Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Τα δύο Εικοσιένα (Δημήτρη Φωτιάδη)

Επι­μέ­λεια Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Ο ιστο­ρι­κός και ταυ­τό­χρο­να θεα­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας, μετα­φρα­στής αρχαί­ων κλα­σι­κών, Δημή­τρης Φωτιά­δης (1898–1988) υπήρ­ξε «κλασ­σι­κή» περί­πτω­ση δια­νο­ού­με­νου που γαλου­χή­θη­κε με τις αρχές του ΚΚΕ και συνέ­δε­σε τη ζωή και το έργο του με το λαϊ­κό κίνη­μα. Γόνος εύπο­ρης και καλ­λιερ­γη­μέ­νης οικο­γέ­νειας της Σμύρ­νης, θα περά­σει, από την εθε­λο­ντι­κή κατά­τα­ξη στο μικρα­σια­τι­κό fotiadisπόλε­μο, στη γνω­ρι­μία με τα σοσια­λι­στι­κά ιδα­νι­κά, τη συμ­με­το­χή στην Εθνι­κή Αντί­στα­ση και, με το εμφυ­λια­κό και μετεμ­φυ­λια­κό καθε­στώς, στο δρό­μο της εξο­ρί­ας, στην Ικα­ρία, στη Μακρό­νη­σο, στον Αϊ — Στρά­τη. Μετά την απε­λευ­θέ­ρω­σή του, θα δια­τε­λέ­σει μέλος της Διοι­κού­σας Επι­τρο­πής της ΕΔΑ. Έφυ­γε πλή­ρης ημε­ρών, το 1988.

Τα καθα­ρώς ιστο­ριο­γρα­φι­κά του πεζο­γρα­φή­μα­τα είναι τα ακό­λου­θα: «Μεσο­λόγ­γι» (1953), «Καραϊ­σκά­κης» (1956), «Κανά­ρης» (1960), «Η δίκη του Κολο­κο­τρώ­νη» (1962), «Οθω­νας — Η μοναρ­χία» (1963), «Οθω­νας — Η έξω­ση» (1964), «Η Επα­νά­στα­ση του ’21» (4 τόμοι, 1971 — 72), «Σαγ­γά­ριος», «Επο­ποι­ία και κατα­στρο­φή στη Μικρά Ασία» (1974), «Η 3η Σεπτεμ­βρί­ου 1843» (1974).

Παρου­σιά­ζου­με ένα από­σπα­σμα από το σημα­ντι­κό του έργο «Καραϊ­σκά­κης» (Εκδό­σεις ΔΩΡΙΚΟΣ, 1975) που ταυ­τό­χρο­να δίνει την απα­ραί­τη­τη βιβλιο­γρα­φία για να μάθει κανείς για την επα­νά­στα­ση του ’21 όπως ήταν πραγ­μα­τι­κά και όχι από την «επί­ση­μη» ιστοριογραφία.

«Τα δύο Εικοσιένα»

Το Εικο­σιέ­να, όπως το ξέρου­με μέσα από την επί­ση­μη ιστο­ρι­κή παρά­δο­ση μοιά­ζει με τ’ ανα­στρα­μέν­νο είδω­λο που βλέ­που­με να καθρε­πτί­ζε­ται στα θαμπά νερά μιας λίμνης. Είναι βέβαια η ίδια εικό­να, μα δοσμέ­νη από την ανά­πο­δη. Για να γνω­ρί­σει κανείς τα’ αλη­θι­νό Εικο­σιέ­να, πρέ­πει να σκύ­ψει πάνω σ’ άλλα κεί­με­να , σ’ εκεί­να που προ­ε­τοί­μα­σαν το σηκω­μό, σ’ αυτά που γρά­φτη­καν όσο βρό­ντα­γε το καριο­φί­λι κι ΄στρα­φτε το για­τα­γά­νι και στ’ απο­μνη­μο­νεύ­μα­τα των αγω­νι­στών – του Μακρυ­γιάν­νη, του Κοσομούλη,του Κολο­κο­τρώ­νη, του Φωτά­κου, του Σπυ­ρο­μή­λου, του Περ­ραι­βου, του Σπη­λιά­δη και τόσων άλλων. 

Δυό ήταν τα Εικο­σιέ­να. Το ένα του λαού και των πιο προ­ο­δευ­τι­κών ανθρώ­πων εκεί­νου του και­ρού , το άλλο των κοτζα­μπά­ση­δων και των πολι­τι­κά­ντ­δων. Του πρώ­του οι ρίζες αντλού­νε τους χυμούς του από τα «Δίκαια του Ανθρώ­που» του Ρήγα Βελεν­στιν­λή, πάνω στ’ άλλο πέφτει βαρύς ο ίσκιος της «Πατρι­κής διδα­σκα­λί­ας» του Μακα­ριω­τά­του Πατριάρ­χη της Αγί­ας Πόλης Ιερου­σα­λήμ Κυρ Ανθί­μου – ή πιο σωστά του Γρηγορίου.

Ο σκο­πός οπού απ’ αρχής κόσμου οι άνθρω­ποι εσυμ­μα­ζώ­χθη­σαν από τα δάση την πρώ­την φοράν δια να κατοι­κή­σουν όλοι μαζύ, κτί­ζο­ντας χώρας και πόλεις, είναι δια να συμ­βοη­θώ­νται και να ζώσιν (…) Αυτά τα φυσι­κά δίκαια είναι: πρώ­τον , το να είμε­θα όλοι ίσοι και όχι ο ένας κατώ­τε­ρος από τον άλλον. Δεύ­τε­ρον. Να είμε­θα σίγου­ροι εις την ζωήν μας και κανέ­νας να μην ημπο­ρή να μας την πάρη αδί­κως και κατά φαντασίαν.

Αυτή είναι η φωνή του Ρήγα στα «Δικαιώ­μα­τα του ανθρώ­που» κι αυτό είναι το πρώ­το Εικοσιένα.

Κλεί­σα­τε τα’ αυτία σας, και μην δώσε­τε καμ­μί­αν ακρό­α­σιν εις ταύ­τας τας νεο­φα­νείς ελπί­δας της ελευ­θε­ρί­ας ενα­ντί­ον εις τα ρητά της θεί­ας γρα­φής και των Αγί­ων Απο­στό­λων, όπου μας προ­στά­ζουν να υπο­τασ­σώ­με­θα εις τας υπε­ρε­χού­σας αρχάς, όχι μόνον τας επιει­κείς, αλλά και σχο­λί­ας , δια να έχω­μεν θλί­ψιν εις αυτόν τον κόσμον. 

Αυτό είναι το φαρ­μά­κι της «πατρι­κής Διδα­σκα­λί­ας» κι αυτό στέ­κε­ται το αντί – Εικοσιένα»

_________________________________________________________________________________________________

Αλέκος Α. Χατζηκώστας  Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 7 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο