Πόσο βίαιος θα μπορούσε να αποδειχθεί ο Ήλιος;

Άστρο που ανήκει στην ίδια κατηγορία με τον Ήλιο εκτόξευσε ένα σύννεφο σωματιδίων που θα αρκούσε για να απονεκρώσει και να τσουρουφλίσει πλανήτες σαν τη Γη ‑ένα φαινόμενο που σύμφωνα με τους ερευνητές θα μπορούσε να συμβεί και στο Ηλιακό Σύστημα.

Μελέ­τη που δημο­σιεύ­ε­ται στο Nature Astronomy περι­γρά­φει μια ασυ­νή­θι­στα βίαιη έκρη­ξη στην επι­φά­νεια του «EK Draconi», ενός άστρου σε από­στα­ση 110 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ετών που μοιά­ζει με τον Ήλιο σε νεα­ρή ηλικία.

Ήταν μια «εκτί­να­ξη στεμ­μα­τι­κού υλι­κού» (coronal mass ejection ‑CME), γιγά­ντιο δηλ νέφος φορ­τι­σμέ­νων σωμα­τι­δί­ων που εκτι­νάσ­σε­ται από την επι­φά­νεια του άστρου και ταξι­δεύ­ει στο Διά­στη­μα με ταχύ­τη­τα εκα­τομ­μυ­ρί­ων χιλιο­μέ­τρων την ώρα.

Η εκτί­να­ξη στο EK Dragonis ήταν δέκα φορές μεγα­λύ­τε­ρη από την πιο βίαιη CME που έχει παρα­τη­ρη­θεί μέχρι σήμε­ρα σε άστρο σαν τον Ήλιο, ανα­φέ­ρουν οι ερευνητές.

To φαι­νό­με­νο, το οποίο συχνά απο­κα­λεί­ται και «ηλια­κή καται­γί­δα» πλήτ­τει περι­στα­σια­κά και τη Γη. Αν και συνή­θως δεν έχει τη βιαιό­τη­τα που κατα­γρά­φει η μελέ­τη, μπο­ρεί να απει­λή­σει δορυ­φό­ρους, αστρο­ναύ­τες και δίκτυα επι­κοι­νω­νιών και ηλε­κτρο­δό­τη­σης στο έδαφος.

«Οι εκτι­νά­ξεις στεμ­μα­τι­κού υλι­κού μπο­ρούν να έχουν σοβα­ρές επι­πτώ­σεις στη Γη και τις ανθρώ­πι­νες κοι­νω­νί­ες» σχο­λιά­ζει ο Γιού­τα Νότσου του Πανε­πι­στη­μί­ου του Κολο­ρά­ντο στο Μπόλ­ντερ, μέλος της ερευ­νη­τι­κής ομάδας.

Η μελέ­τη υπο­δει­κνύ­ει ότι τέτοιες ισχυ­ρές CME μπο­ρούν δυνη­τι­κά να συμ­βούν και στον Ήλιο, αν και η συχνό­τη­τά τους θα ήταν μικρό­τε­ρη λόγω της προ­χω­ρη­μέ­νης ηλι­κί­ας του μητρι­κού άστρου μας, περί­που 4,5 δισε­κα­τομ­μύ­ρια χρό­νια. Το EK Dragoni έχει περί­που το ίδιο μέγε­θος αλλά είναι μακράν νεό­τε­ρο, με ηλι­κία γύρω στα 100 εκα­τομ­μύ­ρια έτη.

Θύμα και ο Άρης;

Όπως επι­σή­μα­νε ο αστρο­φυ­σι­κός Yuta Notsu, οι εκτι­νά­ξεις στεμ­μα­τι­κού υλι­κού συνή­θως εκδη­λώ­νο­νται έπει­τα από εκλάμ­ψεις, ξαφ­νι­κές και ισχυ­ρές ριπές ακτι­νο­βο­λί­ας από την επι­φά­νεια άστρων.

Ο Νότσου και οι συνερ­γά­τες του είχαν ανα­φέ­ρει σε μελέ­τη του 2019 ότι τα νεα­ρά άστρα σαν τον Ήλιο ξεσπούν σχε­τι­κά συχνά σε «υπε­ρε­κλάμ­ψεις», δεκά­δες ή εκα­το­ντά­δες φορές ισχυ­ρό­τε­ρες από αυτές που έχουν κατα­γρα­φεί ως σήμε­ρα στον Ήλιο.

Τέτοιες υπε­ρε­κλάμ­ψεις, λέει ο ερευ­νη­τής, θα μπο­ρού­σαν να συμ­βαί­νουν και στο δικό μας, γηραιό­τε­ρο άστρο, ίσως κάθε μερι­κές χιλιά­δες χρόνια.

Ηλια­κή έκλαμ­ψη σε βίντεο της NASA

«Οι υπε­ρε­κλάμ­ψεις είναι πολύ μεγα­λύ­τε­ρες από τις εκλάμ­ψεις στον Ήλιο. Οπό­τε υπο­ψια­ζό­μα­σταν ότι θα παρή­γα­γαν και πολύ μεγα­λύ­τε­ρες εκτι­νά­ξεις στεμ­μα­τι­κού υλι­κού. Μέχρι τώρα, όμως, αυτό ήταν απλή εικα­σία» είπε ο Νότσου.

Η περί­πτω­ση του ΕΚ Dragonis επι­βε­βαιώ­νει τώρα την υποψία.

Τέτοιες υπε­ρε­κλάμ­ψεις μπο­ρεί να συμ­βαί­νουν και στον σημε­ρι­νό Ήλιο, πιθα­νό­τα­τα όμως ήταν πολύ πιο συχνές όταν το άστρο βρι­σκό­ταν στην παι­δι­κή του ηλικία.

«Η ατμό­σφαι­ρα του σημε­ρι­νού Άρη είναι πολύ αραιή σε σχέ­ση με τη γήι­νη» … «Πιστεύ­ου­με ότι στο παρελ­θόν ο Άρης είχε πολύ πυκνό­τε­ρη ατμό­σφαι­ρα. Οι εκτι­νά­ξεις στεμ­μα­τι­κού υλι­κού ίσως μας βοη­θή­σουν να κατα­νο­ή­σου­με τι συνέ­βη στην ατμό­σφαι­ρα του πλα­νή­τη στην πορεία δισε­κα­τομ­μυ­ρί­ων ετών».