Πρόεδρος ΚΚ Σουηδίας: Είναι απαραίτητο να συνδέσουμε τον αγώνα για παραχωρήσεις και μεταρρυθμίσεις με τον αγώνα για τον σοσιαλισμό

Ο πρό­ε­δρος του ΚΚ Σου­η­δί­ας Andreas Sörensen έδω­σε μια ενδια­φέ­ρου­σα συνέ­ντευ­ξη στο περιο­δι­κό Left Magazine του ΚΚ της Sri Lanka που δημο­σιεύ­τη­κε και στην εφη­με­ρί­δα του ΚΚ Σου­η­δί­ας Riktpunkt. Δημο­σιεύ­ου­με τμή­μα της συνέ­ντευ­ξης που αφο­ρά το Σου­η­δι­κό ”μοντέ­λο”.

Left Magazine: Σήμε­ρα, η αστι­κή τάξη προ­βά­λει το σκαν­δι­να­βι­κό μοντέ­λο ως επι­τυ­χία. Προ­βάλ­λε­ται επί­σης από σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές και ρεβι­ζιο­νι­στι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις, καθώς και από κόμ­μα­τα που εκπρο­σω­πούν τα μεσαία στρώ­μα­τα. Το μοντέ­λο έχει επί­σης κάνει μεγά­λη εντύ­πω­ση στους προ­ο­δευ­τι­κούς ανθρώ­πους στις φτω­χές χώρες. Θα θέλα­με λοι­πόν να μάθου­με πώς βλέ­πε­τε το σκαν­δι­να­βι­κό μοντέ­λο ως μοντέ­λο καπι­τα­λι­σμού και πώς βλέ­πε­τε το μέλ­λον του;

Μας ενδια­φέ­ρει επί­σης να μάθου­με για­τί το σκαν­δι­να­βι­κό μοντέ­λο δεν έχει εφαρ­μο­στεί σε άλλες ανε­πτυγ­μέ­νες χώρες όπως η Ελλά­δα, η Ισπα­νία ή η Ιτα­λία; Πιστεύ­ε­τε ότι οι χώρες της Ασί­ας, της Αφρι­κής ή της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής μπο­ρούν να επι­τύ­χουν με τη βοή­θεια του σκαν­δι­να­βι­κού μοντέλου;

Andreas Sörensen

”Καταρ­χάς, ο σου­η­δι­κός καπι­τα­λι­σμός συν­δέ­ε­ται με την ανά­πτυ­ξη ολό­κλη­ρου του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος. Η Σου­η­δία δεν είναι ένα απο­μο­νω­μέ­νο νησί, αλλά υπό­κει­ται στις τάσεις και τις εξε­λί­ξεις που χαρα­κτη­ρί­ζουν ολό­κλη­ρο το καπι­τα­λι­στι­κό σύστημα.

Αυτό σημαί­νει ότι όσο ο αντα­γω­νι­σμός εντεί­νε­ται, είναι απα­ραί­τη­το τα σου­η­δι­κά μονο­πώ­λια να αυξή­σουν τα περι­θώ­ρια κέρ­δους τους επι­τι­θέ­με­νοι στις κοι­νω­νι­κές κατα­κτή­σεις που εξα­κο­λου­θούν να υπάρ­χουν και χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τα υφι­στά­με­να κοι­νω­νι­κά κον­δύ­λια προς όφε­λός τους.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημα­ντι­κό να τονί­σου­με ότι δεν υπάρ­χει περι­θώ­ριο για περαι­τέ­ρω ανά­πτυ­ξη της ευη­με­ρί­ας των λαών υπό τον καπι­τα­λι­σμό. Κάθε μέρα που περ­νά, η δια­φο­ρά μετα­ξύ αυτού που έχου­με τώρα και αυτού που θα μπο­ρού­σα­με να έχου­με στον σοσια­λι­σμό αυξά­νε­ται. Δεν υπάρ­χει άλλος τρό­πος από τον σοσια­λι­σμό για να προ­χω­ρή­σου­με μπροστά.

Όσο για το μέλ­λον του καπι­τα­λι­σμού, είναι πολύ δύσκο­λο για μένα να πω κάτι ορι­στι­κό. Η κατά­στα­ση είναι ρευ­στή και οι συν­θή­κες αλλά­ζουν πολύ γρή­γο­ρα. Ωστό­σο, θα επε­κτα­θώ σε ορι­σμέ­νες σκέ­ψεις σχε­τι­κά με αυτό.

Οι αντι­κει­με­νι­κές λει­τουρ­γί­ες της ευη­με­ρί­ας αν τις δού­με περιο­ρι­σμέ­να (και γι αυτό και κάπως απλο­ποι­η­μέ­να) έχουν να κάνουν με την ανα­πα­ρα­γω­γή της εργα­τι­κής δύνα­μης. Βασι­κά, είναι απα­ραί­τη­το να δια­τη­ρη­θεί η ικα­νό­τη­τα των εργα­ζο­μέ­νων να εργά­ζο­νται, τόσο βρα­χυ­πρό­θε­σμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Οι εργα­ζό­με­νοι χρειά­ζο­νται τρο­φή, ιατρι­κή περί­θαλ­ψη και κάποια μόρ­φω­ση για να μπο­ρέ­σουν να εργα­στούν. Όσον αφο­ρά τις εναλ­λα­γές των γενε­ών, οι εργα­ζό­με­νοι πρέ­πει επί­σης να είναι σε θέση να ανα­πα­ρα­χθούν και να δημιουρ­γή­σουν μια νέα γενιά εργα­ζο­μέ­νων. Αυτοί είναι οι αντι­κει­με­νι­κοί παρά­γο­ντες που καθο­ρί­ζουν το ελά­χι­στο που πρέ­πει να δώσει ο καπι­τα­λι­σμός της ευη­με­ρί­ας στους εργαζόμενους.

Από την άλλη, υπάρ­χει επί­σης ο υπο­κει­με­νι­κός παρά­γο­ντας ανα­πα­ρα­γω­γής. Με αυτό τον παρά­γο­ντα, περά­σα­με από αυτό που είναι αντι­κει­με­νι­κά απα­ραί­τη­το σε αυτό που οι ίδιοι οι εργα­ζό­με­νοι θεω­ρούν απα­ραί­τη­το. Μπο­ρεί να είναι οτι­δή­πο­τε από το να μπο­ρείς να πηγαί­νεις στον κινη­μα­το­γρά­φο κάθε Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο ή να μπο­ρείς να ταξι­δεύ­εις κάθε καλο­καί­ρι. Αυτοί οι υπο­κει­με­νι­κούς παρά­γο­ντες καθο­ρί­ζο­νται από τον πολι­τι­σμό, την ιστο­ρία και τις συν­θή­κες κάθε χώρας και αυτό σημαί­νει επί­σης ότι διαφέρουν.

Αυτό που μπο­ρώ να πω είναι το εξής: η γενι­κή τάση θα είναι προς την κατάρ­γη­ση αυτού που δεν είναι απο­λύ­τως απα­ραί­τη­το για τη βασι­κή ανα­πα­ρα­γω­γή της εργα­τι­κής δύναμης.

Η τάση θα είναι να μειω­θεί στο ελά­χι­στο η ανα­πα­ρα­γω­γή της εργα­τι­κής δύνα­μης. Το αν θα έρθου­με εδώ αργά ή γρή­γο­ρα ή ποια χώρα θα πλη­γεί περισ­σό­τε­ρο δεν το γνω­ρί­ζω, αλλά νομί­ζω ότι αυτή είναι η γενι­κή τάση.

Αυτό σημαί­νει ότι οι παρα­χω­ρή­σεις που δόθη­καν, για παρά­δειγ­μα, στον μαχη­τι­κό πλη­θυ­σμό της Χιλής, για να πάρου­με ένα πρό­σφα­το παρά­δειγ­μα, θα δια­τη­ρη­θούν στο απο­λύ­τως ελά­χι­στο. Αυτό θα είναι αρκε­τό για να καθη­συ­χά­σει τον εργα­ζό­με­νο πλη­θυ­σμό και οι παρα­χω­ρή­σεις που θα γίνουν θα ανα­τρα­πούν άμε­σα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν πιστεύω ότι είναι δυνα­τόν καμία χώρα – ασια­τι­κή, αφρι­κα­νι­κή ή λατι­νο­α­με­ρι­κά­νι­κη – να ακο­λου­θή­σει τη σου­η­δι­κή ανα­πτυ­ξια­κή πορεία.

Εδώ, όπως και οπου­δή­πο­τε αλλού, ο σοσια­λι­σμός βρί­σκε­ται στην ημε­ρή­σια διά­τα­ξη. Αυτό δεν σημαί­νει ότι οι παρα­χω­ρή­σεις δεν μπο­ρούν να κερ­δη­θούν ή ότι δεν είναι επι­θυ­μη­τές, αλλά είναι απα­ραί­τη­το να συν­δέ­σου­με τον αγώ­να για παρα­χω­ρή­σεις και μεταρ­ρυθ­μί­σεις με τον αγώ­να για τον σοσια­λι­σμό και να δεί­ξου­με τους κιν­δύ­νους και τους περιο­ρι­σμούς που θα ακο­λου­θή­σουν αν επι­τρέ­ψου­με τον αγώ­να να κινη­θεί σε ένα ενδο-καπι­τα­λι­στι­κό πλαίσιο.

Το για­τί άλλες χώρες δεν μπό­ρε­σαν να ακο­λου­θή­σουν το σου­η­δι­κό παρά­δειγ­μα είναι ένα πολύ μεγά­λο ερώ­τη­μα που δεν μπο­ρώ να απα­ντή­σω σε μια σύντο­μη συνέ­ντευ­ξη, ειδι­κά καθώς θα απαι­τού­σε μια εις βάθος γνώ­ση κάθε μεμο­νω­μέ­νης χώρας. Ωστό­σο, θα προ­σπα­θή­σω να δώσω ορι­σμέ­νες γενι­κές απαντήσεις.

Όσον αφο­ρά χώρες όπως η Ισπα­νία, η Γερ­μα­νία και η Ιτα­λία, η αστι­κή τάξη κατέ­φυ­γε στο φασι­σμό για να συντρί­ψει το εργα­τι­κό κίνη­μα, επει­δή η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία δεν κατά­φε­ρε ποτέ να το ελέγ­ξει. Η επα­νά­στα­ση πλη­σί­α­ζε και η βία ήταν το ίδιο απα­ραί­τη­τη. Μια τέτοια απει­λή δεν υπήρ­ξε ποτέ στη Σου­η­δία, πράγ­μα που σήμαι­νε ότι ήταν δυνα­τή η δια­χεί­ρι­ση του εργα­τι­κού κινή­μα­τος με δια­φο­ρε­τι­κό τρόπο.

Άλλες σημα­ντι­κές πτυ­χές είναι η ανά­πτυ­ξη του καπι­τα­λι­σμού, ο οποί­ος σε ορι­σμέ­νες χώρες ξεκί­νη­σε αργό­τε­ρα. Ορι­σμέ­νες από αυτές τις χώρες στη συνέ­χεια έμει­ναν πίσω στην ανά­πτυ­ξη. Άλλες υπέ­φε­ραν από πόλε­μο, ο οποί­ος κατέ­στρε­ψε τις συν­θή­κες για την καπι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη και ότι, ως εκ τού­του, τα περι­θώ­ρια για παρα­χω­ρή­σεις ήταν πολύ μικρό­τε­ρα. Αυτό σήμαι­νε επί­σης ότι υπήρ­χαν λιγό­τε­ρα κεφά­λαια για επεν­δύ­σεις στον ανα­πα­ρα­γω­γι­κό τομέα, καθώς και για την ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνάμεων”.

Μετά­φρα­ση: Πάνος Αλεπλιώτης