Σαν σήμερα 27 Φεβρουαρίου πέθανε ο Κωστής Παλαμάς

Στις 27 Φεβρουα­ρί­ου 1943 πεθαί­νει ο μεγά­λος Έλλη­νας ποι­η­τής Κωστής Παλα­μάς. Από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους Έλλη­νες ποι­η­τές. Έβα­λε την ακα­τά­λυ­τη σφρα­γί­δα του ως μεγά­λος τεχνί­της και ως προ­ο­δευ­τι­κός δια­νοη­τής. Δού­λε­ψε όσο κανείς άλλος ίσως για τη στή­ρι­ξη και την καθιέ­ρω­ση της δημο­τι­κής και σε περι­στά­σεις γλωσ­σι­κών διωγ­μών έγι­νε σύμ­βο­λο της ιδέ­ας του δημοτικισμού.

Η κηδεία του, που έλα­βε χώρα την επό­με­νη μέρα, μετα­τρέ­πε­ται σε δια­δή­λω­ση κατά της Γερ­μα­νι­κής Κατο­χής. Χιλιά­δες άνθρω­ποι ξεχύ­νο­νται στους δρό­μους της Αθή­νας. Μία ομά­δα δια­σπά τον αστυ­νο­μι­κό κλοιό και κατα­στρέ­φει το γρα­φείο του κατο­χι­κού πρω­θυ­πουρ­γού στη Βου­λή. Μια άλλη, αφού υπερ­φα­λαγ­γί­ζει τους Ιτα­λούς καρα­μπι­νιέ­ρους, πυρ­πο­λεί το υπουρ­γείο Εργα­σί­ας, όπου είχε γίνει ο προ­πα­ρα­σκευα­στι­κός σχε­δια­σμός για την επι­στρά­τευ­ση. Κατά τις συγκρού­σεις, τρεις δια­δη­λω­τές σκο­τώ­νο­νται και τριά­ντα τραυ­μα­τί­ζο­νται σοβαρά.

Ποιος ήταν ο Παλα­μάς; Την απά­ντη­ση δίνει ο Κώστας Βάρναλης:
«Κίνη­σε τον τρο­χό της ιστο­ρί­ας προς τα μπρος, την επο­χή που όλες οι αντι­δρα­στι­κές δυνά­μεις τρα­βού­σα­νε την ιστο­ρία προς τα πίσω».

Δέκα χρό­νια πριν από την έκρη­ξη της Οχτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης ο Κωστής Παλα­μάς στο «Δωδε­κά­λο­γο του Γύφτου» δια­κή­ρυ­ξε τη φθο­ρά των αστι­κών αξιών και την ανά­γκη για νέους πνευ­μα­τι­κούς και κοι­νω­νι­κούς προ­σα­να­το­λι­σμούς – για την κοι­νω­νία του λαού. Αργό­τε­ρα όμως, «ο Παλα­μάς παρα­σύρ­θη­κε από τις φαντα­στι­κές ουτο­πί­ες, που τόσο θαυ­μά­σια είχε ξετι­νά­ξει και ξεσκε­πά­σει. Ο Ανταί­ος άφη­σε ν’ απο­σπα­σθεί από τη μάνα Γη, από το έδα­φος της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας και τότε ο Ηρα­κλής του σοβι­νι­σμού μπό­ρε­σε να τονε πνί­ξει» (Ν. Ζαχα­ριά­δης). Ήταν στιγ­μές που διέ­κρι­νε το δίκιο και τ’ άδι­κο, αλλά φοβή­θη­κε να κάνει το μεγά­λο άλμα. Έμει­νε θεα­τής σε έναν αγώ­να που έμοια­ζε στα μάτια του δίκαιος.

Στα 1929, όταν η κοι­νω­νι­κή κρί­ση βρι­σκό­ταν στο κορύ­φω­μά της, ο Παλα­μάς φώνα­ζε στον «Κύκλο των Τετραστίχων»:
Εργά­τη, είδα το δίκιο σου κ’ έλεα να ξεκινήσω
να στα­θώ πλάι σου… Μια φωνή μου έκρα­ζε πάντα: Πίσω!
Να είταν το αίμα μέσα μου που ρέει του νοικοκύρη;
Να είταν η Μού­σα ρηγι­κό που μου ’δωκε ψαλτήρι;
Αυτός ήταν ο Παλα­μάς, με τις αντι­φά­σεις του. Ένας πνευ­μα­τι­κός καθρέ­φτης της επο­χής του.

Η ταφή του Παλαμά

 Ο Παλα­μάς και η επι­και­ρό­τη­τα στην Τέχνη

Σαν σήμε­ρα, 13 Ιανουα­ρί­ου 1859, γεν­νή­θη­κε ο Κωστής Παλαμάς