Ρεπορτάζ από την εκδήλωση συζήτηση για την προστασία των ζώων

Την Παρα­σκευή 21 Ιου­νί­ου πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε η εκδή­λω­ση του Ατέ­χνως και της Πανελ­λή­νιας Φιλο­ζω­ι­κής Περι­βαλ­λο­ντι­κής Ομο­σπον­δί­ας με θέμα τα δικαιώ­μα­τα των ζώων. Παρέμ­βα­ση έκα­ναν εκ μέρους της ΠΦΠΟ η Φαίη Λιά­ρα, εκπαι­δευ­τι­κός, και ο Ευρω­βου­λευ­τής του ΚΚΕ Λευ­τέ­ρης Νικο­λά­ου Αλαβάνος.

Έγι­νε μια εξαι­ρε­τι­κή κου­βέ­ντα για όλα τα ζώα και τα δικαιώ­μα­τά τους, την θέση και τα προ­βλή­μα­τά τους στην κοι­νω­νία των ανθρώ­πων, τις πραγ­μα­τι­κές αιτί­ες της εκμε­τάλ­λευ­σης αλλά και για το γεγο­νός ότι μέχρι τώρα η συζή­τη­ση για τα θέμα­τα των ζώων περι­στρέ­φε­ται κατά βάση γύρω από την ηθι­κο­λο­γία και την ατο­μι­κή ευθύ­νη και ενοχή.

Την εκδή­λω­ση άνοι­ξε ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης, ανα­φε­ρό­με­νος στην οξύ­τη­τα και επι­και­ρό­τη­τα του προ­βλή­μα­τος και επι­σή­μα­νε ότι μπο­ρεί να εξέ­πλη­ξε πολ­λούς η στά­ση του ΚΚΕ στο ζήτη­μα των δικαιω­μά­των των ζώων (ήταν το μόνο κόμ­μα που ψήφι­σε το άρθρο στο Σύνταγ­μα για την προ­στα­σία των ζώων) όμως για τους κομ­μου­νι­στές το ζήτη­μα δεν είναι ξένο ούτε σημε­ρι­νό. Ήδη από την επο­χή της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης και της οικο­δό­μη­σης του πρώ­του σοσια­λι­στι­κού κρά­τους αντι­με­τω­πί­στη­κε, μαζί με τις προ­τε­ραιό­τη­τες για τη βελ­τί­ω­ση της ζωής του λαού, και το ζήτη­μα των δικαιω­μά­των των ζώων. Και οι Έλλη­νες κομ­μου­νι­στές, ακό­μη και στις πιο δύσκο­λες συν­θή­κες, της εξο­ρί­ας και των απάν­θρω­πων βασα­νι­στη­ρί­ων, δεν έχα­σαν την ανθρω­πιά τους,  τη σχέ­ση αγά­πης και σεβα­σμού προς τα ζώα. Διά­βα­σε μάλι­στα και δύο σχε­τι­κά απο­σπά­σμα­τα από το βιβλί­ου του εικα­στι­κού Γιώρ­γου Φαρ­σα­κί­δη: Περί ζωο­φι­λί­ας… (Μια ευτρά­πε­λη πλην όμως διδα­κτι­κή ιστο­ρία), Ο σκύ­λος μου ο «Κόκ­κι­νος»…

Ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης κατέ­λη­ξε επι­ση­μαί­νο­ντας ότι είναι ουτο­πία να περι­μέ­νει κανείς σε ένα βάρ­βα­ρο σύστη­μα που εξο­ντώ­νει με χίλιους δυο τρό­πους τον άνθρω­πο και έχει κου­ρε­λιά­σει κάθε του θεσμο­θε­τη­μέ­νο δικαί­ω­μα, να πιστεύ­ου­με ότι θα μπο­ρεί να προ­στα­τευ­τούν τα ζώα και να γίνουν σεβα­στά τα δικαιώ­μα­τά τους (ασχέ­τως αν παίρ­νο­νται κάποια επι­μέ­ρους μέτρα). Μόνο μια κοι­νω­νία ανθρώ­πι­νη (όχι ανθρω­πο­κε­ντρι­κή αλλά στο μέτρο των υψη­λό­τε­ρων αξιών του ανθρώ­που) θα δια­σφα­λί­σει τα δικαιώ­μα­τα των ζώων και των ανθρώπων.

Η Φαίη Λιά­ρα παρου­σί­α­σε τη δρά­ση της ομο­σπον­δί­ας για όλα τα ζώα και το περι­βάλ­λον αλλά και τις θέσεις για την απο­τε­λε­σμα­τι­κή αντι­με­τώ­πι­ση του ζητή­μα­τος των άστε­γων ζώων. Ανα­φέρ­θη­κε στις αιτί­ες που δημιουρ­γούν και οξύ­νουν το πρό­βλη­μα με τα αδέ­σπο­τα (Η παντε­λής απου­σία κρα­τι­κού σχε­δια­σμού, μικρο­α­στι­κή αντί­λη­ψη — το ζώο lifestyle που παίρ­νου­με ως δώρο και παι­χνί­δι και βαριό­μα­στε, εγκα­τα­λεί­που­με στον δρό­μο κλπ.), πρό­τει­νε και τρό­πους αντι­με­τώ­πι­σης του προβλήματος.

Σχο­λί­α­σε τη στά­ση της κυβέρ­νη­σης ΣΥΡΙΖΑ: «Η κυβέρ­νη­ση Σύρι­ζα είναι ότι χει­ρό­τε­ρο έχει περά­σει από τον τόπο για τα ζώα, παρά τα μεγά­λα λόγια. Συνερ­γά­στη­κε με όλα τα συμ­φέ­ρο­ντα εκμε­τάλ­λευ­σης ζώων, νομι­μο­ποί­η­ση το αττι­κο ζωο­λο­γι­κό πάρ­κο, δίνει επι­δο­τή­σεις για να ανοί­ξουν εκτρο­φεία μινκ, νομι­μο­ποί­η­σε τις σφα­γές χαλάρ / κοσές ( εμπο­ρι­κή συμ­φω­νία με Ισρα­ήλ ), προ­σπά­θη­σε με τον νόμο Τσι­ρώ­νη να δημιουρ­γή­σει κατα­φύ­για εγκλει­σμού των αδέ­σπο­των και να ”ξεφορ­τω­θει” τους φιλό­ζω­ους, στή­ρι­ξε όσους δεν θέλουν δημό­σια δωρε­άν περί­θαλ­ψη για τα ζώα».

Η Φαίη Λιά­ρα ολο­κλή­ρω­σε την παρέμ­βα­σή της εκφρά­ζο­ντας την ευχή — προ­τρο­πή της: «Να γίνουν τα ζητή­μα­τα των ζώων υπό­θε­ση των κομ­μου­νι­στών, είναι ο φυσι­κός χώρος κάθε αδι­κη­μέ­νου και κατα­πιε­σμέ­νου. Να μην τα αφή­σου­με στα χέρια του νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και του φασι­σμού που τα χρη­σι­μο­ποιούν για να ξεπλυ­θούν (green washing)».

Ο ευρω­βου­λευ­τής του ΚΚΕ Λευ­τέ­ρης Νικο­λά­ου Αλα­βά­νος ξεκί­νη­σε την τοπο­θέ­τη­ση του λέγο­ντας ότι κάποιος που κακο­ποιεί ένα ζώο σίγου­ρα δεν έχει σώας τας φρέ­νας» και συνέχισε:

Οι κομ­μου­νι­στές δεν είμα­στε ούτε τυχαί­οι ούτε περα­στι­κοί. Μας ενδια­φέ­ρει να είμα­στε σε επα­φή με όλους τους ανθρώ­πους που αγω­νί­ζο­νται για ζητή­μα­τα που τους απα­σχο­λούν, από αυτό που περ­νούν στην ατο­μι­κή τους ζωή μέσα στο σπί­τι, αυτό που περ­νούν στη συλ­λο­γι­κή ζωή, στην κοι­νω­νία, στη δου­λειά, χωρίς αυτό να σημαί­νει ότι συμ­φω­νού­με με όλους τους αγώ­νες που διε­ξά­γο­νται,  με όλα τα αιτή­μα­τα. Όμως ακό­μα και εκεί, κάθε αιτία που συγκι­νεί και κινη­το­ποιεί μια μάζα ανθρώ­πων είναι σημα­ντι­κή, θέλου­με να είμα­στε σε επα­φή μαζί τους, να ανταλ­λάσ­σου­με από­ψεις. Για­τί ο μόνος τρό­πος να υπάρ­ξουν λύσεις αλλά και να ανοί­ξεις ο δρό­μος για ριζι­κές αλλα­γές — που κατά την άπο­ψή μας σημαί­νει ανα­τρο­πή του συστή­μα­τος της μισθω­τής εκμε­τάλ­λευ­σης και την οικο­δό­μη­ση μια άλλης κοι­νω­νί­ας με επί­κε­ντρο τις δικές μας ανά­γκες — ξεκι­νούν από αυτό, την οργα­νω­μέ­νη πάλη, την ανταλ­λα­γή από­ψε­ων, τη συζή­τη­ση στό­χων και επι­μέ­ρους διεκ­δι­κή­σε­ων μέσα στη δια­δι­κα­σία του αγώ­να και όχι σε κάποιους κλει­στούς χώρους, σε κάποιους κανα­πέ­δες. Υπό αυτή την έννοια δε θα έπρε­πε να προ­κα­λεί έκπλη­ξη σε κανέ­ναν η στά­ση που κρα­τή­σα­με  στην ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγ­μα­τος για την προ­στα­σία των δικαιω­μά­των των ζώων, όπως επί­σης έχου­με τοπο­θε­τη­θεί θετι­κά σε μια σει­ρά άλλα μέτρα, προ­τά­σεις κλπ., ανε­ξάρ­τη­τα αν έχου­με υπερ­ψη­φί­σει, κατα­ψη­φί­σει ή έχου­με ψηφί­σει παρών. Αυτό είναι μια άλλη μεγά­λη συζή­τη­ση, για­τί στο ευρω­κοι­νο­βού­λιο αν εδώ υπάρ­χει μία φορά η πίε­ση, τα συμ­φέ­ρο­ντα, από τους μεγά­λους ομί­λους, πολύ μεγα­λύ­τε­ρη είναι στην ΕΕ, για τους δικούς τους λόγους καπη­λεύ­ο­νται μια δίκαιη διεκ­δί­κη­ση. Έχει σημα­σία η τοπο­θέ­τη­ση που κάνεις κάθε φορά, όπως για παρά­δειγ­μα η τοπο­θέ­τη­σή μας για τις συν­θή­κες που επι­βιώ­νουν, δια­βιούν τα πει­ρα­μα­τό­ζωα κλπ.

Αφε­τη­ρία του ζητή­μα­τος το οποίο συζη­τά­με είναι η σχέ­ση του ανθρώ­που με το περι­βάλ­λον, το πώς εντάσ­σε­ται ο ίδιος ο άνθρω­πος μέσα στη φύση και στο φυσι­κό του περι­βάλ­λον. Είναι μια σχέ­ση που ξεκι­νά από πολύ μακριά. Σίγου­ρα, παλαιό­τε­ρα, πριν το κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό σύστη­μα που ονο­μά­ζου­με καπι­τα­λι­σμό, ο άνθρω­πος ζού­σε σε μεγα­λύ­τε­ρη αρμο­νία, όμως αυτό ήταν και απο­τέ­λε­σα ότι στα προη­γού­με­να κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κά συστή­μα­τα ήταν και πολύ χαμη­λή η ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων. Ο κτη­νο­τρό­φος για παρά­δειγ­μα δεν είχε τα μέσα να κάνει μαζι­κή παρα­γω­γή, αυτό που παρή­γα­γε ίσα ισα του έφτα­νε για να μπο­ρέ­σει να επι­βιώ­σει. Τομή σε αυτή τη σχέ­ση φέρ­νει ο καπι­τα­λι­στι­κός τρό­πος παρα­γω­γής ο οποί­ος συμπα­ρα­σύ­ρει την επι­στή­μη και την τεχνο­λο­γία σε μία αλμα­τώ­δη ανά­πτυ­ξη η οποία δίνει στον άνθρω­πο την­δυ­να­τό­τη­τα να κυριαρ­χή­σει πάνω στη φύση. Ο καπι­τα­λι­σμός που δίνει στον άνθρω­πο τη δυνα­τό­τη­τα να κυριαρ­χή­σει πάν­βω στη φύση, του δίνει τη δυνα­τό­τη­τα να το κάνει αντα­να­κλώ­ντας τη σχέ­ση του κεφα­λαί­ου. Είναι μια κυριαρ­χία, άναρ­χη. ληστρι­κή, χωρίς σχέ­διο. Αυτός που κατέ­χει την οικο­νι­μι­κή εξου­σία, με τον ίδιο τρό­πο που κυριαρ­χεί μέσα σε ένα έθνος πάνω στους εργα­ζό­με­νους, στο λαό, με τον ίδιο τρό­πο κυριαρ­χεί και στη φύση. Με στό­χο να διευ­κο­λύ­νει  τη δική του πρό­σβα­ση σε φυσι­κούς πόρους, υδά­τι­νους πόρους, ορυ­κτό πλού­το, καρ­πω­θεί τη γη, τις παρα­λί­ες, έτσι ώστε να μεγι­στο­ποι­ή­σει το κέρ­δος του. Αυτός είναι ένας φυσι­κός τρό­πος ύπαρ­ξης για σχε­δόν τα πάντα μέσα στον καπι­τα­λι­σμό. Τα πάντα γίνο­νται εμπόρευμα (…)

Πάνω σε αυτό το έδα­φος ανοί­γει το ζήτη­μα της προ­στα­σί­ας των ζώων, του τρό­που με τον οποί­ον ζουν, τόσο τα ζώα που σχε­τί­ζο­νται με την αγρο­τι­κή παρα­γω­γή και την κτη­νοτ­τρ­ρο­φάι όσο και τα ζώα συντρο­φιάς. Δε μιλώ για ζώα εργα­σί­ας για­τί στο σύγ­χρο­νο κόσμο έχουν εξα­λει­φθεί σαν γενι­κό φαι­νό­με­νο, όμως αυτό δε σημαί­νει ότι δε δια­τη­ρού­νται σε άλλες χώρες, σε άλλα σημεία του πλανήτη.

Με πρό­φα­ση το ενδια­φέ­ρον για τα περι­βαλ­λο­ντι­κά προ­βλή­μα­τα, οι δια­κρα­τι­κές ενώ­σεις των καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών, οι μονο­πω­λια­κοί όμι­λοι, προ­ω­θούν μέτρα που στην ουσία τους είναι αρνη­τι­κά. Τι είναι όλο αυτό πυο παρου­σιά­ζε­ται σήμε­ρα με τη λεγό­ε­μνη πρά­σι­νη οικο­νο­μία ή τη λεγό­με­νη κυκλι­κή οικο­νο­μία ή την πρά­σι­νη ανά­πτυ­ξη κλπ; Επί της ουσί­ας τι απο­τέ­λε­σμα έχει αυτό στην κατά­στα­ση πυο δια­μορ­φώ­νε­ται; Επι­με­ρί­ζο­νται οι ευθύ­νες. Στην ουσία λένε πως όλοι μας είμα­στε συνυ­πεύ­θυ­νοι. Και τα ΕΛΠΕ, για παρά­δειγ­μα, ρυπαί­νουν και εμείς ρυπαί­νου­με. Και το επό­με­νο βήμα, είναι η λογι­κή, όλοι ρυπαί­νου­με κι αυτός που έχει να πλη­ρώ­σει εξαιρείται (…)

Μπαί­νουν πολύ έντο­να τα ζητή­μα­τα της βιο­μη­χα­νί­ας κρέ­α­τος. Για την ανώ­δυ­νη σφα­γή, για τους όρους δια­βί­ω­σης, με μια σει­ρά προ­δια­γρα­φές για τους χώρους στους οποί­ους εκτρέ­φο­νται τα ζώα, τους τρό­πους με τους οποί­ους μετα­φέ­ρο­νται τα ζωντα­νά αυτά πλά­σμα­τα πριν θανα­τω­θούν. Όμως αν κοι­τά­ξου­με βαθιά, ποια είναι η ουσία, είναι ένας τρό­πος να ανα­προ­σα­να­το­λι­στεί η παρα­γω­γή και να πάει σε αυτούς οι οποί­οι μπο­ρούν να τα εφαρ­μό­ζουν, και κάθε μέτρο που παίρ­νε­ται είναι σε αυτή την κατεύ­θυν­ση, όπως λέμε εμείς συγκέ­ντρω­ση και συγκε­ντρο­ποί­η­ση της παρα­γω­γής στο ζήτη­μα της εκτρο­φής και της βιο­μη­χα­νί­ας κρέ­α­τος. Είναι πολύ υπο­κρι­τι­κό οι ίδιοι άνθρω­ποι οι οποί­οι είναι λομπί­στες ή τους προ­σεγ­γί­ζουν οι λομπί­στες της βιο­μη­χα­νί­ας κρέ­α­τος να παρου­σιά­ζο­νται ως υπέρ­μα­χοι των δικαιω­μά­των και της προ­στα­σί­ας των ζώων, ή αντί­στοι­χα σε άλλες περι­πτώ­σεις του περιβάλλοντος (…).

Και η πολι­τι­κή που εφαρ­μό­ζε­ται στη χώρα μας είναι σε αυτά τα πλαί­σια. Αρκει να δει κανείς τα μέτρα που εγκρί­θη­καν τα τελευ­ταία χρό­νια — και μέσα στην κρί­ση, απ’ όλες τις κυβερ­νή­σεις — τα οποία αν δεν είναι ξεκά­θα­ρα αρνη­τι­κά, όπως για παρά­δειγ­μα η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ προ­χώ­ρη­σε το ζήτη­μα της βιο­μη­χα­νί­ας γού­νας ή έφε­ρε το κτη­μα­το­λό­γιο, τον απο­χα­ρα­κτη­ρι­σμό των δασι­κών χαρ­τών, όπως είναι στις επι­διώ­ξεις ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ για το επό­με­νο διά­στη­μα, να χαμη­λώ­σουν τα περι­βαλ­λο­ντι­κά προ­α­παι­τού­με­να για την έγκρι­ση των νέων επενδύσεων (…)

Ακό­μη και όταν πρέ­πει να υπάρ­χει κατα­γρα­φή και έλεγ­χος, και αυτό θεσμο­θε­τεί­ται, υπάρ­χει τέτοια υπο­στε­λέ­χω­ση που δεν μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την προ­στα­σία των ζώων αλλά με πολύ πιο βασι­κά ζητή­μα­τα. Για παρά­δειγ­μα όταν υπάρ­χει μια μεγά­λη πυρ­κα­γιά σε δασι­κή έκτα­ση, δεν είναι μόνο το δάσος που καί­γε­ται, δεν είναι μόνο τα δέντρα. Έχει μεγά­λη σημα­σία για την άγρια ζωή, για το οικο­σύ­στη­μα συνο­λι­κά. Όταν ο Λένιν έλε­γε ότι το πρώ­το μέλη­μα της λαϊ­κής εξου­σί­ας είναι η κατα­γρα­φή και ο έλεγ­χος είναι για­τί αυτό είναι σημα­ντι­κό. Εχει νόη­μα στο πλαί­σιο ενός συστή­μα­τος που μπο­ρεί να το επι­βάλ­λει και να το εφαρ­μό­σει για­τί το ενδιαφέρει (…)

Στο ερώ­τη­μα, είστε σίγου­ροι ότι το ζήτη­μα της προ­στα­σί­ας των ζώων μπο­ρεί να λυθεί στο πλαί­σιο της λαϊ­κής εξου­σί­ας, εμείς απα­ντά­με, ναι μπο­ρεί να λυθεί. Μπο­ρεί να λυθεί, για­τί όταν έχεις κεντρι­κό σχε­δια­σμό της αγρο­τι­κής παρα­γω­γής με βάση τις ανά­γκες του λαού, ο οποί­ος θα παίρ­νει υπό­ψη το ζήτη­μα της μαζι­κής λαϊ­κής δια­τρο­φής, της ένδυ­σης, της υπό­δη­σης και θα του παρέ­χει δια­τρο­φή με υψη­λής ποιό­τη­τας πρω­τε­ΐ­νη, για παρά­δειγ­μα, θα μπο­ρέ­σεις να απο­φύ­γεις την υπερ­πα­ρα­γω­γή κρέ­α­τος αλλά θα δεις και άλλες πηγές απ’ όπου μπο­ρείς να την αντλήσεις.

Σήμε­ρα τι κάνου­με; Μπο­ρείς να αυξή­σεις την ευσθη­το­ποί­η­ση, τη δια­παι­δα­γώ­γη­ση όσον αφο­ρά το περι­βάλ­λον και τα ζώα. Πρέ­πει να ανα­δει­χτεί το ζήτη­μα τι σημαί­νει έχω ένα ζώο συντρο­φιάς, του δια­παι­δα­γω­γη­τι­κού ρόλου που έχει ένα ζώο συντρο­φιάς για ένα νεα­ρό άτο­μο, πώς να στέ­κε­ται στην κοι­νω­νία, πώς να είναι υπεύ­θυ­νος, το θερα­πευ­τι­κό ρόλο που παί­ζουν σε κάποιες περι­πτώ­σεις. Δεν μπο­ρεί να είναι ατο­μι­κή, ιδιω­τι­κή υπό­θε­ση η ζωή ενός ζώου. Δεν μπο­ρεί να είναι εμπό­ρευ­μα. Δεν μπο­ρεί να είναι ατο­μι­κή ιδιω­τι­κή ευθύ­νη όλο το πλαί­σιο με την περί­θαλ­ψη, με την υγεία τους, τη στεί­ρω­ση κλπ. Πρέ­πει να υπάρ­χει ένα δίκτυ προ­στα­σί­ας. Ένας κρα­τι­κός φορέ­ας που να μην είναι υπο­στε­λε­χω­μέ­νος, ο οποί­ος να ελέγ­χει και να κατα­γρά­φει. Ταυ­τό­χρο­να κτη­νια­τρι­κές υπη­ρε­σί­ες δημό­σιες και δωρε­άν οι οποί­ες να μπο­ρούν  να παρέ­χουν όλο το ευρύ πλαί­σιο το οποίο χρειά­ζε­ται να υπάρ­χει για τα ζώα συντρο­φιάς. Έλεγ­χος στις δομές. Δεν μπο­ρεί να θεω­ρού­νται κατοι­κί­δια — κάτι που έφε­ρε το life style — ζώα τα οποία είναι άγρια και τα οποία απο­σπάς από το φυσι­κό τους περι­βάλ­λον. Δεν μπο­ρεί ττα προ­στα­τευό­με­να είδη να είναι θήρα­μα. Αυτά είναι κάποια πολύ βασι­κά ζητήματα.

Ο Λευ­τέ­ρης Νικο­λά­ου Αλα­βά­νος κατέ­λη­ξε λέγο­ντας ότι και τα αιτή­μα­τα της ΠΦΠΟ μπο­ρούν να απο­τε­λέ­σουν μία βάση συζή­τη­σης για να δημιουρ­γη­θεί ένα πλαί­σιο αιτη­μά­των προς διεκ­δί­κη­ση και επι­σή­μα­νε πως στο δοσμέ­νο σύστη­μα κάθε κατά­κτη­ση (σε όλους τους τομείς) είναι υπό αίρε­ση και η μόνη εγγύ­η­ση ότι τα όποια θετι­κά δε θα ακυ­ρω­θούν είναι η δική μας επα­γρύ­πνη­ση και διεκ­δί­κη­ση στους δρόμους.

Αμέ­σως μετά το λόγο πήραν παρευ­ρι­σκό­με­νοι, οι οποί­οι περιέ­γρα­ψαν πρω­τό­γνω­ρες κατα­στά­σεις τις οποί­ες βιώ­νουν προ­κει­μέ­νου να φρο­ντί­σουν και να βοη­θή­σουν ζώα που το έχουν ανά­γκη όπως επί­σης συζη­τή­θη­καν και θέμα­τα σχε­τι­κά με τα δικαιώ­μα­τα και την προ­στα­σία των ζώων.