Σχέδιο Νόμου «ΕΠΙΔΟΜΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ» -|> «Χρυσόσκονη» που δεν μπορεί να κρύψει την έλλειψη μέτρων κοινωνικής προστασίας της μητρότητας

Ενα από τα «νέα θεμέ­λια της σύγ­χρο­νης δημο­γρα­φι­κής πολι­τι­κής της χώρας», ένα «κίνη­τρο για τους μέλ­λο­ντες γονείς», μια «εκδή­λω­ση της μέρι­μνας της πολι­τεί­ας για την ελλη­νι­κή οικο­γέ­νεια»:

Με τα παρα­πά­νω μεγά­λα λόγια παρου­σιά­ζει η κυβέρ­νη­ση το σχέ­διο νόμου του υπουρ­γεί­ου Εργα­σί­ας για επί­δο­μα γέν­νη­σης.

Το νομο­σχέ­διο αναρ­τή­θη­κε στη δημό­σια δια­βού­λευ­ση τις τελευ­ταί­ες μέρες του 2019 και ανα­μέ­νε­ται να πάρει το δρό­μο της συζή­τη­σης και της ψήφι­σης στη Βου­λή το επό­με­νο διάστημα.

Με βάση τις προ­βλέ­ψεις του, το συγκε­κρι­μέ­νο επί­δο­μα, ύψους συνο­λι­κά 2.000 ευρώ, θα χορη­γεί­ται για κάθε παι­δί που γεν­νιέ­ται στην Ελλά­δα από 1/1/2020, σε δύο ισό­πο­σες δόσεις, από τον Οργα­νι­σμό Προ­νοια­κών Επι­δο­μά­των και Κοι­νω­νι­κής Αλλη­λεγ­γύ­ης (ΟΠΕΚΑ).

Τα εισο­δη­μα­τι­κά κρι­τή­ρια έχουν τεθεί στα 70.000 ευρώ ετή­σιο οικο­γε­νεια­κό εισό­δη­μα στην περί­πτω­ση ζευ­γα­ριού που απο­κτά το πρώ­το του παι­δί, ενώ το όριο αυτό προ­σαυ­ξά­νε­ται για κάθε επι­πλέ­ον μέλος της οικογένειας.

Πιο αυστη­ροί είναι οι όροι και οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις χορή­γη­σης του επι­δό­μα­τος στους πολί­τες τρί­των χωρών. Στην περί­πτω­ση των μετα­να­στών, για να συμπε­ρι­λη­φθούν στους δικαιού­χους θα πρέ­πει να απο­δει­κνύ­ε­ται από την υπο­βο­λή φορο­λο­γι­κής δήλω­σης πως δια­μέ­νουν μόνι­μα και νόμι­μα στην Ελλά­δα 12 χρό­νια πριν από το έτος γέν­νη­σης του παιδιού.

Μάλι­στα, η προ­ϋ­πό­θε­ση 12ετούς νόμι­μης δια­μο­νής στη χώρα αφο­ρά και τα άλλα επι­δό­μα­τα που χορη­γεί ο ΟΠΕΚΑ, όπως τα επι­δό­μα­τα παι­διού και στέ­γα­σης, αυστη­ρο­ποιώ­ντας κατά πολύ τον προη­γού­με­νο όρο της 5ετούς δια­μο­νής στη χώρα.

Την πρό­θε­ση του νομο­σχε­δί­ου να περιο­ρί­σει τον αριθ­μό των δικαιού­χων παρα­δέ­χε­ται η αιτιο­λο­γι­κή έκθε­ση, σύμ­φω­να με την οποία η προ­ϋ­πό­θε­ση της 12ετούς δια­μο­νής «συνι­στά προ­ϊ­όν συνε­κτί­μη­σης των οικο­νο­μι­κών συνε­πειών της σκο­πού­με­νης ρύθ­μι­σης σε ανε­λα­στι­κές δημο­σιο­νο­μι­κές συν­θή­κες».

Καταργήθηκε στο όνομα της «εξοικονόμησης πόρων»…

Η χορή­γη­ση ενός εφά­παξ επι­δό­μα­τος στις γυναί­κες που γεν­νούν, ως μια πρώ­τη, ελά­χι­στη οικο­νο­μι­κή στή­ρι­ξη των ζευ­γα­ριών για την κάλυ­ψη μέρους των ανα­γκών που συνε­πά­γε­ται η έλευ­ση ενός νέου μέλους στην οικο­γέ­νεια, δεν θεσπί­ζε­ται σήμε­ρα για πρώ­τη φορά.

Τα προη­γού­με­να χρό­νια, σχε­τι­κά επι­δό­μα­τα χορη­γού­νταν από τα ασφα­λι­στι­κά ταμεία. Με τη σύστα­ση του Εθνι­κού Οργα­νι­σμού Παρο­χής Υπη­ρε­σιών Υγεί­ας (ΕΟΠΥΥ) το επί­δο­μα τοκε­τού πέρα­σε σε αυτόν και υπέ­στη αλλε­πάλ­λη­λες περι­κο­πές μέσα από τους κανο­νι­σμούς παρο­χών του, που οδή­γη­σαν γρή­γο­ρα στην ουσια­στι­κή κατάρ­γη­σή του.

Πιο συγκε­κρι­μέ­να, το 2012, με κυβέρ­νη­ση της ΝΔ που είχε τη στή­ρι­ξη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, η χορή­γη­ση επι­δό­μα­τος τοκε­τού περιο­ρί­στη­κε στις γυναί­κες που γεν­νούν στο σπί­τι και καταρ­γή­θη­κε για όλες τις υπό­λοι­πες. Το μέτρο αυτό δια­τη­ρή­θη­κε από όλες τις κυβερ­νή­σεις που ακο­λού­θη­σαν και παρα­μέ­νει σε ισχύ και σήμερα.

Η κατάρ­γη­ση του επι­δό­μα­τος τοκε­τού έγι­νε στο όνο­μα της «εξοι­κο­νό­μη­σης πόρων». Για παρά­δειγ­μα, παρου­σιά­ζο­ντας τα στοι­χεία από τους πρώ­τους μήνες εφαρ­μο­γής του κανο­νι­σμού του ΕΟΠΥΥ, το 2013, το υπουρ­γείο Υγεί­ας εκτι­μού­σε πως η περι­κο­πή του επι­δό­μα­τος τοκε­τού θα εξα­σφά­λι­ζε 15 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ μέσα στο έτος.

Ενα χρό­νο αργό­τε­ρα, το Φλε­βά­ρη του 2014, ο τότε υπουρ­γός Υγεί­ας Αδ. Γεωρ­γιά­δης, απα­ντώ­ντας σε Επί­και­ρη Ερώ­τη­ση του ΚΚΕ, επι­χει­ρη­μα­το­λό­γη­σε υπέρ της χορή­γη­σης του επι­δό­μα­τος μόνο στις περι­πτώ­σεις τοκε­τού στο σπί­τι καθώς ο ΕΟΠΥΥ δεν μπο­ρεί «να πλη­ρώ­νει δύο φορές», δηλα­δή να καλύ­πτει το κόστος του τοκε­τού στο μαιευ­τή­ριο και να κατα­βάλ­λει επι­πλέ­ον χρή­μα­τα ως επίδομα.

Υπε­ρα­σπί­στη­κε επί­σης την πρα­κτι­κή των κρα­τι­κών υπη­ρε­σιών να ζητούν από γυναί­κες στις οποί­ες είχαν χορη­γή­σει το επί­δο­μα μετά την ημε­ρο­μη­νία της κατάρ­γη­σής του να επι­στρέ­ψουν το ποσό ως «αχρε­ω­στή­τως καταβληθέν».

Τη σκυ­τά­λη πήρε η κυβέρ­νη­ση του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν έκα­νε το παρα­μι­κρό για να επα­να­φέ­ρει το επίδομα.

Το Νοέμ­βρη του 2015, μάλι­στα, ο υφυ­πουρ­γός Εργα­σί­ας Τ. Πετρό­που­λος, απα­ντώ­ντας σε Επί­και­ρη Ερώ­τη­ση του ΚΚΕ, είπε ορθά κοφτά πως δεν θεω­ρεί ότι υπάρ­χει κάτι αρνη­τι­κό που πρέ­πει να αλλά­ξει σχε­τι­κά με το επί­δο­μα, ενώ ανα­φέρ­θη­κε και στις από­ψεις σύμ­φω­να με τις οποί­ες «ο τοκε­τός στο σπί­τι είναι πιο σημα­ντι­κός και ενδεδειγμένος».

Στην ίδια κατεύ­θυν­ση, η κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ απέρ­ρι­ψε σχε­τι­κή τρο­πο­λο­γία που κατέ­θε­σε το ΚΚΕ τον περα­σμέ­νο Μάρτη.

Σήμε­ρα, που πλέ­ον βρι­σκό­μα­στε σε δια­φο­ρε­τι­κή φάση του κύκλου της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας και η αντι­πα­ρά­θε­ση ανά­με­σα στα αστι­κά κόμ­μα­τα έχει επί­κε­ντρο την καλ­λιέρ­γεια προσ­δο­κιών στους εργα­ζό­με­νους και τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα πως μπο­ρούν να δρέ­ψουν καρ­πούς από την καπι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη, η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ επα­να­φέ­ρει μια αντί­στοι­χη παροχή.

…θεσμοθετείται στο όνομα της «δημογραφικής κρίσης»

Αυτή τη φορά το επί­δο­μα που θεσμο­θε­τεί­ται παρου­σιά­ζε­ται ως ένα μέτρο δημο­γρα­φι­κής πολι­τι­κής. «Η από δεκα­ε­τί­ες δια­πι­στω­θεί­σα υπο­γεν­νη­τι­κό­τη­τα εντά­θη­κε έτι περαι­τέ­ρω την τελευ­ταία δεκα­ε­τία, λόγω της σοβού­σας οικο­νο­μι­κής κρί­σης, υπο­σκε­λί­ζο­ντας σημα­ντι­κά την προ­ο­πτι­κή υγιούς δημο­γρα­φι­κής εξέ­λι­ξης και καθι­στώ­ντας τις σχε­τι­κές προ­βλέ­ψεις εξό­χως δυσοί­ω­νες», ανα­φέ­ρει η αιτιο­λο­γι­κή έκθεση.

Στην κατεύ­θυν­ση αυτή, χαρα­κτη­ρί­ζει τη συρ­ρί­κνω­ση του πλη­θυ­σμού «μεί­ζον εθνι­κό ζήτη­μα» και επι­ση­μαί­νει την ανά­γκη για «τη χάρα­ξη και την υλο­ποί­η­ση μέτρων δημο­γρα­φι­κής πολι­τι­κής στο πλαί­σιο των δημο­σιο­νο­μι­κών δυνα­το­τή­των της χώρας». Ετσι, το επί­δο­μα των 2.000 ευρώ ανα­λαμ­βά­νει το ρόλο ενός «μέτρου ενί­σχυ­σης της σύγ­χρο­νης δημο­γρα­φι­κής πολι­τι­κής» και ενί­σχυ­σης της «οικο­γε­νεια­κής και κοι­νω­νι­κής συνο­χής, η οποία έχει δεχθεί ισχυ­ρό πλήγ­μα κατά τα χρό­νια της οικο­νο­μι­κής κρίσης».

Μπο­ρεί όμως ένα χρη­μα­τι­κό επί­δο­μα, όσο σημα­ντι­κή βοή­θεια κι αν προ­σφέ­ρει σε μια οικο­γέ­νεια, να μετα­βά­λει το αρνη­τι­κό πλαί­σιο που έχουν δια­μορ­φώ­σει οι αντερ­γα­τι­κοί νόμοι και η συρ­ρί­κνω­ση των μισθών, η φορο­λε­η­λα­σία και οι μειώ­σεις στο αφο­ρο­λό­γη­το όριο, η εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­ση και ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των υπη­ρε­σιών Υγεί­ας και Πρό­νοιας, τα τρο­φεία των παι­δι­κών σταθμών;

Μήπως οι νέες μητέ­ρες και τα νέα ζευ­γά­ρια, που με ανα­κού­φι­ση θα λάβουν το επί­δο­μα, δεν έχουν ήδη πριν το εισπρά­ξουν ξοδέ­ψει αντί­στοι­χο — αν όχι μεγα­λύ­τε­ρο — ποσό για τον προ­γεν­νη­τι­κό έλεγ­χο, την παρα­κο­λού­θη­ση της εγκυ­μο­σύ­νης, τον τοκετό;

Οσο για το ενδια­φέ­ρον της κυβέρ­νη­σης για το λεγό­με­νο «δημο­γρα­φι­κό», είναι πέρα για πέρα προ­σχη­μα­τι­κό. Οι δημο­γρα­φι­κές εξε­λί­ξεις είναι άμε­σα συνυ­φα­σμέ­νες με τους υλι­κούς όρους εργα­σί­ας και ζωής. Η επι­λο­γή ενός νέου ζευ­γα­ριού να δημιουρ­γή­σει τη δική του οικο­γέ­νεια εξαρ­τά­ται από μια σει­ρά οικο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών παρα­γό­ντων. Τα εμπό­δια που θέτουν οι παρά­γο­ντες αυτοί δεν αναι­ρού­νται με μια εφά­παξ παρο­χή 2.000 ευρώ.

Κανέ­να επί­δο­μα δεν μπο­ρεί να δώσει λύση στη δυσκο­λία ιδιαί­τε­ρα των νέων ανθρώ­πων να ικα­νο­ποι­ή­σουν βασι­κές κοι­νω­νι­κές ανά­γκες, ανά­γκες επι­βί­ω­σης, όπως της στέ­γα­σης, της σίτι­σης, της ένδυ­σης, της ύδρευ­σης και ηλε­κτρο­δό­τη­σης, της Υγεί­ας — Πρόνοιας.

Ούτε δίνει λύση στη γενι­κευ­μέ­νη ανα­σφά­λεια που αντι­με­τω­πί­ζει η πλειο­ψη­φία των νέων εργα­ζο­μέ­νων στις συν­θή­κες της εξά­πλω­σης των «ευέ­λι­κτων» μορ­φών απα­σχό­λη­σης, της περι­πλά­νη­σης ανά­με­σα στην ανερ­γία και την ολι­γό­μη­νη, κακο­πλη­ρω­μέ­νη εργασία.

Στο προσκήνιο οι σύγχρονες ανάγκες

Η χορή­γη­ση του επι­δό­μα­τος είναι αίτη­μα το οποίο είχε πάντα θέση στις διεκ­δι­κή­σεις της Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών Ελλά­δας, των συλ­λό­γων και των ομά­δων της, των συν­δι­κα­λι­στι­κών οργα­νώ­σε­ων, σωμα­τεί­ων, Ομο­σπον­διών και Εργα­τι­κών Κέντρων που συσπει­ρώ­νο­νται στο ΠΑΜΕ, ως ένα από τα μέτρα κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας της μητρό­τη­τας για τα οποία παλεύουν.

Τόσο για τις γυναί­κες και τα ζευ­γά­ρια που στε­ρή­θη­καν τα προη­γού­με­να χρό­νια ακό­μα και αυτήν την υπο­τυ­πώ­δη παρο­χή, όσο και για εκεί­νες που θα έχουν το επό­με­νο διά­στη­μα ένα μικρό βοή­θη­μα στον οικο­γε­νεια­κό τους προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό, πρέ­πει να είναι ξεκά­θα­ρο: Το ποσό που προ­βλέ­πει ο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός για την κατα­βο­λή του επι­δό­μα­τος γέν­νη­σης προ­έρ­χε­ται από τη δική τους δου­λειά, από τις περι­κο­πές που έχουν υπο­στεί σε μια σει­ρά παρο­χές και δικαιώ­μα­τα, από την υπέ­ρο­γκη φορο­λο­γία με την οποία επι­βα­ρύ­νο­νται.

Από την ίδια πηγή βγαί­νουν τα πλε­ο­νά­σμα­τα για τα οποία πανη­γυ­ρί­ζουν οι εκά­στο­τε κυβερ­νή­σεις αλλά και τα κέρ­δη των επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων, ποσά δηλα­δή υπερ­πολ­λα­πλά­σια από τα ψίχου­λα που τελι­κά τους επι­στρέ­φο­νται μέσα από παρο­χές όπως και το υπό θεσμο­θέ­τη­ση επίδομα.

Πηγή Ριζο­σπά­στης Ευ. Χ.