Στον Καμίλο…

Μετά­φρα­ση — επι­μέ­λεια: Δημή­τρης Γοδέ­βε­νος //

Με αφορ­μή την 56^η επέ­τειο της Κου­βα­νι­κής Επα­νά­στα­σης. Από το βιβλίο/ εγχει­ρί­διο Ανταρ­το­πό­λε­μος «La Guerra de Guerillas» γραμ­μέ­νο από τον Γκε­βά­ρα το 1960, παρα­θέ­του­με μετα­φρα­σμέ­νο το κομ­μά­τι που προ­σο­μοιά­ζει το βιβλίο με τον Καμί­λο και του το αφιερώνει.

Αυτή η δου­λειά φιλο­δο­ξεί να μιλή­σει με την φωνή του Καμί­λο Σιεν­φου­έ­γος, ο οποί­ος θα έπρε­πε να την δια­βά­σει και να την διορ­θώ­σει, αλλά δυστυ­χώς η μοί­ρα δεν του επέ­τρε­ψε αυτό το έργο. Οι παρού­σες γραμ­μές και αυτές που συνε­χί­ζουν, μπο­ρούν να θεω­ρη­θούν ως φόρος τιμής του Αντάρ­τι­κου στρα­τού στον μεγά­λο του Καπε­τά­νιο, στον πιο μεγά­λο Διοι­κη­τή Αντάρ­τι­κου που έδω­σε αυτή η επα­νά­στα­ση, στον τέλειο επα­να­στά­τη και αδερ­φι­κό φίλο.

Ο Καμί­λο ήταν ο σύντρο­φος των εκα­τό μαχών, ο άνθρω­πος εμπι­στο­σύ­νης του Φιντέλ στις πιο δύσκο­λες στιγ­μές του πολέ­μου, ο αγω­νι­στής γεμά­τος αυτα­πάρ­νη­ση που έφτια­ξε πάντα μέσα από την αυτο­θυ­σία, ένα εργα­λείο για να δια­μορ­φώ­σει τον χαρα­κτή­ρα του και να σφυ­ρη­λα­τή­σει αυτόν του στρατεύματος.

Νομί­ζω ότι  θα είχε εγκρί­νει αυτό το εγχει­ρί­διο όπου συν­θέ­το­νται οι αντάρ­τι­κες εμπει­ρί­ες μας, για­τί είναι προ­ϊ­όν της ίδιας της ζωής, αλλά αυτός έδω­σε στο σκά­ρω­μα αυτών των γραμ­μών  την ζωντά­νια του ταμπε­ρα­μέ­ντου του, της εξυ­πνά­δας του και της τόλ­μης του που επι­τυγ­χά­νο­νται σε τόσο ακρι­βή βαθ­μό, σε συγκε­κρι­μέ­νες μόνο προ­σω­πι­κό­τη­τες της ιστορίας.

Αλλά δεν πρέ­πει να δει κανείς το Καμί­λο σαν ένα ήρωα απο­κομ­μέ­νο, που έκα­νε φοβε­ρά κατορ­θώ­μα­τα με την βοή­θεια μόνο της ευφυ­ΐ­ας του,  αλλά σαν ανα­πό­σπα­στο κομ­μά­τι του λαού που τον δια­παι­δα­γώ­γη­σε. Όπως φτιά­χνει τους ήρω­ες του, τους μάρ­τυ­ρες του ή τους ηγέ­τες που δια­κρί­νο­νται μέσα από την συνε­χή δια­λο­γή του αγώ­να, με την αυστη­ρό­τη­τα των συν­θη­κών κάτω από τις οποί­ες πραγματοποιήθηκε.

Δεν ξέρω αν ο Καμί­λο γνώ­ρι­ζε τα λόγια του Δαντών για τα επα­να­στα­τι­κά κινή­μα­τα «τόλ­μη, τόλ­μη και πάλι τόλ­μη», παρό­λα αυτά την εξά­σκη­σε με την δρά­ση του, εμπλου­τί­ζο­ντας την με τα συστα­τι­κά των άλλων ανα­γκαί­ων συν­θη­κών για τον Αντάρ­τη: Την κατάλ­λη­λη και γρή­γο­ρη ανά­λυ­ση της κατά­στα­σης και την μελέ­τη από τα πριν των προ­βλη­μά­των προς επί­λυ­ση στο μέλλον.

Αν και αυτές οι γραμ­μές βοη­θά­νε να απο­δο­θεί φόρος τιμής στον ήρωά μας και στον λαό, δεν έχουν σκο­πό να φτιά­ξουν την βιο­γρα­φία του και να διη­γη­θούν τις ιστο­ρί­ες του. Ο Καμί­λο ήταν μέρος αυτών, χιλί­ων ιστο­ριών, τις δημιουρ­γού­σε στο πέρα­σμα του με φυσι­κό­τη­τα. Είναι για­τί συνέ­θε­τε στο δέσι­μο και την εκτί­μη­σή του για το λαό την προ­σω­πι­κό­τη­τά του, αυτό που μερι­κές φορές ξεχνιέ­ται και παρα­γνω­ρί­ζε­ται, αυτό που απο­τύ­πω­νε την σφρα­γί­δα του Καμί­λο σε αυτό που ήταν: Η ξεχω­ρι­στή αξία που μόνο λίγοι άνθρω­ποί κατα­φέρ­νουν να αφή­σουν σαν σφρα­γί­δα σε κάθε τους πράξη.

Το είπε ήδη ο Φιντέλ: Δεν είχε την κουλ­τού­ρα των βιβλί­ων, είχε την φυσι­κή εξυ­πνά­δα του λαού που τον είχε δια­λέ­ξει ανά­με­σα σε χίλιους για να τον βάλει στην προ­νο­μια­κή θέση που έφτα­σε, με απί­θα­νη τόλ­μη, με επι­μο­νή, με εξυ­πνά­δα και αφο­σί­ω­ση χωρίς προηγούμενο.

Ο Καμί­λο αντι­λαμ­βά­νο­νταν την εμπι­στο­σύ­νη σαν θρη­σκεία, ήταν αφο­σιω­μέ­νος σε αυτήν. Τόσο στην προ­σω­πι­κή πίστη του στον Φιντέλ, που ενσαρ­κώ­νει όπως κανείς άλλος την θέλη­ση του λαού, όσο και στην πίστη στον ίδιο τον λαό. Λαός και Φιντέλ βαδί­ζουν ενω­μέ­νοι, έτσι βάδι­ζε και η αφο­σί­ω­ση του αήτ­τη­του Αντάρτη.

Ποιος τον σκό­τω­σε; Θα μπο­ρού­σα­με να ρωτή­σου­με καλύ­τε­ρα: Ποιος απο­τε­λεί­ω­σε την φυσι­κή του παρου­σία; Για­τί η ζωή των ανθρώ­πων όπως αυτός, συνε­χί­ζει παρού­σα μέσα στον λαό, δεν τελειώ­νει από την στιγ­μή που αυτός δεν το αποφασίζει.

Τον σκό­τω­σε ο εχθρός, τον σκό­τω­σε επει­δή ήθε­λε τον θάνα­το του, τον σκό­τω­σε για­τί δεν υπάρ­χουν σίγου­ρα αερο­πλά­να, για­τί οι πιλό­τοι δεν μπο­ρούν να απο­κτή­σουν όλη την απα­ραί­τη­τη εμπει­ρία, για­τί παρα­φορ­τω­μέ­νος με δου­λειά, ήθε­λε να είναι σε λίγες ώρες στην Αβάνα…και τον σκό­τω­σε επί­σης ο χαρα­κτή­ρας του.

Ο Καμί­λο δεν υπο­λό­γι­ζε τον κίν­δυ­νο, τον χρη­σι­μο­ποιού­σε σαν δια­σκέ­δα­ση, έπαι­ζε μαζί του, τον προ­κα­λού­σε και τον δια­χει­ρι­ζό­ταν. Για την αντάρ­τι­κη νοη­μο­σύ­νη του δεν ήταν δυνα­τόν ένα σύν­νε­φο να καθυ­στε­ρή­σει ή να στρε­βλώ­σει μια σχε­δια­σμέ­νη πορεία.

Έγι­νε όταν όλος ο λαός τον γνώ­ρι­ζε, τον εκτι­μού­σε και τον αγα­πού­σε. Μπο­ρού­σε να είχε γίνει πριν και η ιστο­ρία του να ήταν μια απλή ιστο­ρία ενός Αντάρ­τη Αρχη­γού. Θα υπάρ­ξουν πολ­λοί Καμί­λο, είπε ο Φιντέλ. Μπο­ρώ να προ­σθέ­σω πως υπήρ­ξαν πολ­λοί Καμί­λο, Καμί­λο που κόπη­κε η ζωή τους πριν να κλεί­σουν τον μεγα­λο­πρε­πή κύκλο που αυτός έκλει­σε για να μπει στην ιστο­ρία. Ο Καμί­λο και οι άλλοι Καμί­λο ( αυτοί που δεν τα κατά­φε­ραν και αυτοί που θα έρθουν) είναι ο δεί­κτης των δυνά­με­ων του λαού, είναι η πιο υψη­λή έκφρα­ση αυτού που μπο­ρεί να δώσει ένα έθνος που βρί­σκε­ται επί ποδός πολέ­μου για την υπε­ρά­σπι­ση των πιο γνή­σιων ιδα­νι­κών του και με βαθιά πίστη στην ευό­δω­ση των πιο ευγε­νών σκο­πών του.

Δεν θα τον τυπο­ποι­ή­σου­με για να τον κλεί­σου­με σε καλού­πια, δηλα­δή να τον σκο­τώ­σου­με. Θα τον αφή­σου­με έτσι, σε γενι­κές γραμ­μές, χωρίς να του βάλου­με ακρι­βή στίγ­μα­τα στην κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κή του ιδε­ο­λο­γία που δεν ήταν ακρι­βώς καθο­ρι­σμέ­νη. Ας δώσου­με έμφα­ση στο εξής, ότι δεν υπήρ­ξε σε αυτόν τον πόλε­μο για την απε­λευ­θέ­ρω­ση ένας στρα­τιώ­της συγκρί­σι­μος με τον Καμίλο.

Πλή­ρης επα­να­στά­της, άνθρω­πος του λαού, αρχι­τέ­κτο­νας αυτής της επα­νά­στα­σης που έκα­νε  ο Κου­βα­νι­κός λαός, δεν μπο­ρού­σε να περά­σει από το μυα­λό του ή παρα­μι­κρή σκιά κού­ρα­σης και απογοήτευσης.

Ο Καμί­λο, ο Αντάρ­της, είναι ατέρ­μο­νο παρά­δειγ­μα καθη­με­ρι­νής επί­κλη­σης, είναι αυτός που έκα­νε αυτό και εκεί­νο « ένα πράγ­μα του Καμί­λο», αυτός που έβα­λε το ακρι­βές και ανε­ξί­τη­λο σημά­δι του στην Κου­βα­νι­κή Επα­νά­στα­ση, αυτός που είναι παρών στους άλλους που δεν κατά­φε­ραν να φτά­σουν ως το τέλος και σε εκεί­νους που είναι για να έρθουν.

Στο διη­νε­κές και αθά­να­το κατόρ­θω­μά του, ο Καμί­λο είναι η προ­σω­πο­ποί­η­ση του λαού.

Ερνέ­στο Τσε Γκεβάρα