Στις 14/11/1973 μια χούφτα φοιτητών εναντιώθηκε στο φασιστικό καθεστώς της χούντας των Συνταγματαρχών, κλεισμένη στο Πολυτεχνείο και αναφωνώντας «ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Ένα γεγονός αδιανόητο, σε μια χώρα που είχε μάθει για επτά χρόνια να ζει κάτω από το καθεστώς του φόβου , της λογοκρισίας και πολλές φορές των βασανιστηρίων όσων ανθρώπων έρχονταν σε αντίθεση με την ¨Επανάσταση¨ που ευαγγελίζονταν οι Συνταγματάρχες! Η εξέγερση των φοιτητών πνίγηκε στο αίμα το πρωινό της 17 Νοεμβρίου (τρείς μέρες αργότερα), όταν το τανκς έσπασε την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου τραυματίζοντας και σκοτώνοντας αρκετούς πολίτες . Ήταν η αρχή του τέλους για την δικτατορία!
Πόσο επίκαιρο είναι σήμερα, 47 χρόνια μετά, το μήνυμα της θυσίας αυτών των παιδιών; Οι φοιτητές ζητούσαν ψωμί , παιδεία και ελευθερία , δηλαδή πρόσβαση στα βασικά είδη πρώτης ανάγκης , δωρεάν εκπαίδευση και ελευθερία (έκφρασης και λόγου) . Είναι γεγονός ότι μετά το 2010 με την παγκόσμια οικονομική κρίση δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλοι ανεξαρτήτως οι άνθρωποι έχουν εξασφαλίσει τα ¨προς το ζην¨ . Παρατηρήσαμε για πρώτη φορά ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για να φάνε , οι άστεγοι αυξήθηκαν, το ίδιο και οι άνεργοι . Όσο και να έχουμε προσπαθήσει όλα αυτά τα χρόνια, δεν έχουμε καταφέρει να γίνουμε ένα κράτος πρόνοιας , ας το παραδεχτούμε.
Όσον αφορά στην παιδεία και εδώ τα πράγματα είναι δύσκολα . Δωρεάν παιδεία υπάρχει αλλά το πόσο αρκετή-ποιοτική είναι αυτή, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Το γεγονός είναι ότι οι μαθητές, φοιτούν δωρεάν στα σχολεία και στα πανεπιστήμια της χώρας, αλλά το ποσοστό εκείνων που πηγαίνουν σε ιδιωτικά φροντιστήρια ή κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα (πληρώνοντας αδρά) είναι αρκετά μεγάλο. Επομένως είναι δύσκολο για έναν μαθητή οικογένειας με περιορισμένες οικονομικά δυνατότητες, να καταφέρει να σπουδάσει στη σχολή που επιθυμεί , εκτός βέβαια και αν υπάρχει έμφυτο ταλέντο και δεν έχει την ανάγκη από φροντιστήρια και βοηθήματα. Το ίδιο συμβαίνει όταν ένας φοιτητής ¨αναγκάζεται¨ να αφήσει τις σπουδές του, γιατί η βαθμολογία του στις εισαγωγικές εξετάσεις , τον ¨στέλνει¨ επαρχία και η οικογένειά του καλείται να συντηρήσει ένα δεύτερο σπίτι, προκειμένου να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα.
Όσον αφορά στο τελευταίο σκέλος του συνθήματος, την ελευθερία , θα λέγαμε, ότι σε γενικές γραμμές, την έχουμε. Με εξαίρεση το τελευταίο έκτακτο διάστημα όπου λόγω της πανδημίας είμαστε αναγκασμένοι να δίνουμε αναφορά για τις κινήσεις μας, η δημοκρατία μετά το 1974 έχει παγιωθεί. Σε γενικές γραμμές υπάρχει ελευθερία κινήσεων , λόγου και έκφρασης, κάτι που στη χούντα απουσίαζε. Δεν ζούμε με το φόβο ότι θα γραφτούμε στα μαύρα κατάστιχα, λόγω πεποιθήσεων ή ότι θα φυλακιστούμε για τις απόψεις μας και αυτό είναι μια κατάκτηση της δημοκρατίας των τελευταίων 40 χρόνων . Αυτό που επισκιάζει την ελευθερία μας πολλές φορές είναι ο φόβος της ανεργίας. Στο όνομα αυτού και μόνο του φόβου, ο άνθρωπος μπορεί να δεχτεί πολλούς περιορισμούς της προσωπικής του ελευθερίας. Μπορεί να δεχτεί μείωση μισθού , υπέρβαση ωραρίου και ενίοτε και κακή συμπεριφορά του εργοδότη του , ο οποίος στηρίζεται στην λογική του «αν δεν θες εσύ, υπάρχουν άλλοι που περιμένουν εκεί έξω».
Συμπερασματικά και θέλοντας να κλείσουμε το συγκεκριμένο θέμα , θα λέγαμε ότι το μήνυμα του Πολυτεχνείου σήμερα, είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Είναι ανάγκη οι άνθρωποι να έχουν να φάνε, να μορφώνονται σωστά και να μην υφίστανται περιορισμό της ελευθερίας του σε καμία έκφανση της ζωής τους . Αυτό θα γίνει όταν επιτέλους το κράτος δικαίου που οραματίζονται όλοι, πάρει σάρκα και οστά!!!!
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΘΑΤΟΣ