Σε ποιόν «ανήκει» ο Άρης Βελουχιώτης;

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

16 Ιού­νη 1945. Η μέρα που ο ασυμ­βί­βα­στος κομ­μου­νι­στής, ο πρω­το­κα­πε­τά­νιος του ΕΛΑΣ και πρω­το­πό­ρος αντάρ­της-αγω­νι­στής για μια Ελλά­δα της λευ­τε­ριάς, της δημο­κρα­τί­ας και του σοσια­λι­σμού, θα φύγει απ’ τη ζωή. Περι­κυ­κλω­μέ­νος από τους διώ­κτες του, θα δώσει ο ίδιος το τέλος με το ατο­μι­κό του περί­στρο­φο, κλεί­νο­ντας έτσι, με αυτόν τον τρα­γι­κό θάνα­το, την αυλαία μιας πολυ­τά­ρα­χης ζωής. Μιας ζωής ηρω­ϊ­κής, σύμ­βο­λο γεν­ναιό­τη­τας, θάρ­ρους, ανι­διο­τέ­λειας και ανυ­πό­τα­χτου αγώνα.

Η από­φα­ση, τον Ιού­νη του 2018, της Πανελ­λα­δι­κής Συν­διά­σκε­ψης του ΚΚΕ για την κομ­μα­τι­κή απο­κα­τά­στα­ση του Άρη Βελου­χιώ­τη απο­τέ­λε­σε το ανα­γκαίο συμπλή­ρω­μα της πολι­τι­κής απο­κα­τά­στα­σης του καπε­τά­νιου του ΕΛΑΣ που είχε απο­φα­σι­στεί στην αντί­στοι­χη Συν­διά­σκε­ψη το 2011.

Πρό­κει­ται για πρά­ξη με σημα­ντι­κό πολι­τι­κό νόη­μα στο πλαί­σιο της μελέ­της της Ιστο­ρί­ας του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου, ανα­δει­κνύ­ο­ντας ταυ­τό­χρο­να την ιδε­ο­λο­γι­κή ωρι­μό­τη­τα ενός κόμ­μα­τος να βγά­ζει χρή­σι­μα συμπε­ρά­σμα­τα στο διά­βα της ταξι­κής πάλης.

Οι ιστο­ρι­κές προ­σω­πι­κό­τη­τες, όπως ο Άρης Βελου­χιώ­της, πρέ­πει να κρί­νο­νται εντός των κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κών και πολι­τι­κών συν­θη­κών της επο­χής που έδρα­σαν. Εάν δεν λαμ­βά­νο­νται υπ’ όψη αυτές συν­θή­κες δεν είναι δυνα­τό να προ­σεγ­γί­σει κάποιος ούτε την Ιστο­ρία, ούτε τη δρά­ση της προ­σω­πι­κό­τη­τας μέσα σ’ αυτήν.

Στην ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή κάθε κομ­μου­νι­στή, κάθε αγω­νι­στή, ανα­δει­κνύ­ο­νται ξεχω­ρι­στές στιγ­μές οι οποί­ες ποι­κίλ­λουν, ανά­λο­γα με τις εκά­στο­τε συγκυ­ρί­ες, τη φάση, την άνο­δο ή την υπο­χώ­ρη­ση του κινή­μα­τος. Ο καθο­ρι­στι­κός ρόλος της προ­σω­πι­κό­τη­τας- ιδιαί­τε­ρα όσων έχουν ανα­λά­βει σημα­ντι­κά καθή­κο­ντα- είναι δια­λε­κτι­κά συν­δε­δε­μέ­νος με την συλ­λο­γι­κή δρά­ση. Την Ιστο­ρία, άλλω­στε, τη γρά­φουν οι λαοί μέσα από την ταξι­κή πάλη. Αυτή είναι η κινη­τή­ριος δύνα­μη των ριζι­κών κοι­νω­νι­κών μετα­σχη­μα­τι­σμών και μέσα σ’ αυτήν ανα­δει­κνύ­ο­νται οι προσωπικότητες.

Ο Θανά­σης Κλά­ρας δεν θα είχε υπάρ­ξει ποτέ ως Άρης Βελου­χιώ­της, ως ηρω­ι­κός καπε­τά­νιος του ΕΛΑΣ, εάν η ζωή και δρά­ση του δεν συν­δέ­ο­νταν άρρη­κτα με το κόμ­μα στο οποίο, όπως ο ίδιος έγρα­φε, δια­παι­δα­γω­γή­θη­κε ταξι­κά, έμα­θε το συμ­φέ­ρον του και ρίχτη­κε με πίστη, με θέλη­ση και ηρω­ι­σμό στον αγώ­να για τις εργα­ζό­με­νες μάζες. Ο ίδιος σημεί­ω­νε σε επι­στο­λή του στο «Ριζο­σπά­στη» το 1931: 

«Αν στη ζωή μου υπάρ­χει ένα σημείο που με συγκί­νη­σε και με περη­φά­νια αφά­ντα­στη από και­ρού σε και­ρό, γυρί­ζω και βλέ­πω, είναι ακρι­βώς η επο­χή που μπή­κα στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα. Δια­παι­δα­γω­γή­θη­κα ταξι­κά, έμα­θα το συμ­φέ­ρο μου, πέτα­ξα τον κεφα­λαιο­κρα­τι­κό πολι­τι­σμό στα μού­τρα της λωπο­δύ­τριας μπουρ­ζουα­ζί­ας και ρίχτη­κα με πίστη, με θέλη­ση, με ηρω­ι­σμό στον αγώ­να για τις εργα­ζό­με­νες μάζες. Εκτο­τε δεν έχω στο ενερ­γη­τι­κό μου παρά φυλα­κί­σεις και πάλη επα­να­στα­τι­κή. Μιλούν τα γεγο­νό­τα, μιλά­ει αυτή η αλή­θεια. Ούτε μια κηλί­δα. Είναι αυτό σε βάρος μου; Είναι αυτό ενά­ντια στο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα; Τιμή μου μεγά­λη και τιμή μεγα­λύ­τε­ρη στο ΚΚΕ ότι γλί­τω­σα από τη δια­φθο­ρά της συνεί­δη­σης, στην οποία με οδη­γού­σε το ληστρι­κό αστι­κό καθε­στώς και κόσμη­σα τον Κλά­ρα που φερό­ντα­νε τρο­χά­δην στο γκρε­μό, με αγνά επα­να­στα­τι­κά στοι­χεία και μόνο με τέτοια. Το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα εξα­γνί­ζει και δημιουρ­γεί αγω­νι­στές αφο­σιω­μέ­νους στη μεγά­λη υπό­θε­ση του προ­λε­τα­ριά­του. Είναι το μόνο Κόμ­μα που οδη­γεί τους εκμε­ταλ­λευό­με­νους στον ιστο­ρι­κό δρό­μο: Στην ορι­στι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση του προ­λε­τα­ριά­του. Στο Κόμ­μα αυτό έδω­σα όλη μου τη ζωή και θα συνε­χί­σω να δίνω όσες δυνά­μεις μου απο­μεί­ναν στον αγώ­να του, για το ψωμί των εργα­ζο­μέ­νων, κατά των φόρων και των πολέ­μων, για την επανάσταση».

Ο Άρης, όπως και πολ­λοί άλλοι ήρω­ες του εργα­τι­κού-λαϊ­κού κινή­μα­τος της χώρας μας, υπήρ­ξε ιδε­ο­λο­γι­κά και πολι­τι­κά, γέν­νη­μα-θρέμ­μα του ΚΚΕ. Αυτή είναι μια αλή­θεια που όποιος την παρα­βλέ­πει, σκό­πι­μα ή μη, οδη­γεί­ται σε αντι­δια­λε­κτι­κή ανά­γνω­ση της Ιστο­ρί­ας, απεκ­δύ­ο­ντας το Βελου­χιώ­τη από τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά εκεί­να που τον ανέ­δει­ξαν ως ηρω­ϊ­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα. Και αυτό διό­τι ο θρύ­λος Άρης Βελου­χιώ­της δεν ήρθε ουρα­νο­κα­τέ­βα­τος. Ανδρώ­θη­κε μέσα από τις τάξεις του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, εκεί ζυμώ­θη­κε ιδε­ο­λο­γι­κά και ατσα­λώ­θη­κε πολι­τι­κά, εκεί ήρθε σε επα­φή με την επα­να­στα­τι­κή κοσμο­θε­ω­ρία του επι­στη­μο­νι­κού σοσιαλισμού.

Που ανή­κει, λοι­πόν, ο Άρης Βελου­χιώ­της; Μήπως σε μια ευρύ­τε­ρη και ιδε­ο­λο­γι­κά θολή «αρι­στε­ρά», όπως επι­χει­ρούν να μας πεί­σουν κάποιοι; Μήπως, γενι­κά και αόρι­στα, στη λεγό­με­νη «Εθνι­κή Αντί­στα­ση» όπως ισχυ­ρί­ζο­νται άλλοι; Ή μήπως σε κάτι τσαρ­λα­τά­νους ιστο­ριο­δί­φες που επι­χει­ρούν να πάρουν «υπό την προ­στα­σία τους» το Βελου­χιώ­τη, με σκο­πό να τον μετα­τρέ­ψουν σε αβλα­βές εικό­νι­σμα και να επι­τε­θούν στο ΚΚΕ;

Όχι! Ο Άρης ανή­κει στο ΚΚΕ και στην εργα­τι­κή τάξη. Όπως στις περι­πτώ­σεις του Μπε­λο­γιάν­νη και του Πλου­μπί­δη, έτσι κι’ ο Βελου­χιώ­της συν­δέ­ε­ται με την οργα­νω­μέ­νη πρω­το­πο­ρία της εργα­τι­κής τάξης, με το ΚΚΕ, με ακα­τά­λυ­τους ηρω­ι­κούς δεσμούς αίμα­τος. Αυτοί οι δεσμοί είναι οι μόνοι που μπο­ρούν να απο­τι­μη­θούν τόσο ιστο­ρι­κά όσο και πολιτικά.

Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.