Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πορτρέτο μιας γυναίκας από το Σαλβαδόρ εν μέσω πανδημίας

El Salvador Covid 19«Ποτέ δεν φαντά­στη­κα ότι έπρε­πε να φύγουν τόσο νέοιότι θα τους χάνα­με έτσι, καθώς γίνο­νται τελε­τές φόρου τιμής σε αγα­πη­μέ­νους φίλους», λέει η Zulma Larin, που ένιω­σε κι αυτή μέχρι το κόκ­κα­λο το άγγι­σμα του θανά­του από την παν­δη­μία στο Ελ Σαλβαδόρ.

«Ήταν πολύ αγα­πη­τοί και χάθη­καν χωρίς να τους δουν ή να τους συνο­δεύ­σουν, συνε­χί­ζου­με λοι­πόν με αυτό το κενό, με την κατά­στα­ση να παρα­μέ­νει λαν­θά­νου­σα», λέει έχο­ντας δρά­σει στην κοι­νό­τη­τα για σχε­δόν δύο δεκα­ε­τί­ες, ως ιδρυ­τής της (περι­βαλ­λο­ντι­κής)  Red de Ambientalistas Comunitarios de El Salvador (Racdes).

Η πορεία μου ξεκι­νά­ει από την πρώ­ι­μη εφη­βεία. «Ήμουν πρό­σφυ­γας, έζη­σα και εκπαι­δεύ­τη­κα περι­πλα­νώ­με­νη  στα Λου­θη­ραία κατα­φύ­για — πολ­λοί κατέ­φυ­γαν εκεί για να γλυ­τώ­σουν τη βία που προ­κλή­θη­κε από την ένο­πλη σύγκρου­ση — και παρά­νο­μη, συμ­με­τεί­χα σε πολι­τι­κές δρά­σεις, που σφυ­ρη­λά­τη­σαν τη δέσμευ­σή μου και την πει­θαρ­χία επι­τρέ­πο­ντάς μου να χει­ρι­στώ την τέχνη της επι­βί­ω­σης σε και­ρούς του πολέ­μου (…)
Οι συν­θή­κες υπό τις οποί­ες μεγά­λω­σα με βοή­θη­σαν να έχω ένα ευρύ όρα­μα για τη ζωή στην κοι­νό­τη­τα», λέει.

Από τότε που ήμουν παι­δί, «ονει­ρευό­μουν ότι όλες οι ανη­συ­χί­ες μας θα τελεί­ω­ναν, για­τί δεν είχα­με αυτό που χρειά­ζε­ται για να ζήσου­με. Με τον πατέ­ρα μου που δού­λευε στα χωρά­φια και τη μητέ­ρα μου στο σπί­τι, έμα­θα να δου­λεύω τη γη και σύντο­μα έμα­θα –πάνω στο πετσί μου, τι θα πει εργα­σια­κή εκμε­τάλ­λευ­ση αγρο­τι­κών οικογενειών».

Madre hija hermana companera y camarada revolucionaria Salvadoreña

💥  «Στα 10 μου χρό­νια, είδα τη δολο­φο­νία του πατέ­ρα μου κατά τη διάρ­κεια του εμφυ­λί­ου πολέ­μου που μας έπλη­ξε όλους.
💥  Λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα, χάσα­με τον αδερ­φό μου που ήταν μέλος του στρα­τού. Έπε­σε σε μάχη στα ορυ­χεία Chalatenango, δεν τον ξανά­δα­με ποτέ. Είναι ακό­μα εκεί, κάτω από ένα δέντρο, κάπου σε αυτό το βου­νό», επι­ση­μαί­νει η Larin.

«Αν και πέρα­σα από δύσκο­λα και πετρώ­δη μονο­πά­τια, έμα­θα να φτά­νω εκεί που ήθε­λα», επι­μέ­νει.

Για την Zulma Larin από το Σαρ­βα­δόρ, η μεγα­λύ­τε­ρη πρό­κλη­ση ως γυναί­κα και ως ανθρώ­πι­νο ον είναι η συνο­χή μετα­ξύ σκέ­ψης και πρά­ξης.
Ξεχω­ρί­ζει ως ευαί­σθη­τη, ευτυ­χι­σμέ­νη επα­να­στά­τρια και μαχή­τρια για το κοι­νό καλό.

El Salvador Covid 19 totalΠανδημία στο Soyapango

Στην αρχαία γλώσ­σα Nahuatl, η λέξη ‑suya, σημαί­νει Palma-φοί­νι­κας, apan είναι ποτά­μι: «Τόπος του ποτα­μού της La Palma».
Βρί­σκε­ται περί­που 7 χιλιό­με­τρα μακριά από την πόλη του Σαν Σαλ­βα­δόρ, το Soyapango είναι γνω­στή ως βιο­μη­χα­νι­κή πόλη, η τρί­τη πιο πυκνο­κα­τοι­κη­μέ­νη στη χώρα.

«Μολυ­σμέ­νη όλη η περιο­χή γύρω μας, λόγω και των περιο­ρι­σμών, υπάρ­χουν και κίν­δυ­νοι ψυχι­κής υγεί­ας και επει­δή το Soyapango είναι ένας πυκνο­κα­τοι­κη­μέ­νος δήμος, με 500.000 κατοί­κους και τα περι­στα­τι­κά σε αυτό το μέρος ήταν πάρα πολλά.
Αυτό με κρά­τη­σε σε πολύ άγχος μέχρι που ο ιός έφτα­σε στο σπί­τι μου.

«Μολυν­θή­κα­με ασυμ­πτω­μα­τι­κά …πολύς ο πόνος, για­τί –μετα­ξύ άλλων, η μητέ­ρα μου είναι δια­βη­τι­κή και ο σύζυ­γός μου είναι υπερτασικός.
Αυτό με οδή­γη­σε να πάρω εξαι­ρε­τι­κά μέτρα τόσο για τη μητέ­ρα και τον άντρα μου », θυμά­ται η Larin.

«Ήταν πολύ έντο­νες και αγχω­τι­κές μέρες. Η μητέ­ρα μου η Κάρ­μεν — αυτή η κινη­τή­ρια δύνα­μη της δρά­σης και της έμπνευ­σής μου — χει­ρο­τέ­ρευ­σε για μια εβδο­μά­δα …την άλλη, ο σύζυ­γός μου και μετά εγώ, με πιο ήπιο τρό­πο, επει­δή δεν έχω χρό­νιες ασθένειες».El Salvador Covid 19 interpolation

Στη χώρα μου

Η πρώ­τη περί­πτω­ση ιού ανα­φέρ­θη­κε στο Ελ Σαλ­βα­δόρ στις 18 Μαρ­τί­ου 2020.
Μετά το άνοιγ­μα της νέας οικο­νο­μι­κής δια­χεί­ρι­σης στις 24 Αυγού­στου, όλοι περι­μέ­νουν επι­βλα­βείς επι­πτώ­σεις την επό­με­νη μέρα.

💥  Σύμ­φω­να με τα επί­ση­μα στοι­χεία του Υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας, η χώρα κατα­γρά­φει 26.000 επι­βε­βαιω­μέ­να κρού­σμα­τα Covid-19, από το ξέσπα­σμα της πανδημίας.
739 θανά­τους και περί­που 10.000 ύπο­πτα περι­στα­τι­κά.
Μετα­ξύ των ασθε­νών του θανα­τη­φό­ρου ιού, υπάρ­χουν 682 σοβα­ροί και 248 κρί­σι­μοι,
15.347 άτο­μα είναι κατα­γραμ­μέ­να.

Πριν από την επί­ση­μη ανα­κοί­νω­ση της πρώ­της περί­πτω­σης Covid-19, σ΄αυτή τη χώρα της Κεντρι­κής Αμε­ρι­κής με τα 6,5 εκα­τομ­μύ­ρια κατοί­κους, οι για­τροί είχαν προει­δο­ποι­ή­σει για την αύξη­ση των ασθε­νών με ανα­πνευ­στι­κές λοι­μώ­ξεις, σε νοσο­κο­μεία της πρωτεύουσας.
Αρχι­κά, αρκε­τοί άρρω­στοι κατήγ­γει­λαν την έλλει­ψη φρο­ντί­δας στα νοσο­κο­μεία, σε ασθε­νείς με συμ­πτώ­μα­τα που σχε­τί­ζο­νται με την παν­δη­μία του κορο­ναϊ­ού και άλλες χρό­νιες παθήσεις.

Σύμ­φω­να με τον Παγκό­σμιο Οργα­νι­σμό Υγεί­ας (Π.Ο.Υ.), το Ελ Σαλ­βα­δόρ βρί­σκε­ται σε κατά­στα­ση ανά­γκης, μη όντας σε θέση να καλύ­ψει τις ανά­γκες του πλη­θυ­σμού όσον αφο­ρά την καθο­λι­κή κάλυ­ψη υγειο­νο­μι­κής περίθαλψης.

Προσδιορίζονται ως οι κύριες προκλήσεις: η ανεργία και υποαπασχόληση των υγειονομικών παραγόντων σε ορισμένες κατηγορίες, η οικονομική ανικανότητα του τομέα της υγείας και η άνιση κατανομή των υγειονομικών παραγόντων στα διάφορα επίπεδα υπηρεσιών, με έλλειμμα 43% αναφορικά με την πρωτοβάθμια φροντίδα.
Σε αυτό προστίθεται μια άνιση δημογραφική κατανομή των υπαρχόντων πόρων.

Ο ΠΟΥ επι­ση­μαί­νει την ανι­σό­τη­τα στις συν­θή­κες εργα­σί­ας και τα αρνη­τι­κά οικο­νο­μι­κά κίνη­τρα του Ινστι­τού­του Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης (Instituto Salvadoreño del Seguro Social ‑ISSS) και του Υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας, όπως και την έλλει­ψη κατάλ­λη­λα εκπαι­δευ­μέ­νων υγειο­νο­μι­κών φορέ­ων για την εφαρ­μο­γή της τρέ­χου­σας στρα­τη­γι­κής περί­θαλ­ψης στην υγεία, βασι­σμέ­νη στην πρω­το­βάθ­μια περίθαλψη.

Ένας από τους πρώ­τους που πέθα­νε από τον Covid-19 ήταν ο Óscar Méndez Beltrán, από τον Παναμά.
Δια­γνώ­στη­κε με ουρο­λοί­μω­ξη και πιθα­νό­τη­τα Covid και αφέ­θη­κε στην τύχη του ‑πέθα­νε μόνος σε ηλι­κία 56 ετών του παρα­τη­μέ­νος σε ένα δωμά­τιο ξενο­δο­χεί­ου μετά από 10 ημέρες.

Ήδη κατά την τελευ­ταία εβδο­μά­δα του Μαρ­τί­ου και την πρώ­τη του Απρή­λη, υπήρ­χαν ήδη παρά­πο­να για έλλει­ψη πρό­σβα­σης στα λεγό­με­να κέντρα περιο­ρι­σμού (ιατρι­κή περί­θαλ­ψη και εξε­τά­σεις για τον ιό).
Και μετά το ίδιο στο Νοσο­κο­μείο Rosales, το κύριο ειδι­κευ­μέ­νο δημό­σιο κέντρο, όπου έλει­παν τα πάντα ακό­μη και για το ιατρι­κό προ­σω­πι­κό … προ­στα­τευ­τι­κός εξο­πλι­σμός επι­πέ­δου 2, δηλ. μάσκες, ασπί­δες προ­σώ­που και τζελ αλκο­ό­λης. Ζήτη­σαν –χωρίς απο­τέ­λε­σμα, να γίνουν σεβα­στά ωρά­ριο εργα­σί­ας και ανά­παυ­σης, εν μέσω της αυξα­νό­με­νης επέ­κτα­σης του Covid-19
Το ίδιο και στο νοσο­κο­μείο Saldaña και αλλού.
Παντού με έλλει­ψη προ­στα­τευ­τι­κού εξο­πλι­σμού -για­τρών, χωρίς εφό­δια και προ­σω­πι­κό για τη φρο­ντί­δα των ασθε­νών, με ατέ­λειω­τες μακρές ουρές στις πόρ­τες των νοσο­κο­μεί­ων για δια­φο­ρε­τι­κές αιτίες.
Το δίκτυο των νοσο­κο­μεί­ων έχει καταρ­ρεύ­σει και όχι μόνο για όσους χρειά­ζο­νται εντα­τι­κή φρο­ντί­δα, σύμ­φω­να με το Colegio Médico.

El Salvador Soyapango

Η πόλη μου

Για τη Larin, «η ιδέα του θανά­του δεν ήταν εύκο­λο να αφο­μοιω­θεί, ο πόνος των νέων είναι απε­ρί­γρα­πτος. Η πόλη μου, χαρα­κτη­ρί­στη­κε κόκ­κι­νη ζώνη λόγω του αριθ­μού των κατοί­κων της, με ευπά­θεια λόγω της έλλει­ψης υγιει­νής στον δήμο Soyapango ».

«Σε ότι με αφο­ρά, ο ιός μπή­κε στο σπί­τι μας επει­δή έχω έναν αδερ­φό για­τρό στην πρώ­τη γραμ­μή δρά­σης και μολύν­θη­κε και αυτό επη­ρέ­α­σε συναι­σθη­μα­τι­κά, ολό­κλη­ρη την οικο­γέ­νεια», εξη­γεί.

Τα επί­ση­μα στοι­χεία επι­βε­βαιώ­νουν ότι 42 για­τροί μέχρι τώρα πέθα­ναν από το Covid-19 στο El Salvador.
Όλοι όσοι έχα­σαν τη μάχη με τη ζωή βρί­σκο­νται στην πρώ­τη γραμ­μή της φρο­ντί­δας του λαού ενά­ντια στον ιό.
18 από τον δημό­σιο τομέα και
24 από τον ιδιω­τι­κό τομέα.

💥  Σύμ­φω­να με στοι­χεία των συν­δι­κά­των είναι παρα­πά­νω ‑53 νεκροί για­τροί, ενώ ο πρό­ε­δρος του Colegio Médico Milton Brizuela επε­σή­μα­νε πως «κατα­γρά­φο­νται περισ­σό­τε­ρους από 100 θάνα­τοι σε επαγ­γελ­μα­τί­ες υγεί­ας λόγω Covid-19 στον δημό­σιο τομέα, στην Κοι­νω­νι­κή Ασφά­λι­ση, στο Υπουρ­γείο Υγεί­ας και στον ιδιω­τι­κό τομέα»
Τα επί­ση­μα στοι­χεία δεν παρέ­χουν αξιο­πι­στία για τον Covid-19, δήλω­σε ο Brizuela.
Μέχρι τις 10-Αυγ, ο αριθ­μός των ημε­ρή­σιων λοι­μώ­ξε­ων ξεπέ­ρα­σε τα 400 κρού­σμα­τα με pick στις 9‑Αυγ (449 επιβεβαιωμένα).
Η κλι­μά­κω­ση των κατα­γε­γραμ­μέ­νων περι­πτώ­σε­ων, από τα μέσα Ιου­νί­ου, απο­δό­θη­κε από εμπει­ρο­γνώ­μο­νες στις επι­πτώ­σεις της τρο­πι­κής καται­γί­δας Amanda, η οποία έπλη­ξε τη χώρα στις αρχές του μήνα και απαι­τού­σε την εκκέ­νω­ση ορι­σμέ­νων κοι­νο­τή­των –που φυσι­κά το κρά­τος «αδυ­να­τού­σε» να οργανώσει.
Κορυ­φαί­οι ιατροί ειδι­κοί κατέ­θε­σαν αγω­γή ενα­ντί­ον του αρμό­διου Υπουρ­γού ενώ­πιον του Ανω­τά­του Δικα­στη­ρί­ου, θεω­ρώ­ντας ότι παρα­βί­α­σε το δικαί­ω­μα στην υγεία και τη ζωή του προ­σω­πι­κού υγεί­ας, το οποίο έχει υπη­ρε­τή­σει στην πρώ­τη γραμ­μή φρο­ντί­δας κατά τη διάρ­κεια της πανδημίας.

Οι εργα­ζό­με­νοι στον τομέα της υγεί­ας έχουν επα­νει­λημ­μέ­να κινη­το­ποι­η­θεί καταγ­γέλ­λο­ντας ότι «δεν λαμ­βά­νουν ατο­μι­κό προ­στα­τευ­τι­κό εξο­πλι­σμό και σε επαρ­κή ποσό­τη­τα για να αντι­με­τω­πί­σουν το ιικό φορ­τίο στο οποίο εκτί­θε­νται σε νοσο­κο­μεία» και ομοί­ως, ότι «το κρά­τος είναι υπο­χρε­ω­μέ­νο να τους προ­στα­τεύ­ει, με τα κατάλ­λη­λα –από άπο­ψη ποιό­τη­τας είδη», σημειώ­νο­ντας πως το Υπουρ­γείο Υγεί­ας αρνή­θη­κε να απα­ντή­σει έτσι η κατά­στα­ση χει­ρο­τε­ρεύ­ει καθημερινά.

El Salvador Soyapango

Το σπίτι μου και εγώ

«Τα τρό­φι­μα είναι λιγο­στά — λέει η Zulma Larin – με άνερ­γο τον άντρα μου …έχου­με μόνο το μισθό μου, ζόρι­κα τα πράγ­μα­τα, απλά υπάρ­χει σύμπνοια στην οικογένεια.
Οι μικροί παρα­γω­γοί μας πωλούν σε λογι­κές τιμές και αυτό μας εξα­σφα­λί­ζει λαχα­νι­κά, φασό­λια, ρύζι και γαλα­κτο­κο­μι­κά προϊόντα».

Οι τελευ­ταί­ες δημο­σκο­πή­σεις δεί­χνουν ότι το 49% του πλη­θυ­σμού δια­βε­βαιώ­νει ότι η οικο­γε­νεια­κή οικο­νο­μία «έχει επι­δει­νω­θεί» κατά τη διάρ­κεια της πανδημίας.
Από το σύνο­λο των ερω­τη­θέ­ντων, το 33% δηλώ­νει ότι οφεί­λε­ται στο κλεί­σι­μο επι­χει­ρή­σε­ων και στην ανερ­γία, το 24% στη μεί­ω­ση του εισο­δή­μα­τος και των οικο­γε­νεια­κών εμβα­σμά­των από τις ΗΠΑ και 17% απο­κλει­στι­κά στην ανεργία.

Óleo de una mujer salvadoreña en pandemiaΔύσκολοι καιροί

«Νομί­ζω ότι η κατά­στα­ση με οδη­γεί σε παρα­πέ­ρα προ­βλη­μα­τι­σμό σχε­τι­κά με την αξία της ζωής.
…το κύριο δεν είναι τα πολ­λά κατα­να­λω­τι­κά αγα­θά» επι­μέ­νει η Larin.

«Κατά­λα­βα ότι είναι επί­σης απα­ραί­τη­το να μπο­ρέ­σω να εκτι­μή­σω την οικο­γέ­νεια: αδέλ­φια, μητέ­ρες, ξαδέρ­φια και φίλους.
Κατά­λα­βα επί­σης μερι­κές από τις ικα­νό­τη­τές μου, για παρά­δειγ­μα: να γρά­φω ή να εκφρά­ζω τη γνώ­μη μου για τη ζωή και τη χώρα».

Στο Ελ Σαλ­βα­δόρ, το έγκλη­μα κατά των γυναι­κών είναι μια επι­δη­μία που υπάρ­χει εδώ και πολύ και­ρό. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι 5 στις 10 γυναί­κες υφί­στα­νται βία.
Σύμ­φω­να με τον Organización Panamericana de la Salud (Πανα­με­ρι­κα­νι­κός Οργα­νι­σμό Υγεί­ας PAHO), το 44% των γυναι­κών — παντρε­μέ­νων ή με δεσμό — ανέ­φε­ραν λεκτι­κή ή ψυχο­λο­γι­κή κακοποίηση.
24% ανέ­φε­ραν σωμα­τι­κή βία και 12% σεξουα­λι­κή επί­θε­ση, από σύντρο­φο ή πρώην.
Σχε­δόν οι μισές (47%) βίω­σαν κάποιο από τα τρία είδη βίας και το 9% και τα τρία είδη μαζί.
Ο PAHO δια­βε­βαιώ­νει ότι υπάρ­χουν μια σει­ρά υπο­θέ­σε­ων, οι οποί­ες δεν κατα­γρά­φο­νται ως βία, ωστό­σο, έχουν σχέ­ση μ’ αυτή.
Οι αυτο­κτο­νί­ες εγκύ­ων γυναι­κών είναι ένα σαφές παρά­δειγ­μα του κρυμ­μέ­νου αντί­κτυ­που της βίας που βασί­ζε­ται στο φύλο.
Μια μελέ­τη του 2006 από το Υπουρ­γείο Υγεί­ας δεί­χνει ότι το 80% των γυναι­κών που αυτο­κτό­νη­σαν με δηλη­τή­ριο κατά τη διάρ­κεια της εγκυ­μο­σύ­νης τους είχαν ιστο­ρι­κό σεξουα­λι­κής κακοποίησης.
Κατά τους μήνες Μάρ­τιο-Ιού­νιο σε εγκλει­σμό — που είναι γνω­στό — στο Ελ Σαλ­βα­δόρ, 21 γυναί­κες πέθα­ναν από έμφυ­λη βία και 20 από τον Covid.

«Έμφυ­λη βία μέσα στη δική μου οικο­γέ­νεια όχι! δόξα τω Θεώ δεν έχω τέτοια προ­σω­πι­κή εμπει­ρία. Επει­δή ήμα­σταν μια οικο­γέ­νεια, χτι­σμέ­νη στο σεβα­σμό που ο καθέ­νας αξί­ζει σαν άτο­μο. Αλλά έχω βιώ­σει θεσμι­κή βία επει­δή είμαι γυναί­κα και επί­σης επει­δή έχω ανα­πη­ρία στο δεξί μου πόδι. Έχω νιώ­σει — πολ­λές φορές — αυτό το αίσθη­μα παρα­βί­α­σης λόγω της κατά­στα­σής μου ως γυναί­κας και επί­σης, ως υπε­ρα­σπι­στή των δικαιω­μά­των, με ιδέ­ες και ισχυ­ρή γνώ­μης και αυτό δεν αρέ­σει σε πολ­λούς», τονί­ζει η Larin.

Madre hija hermana companera y camarada revolucionaria Salvadoreña

«Στην παν­δη­μία, οι γνώ­σεις μου με βοη­θή­σα­νε πολύ, όντας γυναί­κα οργα­νω­μέ­νη σε ομά­δες υπε­ρά­σπι­σης του δικαιώ­μα­τος στον άνθρω­πο και στη φύση.
Πιστεύω ότι η ανύ­ψω­ση του ανθρώ­που συντε­λεί­ται  όταν ανα­κα­λύ­ψει ότι μπο­ρεί να επι­βιώ­σει ζώντας στην κοι­νω­νία και ενι­σχύ­ο­ντάς την».
Έτσι «ενα­πο­θέ­τω την ελπί­δα στη δύνα­μη του ανθρώ­που να αλλά­ξει ή να μετα­μορ­φώ­σει κατα­στά­σεις που επη­ρε­ά­ζουν τη ζωή όλων.
Μια εσω­τε­ρι­κή δύνα­μη που έχει το μυα­λό κάθε ανθρώ­που να βοη­θή­σει, με ταξι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, στην ενί­σχυ­ση της οργά­νω­σης ανα­γνω­ρί­ζο­ντας ότι μόνο η δύνα­μη των εργα­ζο­μέ­νων γυναι­κών, των παρα­γω­γών, των ιθα­γε­νών, των δια­νο­ου­μέ­νων, των αγρο­τών γης όλοι ενω­μέ­νοι, θα μπο­ρού­σα­με να μετα­μορ­φώ­σου­με αυτήν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα

Ο πρό­ε­δρος, Nayib Bukele, δημο­σί­ευ­σε πρό­σφα­τα στο Twitter ότι «οι επι­πτώ­σεις της οικο­νο­μι­κής επα­νέ­ναρ­ξης θα παρα­τη­ρη­θούν εντός 3 έως 13 ημε­ρών, μέγι­στος χρό­νο για την επώ­α­ση του ιού και παρου­σί­α­σης των συμ­πτω­μά­των», προ­σθέ­το­ντας. «Ο Θεός προ­στα­τεύ­ει το Ελ Σαλ­βα­δόρ».

«Ο χρό­νος φυσι­κά παρήλ­θε “επα­νέρ­ναρ­ξη” δεν είδα­με –ούτε πρό­κει­ται  “Με αυτήν την κυβέρ­νη­ση που έχου­με τώρα, δεν πιστεύω καθό­λου, ότι θα μας παρά­σχει προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να προ­χω­ρή­σου­με στην «δημο­κρα­τία» που χτί­στη­κε, πριν από 28 χρό­νια με την υπο­γρα­φή των Ειρη­νευ­τι­κών Συμφωνιών»

(Υπο­γρα­φή) Zulma Larin, Salvadoran
επι­κε­φα­λής ενός οικο­γε­νεια­κού πυρή­να έξι ατόμων

info ΑτέχνωςΠολ­λά θα μπο­ρού­σα­με να σχο­λιά­σου­με στην παρα­πά­νω επι­στο­λή ‑λίγο ανερ­μά­τι­στη και σε κάποια σημεία επι­δερ­μι­κή, της αγω­νί­στριας από το Σαλ­βα­δόρ, που σε κάθε περί­πτω­ση περι­γρά­φει αδρά την καθη­με­ρι­νό­τη­τα της λαϊ­κής οικο­γέ­νεις.
Αντ’ αυτού προ­τι­μή­σα­με να δώσου­με μια συνο­πτι­κή εικό­να από την ιστο­ρία και τις εξε­λί­ξεις, καθώς και πλού­σια βιβλιο­γρα­φία στο τέλος, για τους ανα­γνώ­στες που θα θελή­σουν να δουν περι­σό­τε­ρο σε βάθος.
ℹ️  Το Σαλ­βα­δόρ βρί­σκε­ται ΝΑ του Μεξι­κού, ΒΔ της Νικα­ρά­γουα και συνο­ρεύ­ει με Ονδού­ρα και Γουατεμάλα.
Είναι το πιο πυκνο­κα­τοι­κη­μέ­νο κρά­τος στην αμε­ρι­κα­νι­κή ενδο­χώ­ρα (310 κατοί­κους / km2 –η Ελλά­δα ~75) έκτα­ση 21.041 km2 … και πλη­θυ­σμό 6.486.000, από αυτούς σε μόνο 886,15 km2, η πρω­τεύ­ου­σα με 1.567.156 κατοί­κους (~1.770 κατά Μ.Ο. κατοί­κους / km2)
Είναι η πιο βιο­μη­χα­νο­ποι­η­μέ­νη χώρα της περιο­χής, με κατά κεφα­λή εισό­δη­μα –αν και η πλειο­ψη­φία του λαού ζει σε ακραία φτώ­χεια, 8.909 $

ℹ️  Στις τελευ­ταί­ες προ­ε­δρι­κές εκλο­γές (2019), πρό­ε­δρος εξε­λέ­γη ο 38χρονος επι­χει­ρη­μα­τί­ας  Nayib Armando Bukele Ortez
Προη­γου­μέ­νως, στις δημο­τι­κές 2015 υπήρ­ξε δήμαρ­χος στην πρω­τεύ­ου­σα με τη στή­ρι­ξη και του FMLN (Κόμ­μα­τος Εθνι­κής Απε­λευ­θέ­ρω­σης Φαρα­μπού­ντο Μαρ­τί)

Το (Ελ) Σαλ­βα­δόρ –όπως και άλλες χώρες της κεντρι­κής λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής χαρα­κτη­ρί­ζε­ται από μακρά πορεία, όπου κυριάρ­χη­σαν εσω­τε­ρι­κές ανα­τα­ρα­χές, ξένες επεμ­βά­σεις, οικο­νο­μι­κή αστά­θεια και εξάρ­τη­ση, στρα­τιω­τι­κές δικτα­το­ρί­ες και μαζι­κές λαϊ­κές εξε­γέρ­σεις από την πρώ­τη ημέ­ρα που ανα­κή­ρυ­ξε την ανε­ξαρ­τη­σία του, το 1838.
Αυτός ο κύκλος των δικτα­το­ριών από μαριο­νέ­τες — αξιω­μα­τι­κούς, ως απά­ντη­ση στις μαζι­κές λαϊ­κές εξε­γέρ­σεις, είναι ένας κύκλος αίμα­τος, αλλά και απί­στευ­της κατα­πί­ε­σης, κοι­νω­νι­κής και οικο­νο­μι­κής, και στην κυριο­λε­ξία αφαί­μα­ξε ολό­κλη­ρο τον πλη­θυ­σμό για πολ­λές γενιές.

Τα τερά­στια κέρ­δη από τον καφέ ως εξα­γώ­γι­μη μονο­καλ­λιέρ­γεια λει­τούρ­γη­σαν κατα­λυ­τι­κά στην καπι­τα­λι­στι­κή ολο­κλή­ρω­ση με συγκέ­ντρω­ση στα χέρια δεκα­τεσ­σά­ρων (14!!) οικο­γε­νειών της γης, της καλ­λιέρ­γειας και της δια­νο­μής του.
Οι στρα­τιω­τι­κές ή στρα­το­κρα­τού­με­νες και «κατευ­θυ­νό­με­νες εκ των άνω» κυβερ­νή­σεις είναι το κύριο χαρα­κτη­ρι­στι­κό της πολι­τι­κής ζωής, κυρί­ως μετά το 1931, ως ευθεία πολύ βίαιη και απάν­θρω­πη απά­ντη­ση στην πολι­τι­κή και κοι­νω­νι­κή λαϊ­κή ανυ­πα­κοή, που πλεί­στες φορές έλα­βε εξε­γερ­σια­κή μορφή.

Ακρι­βώς τότε, ώρι­μο τέκνο της ανά­γκης ιδρύ­θη­κε από τον Miguel Mármol το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα του Ελ Σαλ­βα­δόρ PCS, γέν­νη­μα του Partido Comunista Centroamericano ‑1925, από τον Agustín Farabundo Martí Rodríguez –γεν­νή­θη­κε το 1893 και δολο­φο­νή­θη­κε (εκτε­λέ­στη­κε) το 1932, ηγέ­τη στην πορεία και του PCS.

Farabundo Marti Augusto César Sandino δεξιά Μεξικό 1929

Farabundo Marti & Augusto César Sandino (δεξιά) Μεξι­κό 1929

Η αντί­στα­ση του λαού εκεί­να τα χρό­νια οδή­γη­σε σε μαζι­κές δολο­φο­νί­ες με πάνω από 20.000 νεκρούς, που έμει­ναν στην ιστο­ρία ως «La Matanza» (η σφαγή).
Από τότε και για 50 σχε­δόν χρό­νια ‑μέχρι το 1979 στρα­τιω­τι­κές χού­ντες θα κυβερ­νού­σαν στο Ελ Σαλβαδόρ.

Το 1981, το Στέιτ Ντι­πάρ­τμεντ — και ενώ ο Ρόναλντ Ρέι­γκαν ξεκι­νού­σε την πρώ­τη προ­ε­δρι­κή του θητεία — εξέ­δω­σε μία ειδι­κή έκθε­ση με τίτλο «Κομ­μου­νι­στι­κή Διείσ­δυ­ση στο Ελ Σαλ­βα­δόρ», όπου τόνι­ζε πως υπάρ­χει «υπο­στή­ρι­ξη από τη Νικα­ρά­γουα, την Κού­βα και τη Σοβιε­τι­κή Ενω­ση προς το FMLN» και εξαι­τί­ας αυτού του «δάκτυ­λου» οι ΗΠΑ βρή­καν την ευκαι­ρία να αυξή­σουν στο μέγι­στο βαθ­μό τη στρα­τιω­τι­κή και οικο­νο­μι­κή βοή­θεια προς την κυβέρ­νη­ση του Ελ Σαλ­βα­δόρ, σε τέτοια έκτα­ση που ήταν μία έμμε­ση επέμβαση.

Στις εκλο­γές του 1982 — όπου FMLN — FDR κάλε­σαν το λαό να μη συμ­με­τέ­χει — εκλέ­χτη­κε Συνταγ­μα­τι­κό Κοι­νο­βού­λιο και ακο­λού­θη­σε η ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγ­μα­τος το 1983, από ένα Κοι­νο­βού­λιο όπου κυριαρ­χού­σε το ακρο­δε­ξιό κόμ­μα ARENA.
Την ίδια στιγ­μή όλη η χώρα ήταν ένα πεδίο μάχης και η εμφύ­λια σύγκρου­ση μαι­νό­ταν αμείωτη.

FMLN El Salvador

Στο συνέ­δριό του το 1977, εν μέσω εσω­κομ­μα­τι­κής δια­πά­λης, το ΚΚ του Ελ Σαλ­βα­δόρ (Partido Comunista Salvadoreño) καθό­ρι­σε τον ένο­πλο αγώ­να ως μια από τις μορ­φές πάλης για την κατά­κτη­ση της εξουσίας.
Τον Οκτ 1979, αρκε­τά στε­λέ­χη του πήραν μέρος στην «επα­να­στα­τι­κή» κυβέρ­νη­ση (Junta Revolucionaria de Gobierno) που σχη­μα­τί­στη­κε μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα του στρα­τη­γού Carlos Humberto Romero, σε συμ­μα­χία με σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες, χρι­στια­νο­δη­μο­κρά­τες,  προ­ο­δευ­τι­κούς στρα­τιω­τι­κούς κλπ. μαζί με ένο­πλα τμή­μα­τα και μαζι­κά κινήματα.
Το PCS δεν ανα­γνώ­ρι­σε επί­ση­μα αλλά ούτε αρνή­θη­κε, τότε, ότι είχε συμ­με­τά­σχει σε αυτήν την κυβέρ­νη­ση. Δια­τή­ρη­σε τη θέση του για τον πολι­τι­κό αγώ­να μέχρι το Δεκέμ­βρη του 1979, όταν δημιουρ­γή­θη­κε συντο­νι­στι­κό όργα­νο (Coordinadora Político Militar) και στη συνέ­χεια η Ενο­ποι­η­μέ­νης Επα­να­στα­τι­κή Διοί­κη­ση (Dirección Revolucionaria Unificada) που οδή­γη­σαν στο μέτω­πο  Φαρα­μπού­ντο Μαρ­τί (Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional).

FPL Fuerzas Populares de LiberaciónΤο ΚΚ του Ελ Σαλ­βα­δόρ το 1980 μαζί με τα FPL (Fuerzas Populares de Liberación), PRTC (Partido Revolucionario de los Trabajadores Centroamericanos – El Salvador) ERP (Ejército Revolucionario del Pueblo) κά – σχη­μά­τι­σαν «επα­να­στα­τι­κό πολι­τι­κο-στρα­τιω­τι­κό μέτω­πο» το Frente Farabundo Martí para la Liberacion Nacional (Μέτω­πο Εθνι­κής Απε­λευ­θέ­ρω­σης Φαρα­μπού­ντο Μαρ­τί).

Από το 1981 έως το τέλος του εμφυ­λί­ου, το στρα­τιω­τι­κό τμή­μα του PCS ενερ­γού­σε στρα­τιω­τι­κά κυρί­ως μέσω των Fuerzas Armadas de Liberación — FAL (Ενό­πλων Δυνά­με­ων Απε­λευ­θέ­ρω­σης), με ηγέ­τες τους José Luis Merino, Roberto Lorenzana, Sigfrido Reyes, Dagoberto Gutiérrez, Américo Araujo Dagoberto Sosa κά.

Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα του Ελ Σαλ­βα­δόρ και τα (τέσ­σε­ρα) άλλα κόμ­μα­τα συνέ­χι­σαν να υπάρ­χουν ως ξεχω­ρι­στές οργα­νώ­σεις κάτω από την ομπρέ­λα του FMLN καθ’ όλη τη διάρ­κεια του εμφυ­λί­ου (1980–1992).

Μετά από δια­βου­λεύ­σεις και συνο­μι­λί­ες μετα­ξύ ανταρ­τών, κυβέρ­νη­σης και ΟΗΕ και κατα­με­τρώ­ντας περισ­σό­τε­ρους από 80.000 νεκρούς, επι­τεύ­χτη­κε ειρη­νι­κή συμ­φω­νία στις 31-Δεκ-1991

FPL Fuerzas Populares de Liberación partido

Όταν ο Σαλ­βα­δο­ρια­νός εμφύ­λιος τελεί­ω­σε, το FMLN έγι­νε νόμι­μο πολι­τι­κό κόμ­μα και άρχι­σε να παίρ­νει μέρος στις εκλογές.
Μετά τις εκλο­γές του 1994, το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα και τα τέσ­σε­ρα άλλα κόμ­μα­τα που απο­τε­λού­σαν το FMLN δια­λύ­θη­καν ως ξεχω­ρι­στές οργα­νώ­σεις, συγ­χω­νευό­με­να σε ένα μόνο FMLN χωρίς αντα­γω­νι­ζό­με­νες εσω­τε­ρι­κές οργανώσεις.
Τότε το ΚΚ του Ελ Σαλ­βα­δόρ δια­λύ­θη­κε ως ανε­ξάρ­τη­τη οντό­τη­τα, αν και πολ­λοί από τους ηγέ­τες του και τα μέλη του είναι ακό­μα ορα­τοί στο FMLN. Για παρά­δειγ­μα, ο ηγέ­της του κατά τη διάρ­κεια του εμφυ­λί­ου Schafik Jorge Hándal ήταν ο προ­ε­δρι­κό υπο­ψή­φιος του FMLN για τις εκλο­γές του 2004.

Το 2005, ομά­δες Σαλ­βα­δο­ρια­νών κομ­μου­νι­στών, θεω­ρώ­ντας τη διά­λυ­ση του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος ιστο­ρι­κό λάθος, ξεκί­νη­σαν προ­σπά­θεια επα­νί­δρυ­σης πραγ­μα­το­ποιώ­ντας Συνέ­δριο το Δεκέμ­βρη του 2006, του της Επα­νί­δρυ­σης του Σαλ­βα­δο­ρια­νού Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμματος.

Περισ­σό­τε­ρα
|> Partido-Comunista-de-El-Salvador ΚΚ Ελ Σαλβαδόρ
|> FMLN — El Salvador
Domingo Santa Cruz  Castro * |> Ιστο­ρι­κό του λαϊ­κού μαζι­κού κινή­μα­τος και του ρόλου του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος σε πολι­τι­κούς και λαϊ­κούς αγώ­νες πριν και μετά το 1970
Domingo Santa Cruz  Castro * |> Η δημιουρ­γία του Κόμ­μα­τος FMLN και η συμ­βο­λή των πέντε ιστο­ρι­κών οργα­νι­σμών που το συγκρότησαν
(*) |> Ντο­μίν­γκο Σάντα Κρουζ Κάστρο: Δια­νο­ού­με­νος και διπλω­μά­της του Σαλ­βα­δόρ, στέ­λε­χος του ΚΚ και του Μετώ­που Farabundo Martí ‑πρέ­σβης στην Κού­βα κατά τη διάρ­κεια της κυβέρ­νη­σης του Mauricio Funes.
Χαι­ρε­τι­σμός  της ΚΕ του ΚΚ Ελ Σαλ­βα­δόρ στους μαχη­τές (1982)
FMNL-Salvador |> από το αντάρ­τι­κο στην κυβέρνηση

Farabundo MartíCuando la historia no se puede escribir con la pluma entonces debe escribirse con el fusil
💥  Όταν η ιστο­ρία δεν μπο­ρεί να γρα­φτεί με το στυ­λό (με το «φτε­ρό») τότε πρέ­πει να γρα­φτεί με το τουφέκι

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο