία των πολι­τών θα φανούν στις επό­με­νες δεκα­ε­τί­ες», τόνι­σε – σημειώ­νο­ντας πως «το ερώ­τη­μα είναι αν θα μπο­ρού­με να ξοδεύ­ου­με περισ­σό­τε­ρα αλλά με βιώ­σι­μο τρό­πο ή κάποια στιγ­μή δεν θα μπο­ρού­με να ξοδέ­ψου­με άλλο».
Προς το παρόν, «δεν έχου­με Εθνι­κά Συστή­μα­τα Υγεί­ας, αλλά Εθνι­κά Συστή­μα­τα Ασθε­νειών, που επι­χει­ρούν να επιβιώσουν».

Σύμ­φω­να με στοι­χεία της ΕΕ κρά­τη μέλη με υψη­λό ποσο­στό ιδιω­τι­κών δαπα­νών υγεί­ας είναι η Βουλ­γα­ρία (46 %), η Ελλά­δα (πάνω από 41 %), η Κύπρος (54 %), η Λετο­νία (44 %), και η Μάλ­τα (43 %), ενώ με το μεγα­λύ­τε­ρο ποσο­στό χρη­μα­το­δο­τού­με­νων από το κρά­τος είναι η Τσε­χι­κή Δημο­κρα­τία (83 %), η Δανία (84 %), η Γερ­μα­νία (85 %), το Λου­ξεμ­βούρ­γο (83%), οι Κάτω Χώρες (81 %), και η Σου­η­δία (84 %).

Ξανα­γυρ­νώ­ντας στους 1.063 νεκρούς του καύσωνα:

Ο Κάρ­λος Αντού­νες, ερευ­νη­τής στο Πανε­πι­στή­μιο της Λισα­βό­νας, ανέ­φε­ρε ότι με βάση τα δεδο­μέ­να, αυτοί που κιν­δυ­νεύ­ουν περισ­σό­τε­ρο να πεθά­νουν από τον καύ­σω­να είναι –φυσι­κά οι ηλι­κιω­μέ­νοι.

Στο μέλ­λον οι θάνα­τοι θα εξαρ­τη­θούν από τα προ­λη­πτι­κά μέτρα που θα υιο­θε­τή­σει ο κόσμος για να προ­στα­τευ­θεί και το αν θα προ­σαρ­μο­στούν οι υπο­δο­μές στα ακραία φαινόμενα.

«Με την κλι­μα­τι­κή αλλα­γή, ανα­μέ­νε­ται ότι θα αυξη­θεί η θνη­σι­μό­τη­τα και επο­μέ­νως θα πρέ­πει να ληφθούν μέτρα στον τομέα της δημό­σιας υγεί­ας για να ελα­χι­στο­ποι­ή­σου­με τις επι­πτώ­σεις», εξήγησε.

Αλλά …

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι πολιτικό πρόβλημα, σύγκρουσης ταξικών συμφερόντων

Θυμί­ζου­με –και ενώ είναι σε εξέ­λι­ξη η μεγά­λη πυρ­κα­γιά στην Πεντέ­λη, πως πέρ­σι τέτοιες μέρες η δια­κυ­βερ­νη­τι­κή επι­τρο­πή του ΟΗΕ προ­έ­βη σε «δια­πι­στώ­σεις και προει­δο­ποι­ή­σεις για τις αλλα­γές στο κλί­μα» από την υπερ­θέρ­μαν­ση του πλα­νή­τη λόγω της εκπο­μπής αερί­ων θερ­μο­κη­πί­ου (η πρώ­τη έκθε­ση μετά από 7 χρό­νια, που υιο­θε­τή­θη­κε από 195 χώρες και αντλεί στοι­χεία από περισ­σό­τε­ρες από 14.000 επι­στη­μο­νι­κές μελέτες).

Τα δεδο­μέ­να που κατα­γρά­φει, όπου επι­δρά καθο­ρι­στι­κά η καπι­τα­λι­στι­κή παρα­γω­γή με σκο­πό το κέρ­δος, δεν αξιο­ποιού­νται μόνο ως άλλο­θι από τα αστι­κά κρά­τη για τις εγκλη­μα­τι­κές ευθύ­νες τους στην κατα­στρο­φή του περι­βάλ­λο­ντος και στην έκθε­ση του λαού στους κιν­δύ­νους των φυσι­κών κατα­στρο­φών, αλλά

Επι­στρα­τεύ­ο­νται και ως προ­κά­λυμ­μα για τη λεγό­με­νη «πρά­σι­νη ανά­πτυ­ξη», που «κου­μπώ­νει» με την επέν­δυ­ση συσ­σω­ρευ­μέ­νων κεφα­λαί­ων για ένα νέο κύκλο κερ­δο­φο­ρί­ας, η οποία όχι μόνο δεν πρό­κει­ται να σώσει το περι­βάλ­λον αλλά δια­μορ­φώ­νει προ­ϋ­πο­θέ­σεις για νέες εστί­ες επι­βά­ρυν­σης και κατα­στρο­φής του, παράλ­λη­λα με τη γενι­κευ­μέ­νη επί­θε­ση στα εργα­τι­κά — λαϊ­κά δικαιώματα.

Σε ό,τι αφο­ρά αυτή καθαυ­τήν την έκθε­ση, προ­βλέ­πουν ότι καμία περιο­χή του πλα­νή­τη δεν θα απο­φύ­γει κατα­στρο­φές εξαι­τί­ας αυτών των αλλα­γών στο κλί­μα. Ανα­μέ­νουν ότι καύ­σω­νες, που εμφα­νί­ζο­νταν μία φορά κάθε 50 χρό­νια, θα εμφα­νί­ζο­νται μία φορά του­λά­χι­στον ανά δεκα­ε­τία ή δύο φορές ανά επτά χρό­νια. Προ­βλέ­πουν επί­σης ότι οι τρο­πι­κοί κυκλώ­νες θα είναι πιο ισχυ­ροί και υγροί, πιο γρή­γο­ρη τήξη πάγων στην Αρκτι­κή και αύξη­ση της στάθ­μης της θάλασ­σας κατά 15 με 30 εκ. έως το 2050.

Στην έκθε­ση επι­ση­μαί­νε­ται ότι η κλι­μα­τι­κή αλλα­γή είναι «ανθρω­πο­γε­νής» και, όπως ανα­φέ­ρε­ται, οι στό­χοι που είχαν τεθεί το 2015 με τη Συμ­φω­νία του Παρι­σιού για το Κλί­μα έχουν ξεπε­ρα­στεί από την πραγματικότητα.

Ακο­λού­θη­σε η λεγό­με­νη διε­θνής διά­σκε­ψη για το Κλί­μα στη Γλα­σκό­βη (Οκτ-Νοε 2021), όπου φάνη­κε πως ούτε οι λαοί ούτε το περι­βάλ­λον πρό­κει­ται να δουν «άσπρη» μέρα, είτε με τη «μαύ­ρη», είτε με την «πρά­σι­νη» παραλ­λα­γή της καπι­τα­λι­στι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης, από όλη αυτήν την κούρ­σα για το «ποιος θα κερ­δί­σει στον 21ο αιώνα».
Η διέ­ξο­δος για τους λαούς βρί­σκε­ται στον αντί­πο­δα της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, στην πάλη για τον σοσια­λι­σμό, τη μόνη κοι­νω­νία και οικο­νο­μία όπου η κεντρι­κά σχε­δια­σμέ­νη παρα­γω­γή με κρι­τή­ριο τη συν­δυα­σμέ­νη ικα­νο­ποί­η­ση των λαϊ­κών ανα­γκών θα μπο­ρεί να συμ­βα­δί­ζει με την προ­στα­σία του φυσι­κού περιβάλλοντος..