Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Σαν σήμερα 11 Ιανουαρίου η καθιέρωση του μονοτονικού

Στις 11 Ιανουα­ρί­ου του 1982 η Βου­λή συνε­δριά­ζει με αντι­κεί­με­νο τη συζή­τη­ση του νομο­σχε­δί­ου για την κατάρ­γη­ση των εισα­γω­γι­κών εξε­τά­σε­ων από τα Γυμνά­σια στα Λύκεια. Η ιστο­ρία της γλωσ­σι­κής μεταρ­ρύθ­μι­σης αρχί­ζει από πολύ παλιά και σχε­τί­ζε­ται με την ίδια τη δημο­κρα­τία. Με πρώ­το τον Ελιασ­σαίο Γιαν­νί­δη πλή­θος δια­νο­ού­με­νων επι­χει­ρη­μα­το­λο­γού­σαν για την καθιέ­ρω­ση του μονο­το­νι­κού ή ακό­μα χρη­σι­μο­ποιού­σαν το μονο­το­νι­κό . Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι ο Γιάν­νης Κακρι­δής διώ­χτη­κε γι’ αυτό, στη δίκη των τόνων το χει­μώ­να του 1941 — 1942.

Στις 11 Ιανουα­ρί­ου του 1982, με την έναρ­ξη της συζή­τη­σης, ο υπουρ­γός Εθνι­κής Παι­δεί­ας και Θρη­σκευ­μά­των Λευ­τέ­ρης Βερυ­βά­κης ζητά­ει το λόγο και ανα­κοι­νώ­νει ότι η κυβέρ­νη­ση εισά­γει στο νομο­σχέ­διο τρο­πο­λο­γία για την καθιέ­ρω­ση του μονο­το­νι­κού συστήματος.

«Κύριε πρό­ε­δρε, ήθε­λα με την έναρ­ξη της συζη­τή­σε­ως να θέσω μια τρο­πο­λο­γία την οποία η κυβέρ­νη­ση ειση­γεί­ται προς τη Βου­λή, την επι­ψή­φι­ση του μονο­το­νι­κού και να ζητή­σω από τη Βου­λή να την ενσω­μα­τώ­σει ως άρθρο 2 στο συζη­τού­με­νο νομο­σχέ­διο για να μπο­ρέ­σει αμέ­σως με την επι­ψή­φι­ση του άρθρου να τεθεί σε εφαρ­μο­γή και να παρ­θούν εκεί­να τα προ­πα­ρα­σκευα­στι­κά μέτρα που θα επι­τρέ­ψουν την εισα­γω­γή του μονο­το­νι­κού στην Εκπαί­δευ­ση και στη Διοί­κη­ση», δηλώ­νει ο υπουρ­γός Παι­δεί­ας Λευ­τέ­ρης Βερυβάκης.

Η ανα­κοί­νω­ση προ­κα­λεί την άμε­ση αντί­δρα­ση του προ­έ­δρου της Νέας Δημο­κρα­τί­ας Ευάγ­γε­λου Αβέ­ρωφ που παίρ­νει το λόγο και ανα­φέ­ρει: «Δεν αντι­τι­θέ­με­θα κατ΄αρχήν, αλλά δεν νομί­ζου­με ότι τέτοιες μεταρ­ρυθ­μί­σεις μπο­ρούν να γίνουν χωρίς μια ειδι­κή μελέ­τη. Ότι χρειά­ζε­ται μια ειδι­κή μελέ­τη για το μονο­το­νι­κό είναι προ­φα­νές, διό­τι ναι μεν είναι μια απλού­στευ­ση η οποία θα είναι χρή­σι­μη στις νέες γενε­ές αλλά δεν μπο­ρού­με να πάμε σε από­λυ­τα σχή­μα­τα. Φέρ­νω αμέ­σως ένα παρά­δειγ­μα: το “που”, το οποίο είναι καθιε­ρω­μέ­νο έχει πολ­λές έννοιες. Υπο­θέ­τω, ότι κατό­πιν μιας μελέ­της θα ευρε­θεί ο τρό­πος να απλου­στευ­θεί μεν το σύστη­μα, αλλά να είναι δηλω­τι­κό το “που” τι θέλει να πει. Το “που” σήμε­ρα στη δημο­τι­κή είναι ή ερω­τη­μα­τι­κό ή δηλω­τι­κό τόπου. Το “που” αντι­κα­θι­στά το οποί­ον. Δεν είναι δυνα­τόν, λοι­πόν, να πού­με χωρίς κάποια μελέ­τη, ότι καθιε­ρώ­νου­με το μονο­το­νι­κό χωρίς να κάνου­με κάποιες μικρές δια­κρί­σεις. Οι απλου­στεύ­σεις είναι χρή­σι­μες, αλλά πολ­λές φορές κατα­λή­γουν σε αλλοί­ω­ση της γλώσ­σας κατά τρό­πο επι­κίν­δυ­νο. Το δια­ζευ­τι­κό “ή” δεν μπο­ρεί να έχει τον τόνο, τον οποίο βάζου­με τώρα του μονο­το­νι­κού. Πρέ­πει κάποια διά­κρι­ση να γίνει, όταν είναι δια­ζευ­κτι­κό ή όταν είναι άρθρο. Θα προ­τεί­νω, λοι­πόν, και παρα­κα­λώ τον κ. υπουρ­γό να γίνει μια πλη­ρέ­στε­ρη μελέ­τη και να μην προ­χει­ρο­λο­γού­με για να μη μπερ­δεύ­ου­με τη γλώσ­σα, αντί να την απλου­στεύ­ου­με και να την καλυτερεύουμε».

«Ζητά­με από όλη ανε­ξαι­ρέ­τως τη Βου­λή, μια και που ο αρχη­γός της αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λι­τεύ­σε­ως κατ΄αρχήν τάχθη­κε υπέρ της καθιέ­ρω­σης του μονο­το­νι­κού, να ψηφί­σει με ενθου­σια­σμό αυτή τη μετα­βο­λή για να επι­τρέ­ψει στην ελλη­νι­κή γλώσ­σα, στην ελλη­νι­κή παι­δεία και στη διοί­κη­ση να προ­χω­ρή­σει σε μια ουσια­στι­κό­τε­ρη ανα­δό­μη­ση, χωρίς τυπι­κά παρέμ­βλη­τα από τους χρό­νους, που δεν έχουν καμία σχέ­ση με την ουσία της γνώ­σης της γλώσ­σας και την ουσία της ελλη­νι­κής παρά­δο­σης», δήλω­σε ο υπουρ­γός Εθνι­κής Παι­δεί­ας και Θρη­σκευ­μά­των Λευ­τέ­ρης Βερυβάκης.

Η Επιτροπή

Αμέ­σως μετά την ανά­λη­ψη της εξου­σί­ας από το ΠΑΣΟΚ, το 1981, και σε υλο­ποί­η­ση της εξαγ­γε­λί­ας του, μια από τις πρώ­τες πρά­ξεις του υπουρ­γού Παι­δεί­ας ήταν η από­φα­ση για την εισα­γω­γή του μονο­το­νι­κού συστή­μα­τος στην εκπαί­δευ­ση. Με την από­φα­ση αυτή δημιουρ­γή­θη­κε επι­τρο­πή με σκο­πό να μελε­τή­σει και να ειση­γη­θεί την καθιέ­ρω­ση του μονο­το­νι­κού σε όλες τις βαθ­μί­δες της εκπαί­δευ­σης, τον τρό­πο και το χρό­νο εφαρ­μο­γής του, τις αλλα­γές που θα έπρε­πε να γίνουν. Την επι­τρο­πή απο­τε­λού­σαν οι Εμμα­νου­ήλ Κρια­ράς, Φάνης Κακρι­δής, Χρί­στος Τσο­λά­κης, Βασί­λειος Φόρης, Δημή­τρης Τομπαϊ­δης, Αρι­στεί­δης Βου­γιού­κας, Χρί­στος Μιχα­λές, Από­στο­λος Κοτλί­τσας, Αλόη Σιδέρη.

Στην ειση­γη­τι­κή έκθε­ση της διά­τα­ξης για την καθιέ­ρω­ση του μονο­το­νι­κού που κατέ­θε­σε στη Βου­λή η κυβέρ­νη­ση του ΠΑΣΟΚ, γινό­ταν ανα­φο­ρά στις ενέρ­γειες υπέρ αλλά και κατά του μονοτονικού.

Στην έκθε­ση γίνε­ται μνεία στο 1931, όταν έπει­τα από διά­βη­μα της κυβέρ­νη­σης του Ελευ­θε­ρί­ου Βενι­ζέ­λου, με υπουρ­γό Παι­δεί­ας τον Γεώρ­γιο Παπαν­δρέ­ου, η Ακα­δη­μία Αθη­νών συγκρό­τη­σε Επι­τρο­πή (από τους Δ. Αιγι­νή­τη, Κ. Άμα­ντο, Ι. Καλι­τσου­νά­κη, Γ. Ανα­γνω­στό­που­λο και Αχ. Τζάρ­τζα­νο) που μελέ­τη­σε το θέμα και πρό­τει­νε (με μειο­ψη­φία του Ι. Καλι­τσου­νά­κη) την αντι­κα­τά­στα­ση της οξεί­ας, της βαρεί­ας και της περι­σπω­μέ­νης με μια στιγ­μή και την κατάρ­γη­ση της ψιλής. Γινό­ταν επί­σης ανα­φο­ρά στην εισή­γη­ση του Μανώ­λη Τρια­ντα­φυλ­λί­δη για την κατάρ­γη­ση των πνευ­μά­των και την αντι­κα­τά­στα­ση των τριών τόνων με έναν, που να σημειώ­νε­ται στις λέξεις που να έχουν περισ­σό­τε­ρες από μια συλλαβές.

Ανα­φο­ρά γινό­ταν και στην εισή­γη­ση που είχαν κάνει το 1939, τα μέλη της Συντο­νι­στι­κής Επι­τρο­πής της Νεο­ελ­λη­νι­κής Γραμ­μα­τι­κής (Μ. Τρια­ντα­φυλ­λί­δης, Κ. Καρ­θαί­ος, Θρ. Σταύ­ρου, Αχ. Τζάρ­τζα­νος) προς τον Ιωάν­νη Μετα­ξά για την απλο­ποί­η­ση του τονι­κού συστή­μα­τος, σύμ­φω­να με την οποία θα έπρε­πε οι τρεις τόνοι να περιο­ρι­στούν σε ένα τονι­κό σημά­δι και τα πνεύ­μα­τα να μην σημειώ­νο­νται καθόλου.

Το μονο­το­νι­κό εφαρ­μό­στη­κε τη σχο­λι­κή χρο­νιά 1982–1983.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο