ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΚΕΤΕ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΚΕΤΕ

Η ΜΕΓΑΛΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Σύγ­χρο­νη Επο­χή, Αθή­να 2020, σχ. 0,24 Χ 0,17 εκατ., σσ. 216

Του Θανά­σης Ν. Καρα­γιάν­νης //

Συγ­γρα­φέ­ας του παρό­ντος νεο­εκ­δο­θέ­ντος βιβλί­ου είναι ο Ούγ­γρος Σάντορ Φέκε­τε (1927–2001)

Το παρου­σια­ζό­με­νο ιστο­ρι­κό βιβλίο είναι επι­στη­μο­νι­κά εκλαϊ­κευ­μέ­νο, ευκο­λο­διά­βα­στο, εικο­νο­γρα­φη­μέ­νο, με απο­τέ­λε­σμα να δια­βά­ζε­ται με μεγά­λη ευχα­ρί­στη­ση από κάθε ανα­γνώ­στη (έφη­βο, φοι­τη­τή ή ενή­λι­κα) που θα το πάρει στα χέρια του.

Με συνο­πτι­κό τρό­πο και θαυ­μά­σια μεθο­δο­λο­γία, παρου­σιά­ζο­νται όλα τα σημα­ντι­κά γεγο­νό­τα της αστι­κής Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης, η οποία γκρέ­μι­σε τη Φεου­δαρ­χία στην Ευρώ­πη, άνοι­ξε «παρά­θυ­ρα» και στην αστι­κή τάξη άλλων χωρών, οι πρω­τα­γω­νι­στές της, οι πολε­μι­κές συγκρού­σεις στο Παρί­σι και στη γαλ­λι­κή επαρ­χία, οι αντε­πα­να­στα­τι­κές κινή­σεις των ευγε­νών και του βασι­λέα και οι επι­χει­ρή­σεις τους, τα πολ­λά εναλ­λασ­σό­με­να επει­σό­δια, οι εξε­γέρ­σεις, οι μάχες, οι δολο­φο­νί­ες, οι ναπο­λε­ό­ντιοι πόλε­μοι και το τέλος του Βονα­πάρ­τη, που συντε­λέ­στη­καν στους επα­να­στα­τι­κούς χρό­νους 1789–1815. Το τελι­κό απο­τέ­λε­σμα ήταν να επι­κρα­τή­σει και να εδραιω­θεί στην εξου­σία μια νέα ταξι­κή κυβέρ­νη­ση, πλέ­ον, να επι­κρα­τή­σει η εξου­σία της αστι­κής τάξης σε βάρος και πάλι του φτω­χού και εκμε­ταλ­λευό­με­νου λαού, αλλά και της φτω­χής αγρο­τιάς. Η θέση όλου του λαού βελ­τιώ­θη­κε όσον αφο­ρά κάποια ζητή­μα­τα (κοι­νω­νι­κά, ατο­μι­κών δικαιω­μά­των, νομι­κά), αλλά μέχρις εκεί. Τελι­κά, η δικτα­το­ρία της ανερ­χό­με­νης αστι­κής τάξης εδραιώθηκε.

Το βιβλίο κοσμούν σχε­δόν 200 εξαί­ρε­τοι πίνα­κες ζωγρα­φι­κής (ελαιο­γρα­φί­ες) και γκρα­βού­ρες μεγά­λης αισθη­τι­κής και ιστο­ρι­κής αξί­ας, προ­σω­πο­γρα­φί­ες, γελοιο­γρα­φί­ες, χάρ­τες, εικό­νες με ανα­πα­ρα­στά­σεις σε νομί­σμα­τα, με υπο­γρα­φές, με αγάλ­μα­τα, με σφρα­γί­δες, με ιστο­ρι­κά μνη­μεία, με ψηφο­φο­ρί­ες, με σημαί­ες, με εφη­με­ρί­δες, με τρα­που­λό­χαρ­τα, με ημε­ρο­λό­για, με απο­φά­σεις θανα­τι­κών εκτε­λέ­σε­ων, με εξώ­φυλ­λα βιβλί­ων, βιο­τε­χνι­κά εργα­στή­ρια, δια­κη­ρύ­ξεις και κώδι­κες, λαϊ­κά καλ­λι­τε­χνι­κά έργα, όπου απει­κο­νί­ζο­νται κοι­νω­νι­κά και πολι­τι­κά γεγο­νό­τα της Επα­νά­στα­σης, σημα­ντι­κά κτή­ρια που έπαι­ξαν ρόλο στην επο­χή αυτή, μου­σι­κές παρ­τι­τού­ρες, ακό­μη και φωτο­γρα­φί­ες κ.ο.κ. Ένα αισθη­τι­κό πανό­ρα­μα, το οποίο είναι ικα­νό να μορ­φώ­σει περαι­τέ­ρω τον ανα­γνώ­στη, να τους δώσει πρό­σθε­τες πλη­ρο­φο­ρί­ες («μια εικό­να, χίλιες λέξεις»), να τον δια­παι­δα­γω­γή­σει αισθη­τι­κά, να τον κάνει να κατα­νο­ή­σει καλύ­τε­ρα τα κεί­με­να και να συνει­δη­το­ποι­ή­σει τη σημα­σία των γεγονότων.

Η γλώσ­σα που χρη­σι­μο­ποιεί ο συγ­γρα­φέ­ας είναι απλή, η αφη­γη­μα­τι­κή του δει­νό­τη­τα είναι εμφα­νής, η μεθο­δι­κό­τη­τά του δε στη σκια­γρά­φη­ση των πρωταγωνιστών/προσωπικοτήτων που απ’ όλες τις κοι­νω­νι­κές ομά­δες, παρα­τά­ξεις και τάξεις (η φεου­δαρ­χι­κή Αυλή, ο κλή­ρος, οι ευγενείς/αριστοκράτες, η μπουρ­ζουα­ζία –αστοί, βιο­μή­χα­νοι, έμπο­ροι–, οι εργά­τες και οι αγρό­τες, δια­νο­ού­με­νοι και καλ­λι­τέ­χνες) είναι υπο­δειγ­μα­τι­κή, καθώς και η τέχνη του να παρου­σιά­σει, με συνο­πτι­κό τρό­πο και με στό­χευ­ση στα πιο σπου­δαία γεγο­νό­τα, μια τόσο μεγά­λη σε σημα­σία και χρο­νι­κή διάρ­κεια ιστο­ρι­κή εποχή.

Ο ανα­γνώ­στης μαθαί­νει για τις μεγα­λύ­τε­ρες μορ­φές και για τους βασι­κούς πρω­τα­γω­νι­στές της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης: Νεκέρ, Ρολάν, Μαρά, Φου­κιέ-Τεν­βίλ, Φίλιπ­πο Εγκα­λι­τέ, Αμπέ Σεγιές, Μιρα­μπό, Καρ­νό, Λου­δο­βί­κο ΙΣΤ΄, Μπρισ­σό, Ταλ­λεϋ­ράν, Μαρία Αντουα­νέ­τα, Μπαρ­ρά, Εμπέρ, Λαφα­γιέτ, Ροβε­σπιέ­ρο, Φου­σέ, Δαντόν, Ντε­μου­λέν, Μπα­μπέφ, Ανριό, Σαιν-Ζυστ, Ναπο­λέ­ο­ντα, τους Ιακωβίνους.

Μετα­ξύ άλλων, επι­λο­γι­κά ο συγ­γρα­φέ­ας ανα­φέ­ρει ότι η κυριαρ­χία τελι­κά της αστι­κής τάξης: «δημιούρ­γη­σε νέα πλαί­σια για την οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη, η οποία, από την πλευ­ρά της, έκα­νε πάλι επί­και­ρες τις ιδέ­ες που υπερ­βαί­νουν τα στε­νά όρια των συμ­φε­ρό­ντων της αστι­κής τάξης. Έτσι προ­χω­ρά­ει η Ιστο­ρία. Υπό­σχε­ται πολ­λά, αλλά δε τα δίνει όλα με τη μία. Οι άνθρω­ποι είναι υπο­χρε­ω­μέ­νοι να δημιουρ­γούν όμορ­φες ιδέ­ες για να πραγ­μα­το­ποιούν στη συνέ­χεια μόνο τόσα από τα όνει­ρά τους όσα τους επι­τρέ­πουν οι δοσμέ­νες συνθήκες.

Η συμ­βο­λή της Μεγά­λης Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης στη γενι­κή πρό­ο­δο, όμως, δε συνί­στα­ται μόνο στο ότι θεμε­λί­ω­σε την κυριαρ­χί­ας μιας νέας τάξης, γεν­νώ­ντας μάλι­στα και ιδέ­ες που υπερ­βαί­νουν τον αστι­κό κόσμο. Ήταν ταυ­τό­χρο­να και ένα μεγά­λο σχο­λείο της Ιστο­ρί­ας. Οι τρο­πές της, που προ­έ­κυ­ψαν με μια αδυ­σώ­πη­τη λογι­κή, οι απα­ρά­μιλ­λου ηθι­κού σθέ­νους και πνευ­μα­τι­κής δύνα­μης ήρω­ές της μπή­καν στη συνεί­δη­ση της ανθρω­πό­τη­τας, εμπλου­τί­ζο­ντας με δρα­μα­τι­κά μεγα­λειώ­δη πρό­τυ­πα την πολι­τι­κή πρά­ξη της ανθρωπότητας.»

Το βιβλίο απαρ­τί­ζε­ται από τα παρα­κά­τω 26, μικρό­τε­ρα ή μεγα­λύ­τε­ρα, κεφά­λαια: «Οι φιέ­στες του παλαιού καθε­στώ­τος», «Όρκος στο Σφαι­ρι­στή­ριο», «Η κατά­λη­ψη της Βαστί­λης», «Η νύχτα της 4ης Αυγού­στου», «Η πορεία των γυναι­κών», «Οι γιορ­τές της Επα­νά­στα­σης», «Ο βασι­λιάς δρα­πε­τεύ­ει», «Μακε­λειό στο Πεδίο του Άρε­ως», «Πόλε­μος ή Ειρή­νη;», «Το κόκ­κι­νο σκου­φί του “Κυρί­ου Βέτο”», «Η 10η Αυγού­στου», «Οι εκτε­λέ­σεις του Σεπτέμ­βρη», «Βαλ­μύ», «Τα κόμ­μα­τα της Συμ­βα­τι­κής», «Η δίκη του Λου­δο­βί­κου Καπέ­τη», «Από νίκη σε ήττα», «Η πτώ­ση των Γιρον­δί­νων», «Ο θάνα­τος του Μαρά», «Ο δάσκα­λος και ο μαθη­τής του», «Λευ­κή τρο­μο­κρα­τία-Επα­να­στα­τι­κή τρο­μο­κρα­τία», «“Κάνε το καθή­κον σου!”», «Υπερ­βάλ­λων ζήλος και ενδο­τι­κό­τη­τα», «Θερ­μι­δώρ», «Η ήττα των Αβρά­κω­των», «Το Διευ­θυ­ντή­ριο και ο στρα­τη­γός», «Ο θρί­αμ­βος των ηττημένων».

Στο τέλος του βιβλί­ου δημο­σιεύ­ε­ται ένα «Χρο­νο­λό­γιο», πολύ κατα­το­πι­στι­κό και χρή­σι­μο για τον αναγνώστη.

Η θεμα­τι­κή και η συγκε­κρι­μέ­νη ποιο­τι­κή συγ­γρα­φι­κή επι­λο­γή της Σύγ­χρο­νης Επο­χής ήταν για μία ακό­μη φορά πετυ­χη­μέ­νη. Η έκδο­ση είναι θαυ­μά­σια και πολυ­τε­λής (ιλου­στρα­σιόν χαρ­τί με έγχρω­μες εικόνες).

Αξί­ζει να μπει σε κάθε σχο­λι­κή και προ­σω­πι­κή βιβλιο­θή­κη και κυρί­ως να μελε­τη­θεί από εκπαι­δευ­τι­κούς, γονείς και μαθη­τές και από κάθε φιλο­μα­θή αναγνώστη.

Σχε­τι­κά με τη Γαλ­λι­κή Επα­νά­στα­ση ο ενδια­φε­ρό­με­νος θα βρει αρκε­τά βιβλία σε βιβλιο­θή­κες και βιβλιο­πω­λεία, καθώς και στο διαδίκτυο.

Η Δρ. Άννε­κε Ιωαν­νά­του έχει δημο­σιεύ­σει στο «Ατέ­χνως» ένα θαυ­μά­σιο κατα­το­πι­στι­κό κεί­με­νο σχε­τι­κά με τη Γαλ­λι­κή Επα­νά­στα­ση: «Γαλ­λι­κή Επα­νά­στα­ση, η ιστο­ρι­κή σημα­σία της κάτω από το πρί­σμα τεσ­σά­ρων βιβλί­ων» (κοί­τα: 2016, σε δύο συνέ­χειες), όπου παρου­σιά­ζει τα εξής τέσ­σε­ρα βιβλία της Σύγ­χρο­νης Εποχής:

-Μαρά-Σεν-Ζιστ-Ροβε­σπιέ­ρος, Κεί­με­να. Επι­λο­γή-Μετά­φρα­ση-Προ­λο­γι­κά του Μάριου Βερέτ­τα (1989)

-Ρου­σό-Μαρά-Ροβε­σπιέ­ρος, Μορ­φές της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης, του Άλφρεντ Μάν­φρεντ μετα­φρα­σμέ­νο από τη Μαί­ρη Καβ­βα­δία από τη γαλ­λι­κή έκδο­ση του βιβλί­ου του σοβιε­τι­κού ιστο­ρι­κού των εκδό­σε­ων «Πρό­γκρες» (1969).Κυκλοφόρησε στα ελλη­νι­κά το 1989

-1789. Η μεγά­λη επα­νά­στα­ση των Γάλ­λων των Βάλ­τερ Μαρ­κόφ και Άλμπερ Σόμπουλ. Η μετά­φρα­ση έγι­νε από τη γερ­μα­νι­κή έκδο­ση και είναι της Καί­της Μάρα­κα (1990)

-Άλμπερ Σόμπουλ, Πραγ­μα­τεία περί της κατα­γω­γής και των θεμε­λί­ων της ανι­σό­τη­τας ανά­με­σα στους ανθρώ­πους. Μετά­φρα­ση: Μέλ­πω Αλε­ξί­ου-Κανα­γκί­νη (1992)

Η Γαλ­λι­κή Επα­νά­στα­ση, όπως και όλες οι Επα­να­στά­σεις αστι­κές και προ­λε­τα­ρια­κές πρέ­πει να παρα­μέ­νουν ιστο­ρι­κά ζωντα­νές, αφού δια­χρο­νι­κά διδά­σκουν, μας εμπνέ­ουν και μας οδη­γούν και προς τη δική μας προ­λε­τα­ρια­κή σοσια­λι­στι­κή επα­νά­στα­ση. Με μελέ­τη και δρά­ση, άλλω­στε οι Επα­να­στά­σεις γίνο­νται πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αφού είναι η απόρ­ροια μιας ανα­γκαιό­τη­τας και ασφα­λώς απο­τε­λούν νομο­τέ­λεια. Τα σωστά και ταξι­κά συμπε­ρά­σμα­τα της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης και κάθε άλλης, θα γύρουν τη ζυγα­ριά της από­φα­σής μας με ποιον θα πάμε και ποιον θ’ αφή­σου­με. Θα πάρου­με σαν άτο­μα και σα συν­δι­κα­λι­στι­κό και πολι­τι­κό κίνη­μα καθο­ρι­στι­κές απο­φά­σεις για το μέλ­λον μας, και ασφα­λώς για την έντα­ξή μας στον οργα­νω­μέ­νο μαζι­κό αγώ­να με τα ταξι­κά συν­δι­κά­τα και με το κόμ­μα της εργα­τι­κής τάξης, για την τελι­κή νίκη.