Τα πέτρινα γνωστά και άγνωστα γεφύρια του Αχελώου

Το λίθι­νο γεφύ­ρι στο Αυλά­κι, ενώ­νει τον νομό Αιτω­λο­α­καρ­να­νί­ας με τους νομούς Καρ­δί­τσας και Ευρυ­τα­νί­ας. Το γεφύ­ρι άρχι­σε να χτί­ζε­ται το 1907 και τελεί­ω­σε το 1911. Για την κατα­σκευή του δού­λε­ψαν 60 Ηπει­ρώ­τες μαστό­ροι και 60 εργά­τες από τα γύρω χωριά του Βάλ­του. Η γέφυ­ρα έδω­σε ένα ασφα­λές πέρα­σμα του ποτα­μού. Έως τότε, οι κάτοι­κοι περ­νού­σαν το ποτά­μι με κίν­δυ­νο για της ζωής τους. Άλλο­τε χρη­σι­μο­ποιού­σαν σχοι­νιά ή ξύλα και άλλο­τε περα­τα­ριές, τις ξύλι­νες πλατ­φόρ­μες, πλω­τές η ενα­έ­ριες.
Τo γεφύ­ρι θεω­ρεί­ται τέλειο αισθη­τι­κά. Ωστό­σο, τα τελευ­ταία χρό­νια, τα μανια­σμέ­να νερά του Αχε­λώ­ου το έχουν «τραυ­μα­τί­σει» με απο­τέ­λε­σμα να χρειά­ζε­ται άμε­σα επι­σκευή και συντήρηση.

Η γέφυ­ρα της Τέμπλας συν­δέ­ει τον νομό Ευρυ­τα­νί­ας με εκεί­νον της Αιτω­λο­α­καρ­να­νί­ας. Είναι ένα πετρό­χτι­στο γεφύ­ρι του 1915. Πριν τη κατα­σκευή του από πέτρα, υπήρ­χε ένα ξύλι­νο, μια «τέμπλα», όπως απο­κα­λεί­ται στο τοπι­κό ιδί­ω­μα, από όπου πήρε το όνο­μα του. Παλιά, το λέγα­νε και γεφύ­ρι του Στρά­του, διό­τι εκεί­νος μερί­μνη­σε για τη κατα­σκευή των γεφυ­ριών του Αυλα­κί­ου και των Βρου­βια­νών. Κατά τον εμφύ­λιο επι­χει­ρή­θη­κε η ανα­τί­να­ξη του χωρίς απο­τέ­λε­σμα. Ωστό­σο, μετά την απο­τυ­χη­μέ­νη έκρη­ξη, φέρει εμφα­νή μεγά­λη ρωγ­μή στο ανα­το­λι­κό βάθρο. Η γέφυ­ρα απο­τε­λεί μια εντυ­πω­σια­κή λιθό­κτι­στη κατα­σκευή. Έχει επι­βλη­τι­κό όγκο, από­λυ­τα εναρ­μο­νι­σμέ­νο με το φυσι­κό περι­βάλ­λον, και αξιό­λο­γες κατα­σκευα­στι­κές και δια­κο­σμη­τι­κές λεπτο­μέ­ρειες οι οποί­ες συν­θέ­τουν ένα αρμο­νι­κό σύνο­λο. Το γεφύ­ρι της Τέμπλας έχει χαρα­κτη­ρι­στεί, ως δια­τη­ρη­τέο μνη­μείο, από την υπουρ­γό Πολι­τιμ­σού Μελί­να Μερκούρη.

Η γέφυ­ρα του Λιά­σκο­βου είναι ένα εντυ­πω­σια­κό μονό­το­ξο πετρο­γέ­φυ­ρο με άνοιγ­μα τόξου 17 μ. και ύψος 11 μ., μέσα σε θαυ­μά­σιο φυσι­κό και άγριο περι­βάλ­λον, το φαράγ­γι του Πετρι­λιώ­τη. Βρί­σκε­ται στον δρό­μο για Συκιά και Πηγές Άρτας, στη θέση «Γέρα­κας» ή «Πυρή­να» Πετρω­τού. Γεφυ­ρώ­νει τα ρέμα­τα Κου­μπουρ­για­νί­τι­κο και Πλα­τα­νιά, λίγο πριν την ένω­σή τους με τον Αχε­λώο. Εικα­σί­ες θέλουν το γεφύ­ρι να κτί­στη­κε τον 13ο αιώ­να. Χρυ­σο­θή­ρες έσκα­ψαν το κατά­στρω­μα της γέφυ­ρας για να βρουν θησαυ­ρό και μετα­κί­νη­σαν δεκά­δες πέτρες, με απο­τέ­λε­σμα από τα νερά της βρο­χής και την υγρα­σία να υπάρ­χει διά­βρω­ση και πρό­βλη­μα την στα­τι­κή του κατάσταση.

Η γέφυ­ρα Καμά­ρα Μεσο­πύρ­γου είναι το πέτρι­νο μονό­το­ξο γεφύ­ρι, το οποίο γεφυ­ρώ­νει το ρέμα που δια­σχί­ζει το ομώ­νυ­μο χωριό. Έχει άνοιγ­μα τόξου 19 μ. και το ύψος του είναι 8 μ, ενώ δεν υπάρ­χουν στοι­χεία για το πότε κτί­στη­κε. Οι κάτοι­κοι της περιο­χής θεω­ρούν ότι είναι έργο του 18ου αι. όπως και ο παλιός νερό­μυ­λος, που βρί­σκε­ται σε κοντι­νή από­στα­ση.
Η γέφυ­ρα Καμά­ρα-Μεγα­λό­χα­ρη είναι ένα πανέ­μορ­φο μικρό μονό­το­ξο γεφύ­ρι που ένω­νε τα χωριά Μεγα­λό­χα­ρη και Μηλια­νά. Στοι­χεία για την κατα­σκευή του δεν υπάρ­χουν. Οι ντό­πιοι θεω­ρούν ότι πρέ­πει να κτί­στη­κε την ίδια επο­χή με το Μονα­στή­ρι της Μεγα­λό­χα­ρης, δηλα­δή στα μισά του 14 αι. Το γεφύ­ρι χρή­ζει συντή­ρη­σης.
Αξιο­θέ­α­το της περιο­χής στον δρό­μο για τις Πηγές είναι η «Περα­τα­ριά», το χει­ρο­κί­νη­το τελε­φε­ρίκ-βαγο­νά­κι, το οποίο κινεί­ται με τρο­χα­λία επά­νω σε χον­δρό σύρ­μα. Χρη­σι­μο­ποιεί­ται από το 1960 και ενώ­νει τις όχθες του ποτα­μού Αχε­λώ­ου και ουσια­στι­κά τη Άρτα με τη Καρδίτσας.

Η γέφυ­ρα Κου­τσο­κα­μά­ρας, το αρχαιό­τε­ρο πέτρι­νο γεφύ­ρι της Αργι­θέ­ας πάνω στην οδό που ένω­νε την Αμβρα­κία με τους Γόμ­φους και την Τρίκ­κη. Εξυ­πη­ρε­τού­σε τους αρχαί­ους οικι­σμούς, τις πολί­χνες της Αθα­μα­νί­ας. Το 1955 δίπλα από το βάθρο της γέφυ­ρας, προς τη Συκιά, βρέ­θη­καν πέντε τάφοι ρωμαϊ­κής επο­χής με αντι­κεί­με­να στρα­τιω­τών. Σήμε­ρα, έχει κατα­πλα­κω­θεί από τα μπά­ζα των εργα­σιών του φράγ­μα­τος, της εκτρο­πής του Αχελώου.

Η γέφυ­ρα Τατάρ­νας, που σήμε­ρα βρί­σκε­ται μέσα στα νερά της τεχνη­τής λίμνης των Κρε­μα­στών, μετά την κατα­σκευή του ομώ­νυ­μου φράγ­μα­τος τη δεκα­ε­τία του 1960. Ήταν μονο­κά­μα­ρη γέφυ­ρα του Αχε­λώ­ου με μεγά­λο άνοιγ­μα που το ένα της άκρο πατού­σε στον Βάλ­το Αιτω­λο­α­καρ­να­νί­ας και το άλλο στην Ευρυ­τα­νία. Στο ιστο­ρι­κό γεφύ­ρι της Τατάρ­νας δόθη­κε το 1821 η πρώ­τη μάχη των Ελλή­νων της Ρού­με­λης κατά των Τούρκων.

Στην ιστο­ρία της γέφυ­ρας του Κορά­κου απο­τυ­πώ­νο­νται τα σημά­δια της ταραγ­μέ­νης πορεί­ας της στον χρό­νο, των κατά και­ρούς διχα­σμών και ιδε­ο­λο­γι­κών αντι­πα­ρα­θέ­σε­ων στην σύγ­χρο­νη ελλη­νι­κή ιστο­ρία. Η γέφυ­ρα ανα­τι­νά­χθη­κε το 1949 από άνδρες του Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού, σε μια προ­σπά­θεια να ανα­κό­ψουν την επί­θε­ση που δέχο­νταν. «Έζη­σε» για 435 χρό­νια αντέ­χο­ντας σε σει­σμούς και στις… κατε­βα­σιές του Αχε­λώ­ου έως ότου έπε­σε κι αυτή «θύμα» του Εμφυ­λί­ου. Το γεφύ­ρι ένω­νε την Αργι­θέα με την Άρτα, στο ορει­νό σημείο Πυρ­γά­κι, κοντά στο χωριό Πηγές.