Τα έντομα ‑στυλοβάτες της ζωής- εκπέμπουν σήμα κινδύνου

Παρά την παρου­σία τους σε κάθε κρί­κο της αλυ­σί­δας του περι­βάλ­λο­ντος τα έντο­μα αντι­με­τω­πί­ζουν προ­βλή­μα­τα επι­βί­ω­σης. Πρό­σφα­τη έκθε­ση, στοι­χεία της οποί­ας δημο­σιο­ποιεί το Παγκό­σμιο Οικο­νο­μι­κό Φόρουμ (WEF) προει­δο­ποί­η­σε για μια «απο­κά­λυ­ψη» των εντό­μων, κατα­γρά­φο­ντας ανη­συ­χη­τι­κές μειώ­σεις στους πλη­θυ­σμούς τους. Η συνο­λι­κή μεί­ω­ση του παγκό­σμιου πλη­θυ­σμού των εντό­μων την περα­σμέ­νη δεκα­ε­τία υπο­λο­γί­στη­κε σε 41%, ενώ το ποσο­στό μεί­ω­σης σε επι­λεγ­μέ­νους παγκό­σμιους πλη­θυ­σμούς εντό­μων ήταν:

– Τρι­χό­πτε­ρα: 68%

– Πετα­λού­δες: 53%

– Σκα­θά­ρια: 49%

– Μέλισ­σες: 46%

– Λιβε­λού­λες: 37%

– Μύγες: 25%

Σύμ­φω­να με τον «Γκάρ­ντιαν», ο ρυθ­μός εξα­φά­νι­σης των εντό­μων είναι οκτώ φορές πιο γρή­γο­ρος από αυτόν των θηλα­στι­κών, των πτη­νών και των ερπε­τών. Ο συνο­λι­κός πλη­θυ­σμός των εντό­μων μειώ­νε­ται κατά 2,5% κάθε χρό­νο. Η βρε­τα­νι­κή εφη­με­ρί­δα επι­κα­λεί­ται την πρώ­τη παγκό­σμια επι­στη­μο­νι­κή ανά­λυ­ση δεδο­μέ­νων, συγκε­ντρώ­νο­ντας ευρή­μα­τα από τις 73 καλύ­τε­ρες μελέ­τες που έγι­ναν μέχρι σήμε­ρα. Όπως προ­κύ­πτει, ο πλα­νή­της βιώ­νει την αρχή μιας έκτης μαζι­κής εξα­φά­νι­σης στην ιστο­ρία του, με τερά­στιες απώ­λειες που έχουν ήδη ανα­φερ­θεί σε μεγα­λύ­τε­ρα ζώα, τα οποία είναι ευκο­λό­τε­ρο να μελε­τη­θούν. «Αν δεν αλλά­ξου­με τους τρό­πους παρα­γω­γής τρο­φής, τα έντο­μα στο σύνο­λό τους θα οδη­γη­θούν στην εξα­φά­νι­ση μέσα σε μερι­κές δεκα­ε­τί­ες», προει­δο­ποιούν οι ερευνητές.

Όπως τα περισ­σό­τε­ρα έντο­μα, έτσι και οι μέλισ­σες πλήτ­το­νται σοβα­ρά: Ο αριθ­μός των αποι­κιών των μελισ­σών στις ΗΠΑ ήταν 6 εκατ. το 1947, ενώ από τότε έχουν χαθεί 3,5 εκατ. Στη Βρε­τα­νία, ανα­φέ­ρει το WEF, το ένα τρί­το των άγριων μελισ­σών εξα­φα­νί­στη­κε μετα­ξύ 1980 και 2013.

Η εισα­γω­γή νέων κατη­γο­ριών εντο­μο­κτό­νων που εισή­χθη­σαν τα τελευ­ταία 20 χρό­νια, όπως τα νεο­νι­κο­τι­νοει­δή, ανα­φέ­ρει ο «Γκάρ­ντιαν», ήταν ιδιαί­τε­ρα επι­ζή­μια. Σύμ­φω­να με την Greenpeace, πάνω από 35% της παγκό­σμιας παρα­γω­γής τρο­φής εξαρ­τά­ται από τα έντο­μα- επι­κο­νια­στές. Στην Ευρώ­πη μόνο, περισ­σό­τε­ρα από 4.000 είδη λαχα­νι­κών μεγα­λώ­νουν χάρη στην ακού­ρα­στη δου­λειά των μελισσών.

Πηγή: ΑΠΕ / Γρά­φη­μα: Πέγκυ Βαριτάκη

Το εκτεταμένο βασίλειο των εντόμων, θεμέλιο ζωής

Τα έντο­μα είναι τόσα πολ­λά που είναι δύσκο­λο να υπο­λο­γί­σου­με ακρι­βώς τον αριθ­μό τους, ενώ ο συνο­λι­κός αριθ­μός των ειδών των αρθρό­πο­δων θα μπο­ρού­σε με μια συντη­ρη­τι­κή εκτί­μη­ση να ξεπε­ρά­σει τα 80 εκατ. Αυτό σημαί­νει ότι αντι­στοι­χούν 137 είδη αρθρο­πό­δων για κάθε είδος σπον­δυ­λω­τού. Το συνο­λι­κό τους βάρος ξεπερ­νά κατά πολύ εκεί­νο των σπον­δυ­λω­τών, ενώ υπο­λο­γί­ζε­ται ότι ζυγί­ζουν 17 φορές όσο η ανθρωπότητα.

Τα έντο­μα απο­τε­λούν βασι­κούς κρί­κους της αλυ­σί­δας σχε­δόν σε όλα τα οικο­συ­στή­μα­τα. Είναι δου­λειά τους να τρώ­νε φυτά, μετα­τρέ­πο­ντας την ηλια­κή ενέρ­γεια σε βιο­μά­ζα- το θεμέ­λιο των περισ­σό­τε­ρων χερ­σαί­ων τρο­φι­κών δικτύ­ων. Αυτά τα φυτο­φά­γα έντο­μα γίνο­νται στη συνέ­χεια τρο­φή σαρ­κο­φά­γων εντό­μων, τα οποία με τη σει­ρά τους απο­τε­λούν τρο­φή μεγα­λύ­τε­ρων ζώων. Η εξα­φά­νι­ση των εντό­μων συνι­στά έτσι απει­λή για όλα τα πλά­σμα­τα στο οικοσύστημα.

Όπως επι­σή­μα­νε ο βιο­λό­γος του Χάρ­βαρντ, E. O. Ουίλ­σον, «η αλή­θεια είναι ότι χρεια­ζό­μα­στε τα ασπόν­δυ­λα, αλλά αυτά δεν μας έχουν ανά­γκη», ενώ ο συνά­δελ­φός του, Τόμας Άισ­νερ, σχο­λί­α­σε: «Τα έντο­μα δεν πρό­κει­ται να κλη­ρο­νο­μή­σουν τη Γη. Την κατέ­χουν τώρα».

Εάν τα κατα­στρέ­ψου­με, μπο­ρού­με να δια­χει­ρι­στού­με τον πλα­νή­τη χωρίς αυτά;

Πηγή: ΑΠΕ / Του Βασί­λη Κοριμέντζα