Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Σχετικά με τα πολυανθεκτικά μικρόβια, και ιδιαίτερα την Candida Auris, στις ΜΕΘ

Του Γιώρ­γου Φερε­ντί­νου* //

Τα πολυαν­θε­κτι­κά μικρό­βια, ανά­με­σά τους και οι μύκη­τες στους οποί­ους κατα­τάσ­σε­ται η Candida Auris, για την οποία γίνε­ται πολύς λόγος τελευ­ταία σε δημο­σιεύ­μα­τα των ηλε­κτρο­νι­κών και έντυ­πων ΜΜΕ, υπήρ­χαν πολύ πριν την εκδή­λω­ση της παν­δη­μί­ας και απο­τε­λούν ένα μεγά­λο πρό­βλη­μα με σοβα­ρές επι­πλο­κές κατά την περί­θαλ­ψη, ειδι­κά των ανο­σο­κα­τε­σταλ­μέ­νων ή δια­σω­λη­νω­με­νων ασθε­νών, ορι­σμέ­νες φορές μη ανα­στρέ­ψι­μες. Αυτά τα μικρό­βια είναι υπεύ­θυ­να για τις περι­βό­η­τες νοσο­κο­μεια­κές λοι­μώ­ξεις που οδη­γούν σε αύξη­ση της νοση­ρό­τη­τας, αλλά και της θνη­τό­τη­τας των βαρέ­ως πασχό­ντων ασθενών.

Η χώρα μας βρί­σκε­ται σε υψη­λές θέσεις όσον αφο­ρά την ευρεία διά­δο­ση των πολυαν­θε­κτι­κών μικρο­βί­ων στα νοση­λευ­τι­κά ιδρύ­μα­τα, αλλά και στην ανθε­κτι­κό­τη­τα αυτών των οργα­νι­σμών στα, μέχρι σήμε­ρα, δια­θέ­σι­μα αντι­βιο­τι­κά σχή­μα­τα (πολύ συζή­τη­ση γίνε­ται για τα απο­τε­λέ­σμα­τα της «πολυ­φαρ­μα­κί­ας» όπως ονο­μά­ζε­ται που πιθα­νο­λο­γεί­ται ως ένας αιτιο­λο­γι­κός παρά­γο­ντας αλλά με αυτό το θέμα δε θα ασχο­λη­θού­με σε αυτό το άρθρο).

Η αιτία εμφά­νι­σης ανθε­κτι­κών στε­λε­χών δια­φό­ρων ειδών μικρο­ορ­γα­νι­σμών απο­τε­λεί ένα σύν­θε­το και πολυ­πα­ρα­γο­ντι­κό ζήτη­μα. Η προ­σπά­θεια που γίνε­ται από πλευ­ράς του Υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας να «αφυ­δα­τώ­σει» τους παρά­γο­ντες που συντε­λούν στη δημιουρ­γία του προ­βλή­μα­τος και να τους περιο­ρί­σει στη λογι­κή της «ευθύ­νης» για­τρών και νοση­λευ­τών, απο­τε­λεί πλή­ρως αντιε­πι­στη­μο­νι­κή προ­σέγ­γι­ση που οδη­γεί του­λά­χι­στον στην ανα­πα­ρα­γω­γή και διαιώ­νι­ση του προ­βλή­μα­τος. Η ευθύ­νη των υγειο­νο­μι­κών στις ΜΕΘ υπάρ­χει, όμως για να μπο­ρέ­σει να εφαρ­μο­στεί απρό­σκο­πτα δε φτά­νει η θέλη­ση, αλλά και η εξα­σφά­λι­ση από το κρά­τος όλων αυτών των προ­δια­γρα­φών που επι­στη­μο­νι­κά έχουν κατα­γρα­φεί για την ασφα­λή λει­τουρ­γία των ΜΕΘ.

Πιο συγκε­κρι­μέ­να:

1. Η χωρο­τα­ξι­κή ‑κατα­σκευα­στι­κά- δια­μόρ­φω­ση των ΜΕΘ στα περισ­σό­τε­ρα νοσο­κο­μεία που είναι τόσο πυκνο­δο­μη­μέ­νες, ώστε να παρα­βιά­ζο­νται τα κρι­τή­ρια της ασφα­λούς από­στα­σης μετα­ξύ των κλι­νών αλλά και του υπό­λοι­που στα­θε­ρού εξο­πλι­σμού, κάτι που δεν επι­τρέ­πει την ασφα­λή κίνη­ση του προ­σω­πι­κού ανά­με­σά τους, δεν επι­τρέ­πει τον ενδε­λε­χή καθα­ρι­σμό τους και συμ­βά­λει στη δια­σπο­ρά μετα­ξύ των ασθε­νών. Στις μέρες μας υπάρ­χει η τεχνο­λο­γι­κή δυνα­τό­τη­τα πχ οι καλω­διώ­σεις να περ­νά­νε μέσα από στε­γα­νούς «οδη­γούς», ώστε να μην σέρ­νο­νται στο πάτω­μα ή να κρέ­μο­νται πάνω από το κεφά­λι του ασθε­νούς όπως συμ­βαί­νει σε παλαιές, μη ανα­και­νι­σμέ­νες ΜΕΘ.

2. Η έλλει­ψη του απα­ραί­τη­του εξο­πλι­σμού νοση­λευ­τι­κής φρο­ντί­δας, ώστε για κάθε νοση­λευ­τι­κή κλί­νη ΜΕΘ να χρη­σι­μο­ποιεί­ται π.χ. ένα καρό­τσι νοση­λεί­ας απο­κλει­στι­κά, και όχι να είναι ένα-δύο κοι­νά για δεκά­δες ασθενείς.

3. Η δρα­μα­τι­κή υπο­στε­λέ­χω­ση, η εντα­τι­κο­ποί­η­ση της εργα­σί­ας, ο χαμη­λός πολ­λές φορές βαθ­μός εξει­δί­κευ­σης λόγω και των ελα­στι­κών σχέ­σε­ων εργα­σί­ας του υπάρ­χο­ντος προ­σω­πι­κού. Πότε έγι­νε εκπαί­δευ­ση στους συνα­δέλ­φους «ωφε­λού­με­νους του ΟΑΕΔ» που προ­σλή­φθη­καν ως τραυ­μα­τιο­φο­ρείς για πρώ­τη φορά σε μεγά­λη ηλι­κία στα νοσο­κο­μεία; Πως θα εφαρ­μο­στούν τα πρω­τό­κολ­λα για τις νοσο­κο­μεια­κές λοι­μώ­ξεις, σε μια κατη­γο­ρία εργα­ζο­μέ­νων που έρχε­ται καθη­με­ρι­νά σε επα­φή με δεκά­δες ασθε­νείς από δια­φο­ρε­τι­κά τμή­μα­τα και μονά­δες κατά τη μετα­φο­ρά τους; Στις ΜΕΘ η προ­βλε­πό­με­νη ανα­λο­γία νοση­λευ­τών ανά ασθε­νή είναι 1:1 (ένας νοσηλευτής/τρια υπεύ­θυ­νος για τη νοση­λεία απο­κλει­στι­κά ενός ασθε­νούς)- δηλα­δή για να «βγαί­νουν» οι βάρ­διες και οι απα­ραί­τη­τες άδειες ανά­παυ­σης του προ­σω­πι­κού ή και οι πιθα­νές εγκυμοσύνες/ασθένειες κλπ.- η ανα­λο­γία πρέ­πει να είναι 1 κλίνη/4 νοση­λευ­τές. Σήμε­ρα, η «καλύ­τε­ρη» ανα­λο­γία στο νοση­λευ­τι­κό προ­σω­πι­κό των ΜΕΘ είναι στο 50% αυτής της ανά­γκης. Όταν ένας νοσηλευτής/τρια έχει στην ευθύ­νη φρο­ντί­δας του 3 ή 4 ασθε­νείς, τότε πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται αυτό­μα­τα και ο κίν­δυ­νος επι­μό­λυν­σης ενός ασθε­νούς με πολυαν­θε­κτι­κό μικρό­βιο, αλλά και ο κίν­δυ­νος δια­σπο­ράς ανά­με­σα στους ασθε­νείς. Κατα­λα­βαί­νει κανείς πως με αυτήν την ανα­λο­γία υγειονομικών/ασθενών υπο­νο­μεύ­ε­ται η λήψη και η απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα των μέτρων υγιει­νής. Ανά­λο­γα, επη­ρε­ά­ζει και η σχε­τι­κά χαμη­λή ανα­λο­γία των για­τρών για τους νοση­λευό­με­νους βαρέ­ως πάσχο­ντες ασθε­νείς στις ΜΕΘ/ΜΑΦ, στους οποί­ους επί­σης εντο­πί­ζε­ται μια παν­σπερ­μία εργα­σια­κών σχέ­σε­ων και επι­πέ­δου εκπαί­δευ­σης. Επί­σης, βασι­κό­τα­το στοι­χείο από την πλευ­ρά του προ­σω­πι­κού, είναι ότι στη συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία του είναι συνά­δελ­φοι που προ­σλαμ­βά­νο­νται με συμ­βά­σεις ορι­σμέ­νου χρό­νου, 6μηνες, ετή­σιες ή στην καλύ­τε­ρη διε­τείς. Μέχρι να εκπαι­δευ­τεί για τον τρό­πο που πρέ­πει να λει­τουρ­γεί στον ιδιαί­τε­ρο χώρο υψη­λής εξει­δί­κευ­σης των ΜΕΘ, λήγει η σύμ­βα­ση και φεύ­γει. Και στην επό­με­νη φουρ­νιά υγειο­νο­μι­κών πάλι από την αρχή. Και αυτό είναι στοι­χείο που γιγα­ντώ­θη­κε μέσα στα 2 χρό­νια πανδημίας.

4. Η υπο­στε­λέ­χω­ση των Επι­τρο­πών Νοσο­κο­μεια­κών Λοι­μώ­ξε­ων επί της ουσί­ας δεν επι­τρέ­πει την απα­ραί­τη­τη εκπαί­δευ­ση του προ­σω­πι­κού για τον έλεγ­χο λοι­μώ­ξε­ων (infection control) αλλά και την επι­τή­ρη­ση που θα οδη­γή­σει έγκαι­ρα σε ανα­γνώ­ρι­ση-κατα­γρα­φή και στη λήψη των απα­ραί­τη­των μέτρων για την απο­φυ­γή ενδο­νο­σο­κο­μεια­κής δια­σπο­ράς. Ο ρόλος αυτός υπο­βαθ­μί­στη­κε ακό­μη περισ­σό­τε­ρο στην παν­δη­μία, καθώς τα δημό­σια νοσο­κο­μεία της χώρας μετα­τρά­πη­καν σε χώρους «μιας νόσου» και η λει­τουρ­γία των επι­τρο­πών λοι­μώ­ξε­ων ήταν κυρί­ως «κορω­νο­κε­ντρι­κή» με τους για­τρούς τους να εντάσ­σο­νται ακό­μα και σε άλλες λει­τουρ­γί­ες. Δεν ξεχνά­με ότι για ένα μεγά­λο διά­στη­μα στην αρχή της παν­δη­μί­ας έλει­παν ή ήταν ανε­παρ­κή ή ακα­τάλ­λη­λα ακό­μη και στοι­χειώ­δη μέτρα προ­στα­σί­ας (ειδι­κές στο­λές, γάντια, γυα­λιά, μάσκες, προ­σω­πί­δες, κ.λπ.).

5. Ο μικρός αριθ­μός κλι­νών ΜΕΘ. Παρά τις κυβερ­νη­τι­κές εξαγ­γε­λί­ες και την προ­πα­γάν­δα της ηγε­σί­ας του υπουρ­γεί­ου υγεί­ας παρα­μέ­νει χαμη­λός ο αριθ­μός κλι­νών ΜΕΘ (πολύ κατώ­τε­ρος του ανα­γκαί­ου για τον πλη­θυ­σμό της χώρας αριθ­μού των 3.000 κλι­νών σύμ­φω­να με τον Παγκό­σμιο Οργα­νι­σμό Υγεί­ας). Αυτό, οδη­γεί σε αστα­μά­τη­τη χρή­ση των ήδη δια­θέ­σι­μων κλι­νών. Στην κυριο­λε­ξία τα κρε­βά­τια στις δημό­σιες ΜΕΘ δεν προ­λα­βαί­νουν να «κρυώ­σουν» από τον ένα ασθε­νή, μέχρι να μπει ο επό­με­νος. Απο­δει­κνύ­ε­ται έτσι, πόσο δίκαιο αλλά και ρεα­λι­στι­κό ήταν το αίτη­μα του υγειο­νο­μι­κού κινή­μα­τος για άνοιγ­μα νέων κλι­νών ΜΕΘ (όχι μόνο covid), επα­να­λει­τουρ­γία των νοσο­κο­μεί­ων που είχαν κλεί­σει, αλλά και επί­τα­ξη των κλι­νών του ιδιω­τι­κού τομέα, ώστε να πολ­λα­πλα­σια­στούν οι δια­θέ­σι­μες για τους ασθε­νείς κλί­νες, κάτι που θα επέ­τρε­πε και τον καλύ­τε­ρο έλεγ­χο των νοσο­κο­μεια­κών λοι­μώ­ξε­ων. Για­τί ο αριθ­μός κλι­νών ΜΕΘ δε μπο­ρεί να υπο­λο­γί­ζε­ται, όπως στα ξενο­δο­χεία με το «βαθ­μό πλη­ρό­τη­τας», αλλά στη βάση των ανα­γκών που σε αυτές περι­λαμ­βά­νο­νται και οι ανα­γκαί­ες εφε­δρεί­ες για έκτα­κτες περι­πτώ­σεις, όπως πχ σε μια πανδημία.

6. Το μειω­μέ­νο προ­σω­πι­κό καθα­ριό­τη­τας, το οποίο εργά­ζε­ται στα δημό­σια νοσο­κο­μεία με ελα­στι­κές σχέ­σεις εργα­σί­ας, δηλα­δή επί­σης με συμ­βά­σεις που έχουν ημε­ρο­μη­νία λήξης. Μάλι­στα, στην πλειο­ψη­φία πρό­κει­ται για προ­σω­πι­κό μέσω εργο­λα­βι­κών συνερ­γεί­ων που σε αρκε­τές περι­πτώ­σεις εναλ­λάσ­σε­ται συχνά μετα­ξύ πολ­λών νοσο­κο­μεί­ων. Δεν μπο­ρεί σε μια βάρ­δια (συνή­θως 6ωρη) ένας μόνο άνθρω­πος να έχει την ευθύ­νη για την καθα­ριό­τη­τα μιας ολό­κλη­ρης ΜΕΘ, όταν κάθε κρε­βά­τι για να καθα­ρι­στεί χρειά­ζο­νται 2–3 ώρες πριν μπει νέος ασθε­νής. Επί­σης, το προ­σω­πι­κό αυτό θα πρέ­πει να εκπαι­δεύ­ε­ται διαρ­κώς με βάσει τα κατάλ­λη­λα πρω­τό­κολ­λα για την ιδιαί­τε­ρη αυτή φρο­ντί­δα καθα­ριό­τη­τας του υγειο­νο­μι­κού υλι­κού, και να είναι μόνι­μο, όχι να φεύ­γει και μετά πάλι από την αρχή. Επι­πρό­σθε­τα, ας ληφθεί υπό­ψη ότι σε όλο το διά­στη­μα της παν­δη­μί­ας λόγω της συνε­χούς ροής ασθε­νών και της διαρ­κούς δια­κύ­μαν­σης της παν­δη­μί­ας δεν έγι­ναν ούτε οι απα­ραί­τη­τες απο­λυ­μάν­σεις στις ΜΕΘ που απαι­τούν εξο­λο­κλή­ρου άδεια­σμα της μονά­δας (πρα­κτι­κά δηλα­δή από το καλο­καί­ρι του 2019).

Εν κατα­κλεί­δι, το βασι­κό ερώ­τη­μα που ταλα­νί­ζει τον οποιον­δή­πο­τε από τους …γνω­ρί­ζο­ντες είναι για­τί γίνε­ται ξαφ­νι­κά τόσος «ντό­ρος» για ένα πρό­βλη­μα σοβα­ρό­τα­το μεν αλλά γνω­στό εδώ και δεκαετίες;

Μήπως η όλη ανά­δει­ξη και δημο­σιο­ποί­η­σή του στην παρού­σα φάση σχε­τί­ζε­ται με τις ήδη νομο­θε­τη­μέ­νες πολι­τι­κές της «αξιο­λό­γη­σης δομών και προ­σω­πι­κού» ως εργα­λεία κατάρ­γη­σης, συγ­χώ­νευ­σης κλι­νι­κών και τμη­μά­των υλο­ποιώ­ντας την πολι­τι­κή της «βιω­σι­μό­τη­τας», άρρη­κτα δεμέ­νη με τα ποσο­στά πλη­ρό­τη­τας και της αύξη­σης των εσό­δων των νοσο­κο­μεί­ων από την πώλη­ση των εργα­σιών τους;

Για τους μαχό­με­νους υγειο­νο­μι­κούς που στιγ­μή δεν στα­μα­τά­με να δίνου­με τη διπλή μάχη τόσο με τις νόσους όσο και με τις …«ανθυ­γιει­νές» πολι­τι­κές, είναι ξεκά­θα­ρο πως οι λύσεις και γι’ αυτό το μεί­ζον ζήτη­μα των νοσο­κο­μεια­κών λοι­μώ­ξε­ων πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θούν στην αντι­με­τώ­πι­ση των αιτιών που δημιουρ­γούν το πρόβλημα.

Πρέ­πει να δυνα­μώ­σει ο αγώ­νας για κατάλ­λη­λα δια­μορ­φω­μέ­νες, με όλο τον εξο­πλι­σμό ΜΕΘ, με τις προ­δια­γρα­φές που προ­βλέ­πο­νται και όχι άναρ­χα δομη­μέ­νες ή «νεο­συ­στα­θεί­σες» σε χώρους ακα­τάλ­λη­λους, π.χ αίθου­σες χει­ρουρ­γεί­ων και άλλα τρα­γε­λα­φι­κά που ζήσα­με. Χρειά­ζε­ται εδώ και τώρα μονι­μο­ποί­η­ση των συμ­βα­σιού­χων συνα­δέλ­φων που έχουν δώσει ψυχή και σώμα χρό­νια τώρα, κι ακό­μη περισ­σό­τε­ρες προ­σλή­ψεις όλου του απα­ραί­τη­του προ­σω­πι­κού για τη λει­τουρ­γία των ΜΕΘ, μόνι­μου και καλά εκπαι­δευ­μέ­νου προ­σω­πι­κού, που θα χρη­σι­μο­ποιεί τον απα­ραί­τη­το σε αριθ­μό εξο­πλι­σμό για τη σωστή ιατρο­νο­ση­λευ­τι­κή φρο­ντί­δα των βαρέ­ως πασχό­ντων ασθε­νών. Απαι­τεί­ται αύξη­ση της εκπαί­δευ­σης σε αριθ­μό για­τρών και ειδι­κο­τή­των, αύξη­ση της εκπαί­δευ­σης σε αριθ­μό νοση­λευ­τών προ­κει­μέ­νου να αντι­με­τω­πι­στούν οι ελλεί­ψεις που έχουν δια­πι­στω­θεί στα δημό­σια νοσο­κο­μεία και η ανε­πάρ­κεια σε δια­θέ­σι­μο προ­σω­πι­κό κλά­δων και ειδι­κο­τή­των. Χρειά­ζε­ται ενί­σχυ­ση με προ­σλή­ψεις προ­σω­πι­κού των Επι­τρο­πών Νοσο­κο­μεια­κών Λοι­μώ­ξε­ων, ώστε να μπο­ρούν να αντα­πο­κρι­θούν στην απο­στο­λή τους για εκπαί­δευ­ση του προ­σω­πι­κού, επι­δη­μιο­λο­γι­κή επι­τή­ρη­ση και την έγκαι­ρη λήψη μέτρων απο­φυ­γής της δια­σπο­ράς εντός των νοσοκομείων.

Άλλω­στε, όλες οι σχε­τι­κές μελέ­τες ανα­δει­κνύ­ουν ως κύριους υπαί­τιους για την αύξη­ση των νοσο­κο­μεια­κών λοι­μώ­ξε­ων την υπο­στε­λέ­χω­ση, την υπο­χρη­μα­το­δό­τη­ση και την ελα­στι­κο­ποί­η­ση των εργα­σια­κών σχέ­σε­ων. Και αυτά τα ξέρουν όλοι και κυρί­ως, όσοι κυβερ­νούν και διοικούν.

Για­τί είναι μωρός όποιος συνε­χί­ζει να πιστεύ­ει ότι για τις νοσο­κο­μεια­κές λοι­μώ­ξεις φταί­νε οι υγειο­νο­μι­κοί που δεν πλέ­νουν τα χέρια τους…

*Ο Γιώρ­γος Φερε­ντί­νος είναι ειδι­κός Καρ­διο­λό­γος, για­τρός στη ΜΕΘ, πρό­ε­δρος του Σωμα­τεί­ου Εργα­ζο­μέ­νων του Νοσο­κο­μεί­ου «Ευαγ­γε­λι­σμός»

Πηγή: 902.gr

Ν. Μπε­λο­γιάν­νης Ν. Πλου­μπί­δης – Στο σπί­τι των ηρώων

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο