ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΜΑΣ ΔΕΝ ΤΑ ΧΑΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ… Συνέντευξη της Εύας Φάμπα για το Δελτίο της ΟΓΕ

Συνέ­ντευ­ξη της Εύας Φάμπα για το Δελ­τίο της ΟΓΕ

Έχου­με τη χαρά να φιλο­ξε­νού­με στις σελί­δες του Δελ­τί­ου μας την Εύα Φάμπα, μου­σι­κό διε­θνώς ανα­γνω­ρι­σμέ­νη, μία από τις πιο ταλα­ντού­χες ερμη­νεύ­τριες της κιθά­ρας, με ιδιαί­τε­ρα αξιο­ση­μεί­ω­το καλ­λι­τε­χνι­κό, δισκο­γρα­φι­κό και εκδο­τι­κό έργο. Πρό­σφα­τα υπέ­γρα­φε και παρου­σί­α­σε ένα άλμπουμ 11 τρα­γου­διών, σε στί­χους τεσ­σά­ρων σύγ­χρο­νων ποι­η­τών, με τίτλο «Ρόδο μου Κόκ­κι­νο» .

Ως διε­θνώς κατα­ξιω­μέ­νη σολίστ κλα­σι­κής κιθά­ρας, έχεις δύσκο­λα και χρο­νο­βό­ρα προ­γράμ­μα­τα. Πώς προ­έ­κυ­ψε η ανά­γκη να εκφρα­στείς μπαί­νο­ντας, παράλ­λη­λα, στα μονο­πά­τια και δια­φο­ρε­τι­κών μου­σι­κών δρό­μων, όπως η τελευ­ταία σου δισκο­γρα­φι­κή δου­λειά; Αγα­πη­μέ­νο έργο ως δημιουρ­γός και ως ερμηνεύτρια;

Στη διάρ­κεια των μου­σι­κών μου σπου­δών μου άρε­σε πάρα πολύ να γρά­φω μου­σι­κή, αρμο­νία, αντί­στι­ξη, φού­γκα. Είχα δια­πι­στώ­σει ότι έχω μια άνε­ση να δημιουρ­γώ μου­σι­κές φρά­σεις, μελω­δί­ες κ.λπ„ που δεν περ­νού­σαν απα­ρα­τή­ρη­τες από τους τότε καθη­γη­τές μου στο Εθνι­κό Ωδείο, την κ. Ασπα­σία Μαλ­λού­κου και τον σπου­δαίο συν­θέ­τη Δημή­τρη Δρα­γα­τά­κη, ο οποί­ος μάλι­στα επέ­με­νε να συν­θέ­τω. Εμέ­να το μυα­λό μου ήταν αλλού τότε. Εκφρα­ζό­μουν ερμη­νεύ­ο­ντας [ανα­δη­μιουρ­γώ­ντας] σπου­δαία εργά του ρεπερ­το­ρί­ου της κιθά­ρας. Η ανά­γκη προ­έ­κυ­ψε όταν άρχι­σα να γρά­φω κομ­μα­τά­κια για τους μαθη­τές μου. Έβλε­πα ότι τους άρε­σαν πολύ. Στη συνέ­χεια εμφα­νί­στη­κε η πρό­κλη­ση της μελο­ποί­η­σης του πρώ­του τρα­γου­διού και το ένα έφε­ρε το άλλο. Αγα­πάω κάθε μου­σι­κό έργο που έχω γρά­ψει, για­τί προ­έ­κυ­ψε από μια ανά­γκη που μου δημιούρ­γη­σε συγκι­νή­σεις έντο­νες, θα έλε­γα πως το «Μου­σι­κά σχέ­δια στο εικα­στι­κό έργο Νομο­τέ­λεια του Τάκη Βαρε­λά» και η «Σουί­τα 1821», που γρά­φτη­κε για να ντύ­σει μου­σι­κά τα ιστο­ρι­κά ντο­κι­μα­ντέρ του ΚΚΕ είναι τα πιο αγα­πη­μέ­να μου. Ως ερμη­νεύ­τρια αγα­πάω πάρα πολ­λά έργα που ται­ριά­ζουν στην ψυχο­σύν­θε­ση μου. Πολύ αγα­πη­μέ­νο μου είναι ένα έργο του πατέ­ρα μου, που συνη­θί­ζω να παί­ζω στο τέλος των ρεσι­τάλ μου, όταν πλέ­ον έχει φύγει κάθε άγχος και θέλω να ξεση­κώ­σω το ακρο­α­τή­ριό μου με ένα ζωη­ρό, δεξιο­τε­χνι­κό, μελω­δι­κό­τα­το έργο. Είναι ο χορός Σού­στα κατ κάθε φορά είναι μια νέα εμπειρία!

Η μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα

Είσαι επί­σης αφο­σιω­μέ­νη δασκά­λα μου­σι­κής. Σήμε­ρα είναι εύκο­λο για τους νέους να ασχο­λη­θούν με τις μου­σι­κές σπου­δές, ειδι­κά αν θέλουν να ακο­λου­θή­σουν τον επαγ­γελ­μα­τι­κό δρό­μο; Τι δυνα­τό­τη­τες υπάρ­χουν στην Ελλά­δα; Τι θα έλε­γες σε όσους έχουν επι­θυ­μία και ταλέ­ντο αλλά συνα­ντούν εμπό­δια οικο­νο­μι­κής ή άλλης φύσης;

Είναι δύσκο­λη από­φα­ση για τα νέα παι­διά να ακο­λου­θή­σουν τη μου­σι­κή ως επάγ­γελ­μα. Δυστυ­χώς, μόνο ως καθη­γη­τές στο σχο­λείο (στις ελά­χι­στες θέσεις που υπάρ­χουν) θα είχαν ένα στα­θε­ρό επάγ­γελ­μα. Σαν ερμη­νευ­τές ή δημιουρ­γοί χρειά­ζε­ται να δου­λεύ­ουν σε πολ­λά δια­φο­ρε­τι­κά μέρη διδά­σκο­ντας, παί­ζο­ντας, ακό­μη και σε δια­φο­ρε­τι­κές των σπου­δών τους δου­λειές, ώστε να μπο­ρούν να ζήσουν. Αυτό κάνει τα παι­διά, όσα είχαν την οικο­νο­μι­κή δυνα­τό­τη­τα να σπου­δά­ζουν μου­σι­κά όργα­να, να στα­μα­τούν τις σπου­δές στο λύκειο, ακό­μη κι αν έχουν ταλέ­ντο. Όμως και εμείς οι καθη­γη­τές, από το μικρό ποσο­στό εκεί­νων που μπο­ρούν να πλη­ρώ­σουν τις οι σπου­δές τους, επι­λέ­γου­με τους πιο ταλα­ντού­χους. Στην Ελλά­δα η μου­σι­κή εκπαί­δευ­ση είναι ένα αλα­λούμ. Δυνα­τό­τη­τες υπάρ­χουν, αλλά δυστυ­χώς είναι ζωντα­νή ακό­μη η φρά­ση «Η Ελλά­δα τρώ­ει τα παι­διά της». Και πολύ ταλέ­ντο υπάρ­χει, καθώς και υπερ­προ­σπά­θεια και προ­σφο­ρά προ­σω­πι­κή από πολ­λούς καθη­γη­τές | καλ­λι­τέ­χνες. Στα νέα παι­διά θα πρό­τει­να να προ­σπα­θούν να υλο­ποι­ή­σουν τα όνει­ρά τους. Τα όνει­ρά μας δεν τα χαρί­ζου­με σε κανέ­ναν, όσο δύσκο­λο και αν είναι, για­τί μόνο τότε θα αισθα­νό­μα­στε δυνα­τοί ψυχικά.

Το αποτύπωμα μιας μεγάλης μουσικής διαδρομής

Ως μου­σι­κός έχεις ταξι­δέ­ψει σε όλο τον κόσμο. Τι απο­κό­μι­σες από τα ταξί­δια και πόσο έχει επη­ρε­ά­σει το δημιουρ­γι­κό σου έργο η επα­φή με δια­φο­ρε­τι­κούς ανθρώ­πους και πολιτισμούς;

Απο­κό­μι­σα γνώ­ση, εμπει­ρία, έντο­νες συγκι­νή­σεις, χαρά και επι­τυ­χία. Μπο­ρεί να δια­βά­ζω πολύ, να δου­λεύω πολύ και για πολ­λά χρό­νια να μην υπήρ­χε καμιά στα­θε­ρό­τη­τα στη ζωή μου λόγω των ταξι­διών / καλ­λι­τε­χνι­κών υπο­χρε­ώ­σε­ων, όμως νιώ­θω πολύ πλού­σια σε εικό­νες, εμπει­ρί­ες και συναι­σθή­μα­τα. Σίγου­ρα αυτό έχει επη­ρε­ά­σει και τη δημιουρ­γι­κή μου έκφραση.

Τι ρόλο παί­ζει και με ποιο τρό­πο συμ­βαί­νει η αλλη­λε­πί­δρα­σή σου με το κοινό;

Πολύ δύσκο­λη ερώ­τη­ση είναι σημα­ντι­κό να υπάρ­χει επι­κοι­νω­νία με το κοι­νό, ειδι­κά για μένα τόσο ως ερμη­νεύ­τρια, όσο και ως δημιουρ­γός. Όταν αρχί­ζει να ζεσταί­νε­ται η ατμό­σφαι­ρα, να φαί­νε­ται δηλα­δή η απο­δο­χή από το κοι­νό, το ότι η δου­λειά / ερμη­νεία είναι αρε­στή στη συνέ­χεια, όταν τέλος έρχε­ται η επι­δο­κι­μα­σία. Όλα αυτά μετα­δί­δο­νται και ασφα­λώς με κάνουν να θέλω να δώσω όλο και περισ­σό­τε­ρα πράγ­μα­τα, συναι­σθή­μα­τα, τον καλύ­τε­ρο εαυ­τό μου. Δημιουρ­γεί­ται μαγεία, κάτι που και για το κοι­νό είναι πολύ σημα­ντι­κό να νιώ­σει. Να επι­κοι­νω­νή­σει και να εξω­τε­ρι­κεύ­σει συναι­σθή­μα­τά του. Να ταξι­δέ­ψει στο παρελ­θόν, το παρόν και το μέλ­λον, στη δύση και την ανα­το­λή, αλλά και μέσα του, μέσω της μου­σι­κής… Για μένα είναι πάντα μια πρό­κλη­ση να συνε­πά­ρω ερμη­νευ­τι­κά και δεξιο­τε­χνι­κά το ακρο­α­τή­ριό μου.

Επη­ρε­ά­ζουν καλ­λι­τε­χνι­κά έναν δημιουρ­γό τα γεγο­νό­τα της καθη­με­ρι­νής ζωής, αλλά και οι τοπι­κές και διε­θνείς κοι­νω­νι­κές, οικο­νο­μι­κές, πολι­τι­κές συν­θή­κες (π.χ. ο πρό­σφα­τος πόλε­μος στην Ουκρα­νία, οι εξε­λί­ξεις στην παγκό­σμια γεω­στρα­τη­γι­κή σκη­νή): Πώς απο­τυ­πώ­νει ένας μου­σι­κός στο έργο του τα ορά­μα­τά του, τις αγω­νί­ες και τους δια­χρο­νι­κούς αγώ­νες τω» ανθρώ­πων της δου­λειάς για να φτιά­ξουν έναν καλύ­τε­ρο κόσμο μια καλύ­τε­ρη ζωή;

Άλλη μια δύσκο­λη ερώ­τη­ση, θα μπο­ρού­σα­με να μιλά­με για ώρες… Φυσι­κά και τον επη­ρε­ά­ζουν, είτε το κατα­λα­βαί­νει είτε όχι. Είτε για­τί λιγο­στεύ­ουν οι συναυ­λί­ες είτε για­τί ακρι­βαί­νουν τα υλι­κά της δου­λειάς του [ανά­με­σα στα άλλα], είτε για­τί γίνε­ται δύσκο­λο να ταξι­δεύ­εις. Αυτό όμως δεν οδη­γεί όλους τους δημιουρ­γούς να εκφρά­ζο­νται καλ­λι­τε­χνι­κά θέλο­ντας να συμ­βά­λουν να φτια­χτεί ένας καλύ­τε­ρος κόσμος. Υπάρ­χει δυστυ­χώς και μεγά­λο μέρος που κατη­γο­ρεί αυτούς που, όπως εγώ, θεω­ρούν το έργο τους «στρα­τευ­μέ­νο», που επι­διώ­κει δηλα­δή να καυ­τη­ριά­σει τα άσχη­μα, να ευαι­σθη­το­ποι­ή­σει το ακρο­α­τή­ριο, ακό­μη και να το ξεση­κώ­σει ενά­ντια σε όλες αυτές τις αιτί­ες που μαυ­ρί­ζουν τις ζωές μας από τη μια, και από την άλλη να εξυ­μνή­σει την ομορ­φιά των ανθρώ­πων που αγω­νί­ζο­νται για μια καλύ­τε­ρη ζωή.

Η μου­σι­κή είναι μια δύσκο­λη τέχνη. Δεν είναι τόσο κατα­νοη­τή όσο η λογο­τε­χνία και η ποί­η­ση. Όμως είναι πάρα πολ­λά τα παρα­δείγ­μα­τα όπου το μου­σι­κό έργο και οι συν­θέ­τες έπαι­ξαν σπου­δαίο ρόλο σε σημα­ντι­κά γεγο­νό­τα της ζωής και της ιστορίας.

Η 7^η Συμ­φω­νία [του «Λένιν­γκραντ»), του Σοβιε­τι­κού Ντμί­τρι Σοστα­κό­βιτς, εμψύ­χω­νε το λαό και το στρα­τό κατά την πολιορ­κία της πόλης από τους Γερ­μα­νούς. Ακου­γό­ταν παντού μέσα από μεγά­φω­να και σε όλη τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση μέσω ραδιο­φώ­νου. Το έργο του Μίκη Θεο­δω­ρά­κη έπαι­ξε πολύ σημα­ντι­κό ρόλο στον αγώ­να του λαού μας για λευ­τε­ριά, αλλά και του Μάνου Λοΐ­ζου με τα Νέγρι­κα, του Θάνου Μικρού­τσι­κου και τόσων άλλων. Εγώ σαν ερμη­νεύ­τρια ψάχνω πάρα πολύ να βρω έργα που  γρά­φτη­καν με έμπνευ­ση τη ζωή και να πλου­τί­σω το ρεπερ­τό­ριό μου. Πριν λίγα χρό­νια είχα παρου­σιά­σει ένα ρεσι­τάλ με τίτλο ΑΙΛΑΝ, πρώ­τη εκτέ­λε­ση του έργου του Ιτα­λού συν­θέ­τη Eugenio Catina, επη­ρε­α­σμέ­νο από το προ­σφυ­γό­που­λο που βρέ­θη­κε νεκρό στα παρά­λια της Τουρκίας.

Η γυναίκα μουσικός

Συνα­ντά μια γυναί­κα μου­σι­κός στην καλ­λι­τε­χνι­κή  της δια­δρο­μή προ­βλή­μα­τα εξαι­τί­ας του φύλου της και τι είδους; Έρχε­ται σε αντι­πα­ρά­θε­ση η καριέ­ρα με τη μητρό­τη­τα; θα μπο­ρού­σαν να βοη­θη­θούν οι γυναί­κες μου­σι­κοί ώστε να συνε­χί­σουν το έργο τους; Είναι κάτι που ξεπερ­νιέ­ται μόνο με ατο­μι­κές προσπάθειες;

Δε δια­φέ­ρουν και πολύ τα προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τω­πί­ζει μια γυναί­κα μου­σι­κός από αυτά κάθε εργα­ζό­με­νης γυναί­κας. Όσο η κοι­νω­νία συνε­χί­ζει να ορί­ζε­ται από τους νόμους και τα πρό­τυ­πα του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, κατα­πιε­σμέ­νοι θα είμα­στε όλοι μας. Επί­σης όσο νόμοι και θεσμοί δεν εστιά­ζουν στον άνθρω­πο και τις ανά­γκες του, τόσο θα τίθε­ται και το ερώ­τη­μα αν η καριέ­ρα έρχε­ται σε αντι­πα­ρά­θε­ση με την μητρό­τη­τα, ένα πολύ σοβα­ρό θέμα που ανα­δει­κνύ­ει τις ταξι­κές δια­φο­ρές της κοι­νω­νί­ας μας. Ερω­τή­μα­τα όπως πού θα αφή­σω το παι­δί, θα κατα­φέ­ρει να βρει θέση σε παι­δι­κό σταθ­μό ή θα πρέ­πει; να πάει σε ιδιω­τι­κό και με τι κόστος, και πολ­λά άλλα, είναι η σκλη­ρή καθη­με­ρι­νό­τη­τα, ενώ θα έπρε­πε να υπήρ­χε μια κατά­στα­ση ευνοϊ­κή για τη μητρό­τη­τα. Η συλ­λο­γι­κή δρά­ση ανοί­γει δρό­μους, μπο­ρεί να φέρει θετι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα. Από μικρό παι­δί με θυμά­μαι να διεκ­δι­κώ κάθε δίκιο για μένα ‚αλλά και για τους γύρω μου, μια στά­ση ζωής που συνέ­χι­σα μέχρι σήμε­ρα έχο­ντας κάνει σκλη­ρές επι­λο­γές που θα έλε­γε κανείς πως δεν είναι για το συμ­φέ­ρον μου. Ήταν όμως πάντα οι καλύ­τε­ρες δυνα­τές για αυτά που πιστεύω.

Εξάλ­λου, η μητέ­ρα μου, Ευγε­νία (Τζέ­νη) Φάμπα, για χρό­νια πρό­ε­δρος του Συλ­λό­γου Γυναι­κών Δάφ­νης και μέλος τού Προ­ε­δρεί­ου της ΟΓΕ, ήταν ένα πολύ φωτει­νό παρά­δειγ­μα για μένα.

Τη συνέ­ντευ­ξη πήρε η Εύη Κοντό­ρα — Β’ Αντι­πρό­ε­δρος της ΟΓΕ

ΕΥΑ ΦΑΜΠΑ συνέ­χεια ενός μεγά­λου ονόματος

Η Εύα Φάμπα, κόρη του μεγά­λου ερμη­νευ­τή, δημιουρ­γού, δασκά­λου Δημή­τρη Φάμπα, ξεκί­νη­σε την καριέ­ρα της πολύ μικρή. Σπού­δα­σε κιθά­ρα με τον πατέ­ρα της, ανώ­τε­ρα θεω­ρη­τι­κά με τον Δημή­τρη Δρα­γα­τά­κη και απο­φοί­τη­σε από το Εθνι­κό Ωδείο με βρα­βεία και δια­κρί­σεις, ενώ παρα­κο­λού­θη­σε την τάξη διεύ­θυν­σης ορχή­στρας του Θεό­δω­ρου Αντω­νί­ου, σεμι­νά­ρια του Leo Brouwer κ.ά.

Φέρο­ντας επά­ξια το σπου­δαίο όνο­μα που μαζί με τα ταλέ­ντο και την επι­μο­νή για ακα­τα­πό­νη­τη εργα­σία κλη­ρο­νό­μη­σε, έχει δώσει εκα­το­ντά­δες κον­σέρ­τα. Ταξί­δε­ψε επα­νει­λημ­μέ­να σε χώρες της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής, της Ευρώ­πης, της Ασί­ας, της Αφρι­κής, δίνο­ντας ρεσι­τάλ και κον­σέρ­τα με σημα­ντι­κές ορχήστρες.

Σαν σολίστ και καθη­γή­τρια έχει συμ­με­τά­σχει σε πολ­λά σπου­δαία διε­θνή μου­σι­κά και κιθα­ρι­στι­κά φεστι­βάλ, κατα­κτώ­ντας επαί­νους για τη μου­σι­κή της παρου­σία και τη δεξιο­τε­χνι­κή της άνε­ση. Έχει εμφα­νι­στεί σε ραδιό­φω­να και τηλε­ο­πτι­κές εκπο­μπές σε όλα τον κόσμο. Οι συναυ­λί­ες της σε Ρωσία, Μεξι­κό, Βουλ­γα­ρία, Βολι­βία, Νεπάλ παρου­σιά­στη­καν ζωντα­νά από την τηλε­ό­ρα­ση. Εκτι­μώ­ντας το ταλέ­ντο της, συν­θέ­τες όπως οι Δ. Φάμπας, A. Viana, Κ. Τζωρ­τζι­νά­κης, Α. Τρια­ντα­φύλ­λου, Δ, Νικη­τός, G. Μίζ­ζί, Yiu-kwong Chung, W. Branco, M. Colasanti, J, B, Neto, Ed. Morales Caso, N. Χαρι­ζά­νος, N. Αθα­να­σά­κης, της αφιέ­ρω­σαν έργα τους.

Από το Γενά­ρη του 2.000, είναι πρό­ε­δρος του ΔΣ του Συλ­λό­γου Φίλων της Κιθά­ρας «Δημή­τρης Φάμπας» (ιδρύ­θη­κε τον Οκτώ­βρη του 1999 με δική της πρω­το­βου­λία). Σκο­πός του είναι να δια­τη­ρή­σει ζωντα­νό το έργο του Δ. Φάμπα, να ενι­σχύ­ει τις καλ­λι­τε­χνι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες αξιό­λο­γων κιθα­ρι­στών και να στη­ρί­ζει νέους ταλα­ντού­χους καλ­λι­τέ­χνες. Να προ­σφέ­ρει πλού­σιες καλ­λι­τε­χνι­κές δρά­σεις, συναυ­λί­ες, σεμι­νά­ρια, δια­λέ­ξεις με ποιό­τη­τα και ήθος, ενι­σχύ­ο­ντας την κιθα­ρι­στι­κή τέχνη.

Η Εύα Φάμπα στο 13^ο Συνέ­δριο της ΟΓΕ εκλέ­χτη­κε μέλος του ΔΣ της.
Για το έργο του Δημή­τρη Φάμπα θα υπάρ­ξει δημο­σί­ευ­ση σε επό­με­νο τεύ­χος του Δελτίου.

Κώστας Καρυω­τά­κης ΑΠΑΝΤΑ μια άλλη ανάγνωση