Συντριβή ουκρανικού Boeing στο Ιράν: Πιθανότερο το σενάριο της βλάβης κινητήρα

Ουκρα­νι­κό αερο­σκά­φος συνε­τρί­βη σε χωρά­φι και μετα­τρά­πη­κε σε πύρι­νη σφαί­ρα λίγη ώρα μετά την απο­γεί­ω­σή του από το αερο­δρό­μιο Ιμά­μης Χομεϊ­νί της Τεχε­ρά­νης χθες Τετάρ­τη, με απο­τέ­λε­σμα να χάσουν τη ζωή τους και οι 176 άνθρω­ποι που επέ­βαι­ναν σε αυτό. Ειδι­κοί και αξιω­μα­τού­χοι σε διε­θνές επί­πε­δο έχουν κινη­το­ποι­η­θεί και προ­σπα­θούν να εξα­κρι­βώ­σουν σε τι οφει­λό­ταν η τρα­γω­δία.  Το αερο­σκά­φος, ένα Boeing 737–800 NG της Ukraine International Airlines (UIA) που μετέ­φε­ρε κυρί­ως Ιρα­νούς και Ιρα­νο­κα­να­δούς, συνε­τρί­βη μερι­κές ώρες μετά την εκτό­ξευ­ση βαλ­λι­στι­κών πυραύ­λων από τους Φρου­ρούς της Επα­νά­στα­σης ενα­ντί­ον βάσε­ων όπου σταθ­μεύ­ουν στρα­τεύ­μα­τα των ΗΠΑ στο Ιράκ, γεγο­νός που οδή­γη­σε αρκε­τούς να εκφρά­σουν τον φόβο πως μπο­ρεί να καταρρίφθηκε.

Στην πρώ­τη έκθε­ση της επι­τρο­πής διε­ρεύ­νη­σης του αερο­πο­ρι­κού δυστύ­χη­μα­τος των Ιρα­νών ανα­φέ­ρε­ται, όπως μετα­δί­δει το Reuters, ότι το αερο­σκά­φος της Ukraine International Airlines (UIA) είχε παρου­σιά­σει μηχα­νι­κό πρό­βλη­μα πριν την συντριβή.

Στην ίδια έκθε­ση προ­στί­θε­ται, μάλι­στα, ότι το αερο­σκά­φος επέ­στρε­φε στο αερο­δρό­μιο «Ιμά­μης Χομεϊ­νί» της Τεχε­ρά­νης από το οποίο είχε απογειωθεί.

Πάντως πέντε πηγές προ­σκεί­με­νες στις υπη­ρε­σί­ες ασφα­λεί­ας δυτι­κών κρα­τών — τρεις Αμε­ρι­κα­νοί, ένας Ευρω­παί­ος κι ένας Κανα­δός — που μίλη­σαν στο πρα­κτο­ρείο ειδή­σε­ων Ρόι­τερς υπό τον όρο να μην κατο­νο­μα­στούν επι­σή­μα­ναν πως η πρώ­τη εκτί­μη­ση που γίνε­ται είναι πως πράγ­μα­τι υπήρ­ξε βλά­βη κινη­τή­ρα του Μπόινγκ και δεν καταρ­ρί­φθη­κε από κάποιον πύραυ­λο. Υπάρ­χουν στοι­χεία που υπο­δει­κνύ­ουν ότι ο ένας κινη­τή­ρας υπερ­θερ­μάν­θη­κε, ανέ­φε­ρε ο Κανα­δός. Η προ­σπά­θεια των υπη­ρε­σιών πλη­ρο­φο­ριών να κατα­νο­ή­σουν τι συνέ­βη κατα­γρά­φε­ται την ώρα που τα αερο­σκά­φη 737 MAX της Μπόινγκ συνε­χί­ζουν να είναι καθη­λω­μέ­να στο έδα­φος μετά τα δυστυ­χή­μα­τα στα οποία ενε­πλά­κη­σαν δύο εξ αυτών το 2018 και το 2019 στην Ινδο­νη­σία και στην Αιθιο­πία αντί­στοι­χα. Το 737–800, ένα από τα μοντέ­λα της εται­ρεί­ας που χρη­σι­μο­ποιεί­ται σε ευρεία κλί­μα­κα διε­θνώς, έχει καλό ιστο­ρι­κό ως προς την ασφά­λεια και δεν είναι εφο­δια­σμέ­νο με το λογι­σμι­κό που πιστεύ­ε­ται ότι προ­κά­λε­σε τα δύο δυστυ­χή­μα­τα των 737 MAX.

Μια εκπρό­σω­πος της αμε­ρι­κα­νι­κής εται­ρεί­ας εντο­πι­σμού θέσης εμπο­ρι­κών πτή­σε­ων Aireon ανα­κοί­νω­σε πως έχει συγκε­ντρώ­σει δεδο­μέ­να για τη θέση του αερο­σκά­φους της UIA που συνε­τρί­βη χθες κοντά στην Τεχε­ρά­νη και τα μοι­ρά­ζε­ται με τις αρμό­διες αρχές.

Το σύστη­μα παγκό­σμιου εντο­πι­σμού θέσης αερο­σκα­φών της Aireon, που βασί­ζε­ται σε δορυ­φό­ρους, προ­σφέ­ρει πολύ πιο λεπτο­με­ρή στοι­χεία από αυτά που αναρ­τώ­νται σε ιστό­το­πους όπως είναι για παρά­δειγ­μα ο FlightRadar24 — ο οποί­ος δεν δια­θέ­τει δεδο­μέ­να για τα τελευ­ταία λεπτά της μοι­ραί­ας πτή­σης του Μπόινγκ χθες.

Η Aireon είχε δώσει στους επο­πτι­κούς φορείς λεπτο­με­ρή δεδο­μέ­να για την πτή­ση του 737 MAX των αιθιο­πι­κών αερο­γραμ­μών πέρυ­σι. Τα δεδο­μέ­να αυτά συνέ­βα­λαν οι αρχές των ΗΠΑ και του Κανα­δά να απο­φα­σί­σουν να καθη­λω­θούν τα 737 MAX στο έδα­φος, εξαι­τί­ας των ομοιο­τή­των του δυστυ­χή­μα­τος στην Αιθιο­πία με εκεί­νο στην Ινδονησία.

Η Μπόινγκ ανέ­φε­ρε ότι βρί­σκε­ται σε επα­φή με τους πελά­τες της και «στέ­κει στο πλευ­ρό τους αυτή τη δύσκο­λη ώρα» προ­σθέ­το­ντας πως είναι δια­τε­θει­μέ­νη να «βοη­θή­σει με όποιο τρό­πο της ζητη­θεί». Οι μετο­χές του αμε­ρι­κα­νι­κού κολοσ­σού της αερο­ναυ­πη­γι­κής έκλει­σαν με πτώ­ση 1,1% χθες.

Στο Παρί­σι το πρωί χθες Τετάρ­τη η κατα­σκευά­στρια των μηχα­νών του 737–800, η CFM (ανή­κει στην αμε­ρι­κα­νι­κή General Electric και στη γαλ­λι­κή Safran) ανέ­φε­ρε ότι είναι πρό­ω­ρο να γίνο­νται υπο­θέ­σεις για τα αίτια του δυστυχήματος.

Ανά­με­σα στα θύμα­τα είναι 82 Ιρα­νοί, 63 Κανα­δοί και 11 Ουκρα­νοί, σύμ­φω­να με τις ουκρα­νι­κές αρχές. Σύμ­φω­να με τον πρω­θυ­πουρ­γό του Κανα­δά Τζά­στιν Τρι­ντό, 138 επι­βά­τες επρό­κει­το να μετε­πι­βι­βα­στούν σε πτή­ση προς το Τορό­ντο στο Κίεβο.

Η δια­δρο­μή Τεχε­ρά­νη-Τορό­ντο μέσω Κιέ­βου είναι πολύ δημο­φι­λής για τους Κανα­δούς ιρα­νι­κής κατα­γω­γής, ελλεί­ψει απευ­θεί­ας πτή­σε­ων. Ανά­με­σα στα θύμα­τα ήταν πολ­λοί φοι­τη­τές και καθη­γη­τές πανε­πι­στη­μί­ων που επέ­στρε­φαν μετά τις δια­κο­πές τους και ένα νεό­νυμ­φο ζευ­γά­ρι Κανα­δών ιρα­νι­κής κατα­γω­γής, 26 και 25 ετών, που είχαν πάει να παντρευ­τούν στο Ιράν. Στο αερο­πλά­νο επέ­βαι­ναν επί­σης τέσ­σε­ρις καλε­σμέ­νοι στον γάμο.

Το δυστύ­χη­μα είναι το πρώ­το θανα­τη­φό­ρο για την UIA, η οποία δια­βε­βαί­ω­σε ότι θα κάνει το παν για να εξα­κρι­βώ­σει τι συνέβη.

Η Ουκρα­νία ανα­κοί­νω­σε ότι θα στεί­λει ομά­δα ειδι­κών στο Ιράν για να συμ­με­τέ­χουν στις έρευ­νας. Ο πρό­ε­δρος Βολο­ντί­μιρ Ζελέν­σκι έδω­σε εντο­λή στον ουκρα­νό γενι­κό εισαγ­γε­λέα να διε­νερ­γή­σει έρευ­να ποι­νι­κής φύσης, χωρίς να διευ­κρι­νί­σει κατά τίνος.

Την έρευ­να για να εξα­κρι­βω­θούν τα αίτια της συντρι­βής του Μπόινγκ εντέλ­λο­νται να διε­νερ­γή­σουν οι αρχές του Ιράν, βάσει της Σύμ­βα­σης του Σικά­γου του Διε­θνούς Οργα­νι­σμού Πολι­τι­κής Αερο­πο­ρί­ας και ο πρω­θυ­πουρ­γός του Κανα­δά Τζά­στιν Τρι­ντό ανα­κοί­νω­σε πως ο υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών της κυβέρ­νη­σής του θα έλθει σε επα­φή με τον Ιρα­νό ομό­λο­γό του για να ζητή­σει να γίνει «διε­ξο­δι­κή» έρευνα.

Όταν ερω­τή­θη­κε από τον Τύπο στην Οτά­βα εάν απο­κλεί­ει κατη­γο­ρη­μα­τι­κά την πιθα­νό­τη­τα το αερο­σκά­φος να καταρ­ρί­φθη­κε, ο Τρι­ντό απο­κρί­θη­κε «δεν μπο­ρώ». «Είναι επι­κίν­δυ­νο να κάνου­με υπο­θέ­σεις για τα πιθα­νά αίτια» του πολύ­νε­κρου δυστυ­χή­μα­τος, πρό­σθε­σε ο επι­κε­φα­λής της κανα­δι­κής κυβέρνησης.

«Συνέ­βη κάτι πολύ ασυ­νή­θι­στο» στο αερο­σκά­φος μετά την απο­γεί­ω­σή του από το διε­θνές αερο­δρό­μιο της Τεχε­ρά­νης, παρα­τή­ρη­σε από τη δική του πλευ­ρά ο υπουρ­γός Μετα­φο­ρών του Κανα­δά Μαρκ Γκαρ­νό. «Κάτι ξαφ­νι­κό», πρό­σθε­σε ο Γκαρ­νό, που πάντως επί­σης τόνι­σε πως δεν θέλει να κάνει υπο­θέ­σεις για τα αίτια του δυστυχήματος.

Ο αμε­ρι­κα­νός υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών Μάικ Πομπέο τόνι­σε από τη δική του πλευ­ρά ότι η Ουά­σινγ­κτον θέλει να υπάρ­ξει πλή­ρης συνερ­γα­σία των αρχών του Ιράν στην έρευνα.

Η Σύμ­βα­ση του Σικά­γου προ­βλέ­πει ότι το κρά­τος που σχε­δί­α­σε και κατα­σκεύ­α­σε το αερο­σκά­φος (ΗΠΑ) και το κρά­τος που το εκμε­ταλ­λευό­ταν (Ουκρα­νία) έχουν το δικαί­ω­μα να ορί­σουν το καθέ­να από έναν «δια­πι­στευ­μέ­νο αντι­πρό­σω­πο» ο οποί­ος θα συμ­με­τά­σχει στην έρευνα.

Όμως το συγκε­κρι­μέ­νο δυστύ­χη­μα μάλ­λον θα είναι εξαί­ρε­ση στον κανό­να της καλής δια­κρα­τι­κής συνερ­γα­σί­ας σε έρευ­νες για αερο­πο­ρι­κά δυστυ­χή­μα­τα. Η Τεχε­ρά­νη έχει ήδη κατα­στή­σει σαφές πως θα αρνη­θεί να τα στεί­λει στους Αμε­ρι­κα­νούς, καθώς Ιράν και ΗΠΑ, που δεν έχουν διπλω­μα­τι­κές σχέ­σεις, έχουν βρε­θεί τις τελευ­ταί­ες ημέ­ρες στα πρό­θυ­ρα πολέμου.

Ο Γκαρ­νό προ­σέ­φε­ρε επί­σης τη βοή­θεια του Κανα­δά στις ιρα­νι­κές αρχές για την κατα­φόρ­τω­ση και την απο­κω­δι­κο­ποί­η­ση των δεδο­μέ­νων των μαύ­ρων κου­τιών του Μπόινγκ, των συσκευών που κατα­γρά­φουν όλες τις παρα­μέ­τρους της πτή­σης, τα οποία ανα­κτή­θη­καν χθες, σε πολύ κακή κατάσταση.