Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Προσφυγικό: Μια μικρή αναδρομή (1ο Μέρος)

Γρά­φει ο 2310net //

Εδώ και μήνες προ­σπα­θώ να γρά­ψω ένα σοβα­ρό κεί­με­νο για το προ­σφυ­γι­κό και δεν τα κατα­φέρ­νω. Ο λόγος είναι ότι οι εξε­λί­ξεις τρέ­χουν ταχύ­τα­τα και ό,τι ισχύ­ει σήμε­ρα μπο­ρεί να αλλά­ξει αύριο.

Ας κάνου­με μια μίνι ανα­δρο­μή σε ό,τι έχει συμ­βεί τους τελευ­ταί­ους μήνες για να προ­σπα­θή­σου­με να κατα­νο­ή­σου­με καλύ­τε­ρα το ζήτημα.

Οι ασυ­νή­θι­στα μεγά­λες προ­σφυ­γι­κές ροές ξεκί­νη­σαν να εμφα­νί­ζο­νται περί­που τον Μάιο με επί­κε­ντρο κυρί­ως το νησί της Μυτι­λή­νης. Μέχρι το καλο­καί­ρι άρχι­σε να αυξά­νε­ται στα­θε­ρά ο αριθ­μός προ­σφύ­γων κυρί­ως από Αφγα­νι­στάν και Συρία που προ­σερ­χό­ταν στα νησιά και από εκεί στην Αθήνα.

Σχε­δόν αυτό­μα­τα άρχι­σαν να μαζεύ­ο­νται στην Πλα­τεία Βικτω­ρί­ας (κυρί­ως Αφγα­νοί), σημείο το οποίο απο­τε­λεί εδώ και χρό­νια κάτι σαν «κέντρο» της αφγα­νι­κής κοι­νό­τη­τας καθώς πολ­λοί δια­μέ­νουν γύρω από αυτή, εκεί έχουν έδρα κατα­στή­μα­τα με αφγα­νι­κά προ­ϊ­ό­ντα και φαγη­τό. Μέσα σε λίγες μέρες η πλα­τεία απο­δεί­χθη­κε πολύ μικρή για τον αριθ­μό των προ­σφύ­γων που συνέ­ρε­αν αστα­μά­τη­τα και έτσι άρχι­σαν να στή­νουν πρό­χει­ρα σκη­νές στο Πεδίο του Άρε­ως. Εκεί, καθη­με­ρι­νά υπήρ­χαν περισ­σό­τε­ρες από 100 σκη­νές με περί­που 4–5 άτο­μα να δια­μέ­νουν σε κάθε μία. Η Περι­φέ­ρεια έστη­σε 2 χημι­κές τουα­λέ­τες, οι οποί­ες έγι­ναν 8 μετά από λίγες μέρες. Οι άνθρω­ποι ταλαι­πω­ρη­μέ­νοι, κάτω από τον αυγου­στιά­τι­κο ήλιο με τα παι­διά τους να παθαί­νουν ηλί­α­ση και τα τρό­φι­μά που τους έφερ­ναν οι αλλη­λέγ­γυοι να χαλά­νε γρή­γο­ρα λόγω ζέστης, εγκλω­βί­στη­καν στην Ελλά­δα εκτός των άλλων και λόγω capital controls, καθώς όπως υπο­στή­ρι­ζαν δεν μπο­ρού­σαν να βγά­λουν χρή­μα­τα για να πλη­ρώ­σουν τους δια­κι­νη­τές και να συνε­χί­σουν το ταξί­δι τους.

Σε εκεί­νη την περί­ο­δο η παρου­σία της κυβέρ­νη­σης ήταν μηδε­νι­κή. Η χώρα βρι­σκό­ταν σε προ­ε­κλο­γι­κή περί­ο­δο και προ­φα­νώς καμία συζή­τη­ση γύρω από το προ­σφυ­γι­κό δεν θα ήταν προς το συμ­φέ­ρον της κυβέρ­νη­σης. Άλλω­στε η υπο­γρα­φή του τρί­του μνη­μο­νί­ου ήταν από μόνη της ένα μεγά­λο βάρος. Για­τί να θέλουν και δεύ­τε­ρο; Ήταν άλλω­στε και η επο­χή στην οποία η Υπουρ­γός Μετα­να­στευ­τι­κής Πολι­τι­κής ήταν η «κυρά Τασία» για τους πολι­τι­κούς της αντι­πά­λους και όχι μόνο. Έτσι, επι­κοι­νω­νια­κά μάλ­λον ήταν προ­τι­μό­τε­ρο να κρυ­φτεί από τα φώτα της δημοσιότητας.

Παράλ­λη­λα στα νησιά λόγω καλού και­ρού άρχι­σαν να κατα­φθά­νουν πολ­λοί πρό­σφυ­γες από τα παρά­λια της Τουρ­κί­ας. Τότε άρχι­σαν να κατα­φθά­νουν εκεί και κλι­μά­κια από ανθρω­πι­στι­κές οργα­νώ­σεις, ΜΚΟ και αλλη­λέγ­γυους οι οποί­οι παρέ­μει­ναν για και­ρό ασυ­ντό­νι­στοι. Με λίγα λόγια καθέ­νας έκα­νε ό,τι ήξε­ρε ή ό,τι ήθε­λε. Υπήρ­χαν άλλω­στε επί­ση­μες καταγ­γε­λί­ες από Ιατρι­κούς Συλ­λό­γους πως βρέ­θη­καν άνθρω­ποι που παρί­στα­ναν τους για­τρούς χωρίς να είναι. Οι φωνές να υπάρ­χει ένας συντο­νι­σμός και έλεγ­χος των ανθρώ­πων που εργά­ζο­νταν στα νησιά έπε­σαν στο κενό.

Τότε τα σύνο­ρα προς την Βόρεια Ευρώ­πη ήταν ανοι­χτά. Η Αθή­να λει­τουρ­γού­σε σαν στά­ση. Οι περισ­σό­τε­ροι έμε­ναν για 2–3 βρά­δια μέχρι να βρουν τρό­πο να συνε­χί­σουν το ταξί­δι τους. Ήταν η περί­ο­δος στην οποία άρχι­σαν να ναυ­λώ­νο­νται πλοία για μαζι­κή μετα­φο­ρά. Η περί­ο­δος στην οποία οι γερ­μα­νοί βιο­μή­χα­νοι ζητού­σαν από την κυβέρ­νη­ση να φέρει –Σύρους- πρό­σφυ­γες σε μια ένδει­ξη μεγα­λεί­ου ψυχής και υπεραξίας.

Prosfyges

Και πράγ­μα­τι η γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση ικα­νο­ποί­η­σε αυτό το …ανθρω­πι­στι­κό αίτη­μα και άφη­σε τους πρό­σφυ­γες να μπουν στα σύνο­ρα της. Λίγο και­ρό πριν, η καγκε­λά­ριος είχε αρνη­θεί τη δια­μο­νή σε μικρό κορί­τσι κατά τη διάρ­κεια τηλε­ο­πτι­κής εκπο­μπής, τονί­ζο­ντας ότι υπάρ­χουν κανό­νες. Όμως τους κανό­νες ποιος τους θέτει; Σε επο­χές κρί­σης του καπι­τα­λι­σμού δεν είναι και λίγο πράγ­μα να μπο­ρείς να έχεις άφθο­νο πάμ­φθη­νο εργα­τι­κό δυνα­μι­κό. Για­τί να πλη­ρώ­σεις τον γερ­μα­νό μηχα­νι­κό 7000€ για μια δου­λειά που μπο­ρεί να σου κάνει και ο Σύρος με 2.500€; Για­τί να δώσεις 3000 σε έναν εργά­τη την ώρα που μπο­ρεί να έχεις έναν Αφγα­νό με τα μισά και αιώ­νια ευγνώ­μο­να που τον περιέ­θαλ­ψες; Ο τρό­πος που προ­σεγ­γί­ζου­με εδώ το θέμα δεν έχει να κάνει με τις ρατσι­στι­κές κραυ­γές των φασι­στών για τους «ξένους» που μας παίρ­νουν τις δου­λειές, απλά καλό είναι να βλέ­που­με πως σκέ­φτο­νται οι καπι­τα­λι­στές. Δεν είναι εθνι­κό το θέμα. Ταξι­κό είναι. Για το γερ­μα­νι­κό και όχι μόνο κεφά­λαιο, οι Σύροι και οι Αφγα­νοί πρό­σφυ­γες δεν είναι ούτε Σύροι και Αφγα­νοί ούτε πρό­σφυ­γες. Είναι εργα­τι­κό δυνα­μι­κό που δεν έχει την πολυ­τέ­λεια να ζητή­σει τα ίδια δικαιώ­μα­τα με τους υπό­λοι­πους εργα­ζό­με­νους καθώς διώ­κε­ται και είναι σε εξαι­ρε­τι­κά ευά­λω­τη κατά­στα­ση, άρα ακό­μα πιο εύκο­λα εκμεταλλεύσιμο.

Έτσι λοι­πόν, και αφού προ­σπε­ρά­στη­καν προ­σω­ρι­νά τα εμπό­δια που έθε­ταν χώρες όπως η Σερ­βία, η ΠΓΔΜ, η Ουγ­γα­ρία και η Σλο­βε­νία, ο δρό­μος για τον …παρά­δει­σο της Κεντρι­κής και Βόρειας Ευρώ­πης ήταν ορθά­νοι­χτος για όλους τους πρό­σφυ­γες ανε­ξάρ­τη­τα της χώρας προ­έ­λευ­σής τους.

Εκεί κάπου ξεκι­νά και η συζή­τη­ση για το ποιοι είναι πραγ­μα­τι­κά πρό­σφυ­γες και ποιοι μετα­νά­στες και η ανά­γκη για έναν δια­χω­ρι­σμό. Σε αυτό θα επα­νέλ­θου­με αργότερα.

Εν τω μετα­ξύ στην Ευρώ­πη υπο­δέ­χο­νταν τους πρό­σφυ­γες στή­νο­ντας μάλι­στα και κάποια δίκτυα όπως το refugees welcome και πλην ελα­χί­στων εξαι­ρέ­σε­ων, οι ακρο­δε­ξιές φωνές δεν ήταν ακό­μα αισθητές.

Η Ε.Ε. ετοί­μα­ζε διά­φο­ρες αλχη­μεί­ες με τις οποί­ες θα μοί­ρα­ζε τους πρό­σφυ­γες σε διά­φο­ρες χώρες και ανα­ζη­τού­σε μια ποσό­στω­ση που θα μπο­ρού­σε να φανεί ρεα­λι­στι­κή αλλά στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα έμοια­ζε με Sudoku.

Στη χώρα μας εκεί­νες τις μέρες έρχο­νται για πρώ­τη φορά στο φως καταγ­γε­λί­ες για τη συμπε­ρι­φο­ρά των ημε­δα­πών προς τους πρό­σφυ­γες. Μαθαί­νου­με ότι αγο­ρά­ζουν το μικρό μπου­κα­λά­κι νερού 5€, πλη­ρώ­νουν έως και 150€ μια δια­νυ­κτέ­ρευ­ση σε ένα ξενο­δο­χείο, 50€ μια δια­δρο­μή λίγων χιλιο­μέ­τρων με ταξί. Πλη­ρο­φο­ρού­μα­στε επί­σης ότι υπάρ­χει ταρί­φα για τη φόρ­τι­ση κινη­τών και πως τα καρά­βια των ναυ­τι­λια­κών εται­ριών στα οποία οι πρό­σφυ­γες πλη­ρώ­νουν κανο­νι­κά εισι­τή­ριο, εφαρ­μό­ζουν ένα κανο­νι­κό­τα­το Απαρτ­χάιντ, καθώς είτε χωρί­ζουν το κατά­στρω­μα με τέτοιο τρό­πο ώστε να μην έρχο­νται σε επα­φή οι του­ρί­στες με τους πρό­σφυ­γες είτε εξα­να­γκά­ζουν τους του­ρί­στες να αγο­ρά­σουν ολό­κλη­ρη την καμπί­να καθώς δεν θέλουν μαζί με τους ευρω­παί­ους να βάλουν και πρόσφυγες.

Prosfuges2

Όλα δεί­χνουν να κυλούν κάπως ομα­λά μέχρι το χτύ­πη­μα στη Γαλ­λία τον Νοέμ­βρη. Από την επό­με­νη μέρα και αφού σε παγκό­σμιο επί­πε­δο επι­κρά­τη­σε ένα όργιο παρα­πλη­ρο­φό­ρη­σης, κλεί­νουν τα σύνο­ρα προς τα Βόρεια. Ξαφ­νι­κά και χωρίς καμία ουσια­στι­κή εξή­γη­ση απο­φα­σί­ζε­ται ότι μπο­ρούν να ανε­βαί­νουν προς τον βορ­ρά μόνο Σύριοι, Αφγα­νοί και Ιρα­κι­νοί. Αυτοί για κάποιο λόγο ανα­γνω­ρί­ζο­νται de facto ως πρό­σφυ­γες ενώ όλοι οι άλλοι χαρα­κτη­ρί­ζο­νται από “οικο­νο­μι­κοί μετα­νά­στες” ως “λαθροει­σβο­λείς” ανά­λο­γα με το ποιος μιλά­ει. Ξεκι­νά­ει ένας νέος γύρος ξενο­φο­βί­ας, ισλα­μο­φο­βί­ας και απει­λών. Ξεθαρ­ρεύ­ουν και οι ντό­πιοι μας φασί­στες και βγαί­νουν από τις τρύ­πες τους.

Σε αυτό το σημείο να ανα­γνω­ρί­σου­με πως τα αντα­να­κλα­στι­κά του ελλη­νι­κού λαού λει­τούρ­γη­σαν αρκε­τά καλά. Σίγου­ρα καλύ­τε­ρα από ό,τι στις υπό­λοι­πες “πολι­τι­σμέ­νες” ευρω­παϊ­κές χώρες. Τόσο στα νησιά, όσο και στην Αθή­να πολ­λοί άνθρω­ποι έσπευ­σαν να βοη­θή­σουν με κάθε δυνα­τό τρό­πο. Μαζεύ­ο­ντας ρού­χα ή τρό­φι­μα, δίνο­ντας ένα κου­λού­ρι ή λίγα χρή­μα­τα ακό­μα και ανοί­γο­ντας το σπί­τι τους για να βοη­θή­σουν όσο μπο­ρούν τους πρό­σφυ­γες. Σαφώς τα αρνη­τι­κά που περι­γρά­φο­νται παρα­πά­νω απο­τε­λούν ντρο­πή και δεί­χνουν εκτός των άλλων την ηθι­κή σήψη στην οποία έχει φέρει η επι­θυ­μία για λίγα κέρ­δη παρα­πά­νω τον άνθρω­πο, αλλά αν ανα­λο­γι­στεί κανείς ότι είμα­στε μια χώρα με μια ναζι­στι­κή συμ­μο­ρία που φαί­νε­ται να έχει υψη­λά ποσο­στά απο­δο­χής, αλλά και ένα ευρύ φάσμα ξενό­φο­βων συντη­ρη­τι­κών ακρο­δε­ξιών που βρί­σκο­νται σε πολ­λά κόμ­μα­τα, τότε μάλ­λον μπο­ρού­με να πού­με ότι ρωγ­μές ανθρω­πιάς φάνη­καν πολ­λές όλο αυτό το διάστημα.

 

(τέλος α’ μέρους)

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο