Στάλινγκραντ 1943, Επιχείρηση «Δαχτυλίδι», η τελική εξόντωση

Στα τέλη του Γενά­ρη του 2019 συμπλη­ρώ­νο­νται 76 χρό­νια από την μάχη του Στά­λιν­γκραντ με την ήττα των μέχρι τότε ανί­κη­των χιτλε­ρι­κών στρα­τευ­μά­των και την περή­φα­νη, ηρω­ι­κή και γεμά­τη αυτο­θυ­σία νίκη του Κόκ­κι­νου Στρα­τού. Για την μάχη του Στά­λιν­γκραντ, τον ηρω­ι­σμό των υπε­ρα­σπι­στών του και την μεγά­λη νίκη του Κόκ­κι­νου Στρα­τού που ήταν η αρχή του τέλους των Ναζί έχουν γρα­φτεί και θα γρά­φο­νται πολ­λά. Η ανα­φο­ρά στο Στά­λιν­γκραντ πάντα θα είναι ο φόρος τιμής προς τον Σοβιε­τι­κό λαό που απε­λευ­θέ­ρω­σε την Ευρώ­πη και κατ επέ­κτα­ση και όλη την ανθρω­πό­τη­τα από την μπό­τα του ναζι­σμού. Χωρίς αυτήν τη νίκη κανείς δεν μπο­ρεί να ξέρει σε τι βαθ­μό θα είχε φτά­σει το πισω­γύ­ρι­σμα της ανθρω­πό­τη­τας. Το Ατέ­χνως ξεκι­νά δημο­σί­ευ­ση σει­ράς αναρ­τή­σε­ων για να υπεν­θυ­μί­σει, και αν είναι δυνα­τόν και να φωτί­σει, πλευ­ρές αυτού του έπους, που μας χάρι­σε την ελευ­θε­ρία μας και ταυ­τό­χρο­να δεί­χνει την ανω­τε­ρό­τη­τα του σοσια­λι­σμού στις κρί­σι­μες και σημα­ντι­κές στιγ­μές της Ιστο­ρί­ας. Για την ηρω­ι­κή αυτή σύγκρου­ση αυτο­θυ­σί­ας αλλά και στρα­τιω­τι­κής ευφυί­ας ισχύ­ουν αυτά που λέει η ανα­κοί­νω­ση των κομ­μου­νι­στι­κών κομ­μά­των της Ευρώ­πης για την συμπλή­ρω­ση 75 χρό­νων από την μάχη του Στάλινγκραντ.

«Το Στά­λιν­γκραντ είναι ένα από τα καλύ­τε­ρα παρα­δείγ­μα­τα της ανω­τε­ρό­τη­τας του σοσια­λι­σμού σε σύγκρι­ση με τον καπι­τα­λι­σμό, επει­δή ο σοσια­λι­σμός μπο­ρεί να κινη­το­ποι­ή­σει όλες τις κοι­νω­νι­κές δυνά­μεις σε μια ζωτι­κής σημα­σί­ας μάχη. Η ιστο­ρι­κή αυτή νίκη απο­δει­κνύ­ει όχι μόνο αρε­τές του κόκ­κι­νου στρα­τού, αλλά επί­σης την ενό­τη­τα, την κοι­νή βού­λη­ση και την οργα­νω­τι­κή ικα­νό­τη­τα σε μια σοσια­λι­στι­κή χώρα».

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Η επι­χεί­ρη­ση «Ουρα­νός» των Στά­λιν, Ζού­κωφ και Βασι­λιέφ­σκι είχε στε­φτεί με μεγά­λη επι­τυ­χία και εγκλώ­βι­σε την 6η στρα­τιά μέσα στο Στά­λιν­γκραντ στις 23 Νοεμ­βρί­ου του 1942.

Στις 13 με 23 Δεκέμ­βρη απο­κρού­στη­κε η προ­σπά­θεια του Στρα­τάρ­χη Μάιν­σταιν να δημιουρ­γή­σει διά­δρο­μο από τον ποτα­μό Ντόν μέχρι το Στά­λιν­γκραντ και να απε­γκλω­βί­σει την 6^η Στρα­τιά και τους περί­που 290.000 στρα­τιώ­τες υπό τον στρα­τη­γό Πάου­λους. Η επι­χεί­ρη­ση από­κρου­σης ήταν ο «Μικρός Κρόνος».

Η επι­χεί­ρη­ση «Κρό­νος» προ­έ­βλε­πε την επί­θε­ση για την ανα­κα­τά­λη­ψη της πόλης Ροστόφ που βρί­σκε­ται στις όχθες του ποτα­μού Ντον και την απο­κο­πή της Ά Στρα­τιάς των Γερ­μα­νών που είχε προ­ω­θη­θεί προς τον Καύ­κα­σο. Η επι­χεί­ρη­ση δεν χρειά­στη­κε να ολο­κλη­ρω­θεί σ αυτή την φάση για­τί μετά τον «Μικρό Κρό­νο» οι δυνά­μεις της Ά Στρα­τιάς υπο­χώ­ρη­σαν προς τα βορειο­δυ­τι­κά φοβού­με­νοι την περικύκλωση.

Όλα αυτά δημιουρ­γούν μια αφό­ρη­τη κατά­στα­ση για τους Γερ­μα­νούς του Πάου­λους. Έχουν την γεω­γρα­φι­κή υπε­ρο­χή μέσα στο Στά­λιν­γκραντ αλλά κατα­φθά­νουν συνε­χώς Σοβιε­τι­κές ενι­σχύ­σεις από τον Βόλ­γα. Το ύψω­μα του Μαμά­γιεφ δεν μπο­ρούν να το κατα­λά­βουν. Οι Σοβιε­τι­κοί έχουν σκά­ψει λαγού­μια μέσα στην πόλη και από τέλος Αυγού­στου μέχρι και όλο τον Νοέμ­βρη αμύ­νο­νται ηρω­ι­κά και αρνού­νται να παρα­δο­θούν. Ο Στρα­τάρ­χης Ζού­κωφ αν και ανα­γκά­στη­κε πολ­λές φορές να μετα­φέ­ρει το Στρα­τη­γείο του είναι και ο ίδιος μέσα στα χαρακώματα.

Οι Σοβιε­τι­κές δυνά­μεις που έχουν περι­κυ­κλώ­σει το Στά­λιν­γκραντ και έχουν αντι­με­τω­πί­σει την προ­σπά­θεια απε­γκλω­βι­σμού τρέ­πο­ντας σε φυγή 200 χιλιο­μέ­τρων τις υπό­λοι­πες δυνά­μεις των Γερ­μα­νών προ­χω­ρούν στην επό­με­νη επι­χεί­ρη­ση. Την επι­χεί­ρη­ση «Δακτυ­λί­δι» που προ­βλέ­πει την απώ­θη­ση των Γερ­μα­νών που βρί­σκο­νται μέσα στο Στά­λιν­γκραντ προς τον Νότο της πόλης σε μια θέση που οι Γερ­μα­νοί ονο­μά­ζουν Νότια τσέ­πη, τον εγκλω­βι­σμό τους και την παρά­δο­ση. Οι Στρα­τιές των Σοβιε­τι­κών από τον Νότο, τον βορ­ρά και από τις όχθες του Βόλ­γα συγκλί­νουν και κλεί­νουν την τανά­λια όλο και περισσότερο.

Η 6η στρα­τιά των Ναζί παραδίνεται

Η κατά­στα­ση στο Γερ­μα­νι­κό στρά­τευ­μα της 6^ης στρα­τιάς μετά τις 23 Δεκέμ­βρη, τα Χρι­στού­γεν­να και την πρω­το­χρο­νιά του 1943 γίνε­ται απελ­πι­στι­κή. Τα αερο­πλά­να ανε­φο­δια­σμού έχουν δυσκο­λία να έρθουν μετά την κατά­λη­ψη και κατα­στρο­φή του αερο­δρο­μί­ου Tatskinskaya κατά την διάρ­κεια του Μικρού Κρό­νου. Τα τρό­φι­μα λιγο­στεύ­ουν και οι θερ­μο­κρα­σία πέφτει και κάτω από τους-30 βαθμούς.

« Αισθά­νο­μαι προ­δο­μέ­νος, γρά­φει Γερ­μα­νός στρα­τιώ­της, σε γράμ­μα του προς τους γονείς του. Κρυώ­νου­με απί­στευ­τα, δεν έχου­με τον κατάλ­λη­λο ρου­χι­σμό, δεν έχου­με να φάμε και οι βόμ­βες πέφτουν συνεχώς».

Μαγνη­το­φω­νη­μέ­νο μήνυ­μα του Ζού­κωφ καλεί τους Γερ­μα­νούς σε παρά­δο­ση. Ο Πάου­λους δεν δέχε­ται αν και βλέ­πει τα περι­θώ­ρια να στε­νεύ­ουν. Στις 10 Ιανουα­ρί­ου εξα­πο­λύ­ουν οι Σοβιε­τι­κοί σφο­δρή επί­θε­ση και κατα­λαμ­βά­νουν τα δύο τελευ­ταία αερο­δρό­μια των Γερ­μα­νών στην Νότια τσέ­πη. 7000 κανό­νια σφυ­ρο­κο­πούν τις θέσεις των εγκλω­βι­σμέ­νων Γερ­μα­νών που δεν μπο­ρούν πια να αντι­στα­θούν ούτε να παρα­λά­βουν καμ­μία είδους βοήθεια.

Στις 24 Ιανουα­ρί­ου κόβε­ται η 6^η Γερ­μα­νι­κή στρα­τιά σε δύο μέρη. Στις 31 Ιανουα­ρί­ου παρα­δό­θη­κε το νότιο τμή­μα και στις 2 Φεβρουα­ρί­ου και τα υπό­λοι­πα στρα­τεύ­μα­τα. 91.000 πιά­στη­καν αιχ­μά­λω­τοι, εκ των οποί­ων 3.000 Ρου­μά­νοι. Ο στρα­τη­γός Πάου­λους που προ­βι­βά­στη­κε σε Στρα­τάρ­χη από τον Χίτλερ στις 30 Ιανουα­ρί­ου κατά παρά­βα­ση των εντο­λών του δεν αυτο­κτό­νη­σε και δέχτη­κε την παρά­δο­ση, σώζο­ντας σχε­δόν 90.000 από τους περί­που 300.000 στρα­τιώ­τες που απο­τε­λού­σαν την 6^η Στρα­τιά που είχε εισβάλ­λει στο Στά­λιν­γκραντ από τις αρχές Σεπτεμ­βρί­ου. Οι 200 μέρες ανε­λέ­η­των μαχών έφτα­σε στο τέλος του με πανω­λε­θρία των Ναζί. Τα σχέ­δια του Χίτλερ για κατά­λη­ψη του Στά­λιν­γκραντ και των πετρε­λαί­ων του Καυ­κά­σου απέ­τυ­χαν οικτρά. Μια ολό­κλη­ρη Στρα­τιά η 6^η κατα­στρά­φη­κε ολο­σχε­ρώς και η αρχή του τέλους της Ναζι­στι­κής πολε­μι­κής μηχα­νής άρχι­σε να δια­φαί­νε­ται. Το βρά­δυ της 30 Ιανουα­ρί­ου του 1943 ο Γκέ­ρινγκ σε ραδιο­φω­νι­κό του μήνυ­μα ανα­φέ­ρε­ται στους Γερ­μα­νούς του Στά­λι­γκραντ και τους παρο­μοιά­ζει με τους 300 του Λεω­νί­δα. Μόνο που οι Ναζί δεν υπε­ρα­σπι­ζό­ταν την πατρί­δα τους 2774 χιλιό­με­τρα από το Βερο­λί­νο και είχαν απέ­να­ντί τους τον Κόκ­κι­νο Στρατό!

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία