Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»: Παρουσίαση της νέας έκδοσης «Η 18η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ»

18η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ
(24 Ιούνη — 2 Ιούλη 1973)

Σύγχρονη Εποχή νέες κυκλοφορίες

Τα πλή­ρη Πρα­κτι­κά της 18ης Ολο­μέ­λειας της ΚΕ του ΚΚΕ (24 Ιού­νη — 2 Ιού­λη 1973) έχουν τυπω­θεί και κυκλο­φο­ρούν από τη «Σύγ­χρο­νη Επο­χή» σ’ έναν τόμο περί­που 950 σελί­δων, προ­σθέ­το­ντας έτσι γνώ­ση στη μελέ­τη της Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ. Η έκδο­ση των Πρα­κτι­κών της 18ης Ολο­μέ­λειας προ­λο­γί­ζε­ται με κεί­με­νο του ΠΓ, από το οποίο παρου­σιά­ζου­με σήμε­ρα εκτε­νή αποσπάσματα.

Οπως είναι γνω­στό, με Από­φα­ση του 19ου Συνε­δρί­ου του ΚΚΕ (2013) έμπαι­νε το καθή­κον της έρευ­νας και συγ­γρα­φής της Ιστο­ρί­ας του Κόμ­μα­τος κατά την περί­ο­δο της στρα­τιω­τι­κής δικτα­το­ρί­ας στην Ελλά­δα (21 Απρί­λη 1967) έως τη νομι­μο­ποί­η­ση του Κόμ­μα­τος τον Σεπτέμ­βρη του 1974, καθή­κον που επα­να­δια­τυ­πώ­θη­κε από το 20ό Συνέ­δριο του ΚΚΕ (2017) και βρί­σκε­ται σε εξέλιξη.

Παρά­νο­μο υλι­κό (τρι­κά­κι) του ΠΑΜ (Πατριω­τι­κό Αντι­δι­κτα­το­ρι­κό Μέτω­πο), που συγκρο­τή­θη­κε με πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ και δυνά­με­ων της ΕΔΑ, το Μάη του 1967

Η 18η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ (24 Ιού­νη — 2 Ιού­λη 1973) απο­τέ­λε­σε κομ­μα­τι­κό Σώμα ιδιαί­τε­ρης σημα­σί­ας για την εκτί­μη­ση της κατά­στα­σης στην Ελλά­δα τη συγκε­κρι­μέ­νη περί­ο­δο. Μέσα από τα υλι­κά της, πέρα από τον απο­λο­γι­σμό δρά­σης του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώ­να, γίνο­νται φανε­ροί ο προ­βλη­μα­τι­σμός και ο προ­σα­να­το­λι­σμός για την ανα­γκαιό­τη­τα μετα­φο­ράς της καθο­δή­γη­σης του Κόμ­μα­τος στο εσω­τε­ρι­κό, ανα­δει­κνύ­ο­νται η πεί­ρα και τα κρι­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα από τη σκλη­ρή προ­σπά­θεια του Κόμ­μα­τος να αντι­με­τω­πί­σει τις ανά­γκες της παρά­νο­μης δου­λειάς στην Ελλά­δα, τις αλλε­πάλ­λη­λες συλ­λή­ψεις στε­λε­χών και μελών του, αλλά, κυρί­ως, τη βασι­κή απο­στο­λή του στην τελι­κή επε­ξερ­γα­σία των Θέσε­ων της ΚΕ, του Σχε­δί­ου Προ­γράμ­μα­τος και Κατα­στα­τι­κού για το 9ο Συνέ­δριο, που συγκλή­θη­κε σχε­δόν 7 χρό­νια μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια του 1968 και 12 χρό­νια μετά από το 8ο Συνέ­δριο (1961).

Τρι­κά­κι της Κομ­μα­τι­κής Οργά­νω­σης Αθή­νας του ΚΚΕ την περί­ο­δο της χούντας

Η 18η Ολο­μέ­λεια παρέ­χει επί­σης στοι­χεία που εξη­γούν κάτω από ποιες συν­θή­κες το Κόμ­μα που δια­κη­ρύσ­σει με ειλι­κρί­νεια την πίστη του στο μαρ­ξι­σμό — λενι­νι­σμό, που δεν φοβή­θη­κε την ένο­πλη σύγκρου­ση με τον ταξι­κό αντί­πα­λο, που δια­παι­δα­γώ­γη­σε χιλιά­δες λαϊ­κούς ήρω­ες, αλύ­γι­στους στον αγώ­να για τη ζωή και τα συμ­φέ­ρο­ντα της εργα­τι­κής τάξης και γενι­κό­τε­ρα του εργα­ζό­με­νου λαού, το Κόμ­μα του αγώ­να για την ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­σμού και την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού — κομ­μου­νι­σμού, είναι δυνα­τό να υιο­θε­τή­σει λαθε­μέ­νες θέσεις και επι­λο­γές, έως και να γλι­στρή­σει σε οπορ­του­νι­στι­κή παρέκ­κλι­ση, ακό­μα και σε ζητή­μα­τα αρχών.

Εχει ήδη σημειω­θεί στο Δοκί­μιο Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ, 1949–1968, Β’ Τόμος, έκδο­ση 2011: «Μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια ήρθε στην πρώ­τη γραμ­μή η δια­κή­ρυ­ξη της υπε­ρά­σπι­σης των αρχών του μαρ­ξι­σμού — λενι­νι­σμού και του προ­λε­τα­ρια­κού διε­θνι­σμού, παρ’ όλες τις αντι­φά­σεις που συνέ­χι­ζε να περιέ­χει η στρα­τη­γι­κή του ΚΚΕ (…) Ηταν, λοι­πόν, ιστο­ρι­κής σημα­σί­ας το γεγο­νός ότι η πλειο­ψη­φία του καθο­δη­γη­τι­κού οργά­νου συσπει­ρώ­θη­κε με βάση την ανά­γκη να ανα­συ­γκρο­τη­θούν και να δημιουρ­γη­θούν ισχυ­ρές Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις, πρώ­τα από όλα στους χώρους που βρι­σκό­ταν η εργα­τι­κή τάξη. Η τέτοια στά­ση ωρί­μα­σε στις συν­θή­κες της δικτα­το­ρί­ας, οπό­τε πέρα­σε στην παρα­νο­μία η ΕΔΑ. Ετσι, η πλειο­ψη­φία της ΚΕ και του ΠΓ συνει­δη­το­ποί­η­σαν ότι δεν είχαν πια άλλο δρό­μο από την οικο­δό­μη­ση Οργα­νώ­σε­ων του ΚΚΕ».

Οι ρίζες

Τα Πρα­κτι­κά των δύο Ολο­με­λειών (12η του 1968 και 18η του 1973), μαζί με την έκδο­ση για τη Δικτα­το­ρία 1967–1974 (Τμή­μα Ιστο­ρί­ας της ΚΕ του ΚΚΕ, «Δικτα­το­ρία 1967–1974, κεί­με­να και ντο­κου­μέ­ντα», εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», Αθή­να, 2017), επι­βε­βαιώ­νουν την εκτί­μη­ση που περιέ­χο­νταν στη Δια­κή­ρυ­ξη της ΚΕ για τη συμπλή­ρω­ση 50 χρό­νων (2017) από την επι­βο­λή της στρα­τιω­τι­κής δικτατορίας:

«Το ΚΚΕ, παρό­τι ήταν εκτός νόμου από το 1947 και χωρίς Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις από το 1958, απο­τέ­λε­σε την ψυχή της αντι­δι­κτα­το­ρι­κής πάλης. Δίπλα του έδρα­σε ηρω­ι­κά και είχε τη δική της μεγά­λη συμ­βο­λή η ΚΝΕ, που ιδρύ­θη­κε το 1968. Χιλιά­δες στε­λέ­χη και μέλη του Κόμ­μα­τος και της Νεο­λαί­ας του κατέ­θε­σαν μεγά­λες θυσί­ες στην υπό­θε­ση της ανα­τρο­πής της Χού­ντας, γι’ αυτό απο­τέ­λε­σαν τον πιο μιση­τό στό­χο της. Το ΚΚΕ ήταν το μονα­δι­κό κόμ­μα που έβλε­πε και στή­ρι­ζε την ανα­τρο­πή της Χού­ντας μέσα από την οργα­νω­μέ­νη πάλη της εργα­τι­κής τάξης, των λαϊ­κών στρω­μά­των. Δεν την ανέ­θε­σε στο διε­θνή καπι­τα­λι­στι­κό παρά­γο­ντα — ευρω­παϊ­κό, αμε­ρι­κα­νι­κό και γενι­κά ΝΑΤΟι­κό — ή στις εγχώ­ριες αστι­κές πολι­τι­κές δυνάμεις.

Τρι­κά­κι της ΚΝΕ για την απε­λευ­θέ­ρω­ση όλων των πολι­τι­κών κρα­του­μέ­νων κατά τη διάρ­κεια της χούντας

Επι­βε­βαιώ­νε­ται επί­σης ότι το ΚΚΕ είχε ρίζες στην ελλη­νι­κή κοι­νω­νία. Τον Απρί­λη του 1967 διέ­θε­τε ορι­σμέ­να αντα­να­κλα­στι­κά που είχαν ριζώ­σει μέσα στην αγω­νι­στι­κή δρά­ση του και τις αμέ­τρη­τες θυσί­ες που το είχαν κατα­ξιώ­σει σε ένα σημα­ντι­κό μέρος του λαού και διε­θνώς. Παρέ­με­νε ως παρα­κα­τα­θή­κη η μακρό­χρο­νη προ­σφο­ρά του σε μισο­νό­μι­μες, μη νόμι­μες συν­θή­κες, σε συν­θή­κες Κατο­χής και κατά τη διάρ­κεια της ηρω­ι­κής ταξι­κής ανα­μέ­τρη­σης των 33 ημε­ρών του Δεκέμ­βρη (1944), του τρί­χρο­νου ταξι­κού ένο­πλου αγώ­να 1946–1949. Τα αντα­να­κλα­στι­κά του ήταν θεμε­λιω­μέ­να στην ανα­γνώ­ρι­ση του μαρ­ξι­σμού — λενι­νι­σμού, του προ­λε­τα­ρια­κού διε­θνι­σμού, της ανα­γκαιό­τη­τας της πάλης για το σοσια­λι­σμό, στην επι­μο­νή του στη συνε­πή υπε­ρά­σπι­ση του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος που πάλευε με το διε­θνές καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα και τον “ευρω­κομ­μου­νι­σμό”» («Ριζο­σπά­στης», 5 Μάρ­τη 2017).

Λαθεμένες εκτιμήσεις

Την περί­ο­δο προ­ε­τοι­μα­σί­ας και πραγ­μα­το­ποί­η­σης της 18ης Ολο­μέ­λειας είχε εκδη­λω­θεί η καπι­τα­λι­στι­κή οικο­νο­μι­κή κρί­ση του 1973, σε παγκό­σμιο επί­πε­δο, η οποία αρχι­κά εκδη­λώ­θη­κε ως νομι­σμα­τι­κή και στη συνέ­χεια ως πετρε­λαϊ­κή. Στην ουσία, το πρό­βλη­μα αυτό δεν απο­τέ­λε­σε βασι­κό ζήτη­μα της Ολο­μέ­λειας. Επα­να­λή­φθη­καν οι ανα­φο­ρές που γίνο­νταν στο πλαί­σιο της γενι­κής γραμ­μής του ΔΚΚ, με βάση τα ντο­κου­μέ­ντα της Διά­σκε­ψης των Κομ­μου­νι­στι­κών και Εργα­τι­κών Κομ­μά­των. Οσον αφο­ρού­σε την επί­δρα­σή της στην Ελλά­δα, γινό­ταν η εκτί­μη­ση ότι η κρί­ση δεν είχε ακό­μα εκδηλωθεί.

Παρά­νο­μος «Ριζο­σπά­στης» του Νοέμ­βρη 1973, λίγες μέρες μετά από την εξέ­γερ­ση του Πολυ­τε­χνεί­ου της Αθή­νας και τη μαζι­κή αντι­δι­κτα­το­ρι­κή πάλη της εργα­τι­κής τάξης και της νεο­λαί­ας σε Αθή­να, Πάτρα και Θεσσαλονίκη

  • Το σημα­ντι­κό­τε­ρο όμως ζήτη­μα είναι ότι στις επε­ξερ­γα­σί­ες του Κόμ­μα­τος ανα­πα­ρα­γό­ταν η λαθε­μέ­νη εκτί­μη­ση του ΚΚΣΕ και του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος για τον παγκό­σμιο συσχε­τι­σμό μετα­ξύ των δυνά­με­ων του καπι­τα­λι­σμού και εκεί­νων του σοσιαλισμού.
  • Η εκτί­μη­ση υπο­τι­μού­σε τις δυνά­μεις του καπι­τα­λι­σμού παγκό­σμια, ειδι­κό­τε­ρα των ΗΠΑ, που θεω­ρού­σε ότι είχαν μπει σε μια ανε­πί­στρε­πτη τρο­χιά εμφα­νούς οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής κρί­σης — την οποία χαρα­κτή­ρι­ζε «γενι­κή καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση» — και υπό την επί­δρα­ση των ισχυ­ρο­ποι­η­μέ­νων δυνά­με­ων του σοσια­λι­σμού («εξω­τε­ρι­κών παρα­γό­ντων», όπως τους ονόμαζε).

Σχε­τι­κά άρθρα δημο­σί­ευ­σε το περιο­δι­κό «Νέος Κόσμος» (Βλ. ενδει­κτι­κά: Χ. Χέμπερ, «Τα κέντρα του ιμπε­ρια­λι­στι­κού αντα­γω­νι­σμού», «Νέος Κόσμος», τεύχ. 2/1974, σελ. 76 και Β. Ριμά­λοφ, «Ορι­σμέ­νες πλευ­ρές της γενι­κής κρί­σης του καπι­τα­λι­σμού», «Νέος Κόσμος», τεύχ. 8–9/1974, σελ. 97).

  • Υπήρ­χε μη αντι­κει­με­νι­κή εκτί­μη­ση του συσχε­τι­σμού μετα­ξύ σοσια­λι­σμού — καπι­τα­λι­σμού παγκο­σμί­ως, με τη θέση ότι αυτός έγερ­νε υπέρ των δυνά­με­ων του σοσιαλισμού.
  • Πτυ­χή αυτής της λαθε­μέ­νης εκτί­μη­σης ήταν και η προ­σέγ­γι­ση που θεω­ρού­σε ως κύρια πηγή της οικο­νο­μι­κής κρί­σης του καπι­τα­λι­σμού την επί­δρα­ση του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος, το οποίο θεω­ρού­νταν η κινη­τή­ρια δύνα­μη των διε­θνών εξελίξεων.
  • Επί­σης, θεω­ρού­νταν ως τμή­μα του παγκό­σμιου αντι­μο­νο­πω­λια­κού κινή­μα­τος η αντί­δρα­ση στις αμε­ρι­κα­νι­κές, κανα­δι­κές, γαλ­λι­κές και αγγλι­κές εται­ρεί­ες διύ­λι­σης πετρε­λαί­ου από την πλευ­ρά των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων των κρα­τών — μελών του ΟΠΕΚ, που ήθε­λαν να αλλά­ξουν τις ισχύ­ου­σες συμ­φω­νί­ες προς όφε­λός τους, προς όφε­λος της δικής τους καπι­τα­λι­στι­κής συσσώρευσης.

Η προ­συ­νε­δρια­κή συζή­τη­ση, που είχε ξεκι­νή­σει χρό­νια πριν, γινό­ταν σε συν­θή­κες μακρο­χρό­νιων επι­πτώ­σε­ων της επι­κρά­τη­σης οπορ­του­νι­στι­κών από­ψε­ων, με απο­τέ­λε­σμα και την έλλει­ψη ετοι­μό­τη­τας του Κόμ­μα­τος να προ­βλέ­ψει έγκαι­ρα το ενδε­χό­με­νο στρα­τιω­τι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος, να παρέμ­βει έγκαι­ρα στην ανά­πτυ­ξη μαζι­κού αντι­δι­κτα­το­ρι­κού κινήματος.

Μερικές διορθώσεις

Μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια χιλιά­δες κομ­μου­νι­στές μάθαι­ναν για τη μακρο­χρό­νια υπο­νο­μευ­τι­κή δρά­ση της ομά­δας των φρα­ξιο­νι­στών, τη στά­ση τους στο ΠΓ και την ΚΕ, και μάλι­στα ότι παρά τη στά­ση και τις θέσεις τους είχαν ανα­λά­βει σημα­ντι­κούς τομείς δου­λειάς — για τις συγκε­κρι­μέ­νες συν­θή­κες — καθο­δή­γη­σης του κλι­μα­κί­ου εσω­τε­ρι­κού του ΚΚΕ και των Οργα­νώ­σε­ών του στη Δυτι­κή Ευρώπη.

Απο­κα­λύ­φθη­κε ένα κεφα­λαιώ­δες πρό­βλη­μα που αγνο­ού­σε ένα σημα­ντι­κά μεγά­λο μέρος στε­λε­χών και ένα ακό­μα πιο μεγά­λο μέρος μελών του Κόμματος:

Η Από­φα­ση της 8ης Ολο­μέ­λειας της ΚΕ για τη διά­λυ­ση των Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων στην Ελλά­δα, ταυ­τό­χρο­να με την έντα­ξη των μελών του Κόμ­μα­τος στην ΕΔΑ, χωρίς να ανή­κουν σε μια οποιασ­δή­πο­τε μορ­φής Οργά­νω­ση του ΚΚΕ.

Εξ αντι­κει­μέ­νου άνοι­γε το ζήτη­μα και της 6ης Πλα­τιάς Ολο­μέ­λειας της ΚΕ (1956), που καθό­ρι­σε σε μεγά­λο βαθ­μό και την Από­φα­ση του 1958, ζήτη­μα όμως που τελι­κά έμει­νε ουσια­στι­κά έξω από τη θεμα­το­λο­γία σε όλη τη διάρ­κεια της 7ετίας και στο 9ο Συνέδριο.

Οπως ανα­φέ­ρε­ται στο Δοκί­μιο Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ, 1949–1968, Β’ Τόμος, σχε­τι­κά με την εκτί­μη­ση της 6ης Πλα­τιάς Ολο­μέ­λειας: «Η παρέμ­βα­ση των 6 κομ­μά­των οδή­γη­σε στη δεξιά οπορ­του­νι­στι­κή στρο­φή. Στη­ρί­χθη­κε και υπο­βοη­θή­θη­κε από αντί­στοι­χη, αλλά περιο­ρι­σμέ­νη τάση μέσα στο ΚΚΕ».

Η Διε­θνής Επι­τρο­πή αξιο­ποί­η­σε όλες τις αντι­φά­σεις και τα λάθη στην πολι­τι­κή του ΚΚΕ, κάνο­ντας κρι­τι­κή από τη σκο­πιά της εναρ­μό­νι­σης της πολι­τι­κής του με την πολι­τι­κή του «ειρη­νι­κού δρό­μου» και των δυνα­το­τή­των του αστι­κού κοινοβουλευτισμού.

Επί της ουσί­ας, η Επι­τρο­πή, όπως και η 6η Ολο­μέ­λεια, με οπορ­του­νι­στι­κή πρό­θε­ση κατα­δί­κα­σαν την επι­λο­γή του ΚΚΕ να οργα­νώ­σει τον ένο­πλο αγώ­να του ΔΣΕ και επι­πλέ­ον χωρίς μια αντί­στοι­χη αυτο­κρι­τι­κή για το γεγο­νός ότι είχαν συμ­φω­νή­σει με αυτήν την επιλογή.

Κατη­γο­ρή­θη­κε ο Ν. Ζαχα­ριά­δης ως ΓΓ της ΚΕ ότι ενερ­γού­σε απο­σπα­σμέ­νος από την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, κρί­θη­κε συνο­λι­κά αρνη­τι­κή η στά­ση και δρά­ση του, δια­μορ­φώ­θη­κε η κατη­γο­ρία που του απο­δό­θη­κε για προ­σω­πο­λα­τρία, ζαχα­ρια­δι­κό «ανώ­μα­λο εσω­κομ­μα­τι­κό καθε­στώς», ενώ η ΚΕ εμφα­νι­ζό­ταν ως ένα άβου­λο όργα­νο στα χέρια του Ν. Ζαχαριάδη.

Κατη­γο­ρού­νταν και για την απο­χή από τις εκλο­γές του Μάρ­τη 1946, ενώ συνει­δη­τά παρα­βλε­πό­ταν ότι και η ΚΕ του ΕΑΜ υπο­στή­ρι­ξε την από­φα­ση για απο­χή από τις εκλογές.

Κατά τη συζή­τη­ση του πρώ­του Σχε­δί­ου Θέσε­ων, που είχε γίνει στη 14η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ (15–19 Απρί­λη 1970), για πρώ­τη φορά εκτέ­θη­κε η άπο­ψη ότι οι Απο­φά­σεις της 8ης Ολο­μέ­λειας του 1958 και του 8ου Συνε­δρί­ου (1961) είχαν κενά, ελλεί­ψεις και λάθη, όσον αφο­ρού­σε τη διά­λυ­ση των Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων, στο λεγό­με­νο ειρη­νι­κό πέρα­σμα στο σοσια­λι­σμό, στην «Εθνι­κή Δημο­κρα­τι­κή Αλλα­γή» ως στρα­τη­γι­κή του ΚΚΕ.

Η 18η Ολο­μέ­λεια διόρ­θω­σε ή ανα­προ­σάρ­μο­σε ορι­σμέ­νες εκτι­μή­σεις και κατευ­θύν­σεις του 8ου Συνε­δρί­ου, καθώς και του πρώ­του Σχε­δί­ου Προ­γράμ­μα­τος και των εκτι­μή­σε­ων της 14ης Ολομέλειας.

Εκτι­μή­θη­κε ότι η Από­φα­ση της 8ης Ολο­μέ­λειας του 1958 συνι­στού­σε θεμε­λια­κό λάθος, απορ­ρί­πτο­ντας προη­γού­με­νες θέσεις, ότι το πρώ­το σκέ­λος της Από­φα­σης ήταν σωστό, ως προς την έντα­ξη των κομ­μου­νι­στών στην ΕΔΑ, ενώ σε σχέ­ση με τη διά­λυ­ση των δια­βρω­μέ­νων Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων το λάθος ήταν ότι δεν υπήρ­ξε από­φα­ση για δημιουρ­γία νέων στην πορεία.

Σημεί­ω­σε ότι το 8ο Συνέ­δριο, επι­κυ­ρώ­νο­ντας την Από­φα­ση του 1958, παρα­βί­α­σε λενι­νι­στι­κές αρχές.

Στην αρχι­κή εισή­γη­ση γινό­ταν λόγος για ανά­πτυ­ξη λεγκα­λι­στι­κών από­ψε­ων, ενώ από τη συνο­λι­κή συζή­τη­ση προ­έ­κυ­ψε η ανά­γκη να γενι­κευ­τεί η εκτί­μη­ση ότι στο Κόμ­μα ανα­πτύ­χθη­κε ο λεγκαλισμός.

Ανα­γνω­ρί­στη­κε ότι η προ­ε­τοι­μα­σία και πραγ­μα­το­ποί­η­ση του 8ου Συνε­δρί­ου παρου­σί­α­σε κατα­στα­τι­κές παρα­λεί­ψεις, που δεν δικαιο­λο­γού­νταν από τις δύσκο­λες συνθήκες:

Δεν έγι­νε προ­συ­νε­δρια­κή συζή­τη­ση εκεί που ήταν δυνα­τόν, οι αντι­πρό­σω­ποι ήταν λίγοι, έλει­παν από τις εργα­σί­ες του κομ­μα­τι­κά στελέχη.

Δυσκολίες στην αναγνώριση λαθών

  • Η 18η Ολο­μέ­λεια εκτί­μη­σε ως λαθε­μέ­νη τη θέση του 8ου Συνε­δρί­ου για την ύπαρ­ξη μη μονο­πω­λια­κής αστι­κής τάξης.
  • Θεω­ρή­θη­κε λαθε­μέ­νη η πολι­τι­κή συνερ­γα­σί­ας χωρίς όρους προς την Ενω­ση Κέντρου.
  • Ασκή­θη­κε κρι­τι­κή στη θέση ότι στην Ελλά­δα υπήρ­χε δυνα­τό­τη­τα το πέρα­σμα στο σοσια­λι­σμό να γίνει με ειρη­νι­κά μέσα.

Ομως, στη­ρί­χτη­κε στο λαθε­μέ­νο επι­χεί­ρη­μα ότι η αστι­κή τάξη της ήταν δια­τε­θει­μέ­νη, όπως και στο παρελ­θόν, να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει τα όπλα επει­δή ήταν εξαρ­τη­μέ­νη και υπο­τε­λής στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και όχι πρώ­τα απ’ όλα για τη δια­τή­ρη­ση της ίδιας της εξου­σί­ας της.

Ανα­γνω­ρί­στη­κε, επί­σης, ότι στην ΚΕ, από το 8ο Συνέ­δριο έως τη 12η Ολο­μέ­λεια, παρου­σιά­στη­καν ανω­μα­λί­ες στη λει­τουρ­γία της, ότι και μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια παρα­βιά­στη­καν αρχές λει­τουρ­γί­ας, όμως ότι η γενι­κή πολι­τι­κή γραμ­μή της ήταν για όλο το διά­στη­μα σωστή.

Προσ­διο­ρι­ζό­ταν ως κύριος παρά­γο­ντας η ανε­πάρ­κεια της ΚΕ, δηλα­δή ετί­θε­το πρό­βλη­μα ανι­κα­νό­τη­τας της καθο­δή­γη­σης. Ανα­πα­ρα­γό­ταν έτσι ένα λαθε­μέ­νο σχή­μα αιτιο­λο­γί­ας: Οτι ναι μεν η στρα­τη­γι­κή ήταν σωστή, όμως το πρό­βλη­μα προ­ήλ­θε από την κακή εφαρ­μο­γή της, εξή­γη­ση που κατά κανό­να δεν οδη­γού­σε σε αντι­κει­με­νι­κά συμπεράσματα.

Οπωσ­δή­πο­τε, μια σωστά επε­ξερ­γα­σμέ­νη στρα­τη­γι­κή του ΚΚΕ δεν απο­τε­λεί από μόνη της αυτό­μα­το «πιλό­το» στην καθη­με­ρι­νή δρά­ση, σε στρο­φές, καμπές, από­το­μες αλλαγές.

Απαι­τού­νται ικα­νό κεντρι­κό καθο­δη­γη­τι­κό όργα­νο, ανά­λο­γη ικα­νό­τη­τα στα παρα­κά­τω καθο­δη­γη­τι­κά όργα­να, σωστή λει­τουρ­γία και δρά­ση των ΚΟΒ στην ταξι­κή πάλη, σε όλες τις εκφρά­σεις και τα μέτω­πά της, ιδε­ο­λο­γι­κό, πολι­τι­κό, οργανωτικό.

Απαι­τεί­ται κομ­μα­τι­κή οικο­δό­μη­ση στα εργο­στά­σια, σε τομείς στρα­τη­γι­κής σημασίας.

Δεν παύ­ει όμως η σωστή στρα­τη­γι­κή να απο­τε­λεί τη βασι­κή προ­ϋ­πό­θε­ση για την ικα­νό­τη­τα της ΚΕ, κρι­τή­ριο για τη σωστή πολι­τι­κή ανά­δει­ξης, ανά­πτυ­ξης στε­λε­χών, στα­θε­ρό­τη­τα προ­σα­να­το­λι­σμού στην εργα­τι­κή σύν­θε­ση του Κόμ­μα­τος, για να μη χάνει τον χαρα­κτή­ρα του ως οργα­νω­μέ­νης συνει­δη­τής πρω­το­πο­ρί­ας της εργα­τι­κής τάξης, του επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τός της.

Κατά την παρου­σί­α­ση του Σχε­δί­ου της Εκθε­σης Δρά­σης της ΚΕ για το 9ο Συνέ­δριο, ο Χ. Φλω­ρά­κης υπο­γράμ­μι­σε ότι η ΚΕ, από το 8ο Συνέ­δριο έως τη 12η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ, δεν αντα­πο­κρί­θη­κε, υπήρ­ξαν σοβα­ρά προ­βλή­μα­τα στη λει­τουρ­γία της και στο ΠΓ, δημιουρ­γή­θη­κε κατά­στα­ση που επέ­βα­λε την αλλα­γή του ΓΓ της ΚΕ.

Ομως, τα προ­βλή­μα­τα απο­δί­δο­νταν στα κατά­λοι­πα του παρελ­θό­ντος, στη δυσκο­λία να ανα­γνω­ρι­στούν λάθη, στην από­σπα­ση της καθο­δή­γη­σης από την πραγματικότητα.

Οπωσ­δή­πο­τε, η ανα­φο­ρά ότι υπήρ­χε δυσκο­λία ανα­γνώ­ρι­σης των λαθών αντα­πο­κρι­νό­ταν στην πραγματικότητα.

Δισταγμοί

Εμφα­νί­στη­κε καθα­ρά και μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια, με τη μορ­φή του δισταγ­μού ή της δια­φω­νί­ας να ανα­γνω­ρι­στεί ότι η 8η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ του 1958 διέ­πρα­ξε θεμε­λια­κό λάθος, παρα­βί­α­σε αρχές της μαρ­ξι­στι­κής λενι­νι­στι­κής θεω­ρί­ας, αυτο­τε­λούς ύπαρ­ξης και δρά­σης του ΚΚΕ.

Ως γενί­κευ­ση όμως και πρω­ταρ­χι­κός παρά­γο­ντας δεν ίσχυε στη συνο­λι­κή πορεία του Κόμ­μα­τος, καθώς το ΚΚΕ σε άλλες περι­πτώ­σεις δεν δίστα­σε, όταν κατέ­λη­γε σε συγκε­κρι­μέ­νη εκτί­μη­ση, να μιλή­σει δημό­σια για λάθος ή λάθη, όπως, λόγου χάρη, συνέ­βη, έστω και καθυ­στε­ρη­μέ­να, με τις Συμ­φω­νί­ες του Λιβά­νου, της Καζέρ­τας και της Βάρκιζας.

Δεν δίστα­σε να ανα­γνω­ρί­σει δημό­σια ότι υιο­θε­τή­θη­καν άδι­κες κατη­γο­ρί­ες σε βάρος στε­λε­χών που έδω­σαν τη ζωή τους, ακό­μα κι όταν έως την τελευ­ταία στιγ­μή πάνω από το κεφά­λι τους κρε­μό­ταν η κατη­γο­ρία του προδότη.

Αυτό βεβαί­ως δεν σήμαι­νε ότι δεν υπήρ­ξαν ή γενι­κά δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξουν στε­λέ­χη με μαχη­τι­κή δρά­ση και αντο­χή, που δυσκο­λεύ­ο­νται να δουν τα λάθη τους, να κάνουν ειλι­κρι­νή αυτο­κρι­τι­κή, ζήτη­μα άλλω­στε που πρέ­πει πάντα να απο­τε­λεί κρι­τή­ριο για την ανά­δει­ξη και την εκτί­μη­ση της δρά­σης του κάθε στελέχους.

Στις συζη­τή­σεις που γίνο­νταν στην ΚΕ μετά από τη 12η, έως τη 18η Ολο­μέ­λεια, που ανα­γνώ­ρι­σε ως θεμε­λια­κό λάθος την Από­φα­ση του 1958, από αρκε­τά μέλη της ΚΕ υπο­γραμ­μι­ζό­ταν ότι, στο όνο­μα της αντι­με­τώ­πι­σης της «σεχτα­ρι­στι­κής πολι­τι­κής του Ν. Ζαχα­ριά­δη», αδυ­νά­τι­σε το μέτω­πο κατά του δεξιού οπορ­του­νι­σμού, ότι κρι­τή­ρια για την ανά­δει­ξη στην ΚΕ απο­τε­λού­σαν και ο βαθ­μός κατα­δί­κης του Ζαχα­ριά­δη, οι υψη­λοί τόνοι περί «προ­σω­πο­λα­τρί­ας» κ.λπ.

Η ανα­γνώ­ρι­ση του λάθους ως θεμε­λια­κού θα ήταν ολο­κλη­ρω­μέ­νη αν το νυστέ­ρι έμπαι­νε πιο βαθιά, του­λά­χι­στον στην εξέ­τα­ση της κατά­στα­σης, έστω από την 6η Ολο­μέ­λεια του 1956 και σε ό,τι είχε προη­γη­θεί από αυτήν.

Ομως, η συζή­τη­ση παρέ­με­νε σε θέμα­τα που χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν ως συγκά­λυ­ψη του οργα­νω­μέ­νου οπορ­του­νι­σμού στο Κόμ­μα, που στό­χοι του ήταν η μετάλ­λα­ξη του ΚΚΕ, η αυτο­διά­λυ­σή του και η υπο­κα­τά­στα­σή του από ένα σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό σχή­μα, όπως και έγι­νε με την ίδρυ­ση και εξέ­λι­ξη της ΕΔΑ.

Οχι μόνο στο Σχέ­διο Εκθε­σης Δρά­σης της απερ­χό­με­νης ΚΕ μπρο­στά στο 9ο Συνέ­δριο, αλλά και σε τοπο­θε­τή­σεις στε­λε­χών στις εργα­σί­ες της 18ης Ολο­μέ­λειας, υπο­γραμ­μι­ζό­ταν ότι τα κομ­μα­τι­κά προ­βλή­μα­τα που εμφα­νί­ζο­νταν μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια ήταν κατά­λοι­πα του «ανώ­μα­λου ζαχα­ρια­δι­κού καθε­στώ­τος» και μάλι­στα αρκε­τοί ομι­λη­τές, όπως θα δια­πι­στώ­σει ο ανα­γνώ­στης, συνι­στού­σαν η κρι­τι­κή της 8ης Ολο­μέ­λειας του 1958 να γίνει με τέτοιο τρό­πο, που να μην επι­τρέ­ψει να τεθεί υπό αμφι­σβή­τη­ση η 6η Πλα­τιά Ολο­μέ­λεια του 1956.

Τα ζητήματα στρατηγικής

Από την αρχι­κή συζή­τη­ση για το πρό­γραμ­μα ανα­τρο­πής της χού­ντας και στη συνέ­χεια κατά τη συζή­τη­ση του Σχε­δί­ου Προ­γράμ­μα­τος του ΚΚΕ, ανα­πτύ­χθη­καν ερω­τή­μα­τα, προ­βλη­μα­τι­σμοί και αντι­φά­σεις για τον κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό χαρα­κτή­ρα του πολι­τι­κού καθε­στώ­τος που θα ακο­λου­θού­σε μετά από την ανα­τρο­πή της χού­ντας, δηλα­δή της «Νέας Δημο­κρα­τί­ας», πολύ περισ­σό­τε­ρο αφού η «Νέα Δημο­κρα­τία» ως πολι­τι­κός στό­χος του ΚΚΕ συν­δέ­θη­κε με το συνο­λι­κό του Πρό­γραμ­μα, τη στρα­τη­γι­κή του.

Η Δια­κή­ρυ­ξη της ΚΕ είχε προη­γη­θεί των εργα­σιών της Ολο­μέ­λειας, καθώς δημο­σιο­ποι­ή­θη­κε τον Μάρ­τη του 1973. Από την πρώ­τη στιγ­μή προ­κά­λε­σε απο­ρί­ες, αν ήταν ένα άμε­σο πρό­γραμ­μα δρά­σης ή αν αυτό το πρό­γραμ­μα δρά­σης έπρε­πε να συν­δε­θεί με το πρώ­το στά­διο της ενιαί­ας επα­να­στα­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας, την «αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή, δημο­κρα­τι­κή επανάσταση».

Ανα­δεί­χθη­καν αντι­φά­σεις έως και αδιέ­ξο­δα στην προ­σπά­θεια να επε­ξερ­γα­στεί το Κόμ­μα γραμ­μή δρά­σης των «κάτω» και ταυ­τό­χρο­να γραμ­μή πολι­τι­κής συνερ­γα­σί­ας των «πάνω», συνερ­γα­σί­ας δηλα­δή με όλες τις δηλω­μέ­νες αντι­δι­κτα­το­ρι­κές αστι­κές και σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές δυνά­μεις. Ανα­δεί­χτη­κε η αντί­φα­ση να δια­τη­ρεί το Κόμ­μα την αυτο­τέ­λειά του (που σωστά επι­δί­ω­κε) και ταυ­τό­χρο­να να την αναι­ρεί εξ αντι­κει­μέ­νου με την πολι­τι­κή συνερ­γα­σί­ας με αστι­κά κόμ­μα­τα, αν και αυτά αρνού­νταν τη συνερ­γα­σία από καθα­ρά ταξι­κή σκοπιά.

Σωστά η ΚΕ του Κόμ­μα­τος, σε όλη τη διάρ­κεια της δικτα­το­ρί­ας, επε­ξερ­γα­ζό­ταν στό­χους και αιτή­μα­τα πάλης για τη συσπεί­ρω­ση εργα­τι­κών — λαϊ­κών δυνά­με­ων στον αγώ­να για την ανα­τρο­πή της χού­ντας. Σωστά προ­βλη­μα­τι­ζό­ταν για την έγκαι­ρη επε­ξερ­γα­σία θέσε­ων, σχε­τι­κά με το ότι δεν θα έπρε­πε να επι­διώ­κει ο λαός μετά από την ανα­τρο­πή της χού­ντας και στο βαθ­μό που αυτή γινό­ταν, κυρί­ως ως απο­τέ­λε­σμα της λαϊ­κής αντί­δρα­σης, την επα­να­φο­ρά στο προ­δι­κτα­το­ρι­κό καθε­στώς. Μάλι­στα, καθό­λου το Κόμ­μα δεν απέ­κλειε η ανα­τρο­πή της χού­ντας να γίνει με όρους της πιο σκλη­ρής, έως και ένο­πλης σύγκρουσης.

Αντιφάσεις και αντινομίες

Η συζή­τη­ση που έγι­νε και η τελι­κή κατά­λη­ξη να εντα­χθεί το πρό­γραμ­μα πάλης για την ανα­τρο­πή της χού­ντας στο πρώ­το στά­διο της επα­να­στα­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας, ως πρώ­το βήμα ή μέρος της αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κής δημο­κρα­τι­κής επα­νά­στα­σης, ανέ­δει­ξε ανά­γλυ­φα αντι­φά­σεις και αντι­νο­μί­ες, λογι­κά ερω­τή­μα­τα χωρίς απα­ντή­σεις, αφού γινό­ταν δια­χω­ρι­σμός της τρέ­χου­σας πολι­τι­κής από τη στρα­τη­γι­κή, με τη μορ­φή του δια­χω­ρι­σμού του άμε­σου πολι­τι­κού στό­χου και από τον τεθέ­ντα «αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό στό­χο» και από τον τελι­κό στό­χο του σοσια­λι­σμού. Σύγ­χυ­ση προ­κα­λού­σε η προ­γραμ­μα­τι­κή επε­ξερ­γα­σία, αφού δια­τη­ρού­σε τη λαθε­μέ­νη θέση ουσια­στι­κά για δύο επα­να­στά­σεις, έστω σε ενιαία δια­δι­κα­σία, που ερχό­ταν σε σύγκρου­ση με την ανα­γκαιό­τη­τα της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης στη δοσμέ­νη παγκό­σμια ιστο­ρι­κή επο­χή. Ο πολι­τι­κός στό­χος της «Νέας Δημο­κρα­τί­ας», που ονο­μα­ζό­ταν φάση ή βήμα, συνι­στού­σε ακό­μα ένα στά­διο πριν από το πρώ­το στά­διο της ενιαί­ας επα­να­στα­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας, δηλα­δή οδη­γού­σε στον ακό­μα μεγα­λύ­τε­ρο κατα­κερ­μα­τι­σμό της ήδη κατα­κερ­μα­τι­σμέ­νης επα­να­στα­τι­κής στρατηγικής.

Το γεγο­νός ότι η στρα­τη­γι­κή των δύο στα­δί­ων ήταν γενι­κή γραμ­μή του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος δεν σημαί­νει ότι ανα­πό­φευ­κτα το ΚΚΕ και μάλι­στα δικαιο­λο­γη­μέ­να κατέ­λη­γε — και επέ­με­νε — στη δια­τή­ρη­ση μιας λαθε­μέ­νης στρα­τη­γι­κής. Ως ανα­πό­σπα­στο τμή­μα του ΔΚΚ είχε και τη δική του αυτο­τε­λή ευθύ­νη να μελε­τή­σει, να προ­βλη­μα­τι­στεί, να συμ­βά­λει στον γενι­κό­τε­ρο διε­θνή προβληματισμό.

Η 18η Ολο­μέ­λεια, με τον καθο­ρι­στι­κό της ρόλο στα ντο­κου­μέ­ντα για το 9ο Συνέ­δριο, έπρε­πε να απο­τε­λέ­σει σημείο στρο­φής στη δια­μόρ­φω­ση ενός Προ­γράμ­μα­τος που θα καθό­ρι­ζε τον σοσια­λι­στι­κό χαρα­κτή­ρα της επα­νά­στα­σης. Δεν έγι­νε, όχι για­τί γενι­κά έλει­πε η τόλ­μη, αλλά για­τί δεν είχε κατα­κτη­θεί η ανα­γκαία θεω­ρη­τι­κή και πολι­τι­κή ωρι­μό­τη­τα της καθο­δή­γη­σης και συνο­λι­κά του Κόμ­μα­τος, κάτω βεβαί­ως και από την επί­δρα­ση του ΔΚΚ που υιο­θε­τού­σε ανά­λο­γη στρατηγική.

Οπως ανα­φέ­ρε­ται στο Δοκί­μιο Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ, περί­ο­δος 1949–1968, Β’ Τόμος, σελ. 374 — 375, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», Αθή­να, 2011): «Η Ιστο­ρία έχει απο­δεί­ξει ότι, όταν αυτές (σημεί­ω­ση εισα­γω­γής: Οι διορ­θω­τι­κές κινή­σεις στρα­τη­γι­κής σημα­σί­ας) γίνο­νται, δεν οφεί­λο­νται στη σύλ­λη­ψή τους από το σύνο­λο των επα­να­στα­τι­κών δυνά­με­ων, αλλά στη σύλ­λη­ψή τους από την καθο­δή­γη­ση του Κόμ­μα­τος, είτε εκφρά­ζο­νται και από τις πιο πρω­το­πο­ρια­κές λαϊ­κές δυνά­μεις είτε όχι».

Τελι­κά, τα ντο­κου­μέ­ντα για το 9ο Συνέ­δριο που επε­ξερ­γά­στη­κε η 18η Ολο­μέ­λεια, κάθε άλλο παρά απαλ­λαγ­μέ­να ήταν από αντι­φά­σεις και αντι­νο­μί­ες, που οφεί­λο­νταν πριν απ’ όλα στη θεω­ρη­τι­κή και πολι­τι­κή (στρα­τη­γι­κή) ικα­νό­τη­τα του Κόμ­μα­τος. Η συνο­λι­κή απο­τί­μη­ση της 18ης Ολο­μέ­λειας δεν μπο­ρεί να γίνει αυτο­τε­λώς, αλλά συνο­λι­κά παρ­μέ­νη με το 9ο Συνέ­δριο και την εκτί­μη­ση που περιέ­χε­ται στην έκδο­ση «Δικτα­το­ρία 1967–1974», η οποία και στη­ρί­ζε­ται στην έως τώρα μελε­τη­τι­κή δου­λειά που διε­ξά­γε­ται για τον Γ’ Τόμο του Δοκι­μί­ου με ευθύ­νη της ΚΕ.

Πηγή Ριζο­σπά­στης

Περιεχόμενα

-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ 18ης ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ (1973)
ΟΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ 18ης ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ
ΘΕΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 8η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ 1958 ΚΑΙ ΤΟ 8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ ΤΟ 1961
ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ «ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ» ΩΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Η αντί­λη­ψη για την «ενιαία επα­να­στα­τι­κή δια­δι­κα­σία των δύο σταδίων»
Το θεω­ρη­τι­κό και μεθο­δο­λο­γι­κό πρόβλημα
‑ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ 18ης ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ (24 Ιού­νη — 2 Ιού­λη 1973)
ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ σ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΓΚΡΟΖΟΥ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΚΕ ΠΟΥ ΠΗΡΑΝ ΜΕΡΟΣ ΣΤΗ 18η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Η ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. Εισή­γη­ση στο πρώ­το θέμα της 18ης Ολο­μέ­λειας. Ειση­γη­τής Χ. ΦΛΩΡΑΚΗΣ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΟ 1ο ΘΕΜΑ
Ομι­λί­ες των συντρό­φων Γιώρ­γη Παπα­ρή­γα, Ευτύ­χη Μπι­τσά­κη, Ευρι­πί­δη Παπα­ζα­χα­ρί­ου, Βασί­λη Βενε­τσα­νό­που­λου, Μπέ­τυς Αμπα­τιέ­λου, Ηλία Καρ­ρά, Μανώ­λη Πυθα­ρού­λη, Δημή­τρη Φώτα, Αλέ­κου Λια­κό­που­λου, Τάκη Πετ­κί­δη, Χρή­στους Λογα­ρά, Πέτρου Ρούσ­σου, Πανά­γου Κού­του­λα, Γιάν­νας Τρικ­κα­λι­νού, Κώστα Λου­λέ, Τάκη Μαμά­τση, Αντώ­νη Καλα­μπό­για, Γιώρ­γη Πανι­τσί­δη, Θρά­σου Σαρ­ρή, Γιάν­νη Ράφτη, Μελέ­τη Κανιά­ρη, Ρού­λας Κου­κού­λου, Μήτσου Σάρ­λη, Γερά­σι­μου Στε­φα­νά­του, Πανα­γιώ­τη Υφα­ντή, Κώστα Γάτσου, Κώστα Κηπου­ρού, Λεω­νί­δα Στρί­γκου, Πανα­γιώ­τη Μαυ­ρο­μά­τη, Τάκη Αδά­μου, Αχιλ­λέα Πετρί­τη, Κώστα Τσο­λά­κη, Από­στο­λου Γκρόζου
Γράμ­μα που έγρα­ψε ο σ. Κώστας Βουλ­γα­ρό­που­λος που έφυ­γε από τις εργα­σί­ες της Ολο­μέ­λειας για δουλειά
ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΑΠΟ ΤΟ σ. ΧΑΡΙΛΑΟ ΦΛΩΡΑΚΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ 18ΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΕ ΓΙΑ ΤΟ 9ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ (Σχέ­διο του ΠΓ της ΚΕ που το έβα­λε για συζή­τη­ση στη 18η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ)
Οι διε­θνείς εξε­λί­ξεις της δωδεκαετίας
Οικο­νο­μι­κές εξε­λί­ξεις και αλλα­γές από το 8ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ
Οι πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις και πάλη ως το στρα­τιω­τι­κό φασι­στι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα. Η δρά­ση του ΚΚΕ
Η σημε­ρι­νή κατά­στα­ση της χώρας. Χαρα­κτή­ρας της δικτατορίας
Η λαϊ­κή πάλη κατά της δικτατορίας
Η διε­θνής αλληλεγγύη
Οι σημε­ρι­νές πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις και ανακατατάξεις
Αντι­δι­κτα­το­ρι­κές οργα­νώ­σεις και κόμματα
Για μια Νέα Δημοκρατία
Το Κόμμα
Η δου­λειά της ΚΕ
ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΤΗΚΑΝ ΤΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Συζή­τη­ση στο πρώτο/δεύτερο/τρίτο/τέταρτο/πέμπτο κεφά­λαιο των Θέσεων
Συζή­τη­ση και έγκρι­ση των Θέσεων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Σχέ­διο του ΠΓ της ΚΕ που το έβα­λε για συζή­τη­ση στη 18η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ)
Διε­θνείς συν­θή­κες. Η θέση της Ελλά­δας στο σύστη­μα του ιμπεριαλισμού
Η οικο­νο­μι­κή-κοι­νω­νι­κή διάρ­θρω­ση της Ελλάδας
Χαρα­κτή­ρας και κινη­τή­ριες δυνά­μεις της επανάστασης
Το πέρα­σμα στο σοσιαλισμό
Το πρό­γραμ­μα του δημο­κρα­τι­κού-αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κού επα­να­στα­τι­κού μετασχηματισμού
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ σ. Λ. ΣΤΡΙΓΚΟ
ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Με σχέ­διο που συζή­τη­σε η 18η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ)
Μέλη του Κόμ­μα­τος. Οι υπο­χρε­ώ­σεις και τα δικαιώ­μα­τά τους
Οργα­νω­τι­κές αρχές και συγκρό­τη­ση του ΚΚΕ
Ανώ­τα­τα και ανώ­τε­ρα όργα­να του Κόμματος
Οργα­νώ­σεις Περιο­χής του Κόμματος
Νομαρ­χια­κές Οργα­νώ­σεις του Κόμματος
Αχτι­δι­κές Οργα­νώ­σεις του Κόμματος
Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις Βάσης
Για τη δρά­ση των κομ­μα­τι­κών στε­λε­χών στις μαζι­κές οργα­νώ­σεις και τα νομο­θε­τι­κά σώματα
Οι σχέ­σεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ
Τα οικο­νο­μι­κά του ΚΚΕ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΟ 9ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ
Οι διε­θνείς εξελίξεις
Οι οικο­νο­μι­κές εξε­λί­ξεις και αλλα­γές μετά από το 8ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ
Οι πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις και η πάλη ως το στρα­τιω­τι­κό φασι­στι­κό πραξικόπημα
Το 8ο Συνέ­δριο και οι απο­φά­σεις του
Ο χαρα­κτή­ρας της στρα­τιω­τι­κής δικτα­το­ρί­ας και η πολι­τι­κή της
Η πάλη του λαού ενά­ντια στη δικτατορία
Οι σημε­ρι­νές πολι­τι­κές εξε­λί­ξεις και ανακατατάξεις
Αντι­δι­κτα­το­ρι­κές οργα­νώ­σεις και η θέση των κομμάτων
Για μια Νέα Δημοκρατία […] 

Εποχή εκδόεσεις logo

Η 18η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ (24 Ιού­νη — 2 Ιού­λη 1973) απο­τέ­λε­σε κομ­μα­τι­κό Σώμα ιδιαί­τε­ρης σημα­σί­ας για την εκτί­μη­ση της κατά­στα­σης στην Ελλά­δα τη συγκε­κρι­μέ­νη περί­ο­δο, καθώς πέρα από τον απο­λο­γι­σμό δρά­σης του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώ­να, γίνε­ται φανε­ρός ο προ­βλη­μα­τι­σμός και ο προ­σα­να­το­λι­σμός για την ανα­γκαιό­τη­τα μετα­φο­ράς της καθο­δή­γη­σης του Κόμ­μα­τος στο εσω­τε­ρι­κό, ανα­δει­κνύ­ε­ται η πεί­ρα και τα κρι­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα από τη σκλη­ρή προ­σπά­θεια του Κόμ­μα­τος να αντι­με­τω­πί­σει τις ανά­γκες της παρά­νο­μης δου­λειάς στην Ελλά­δα, τις αλλε­πάλ­λη­λες συλ­λή­ψεις στε­λε­χών και μελών του, αλλά, κυρί­ως, τη βασι­κή απο­στο­λή του στην τελι­κή επε­ξερ­γα­σία των Θέσε­ων της ΚΕ, του Σχε­δί­ου Προ­γράμ­μα­τος και Κατα­στα­τι­κού για το 9ο Συνέ­δριο, που συγκλή­θη­κε σχε­δόν 7 χρό­νια μετά από τη 12η Ολο­μέ­λεια του 1968 και 12 χρό­νια μετά από το 8ο Συνέ­δριο (1961).

Η 18η Ολο­μέ­λεια παρέ­χει επί­σης στοι­χεία που εξη­γούν κάτω από ποιες συν­θή­κες το Κόμ­μα, που δια­κη­ρύσ­σει με ειλι­κρί­νεια την πίστη του στο μαρ­ξι­σμό-λενι­νι­σμό, που δε φοβή­θη­κε την ένο­πλη σύγκρου­ση με τον ταξι­κό αντί­πα­λο, που δια­παι­δα­γώ­γη­σε χιλιά­δες λαϊ­κούς ήρω­ες, αλύ­γι­στους στον αγώ­να για τη ζωή και τα συμ­φέ­ρο­ντα της εργα­τι­κής τάξης και γενι­κό­τε­ρα του εργα­ζό­με­νου λαού, το Κόμ­μα του αγώ­να για την ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­σμού και την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού-κομ­μου­νι­σμού, είναι δυνα­τό να υιο­θε­τή­σει λαθε­μέ­νες θέσεις και επι­λο­γές, έως και να γλι­στρή­σει σε οπορ­του­νι­στι­κή παρέκ­κλι­ση, ακό­μα και σε ζητή­μα­τα αρχών.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο