Την Πρωτοχρονιά του 1936, ο «Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε με βασικό του θέμα το Μανιφέστο του 6ου Συνεδρίου του ΚΚΕ «Προς την Εργατική τάξη, προς όλο τον εργαζόμενο λαό της χώρας».
Ο τίτλος της εφημερίδας συμπύκνωνε όλο το περιεχόμενο του ντοκουμέντου: «καλούμε τον ελληνικό λαό ν’ αγωνιστεί για μια ελεύθερη ζωή στην Ελλάδα και για τη συντριβή κάθε φασιστικής απειλής, κατά των πολεμικών απειλών και για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της χώρας».
Στην πρώτη σελίδα, κάτω από τη δημοσίευση του μανιφέστου, υπό τον τίτλο «Συνήλθε το 6ο συνέδριο του ΚΚΕ — Σχετική ανακοίνωση του Προεδρείου», διαβάζουμε:
«Μέσα στο Δεκέμβρη, στην Αθήνα το 6ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας. Οι δουλιές του Συνεδρίου βάσταξαν 4 μέρες. Τα θέματα που απασχόλησαν το συνέδριο ήταν τα παρακάτω:
1ο |- Έκθεση δράσης της Κεντρικής Επιτροπής. Με εισηγητή το σ. Ν. Ζαχαριάδη — Εκθεση της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στο 7ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Με εισηγητή το σ. Πεταλίδη.
2ο |- Η κατάχρηση των συμμάχων. Με εισηγητή το σ. Γ. Αντωνίου.
3ο |- Τα καθήκοντα των κομμουνιστών στην πάλη κατά του πολέμου. Με εισηγητή το σ. Γ. Αντωνίου.
4ο |- Καταστατικό του ΚΚΕ.
5ο |- Εκλογές Κεντρικής Επιτροπής.
Το 6ο συνέδριο του ΚΚΕ “ενέκρινε ομόφωνα την πολιτική γραμμή και πρακτική δουλιά της Κεντρικής Επιτροπής” από το 5ο συνέδριο μέχρι το 6ο και ψήφισε παμψηφεί την πολιτική απόφαση πάνω στο 1ο θέμα που δημοσιεύεται παρακάτω. Επίσης το συνέδριο χαιρέτισε και αποδέχτηκε με ενθουσιασμό τις αποφάσεις του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ
Πάνω στο 2ο θέμα το συνέδριο αποδέχτηκε ομόφωνα το σχέδιο θέσεων, έγκρινε βασικά την εισήγηση πάνω στο 3ο θέμα και ανέθεσε στην ΚΕ τη δημοσίευση των σχετικών θέσεων πάνω στο 2ο και στο 3ο θέματα.
Το συνέδριο έγκρινε σαν οριστικό το καταστατικό του ΚΚΕ που ‘χε δημοσιεύσει σαν προσωρινό η ΚΕ.
Το συνέδριο ψήφισε μανιφέστο προς την εργατική τάξη και τον ελληνικό λαό και έστειλε χαιρετιστήρια στο αρχηγό της εργαζόμενης ανθρωπότητας σ. Στάλιν, στον σ. Δημητρώφ τιμονιέρη της ΚΔ, στον αρχηγό του γερμανικού προλεταριάτου σ. Τέλμαν και στους ηρωικούς απεργούς πείνας, φυλακισμένους και εξόριστους αγωνιστές του ελληνικού λαού.
Το συνέδριο ανέθεσε στην ΚΕ τη δημοσίευση των εισηγήσεων και των λόγων των αντιπροσώπων και
Εξέλεξε καινούρια ΚΕ.
Στο συνέδριο, που η προπαρασκευή του γένηκε ανοιχτά σ’ όλο το κόμμα, αντιπροσωπεύτηκαν όλες οι κομματικές οργανώσεις με αντιπροσωπείες εκλεγμένες από τις προσυνεδριακές τοπικές συνδιασκέψεις.
Απ’ το συνέδριο απουσίασε για τεχνικούς λόγους μόνο η αντιπροσωπεία που εκλέχτηκε απ’ τη Συνδιάσκεψη της περιφερειακής οργάνωσης Κρήτης.
Επίσης παρακάθισε και αντιπροσωπεία της ΟΚΝΕ».
Το 6ο συνέδριο του ΚΚΕ (σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ‑μόλις 21 μήνες, μετά το 5ο συνέδριο) συνήλθε στην Αθήνα στο τελευταίο 10ήμερο του Δεκέμβρη του 1935. Οι εργασίες του κράτησαν 4 μέρες.
Η σύγκληση του 6ου συνέδριου έγινε σε μια περίοδο έντασης της επίθεσης των δυνάμεων του φασισμού και του πολέμου σε διεθνή κλίμακα και στην Ελλάδα.
Σ’ αυτές τις συνθήκες, μεγάλη σημασία είχε η σύγκληση του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ που συνήλθε στη Μόσχα 25 Ιούλη μέχρι τις 21 Αυγούστου του 1935 και στο οποίο πήρε ενεργό μέρος πολυμελής αντιπροσωπεία του ΚΚΕ.
Η ΚΔ με το 7ο Συνέδριό της καθόρισε ως κύριο κίνδυνο τον κίνδυνο του φασισμού και του πολέμου και χάραξε πρωταρχικό καθήκον για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα την πάλη εναντίον αυτού του κινδύνου, με τη συσπείρωση όλων των αντιφασιστικών δυνάμεων, τη δημιουργία διεθνούς μετώπου της ειρήνης και λαϊκών αντιφασιστικών μετώπων σε κάθε χώρα.
ΣΣ -| Το 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς ένα από τα πιο γνωστά και πιο πολυσυζητημένα συνέδρια της ήταν το τελευταίο συνέδριο της Κομιντέρν με ξεχωριστή ιστορική σημασία που συνδέεται με τις επεξεργασίες του για την τακτική και τη στρατηγική των κομμουνιστών στην αντιμετώπιση του φασισμού και του κινδύνου — που διαγραφόταν ανοιχτά τότε — για ένα νέο παγκόσμιο πόλεμο.
▪️ Για τα σπουδαιότερα ζητήματα της ημερήσιας διάταξης συγκροτήθηκαν διεθνείς προπαρασκευαστικές επιτροπές από επιφανείς μαρξιστές της εποχής, πραγματοποιήθηκαν ξεχωριστές συσκέψεις της Εκτελεστικής Επιτροπής με τις καθοδηγήσεις πολλών κομμουνιστικών κομμάτων, ενώ στο περιοδικό “Κομμουνιστική Διεθνής” καθιερώθηκε ειδική στήλη με την επωνυμία “Βήμα του 7ου Παγκόσμιου Συνεδρίου” όπου τα κομμουνιστικά κόμματα διατύπωναν τις απόψεις τους για τα μελλοντικά καθήκοντα.
▪️ Πριν από το συνέδριο τα ΚΚ Γαλλίας και Ισπανίας, με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ της ΚΔ, είχαν απευθύνει κάλεσμα συνεργασίας στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.
Τελικά, τα Λαϊκά Μέτωπα σε αυτές τις χώρες συγκροτήθηκαν το 1936, ως πολιτική συνεργασία των Κομμουνιστικών Κομμάτων με τα σοσιαλδημοκρατικά και άλλα αστικά κόμματα και οπορτουνιστικά ρεύματα και πήραν μέρος ή στήριξαν κυβερνήσεις, οι οποίες δεν αμφισβητούσαν την καπιταλιστική εξουσία.
▪️ Το 7ο συνέδριο χαρακτήρισε τον επερχόμενο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ιμπεριαλιστικό, όμως ταυτόχρονα έδινε προτεραιότητα στην πολιτική συγκρότησης αντιφασιστικού μετώπου.
Μάλιστα, καθόρισε ότι η ανάδειξη αντιφασιστικής κυβέρνησης αποτελούσε μορφή μετάβασης στην εργατική εξουσία.
▪️ Αντικαταστάθηκε η εκτίμηση του 6ου συνέδριου για τον χαρακτήρα του φασισμού, με τη θέση ότι αυτός συνιστούσε «ανοικτή τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σοβινιστικών, των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματιστικού κεφαλαίου».
▪️ Υιοθετήθηκε η προβληματική εκτίμηση ότι μέσα στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα εκδηλωνόταν «πορεία επαναστατικοποίησης», που κατέληγε στην ανάγκη «συγχώνευσης των κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων», με την προϋπόθεση ότι τα δεύτερα θα αναγνώριζαν την επαναστατική ανατροπή της αστικής κυριαρχίας, την ενότητα δράσης με τα ΚΚ, τη λειτουργία νέου κόμματος με βάση τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό.
Το γεγονός ότι το 7ο συνέδριο έθετε τις παραπάνω προϋποθέσεις, δεν αναιρούσε το ουσιαστικό: Ότι έτσι δημιουργούνταν αυταπάτες και πνεύμα συμφιλίωσης, σύγχυση και άμβλυνση του ιδεολογικοπολιτικού μετώπου κατά της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού.
Το 6ο συνέδριο του ΚΚΕ, παίρνοντας υπόψη και την κατάσταση της Ελλάδας, συγκέντρωσε την κύρια προσοχή του στην απόκρουση του κινδύνου εγκαθίδρυσης φασιστικής δικτατορίας.
Ο κίνδυνος αυτός είχε γίνει πιο άμεσος, μετά την παλινόρθωση της μοναρχίας, με το νόθο δημοψήφισμα του Νοέμβρη 1935.
Το συνέδριο κάλεσε όλες τις αντιφασιστικές δυνάμεις να ενωθούν για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ειρήνης. Προώθησε τη γραμμή της συγκρότησης δημοκρατικού αντιφασιστικού μετώπου με όλα τα πολιτικά κόμματα που θα συμφωνούσαν στη δημιουργία του, καθώς και τη γραμμή της πραγματοποίησης της συνδικαλιστικής ενότητας. Στην απόφαση του Συνεδρίου για τα καθήκοντα των κομμουνιστών στην πάλη κατά του πολέμου, ανάμεσα σε άλλα, τονιζόταν:
«Το ΚΚΕ, κόμμα της Εργατικής Τάξης και του εργαζόμενου λαού, μπροστά στον άμεσο κίνδυνο περιπλοκής του ελληνικού λαού σε καινούριο μακελειό και της ανοιχτής απειλής της εθνικής ανεξαρτησίας», κυρίως από την Ιταλία, «θέτει σαν υπέρτατο καθήκον του την υπεράσπιση της ειρήνης και της λευτεριάς του ελληνικού λαού».
Το Συνέδριο έθεσε το καθήκον της «συγχώνευσης των κομμουνιστικών αγροτικών οργανώσεων με όλα τα αγροτικά κόμματα και τις άλλες δημοκρατικές πολιτικές οργανώσεις στο χωριό σ’ ένα μαζικό και ενιαίο παναγροτικό κόμμα, με βάση την πάλη για τις άμεσες απαιτήσεις της αγροτιάς, την πάλη κατά του φασισμού και του πολέμου και τη συμμαχία με την εργατική τάξη».
Με την απόφαση, όμως, για τη διάλυση των οργανώσεων του ΚΚΕ στο χωριό και την ένταξη των μελών τους στο ΑΚΕ καταργήθηκε η αυτόνομη οργάνωση και δράση των κομμουνιστών στην ύπαιθρο.
Καθόρισε τα καθήκοντα του ΚΚΕ για τη δημιουργία του Ενιαίου Μετώπου και του Παλλαϊκού Μετώπου και την πραγματοποίηση της συνδικαλιστικής ενότητας, που μπορούσαν να φράξουν το δρόμο στη φασιστική δικτατορία.
Υιοθέτησε το σύνθημα της «Λαϊκής Δημοκρατικής Εξουσίας» του προλεταριάτου και της αγροτιάς, στην οποία θα οδηγούσε η συντριβή του μοναρχοφασισμού και στη συνέχεια η ανατροπή της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας.
Έθεσε τα ζητήματα του κύριου εχθρού και της διάταξης των ταξικών δυνάμεων, στην επικείμενη, όπως την είχε χαρακτηρίσει τότε, αστικοδημοκρατική επανάσταση για την οποία γινόταν λόγος στις αποφάσεις της 6ης ολομέλειας της ΚΕ του ’34 αλλά και του 5ου Συνεδρίου που επικύρωσε αυτές τις αποφάσεις.
Υπογράμμισε ότι κοινός εχθρός της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων της πόλης και του χωριού, όλου του εργαζόμενου λαού είναι η πλουτοκρατική ολιγαρχία. Αυτή αποτελεί τον κύριο εχθρό και ενάντιά της πρέπει να στραφεί το κύριο χτύπημα του μετώπου των λαϊκών δυνάμεων.
Σπουδαία ήταν η απόφαση του 6ου Συνεδρίου για τον πόλεμο. Χαρακτηρίζοντας άμεσο τον κίνδυνο πολέμου, που απειλούσε τη χώρα μας και τον κίνδυνο απώλειας της εθνικής της ανεξαρτησίας από τους ξένους ιμπεριαλιστές, κυρίως από την Ιταλία, καθόρισε ότι «το καθήκον τόσο της απόκρουσης της άμεσης απειλής του πολέμου, όσο και της υπεράσπισης της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της χώρας από τους ξένους ιμπεριαλιστές… πέφτει πάνω στο κόμμα μας».
«Οι Ελληνες κομμουνιστές», τονιζόταν στο Μανιφέστο του Συνεδρίου προς την εργατική τάξη και τον εργαζόμενο λαό της χώρας, «θα είναι στην πρώτη γραμμή σαν πρόκειται να υπερασπίσουν την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της χώρας, όταν απειληθεί…»
Πρωταρχική σημασία έδωσε το Συνέδριο στην ανάγκη δημιουργίας ενιαίου εργατικού μετώπου.
Στο ερώτημα αν ήταν δυνατή η ενότητα δράσης του προλεταριάτου σε κάθε χώρα και διεθνώς, το συνέδριο απάντησε καταφατικά: «Ναι, αυτό είναι δυνατό — σημείωνε ο Δημητρόφ. Μπορεί να γίνει τώρα κιόλας, αμέσως. Η Κομμουνιστική Διεθνής δε βάζει απολύτως άλλο όρο για την ενότητα δράσης, εχτός από έναν μοναδικό, στοιχειώδη, αποδεχτό από όλους τους εργάτες, δηλαδή, η ενότητα δράσης να στρέφεται ενάντια στο φασισμό, ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου, ενάντια στον κίνδυνο του πολέμου, ενάντια στον ταξικό εχθρό. Αυτός είναι ο δικός μας όρος»
Η ημερήσια διάταξη του Συνεδρίου περιλάμβανε τα εξής θέματα:
- Απολογισμός δράσης της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Εισηγητής ο Β. Πικ.
- Απολογισμός δουλειάς της διεθνούς Εξελεγκτικής Επιτροπής. Εισηγητής ο Ζ. Ανγκαρέτης.
- Η επίθεση του φασισμού και τα καθήκοντα της Κομμουνιστικής Διεθνούς στην πάλη για την ενότητα της της εργατικής τάξης ενάντια στο φασισμό. Εισηγητής ο Γ. Δημητρόφ.
- Η προετοιμασία του ιμπεριαλιστικού πολέμου και τα καθήκοντα της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Εισηγητής ο Π. Τολιάτι (ψευδώνυμο Μ. Ερκολι).
- Τα αποτελέσματα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Εισηγητής ο Δ. Μανουίλσκι.
- Εκλογές των καθοδηγητικών οργάνων της Κομμουνιστικής Διεθνούς
Από το V στο VI συνέδριο
Με οδηγό τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του 1934, αλλά και του 5ου Συνεδρίου του, το ΚΚΕ πήρε την πρωτοβουλία του αγώνα κατά του φασισμού και του επικείμενου πολέμου, τα σύννεφα του οποίου ήσαν πλέον ορατά πάνω από την Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, το Κόμμα πρωταγωνίστησε στην πάλη των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους στη δουλειά και στη ζωή (πχ. το 1934 στη διοργάνωση ενός Πανελλαδικού Αντιφασιστικού Συνεδρίου, αλλά και στη συσπείρωση κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων για την αποτροπή ενδεχόμενης επιβολής στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας στη χώρα).
Τον Απρίλη του 1934, δημοσιεύτηκε στο «Ριζοσπάστη» διακήρυξη, που την υπέγραφαν μεγάλα ονόματα του «δημοκρατικού» τόξου (Ν. Καρβούνης, Μ. Τατασόπουλος, Τάκης Καλλαντζόπουλος, Γ. Σιάντος, Αύρα Θεοδωροπούλου, Π. Δαμασκόπουλος, Β. Γεωργίου, Ι. Αντωνόπουλος, Αιμ. Βεάκης, Μεν. Μαρκόπουλος, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Ν. Τσιλογιάννης, Αρ. Γεωργίου, Δημ. Γληνός, Ι. Αντωνιάδης, Γ. Κούμουλος, Κ. Βάρναλης) όπου αφού επισημαινόταν ο άμεσος κίνδυνος του φασισμού, ανακοινωνόταν η συγκρότηση Αντιφασιστικής Επιτροπής για την προετοιμασία και τη σύγκληση Αντιφασιστικού Συνεδρίου, με τη συμμετοχή όλων των αντιφασιστικών τάσεων και δυνάμεων. «Το Πανελλαδικό αυτό Αντιφασιστικό συνέδριο», τονιζόταν στη διακήρυξη, «πρέπει να συνενώσει, έξω από κάθε ιδεολογική και πολιτική διαφορά, όλα τα τίμια αντιφασιστικά στοιχεία».
Ήταν μια παλλαϊκή διαδικασία (εκλέχτηκαν 2.700 αντιπρόσωποι), που συνοδεύτηκε από μαχητικές αντιφασιστικές εκδηλώσεις, σε συνθήκες αδιάκοπων διώξεων από την κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη, η οποία, τελικά, απαγόρευσε το Αντιφασιστικό συνέδριο (τελικά συνήλθε στον Κοκκιναρά της Κηφισιάς, σαν Πανελλαδική Αντιφασιστική Συνδιάσκεψη)
Στο μεταξύ αναπτύσσεται ραγδαία –παρά τις διώξεις, το εργατικό κίνημα: Το 1934, η άνοδος του απεργιακού κινήματος υπήρξε πολύ σημαντική.
Ενώ το 1933 κηρύχτηκαν 482 απεργίες με 100 χιλιάδες εργάτες, το 1934 έγιναν 482 απεργίες με 182 χιλιάδες απεργούς και Νοέμβρη-Δεκέμβρη του 1934, έγιναν 13 ενιαιομετωπικές απεργίες με συμμετοχή 37.960 απεργών.
Το ίδιο διάστημα στην Αθήνα, στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, ενώθηκαν ορισμένες παράλληλες συνδικαλιστικές οργανώσεις βάσης. Και στο Ηράκλειο και τη Δράμα ιδρύθηκαν ενιαία εργατικά κέντρα.
Η περίοδος ανάμεσα στο 5ο και στο 6ο συνέδριο του ΚΚΕ σημαδεύτηκε από σημαντικά ιστορικά γεγονότα, με κορυφαία το βενιζελοπλαστηρικό στρατιωτικό κίνημα της 1ης Μάρτη του 1935 και την παλινόρθωση της Μοναρχίας το Φθινόπωρο του ιδίου έτους, γεγονότα που ολοκλήρωσαν κατά το μεγαλύτερο μέρος την προετοιμασία της εγκαθίδρυσης ενός στρατιωτικοφασιστικού καθεστώτος, το οποίο δεν άργησε να ακολουθήσει.
Στις 10 Οκτωβρίου του 1935 εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τον στρατηγό Γ. Κονδύλη και στις 3 Νοεμβρίου του 1935 πραγματοποιήθηκε το νόθο δημοψήφισμα (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, εμφανίστηκαν ότι είχαν ψηφίσει 1.527.714, δηλαδή κάπου 438.000 περισσότεροι απ’ αυτούς που ψήφισαν στις εκλογές του Ιουνίου του 1935, με την αποχή να έχει μηδενιστεί — παρά το γεγονός ότι τα κόμματα του κέντρου απείχαν — κι όπως ανακοινώθηκε υπέρ της Μοναρχίας ψήφισαν 1.491.992 ή το 97.80%, ενώ υπέρ της Δημοκρατίας μόνο 32.545 ή το 2.12%…)
Το 7ο συνέδριο της ΚΔ σφραγίζει τις εξελίξεις
Το κύριο- ανεξάρτητα από τις σοβαρές σε βάθος επεξεργασίες, είναι πως απάντησε καταφατικά στο ενδεχόμενο οι κομμουνιστές να μοιραστούν την ευθύνη διακυβέρνησης με αστικές δυνάμεις, στην προοπτική κατάκτησης της εξουσίας, που αποτέλεσε το πρώτο θεωρητικό υπόβαθρο του «σκαλοπατιού», που ταλάνισε για 10ετίες το κίνημα –μέχρι τις ανατροπές και μέχρι σήμερα.
Το ΚΚΕ με τις νεώτερες επεξεργασίες και ειδικά με το «Δοκίμιο ιστορίας» στάθηκε κριτικά απέναντι στη συγκεκριμένη φιλοσοφία, που για χρόνια αποτέλεσε θέσφατο, με τραγικά για το Κόμμα και το Κίνημα αποτελέσματα.
Το 7ο συνέδριο <|1–6 Οκτώβρη 1945|
Συνήλθε στην Αθήνα, στην αίθουσα του «Τιτάνια» (οδός Πανεπιστημίου) και ήταν ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά σώματα του ΚΚΕ, σε σύγκριση με τα προηγούμενα (που έγιναν σε συνθήκες βαριάς παρανομίας) και αυτό έδειχνε την ανάπτυξη του Κόμματος κατά την περίοδο του πολέμου και της Εθνικής Αντίστασης στην οποία ήταν ο βασικός αιμοδότης.
✔️ Πήραν μέρος συνολικά 223 τακτικοί (26 γυναίκες) και 38 αναπληρωματικοί αντιπρόσωποι απ’ όλες ανεξαίρετα τις Οργανώσεις.
▪️ Η κοινωνική σύνθεση των αντιπροσώπων ήταν: 119 εργάτες, 26 υπάλληλοι, 22 αγρότες, 8 επαγγελματίες, 29 επιστήμονες, 8 διανοούμενοι και 11 φοιτητές.
▪️ Η κομματική ηλικία ήταν: 63 πάνω από 15 χρόνια, 75 πάνω από 5 και 85 λιγότερο από 5 χρόνια.
▪️ Υπερείχαν οι νέοι κομμουνιστές. Οι 73 τακτικοί σύνεδροι ήταν ηλικίας 20–30 χρόνων, οι 100 ηλικίας 31–40 χρόνων, οι 46 ηλικίας 41–50 χρόνων, οι 3 ηλικίας 51–60 χρόνων και 1 πάνω από 60.
Η σύνθεση αυτή δείχνει την απότομη αύξηση των κομμουνιστικών δυνάμεων την περίοδο αυτή.
Το συνέδριο συνήλθε σε συνθήκες «νομιμότητας», δηλαδή στα περιθώρια της νομιμότητας που άφηνε την εποχή εκείνη η ματοβαμμένη τρομοκρατία των αντιδραστικών δυνάμεων και του παρακράτους, που, χάρη στην ένοπλη επέμβαση και την υποστήριξη του αγγλικού ιμπεριαλισμού, είχε απλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα.
▪️ Σε όλη την τρικυμισμένη δεκαετία από το προηγούμενο 6ο συνέδριο, το ΚΚΕ βρέθηκε στις επάλξεις των αγώνων για λευτεριά, εθνική ανεξαρτησία και ειρήνη.
▪️ Μπροστάρης, οργανωτής, καθοδηγητής και –επαναλαμβάνουμε, κύριος (κυριολεκτικά και μεταφορικά) αιμοδότης της Εθνικής Αντίστασης.
▪️ Και μέσα στην πάλη μαζί με το λαό και για το λαό, ανδρώθηκε πολιτικά, δυνάμωσε οργανωτικά και άπλωσε βαθιές ρίζες μέσα στην εργατική τάξη και το λαό.
✔️ Το συνέδριο συζήτησε:
Τη λογοδοσία της Κεντρικής Επιτροπής.
Την κατάσταση στην Ελλάδα και τα προβλήματα της Λαϊκής Δημοκρατίας.
Το αγροτικό πρόβλημα στην Ελλάδα.
Το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του ΚΚΕ.
Το συνέδριο, εξετάζοντας την κατάσταση που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα εξαιτίας της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης και της ολομέτωπης επίθεσης των αντιδραστικών δυνάμεων, μετά το Δεκέμβρη και τη συμφωνία της Βάρκιζας, διαπίστωνε:
«Μέσα στον πανευρωπαϊκό οργασμό της δημοκρατικής και σοσιαλιστικής αναγέννησης, η Ελλάδα χάρη στην ένοπλη ξενική επέμβαση αποτελεί τραγική εξαίρεση. Η ξενική επέμβαση ανέκοψε την ομαλή πολιτική ζωή και εξέλιξη του τόπου».
«Η πολιτική της εθνικής και λαϊκής ενότητας που πραγματοποιήθηκε στα σκοτεινά χρόνια της σκλαβιάς — αναφέρεται στην Απόφαση του 7ου Συνεδρίου — αποτελεί και σήμερα την αποφασιστική εγγύηση για την αποτροπή του ολοκληρωτικού αφανισμού».
«Ο πολιτικός συνασπισμός του ΕΑΜ έκανε κάθε δυνατή υποχώρηση για τη συνένωση των προσπαθειών όλων εκείνων που εναντιώνονται στις βίαιες, πραξικοπηματικές λύσεις και δε θα σταματήσει αυτές τις προσπάθειές του — εφόσον όμως δε θα σταματήσει η δολοφονική τρομοκρατική δράση κατά του λαού, νόμιμο δικαίωμα άμυνας είναι η χρησιμοποίηση των ίδιων μέσων από το λαό, για την απόκρουση της αφηνιασμένης τρομοκρατικής δράσης του μαύρου μετώπου, ΣΑΝ, Χ, και Σία».
Το 7ο συνέδριο ασχολήθηκε με τη δυνατότητα και τις πολιτικές προϋποθέσεις δημιουργίας βαριάς βιομηχανίας στηριγμένης στις εγχώριες πλουτοπαραγωγικές πηγές, πήρε και άλλες αποφάσεις και μέτρα για την κομματική οικοδόμηση, για την καλύτερη οργάνωση της μαζικής δουλειάς, για τη δουλειά στη νεολαία, στις γυναίκες κλπ.
Σημαντικό γεγονός που κατέδειξε την επιρροή του ΚΚΕ (και του ΕΑΜ), αλλά και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, αποτέλεσε το πρώτο Συνέδριο της ΕΠΟΝ, που συνήλθε στα μέσα του Γενάρη 1946.
Κράτησε μια βδομάδα και συζήτησε την κατάσταση στη χώρα και τα προβλήματα της νεολαίας στις νέες συνθήκες, τονίζοντας την ανάγκη της έντασης του αγώνα της νέας γενιάς για τη συμφιλίωση, την ομαλή δημοκρατική εξέλιξη και την πρόοδο.
Δυστυχώς, οι λαϊκές κινητοποιήσεις για τη δημοκρατία δεν μπόρεσαν να ανακόψουν το τρομοκρατικό όργιο των φασιστικών δυνάμεων του μεταδεκεμβριανού κράτους και παρακράτους, που οργανώνονταν και υποστηρίζονταν από τους Άγγλους ιμπεριαλιστές.
Στις αρχές του 1946 πέρασαν σε πολύ μεγαλύτερης έκτασης και αγριότητας επιθέσεις.
Στις 15 του Γενάρη δυνάμεις της χωροφυλακής και της εθνοφυλακής κύκλωσαν τη Νάουσα και συνέλαβαν 400 δημοκράτες.
Στις 16-20 Γενάρη συμμορίες παρακρατικών διέπραξαν ομαδικές σφαγές στην περιοχή από το Γύ- θειο ως τη Σπάρτη.
Στις 19, χίτες πυροβόλησαν και σκότωσαν 4 και τραυμάτισαν αρκετούς δημοκρατικούς πολίτες στην Καλαμάτα. Η χωροφυλακή συνέλαβε 32 χίτες και τους έκλεισε στο κρατητήριο.
Επειτα απ’ αυτό, δύο με τρεις χιλιάδες οπλισμένοι χίτες απ’ όλη τη Μεσσηνία κύκλωσαν την πόλη, 800 με 1.000 μπήκαν μέσα στην πόλη, κατέλαβαν Κεντρικά σημεία και πήραν μαζί τους σαν όμηρους, 150 δημοκρατικούς πολίτες. Τους περισσότερους τους έσφαξαν.
Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να κηρύξει το στρατιωτικό νόμο στους νομούς Μεσσηνίας και Λακωνίας, αλλά και η ενέργεια αυτή χρησιμοποιήθηκε από τους χίτες και τους μοναρχικούς για συλλήψεις οπαδών του ΕΑΜ, για μπλόκα και λεηλασίες.
Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με απόφασή του στις 21 του Γενάρη, χαρακτήριζε τα αιματηρά γεγονότα της Καλαμάτας μοναρχοφασιστικό πραξικόπημα που, μαζί με τις δολοφονίες δημοκρατικών πολιτών στη Λακωνία, στο Βόλο και στη Θήβα, την επίθεση ενάντια σε αντιπροσώπους της ΚΕ του ΕΑΜ στην Κόρινθο και το φούντωμα της χίτικης τρομοκρατίας, έδειχναν ότι το Μαύρο Μέτωπο καταφεύγει σε μεθόδους εμφύλιου πολέμου ενάντια στη δημοκρατική Ελλάδα.
Την πρωταρχική και κύρια ευθύνη για την κατάσταση αυτή ‑υπογραμμιζόταν στην απόφαση- την έφεραν η επίσημη αγγλική πολιτική και οι αγγλικές αρχές κατοχής στην Ελλάδα.
Η ΚΕ του ΕΑΜ σε σχετική ανακοίνωσή της τόνιζε ότι τα γεγονότα της Καλαμάτας ήταν η αρχή γενικού σχεδίου των μοναρχοφασιστών για την κατάληψη της εξουσίας. Το ΕΑΜ έκανε έντονα διαβήματα στον αντιβασιλιά και την κυβέρνηση και απευθύνθηκε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ζητώντας την άμεση αποχώρηση των αγγλικών στρατευμάτων από την Ελλάδα.
Η σοβιετική κυβέρνηση, εκδηλώνοντας την αλληλεγγύη της προς τον ελληνικό λαό, απαίτησε να συζητηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στην Ελλάδα.
Ο σοβιετικός αντιπρόσωπος στο Συμβούλιο Ασφαλείας διατύπωσε τη γνώμη ότι η παρουσία των αγγλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, ύστερα από τη λήξη του πολέμου, δεν υπαγορεύεται από καμιά ανάγκη, αλλά αποτελεί μέσο πίεσης στον ελληνικό λαό.
Στο ίδιο διάστημα, με πρόσκληση των δημοκρατικών συλλόγων πραγματοποιήθηκαν σ’ όλη τη χώρα ογκώδεις συγκεντρώσεις με τα συνθήματα; «Συμμετοχή του ΕΑΜ στην κυβέρνηση — Πανδημοκρατικό Μέτωπο».
Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις έγιναν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη στις 20 του Γενάρη 1946.
Επιτακτικά προβαλλόταν και το αίτημα για την αποχώρηση των αγγλικών στρατευμάτων.
Ο αιματηρός απολογισμός στον ένα χρόνο που είχε περάσει από τη συμφωνία της Βάρκιζας ήταν: Νεκροί 1.289, τραυματίες 6.671, βασανισθέντες 31.632, συλληφθέντες 84.931.
Βιασμένες γυναίκες 165. Ληστείες 6.567. Επιδρομές σε τυπογραφεία 572. Καταδιωκόμενοι δημοκρατικοί πολίτες πάνω από 100.000. Μοναρχοφασιστικές συμμορίες 206.
Σ’ αυτές τις φοβερές συνθήκες, η ΚΕ του ΕΑΜ, με τη συμμετοχή και του αντιπροσώπου των Αριστερών Φιλελευθέρων, διακήρυξε για μια ακόμα φορά, στις 7 του Φλεβάρη 1946, την προσήλωσή της στις ομαλές δημοκρατικές λύσεις και απαίτησε τη διεξαγωγή γνήσιων εκλογών, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
Σχηματισμό αντιπροσωπευτικής δημοκρατικής κυβέρνησης με ευρεία συμμετοχή των κομμάτων του ΕΑΜ.
Κατάπαυση της τρομοκρατίας, πραγματική διάλυση και αφοπλισμό των τρομοκρατικών οργανώσεων, αποκατάσταση της τάξης και ισοπολιτείας σ’ όλη τη χώρα.
Γενική πολιτική αμνηστία των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Γενική και εγγυημένη εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων. Απομάκρυνση από το στρατό, τα σώματα Ασφαλείας και γενικά τον κρατικό μηχανισμό τουλάχιστον όλων εκείνων που υπηρέτησαν στα Τάγματα Ασφαλείας ή συνεργάστηκαν ανοιχτά με τον εχθρό.
Τα κόμματα του ΕΑΜ προειδοποιούσαν πως, αν δεν πραγματοποιηθούν τα παραπάνω, είναι υποχρεωμένα να δηλώσουν και πάλι επίσημα και κατηγορηματικά ότι δε θα μετάσχουν στις εκλογές, γιατί απλούστατα θα πρόκειται για εκλογική κωμωδία, η οποία, όμως, θα έχει τα πιο τραγικά αποτελέσματα για τη χώρα.
🔻 Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ — Το πρόβλημα του ένοπλου αγώνα
Στις 12 του Φλεβάρη 1946, έναν ακριβώς χρόνο μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας, συνήλθε στην Αθήνα η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Στις εργασίες της πήραν μέρος τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ και της ΚΕΕ, που είχαν εκλεγεί στο 7ο Συνέδριο του Κόμματος, εκτός από τους Μ. Παρτσαλίδη και Π. Ρούσο, που βρίσκονταν σε αποστολή στο εξωτερικό.
Η Ολομέλεια εξέτασε την κατάσταση στην Ελλάδα, τα προβλήματα του δημοκρατικού αγώνα και τα καθήκοντα του ΚΚΕ ‑εισήγηση έκανε ο Ν. Ζαχαρώδης.
Η ευθύνη της Ολομέλειας ήταν σοβαρή, γιατί έπρεπε να αποφασίσει για τη στάση του Κόμματος στις επικείμενες εκλογές (αν θα έπαιρνε μέρος ή θα έκανε αποχή) και να καθορίσει τις μορφές πάλης για την αντιμετώπιση της ωμής βίας και τρομοκρατίας που μαίνονταν σ’ ολόκληρη τη χώρα ενάντια στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και το λαϊκό δημοκρατικό κίνημα.
Στο ζήτημα των εκλογών η Ολομέλεια συζήτησε τη θέση που είχε πάρει η ΚΕ του ΕΑΜ στις 7 του Φλεβάρη 1946, δηλαδή αποχή από τις εκλογές, εφόσον δεν εξασφαλιστούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ελεύθερη έκφραση της θέλησης του λαού, αλλά δεν πήρε απόφαση. Εξουσιοδότησε το ΠΓ ν’ αποφασίσει, αφού ζητήσει και τη γνώμη αδελφών κομμάτων, που ήταν βασικά κατά της αποχής.
Παρ’ όλα αυτά, το ΠΓ πήρε απόφαση για αποχή από τις εκλογές…
Όλο το αφιέρωμα |> εδώ
(συνεχίζεται)