Στο ίδιο έργο θεατές….

Γρά­φει η Ελέ­νη Κακνα­βά­του //

Οι παρoι­κού­ντες την Ιερου­σα­λήμ το έχου­με ξανα­δεί. Το ίδιο έργο παί­ζε­ται του­λά­χι­στον τα τελευ­ταία 40 χρό­νια για να μην πάμε πιο πίσω. Ο σενα­ριο­γρά­φος, ο σκη­νο­θέ­της κι ο παρα­γω­γός πάντα οι ίδιοι. Ντό­πιος ή ξένος, δεν έχει τόση σημα­σία. Ο τελευ­ταί­ος έχει πάντως το κεφά­λαιο και τα μέσα παρα­γω­γής… του έργου. Δε φαί­νε­ται στο κοι­νό, είναι πίσω από την κουί­ντα. Βγαί­νει μόνο, όταν θέλει να χει­ρο­κρο­τή­σει τις μαριο­νέτ­τες… ε, τους ηθο­ποιούς του ήθε­λα να πω, τους υπο­κρι­τές. Το πόσο καλοί είναι οι ηθο­ποιοί στην υπο­κρι­τι­κή τέχνη εξαρ­τά­ται από τα κρι­τή­ρια του σκη­νο­θέ­τη. Πρέ­πει να υπο­κρί­νο­νται με τρό­πο τέτοιο, ώστε να είναι πει­στι­κοί στο κοι­νό, να συνε­χί­ζει το έργο να παί­ζε­ται επί μακρό, να γεμί­ζει η αίθου­σα, να αυγα­τί­ζουν τα κέρ­δη, να κερ­δί­ζουν οι ηθο­ποιοί, ο σκη­νο­θέ­της, οι παρα­γω­γοί, οι χορηγοί.

Και οι θεα­τές; Τι γίνε­ται με τους θεα­τές; Παρα­κο­λου­θούν το δρά­μα ή την φαρ­σο­κω­μω­δία που παί­ζε­ται και ξανα­παί­ζε­ται με άλλο σενά­ριο, λίγο δια­φο­ρε­τι­κό, κάθε φορά. Μερι­κές φορές κάποιοι αναρωτιούνται:

• « Μήπως το έχου­με ξανα­δεί αυτό το έργο; Κάτι μου θυμί­ζει… κάτι μου θυμίζει…».
• «Όχι, βρε παι­δί μου», λέει ο άλλος. «Θα ήμα­σταν θεα­τές στο ίδιο έργο;» «Είναι δυνατόν;»

Κι όμως, δυστυ­χώς, είναι δυνα­τό! Το ίδιο έργο το έχου­με δει πολ­λές φορές. Μικρές αλλα­γές στο σενά­ριο, άλλες μάσκες κάποιες φορές, μια ποι­κι­λία, βρε παι­δί μου. Αλλά..το δρά­μα είναι δρά­μα, η τρα­γω­δία επα­να­λαμ­βά­νε­ται. Οι φρού­δες ελπί­δες είναι το μήνυ­μα της παρά­στα­σης. Το έργο; Μια απά­τη, ένας μύθος, ένα ψέμα. Και ο λαός να περι­μέ­νει θεα­τής να τελειώ­σει το έργο, να περιμένει….

«Άσε να δού­με την πρώ­τη, τη δεύ­τε­ρη πρά­ξη. Μην κρί­νου­με τους συντε­λε­στές από τώρα. Είμα­στε στην αρχή του έργου ακό­μα, φαί­νε­ται ευχά­ρι­στο», θα πει κάποιος θεατής.

Φοβά­μαι ότι στο τέλος θα κατα­λή­ξει σε δρά­μα… Αν ερχό­ταν κάποια κάθαρ­ση του­λά­χι­στον… αν δεν ήσουν απλώς θεα­τής, αν έπαιρ­νες μέρος στα δρώ­με­να… Αλλά μένεις θεα­τής και περιμένεις.

Κι έτσι με τού­τα και τ’ άλλα, έρχο­νται στου μυα­λού τ’ αυλά­κια οι στί­χοι του θεα­τρι­κού συγ­γρα­φέα Μπρεχτ . Θα ήθε­λα να τους αφιε­ρώ­σω σε όσους μένουν απλώς θεατές….

Τι περι­μέ­νε­τε;
Ότι οι κου­φοί παρα­χω­ρή­σεις θα σας κάνουν
κι οι αχόρ­τα­γοι κάτι θε να σας δώσουν!
Οι λύκοι θα σας ταΐ­σου­νε αντί να σας καταβροχθίσουν!
Από φιλία θα σας προ­σκα­λέ­σει η τίγρη
να της βγά­λε­τε τα δόντια!
Τέτοια περι­μέ­νε­τε!