Τα 4 ελπιδοφόρα φάρμακα — Περίπου 70 ίσως έχουν κάποιο αποτέλεσμα — #Covid-19

Οι επι­στή­μο­νες έχουν εντο­πί­σει 69 φάρ­μα­κα που ίσως έχουν κάποιο απο­τέ­λε­σμα κατά του κορο­νοϊ­ού και για περισ­σό­τε­ρα από 20 οι κλι­νι­κές δοκι­μές βρί­σκο­νται ήδη σε εξέ­λι­ξη. Ο Παγκό­σμιος Οργα­νι­σμός Υγεί­ας (ΠΟΥ) ξεκι­νά τέσ­σε­ρις μεγά­λες δοκι­μές για τέσ­σε­ρις από αυτές που θεω­ρού­νται οι πιο υπο­σχό­με­νες. Η προ­σπά­θεια για την ανα­ζή­τη­ση απο­τε­λε­σμα­τι­κών αντι­ι­κών φαρ­μά­κων εξε­λίσ­σε­ται παράλ­λη­λα με εκεί­νη για την ανά­πτυ­ξη εμβο­λί­ου, αλλά ανα­μέ­νε­ται να φέρει καρ­πούς πιο γρήγορα.

Μερι­κά υπο­ψή­φια φάρ­μα­κα για την αντι­με­τώ­πι­ση της νόσου Covid-19, η οποία προ­κα­λεί­ται από τον ιό SARS-CoV‑2, ήδη χρη­σι­μο­ποιού­νται σε άλλες ασθέ­νειες, κάτι που μπο­ρεί να γλι­τώ­σει χρό­νο στους επι­στή­μο­νες από ό,τι αν άρχι­ζαν την προ­σπά­θεια εκ του μηδε­νός. Η λίστα των φαρ­μά­κων προ­δη­μο­σιεύ­θη­κε από επι­στή­μο­νες στον ιστό­το­πο bioRxiv, σύμ­φω­να με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης».

Οι ερευ­νη­τές, με επι­κε­φα­λής τον βιο­λό­γο Νέβαν Κρό­γκαν του Πανε­πι­στη­μί­ου της Καλι­φόρ­νια-Σαν Φραν­σί­σκο, εντό­πι­σαν 24 υπο­ψή­φια φάρ­μα­κα για το νέο κορο­νο­ϊό, τα οποία ήδη είναι εγκε­κρι­μέ­να από την Υπη­ρε­σία Τρο­φί­μων και Φαρ­μά­κων (FDA) των ΗΠΑ για τη θερα­πεία του καρ­κί­νου, της νόσου Πάρ­κιν­σον, της υπέρ­τα­σης, του δια­βή­τη τύπου 2 (ουσία μετ­φορ­μί­νη), αλλά και απρό­σμε­νων παθή­σε­ων, όπως η σχι­ζο­φρέ­νεια (αντι­ψυ­χω­σι­κή ουσία αλο­πε­ρι­δό­λη). Κάποια άλλα υπο­ψή­φια και μη εγκε­κρι­μέ­να ακό­μη φάρ­μα­κα βρί­σκο­νται σε κλι­νι­κές δοκι­μές ή σε πρώ­ι­μο στά­διο, όπως ουσί­ες κατά των παρασίτων.

Ο ΠΟΥ ανα­κοί­νω­σε ότι ξεκι­νά μια μεγά­λη παγκό­σμια κλι­νι­κή δοκι­μή, με την ονο­μα­σία Solidarity (Αλλη­λεγ­γύη), η οποία θα δοκι­μά­σει τις τέσ­σε­ρις πιο υπο­σχό­με­νες θερα­πεί­ες. Η μελέ­τη θα συμπε­ρι­λά­βει πολ­λές χιλιά­δες ασθε­νείς σε δεκά­δες χώρες και έχει σχε­δια­σθεί να είναι απλή, ώστε ακό­μη και νοσο­κο­μεία που έχουν «ζορι­στεί» στο έπα­κρο (π.χ. της Ιτα­λί­ας) να μπο­ρούν να συμμετάσχουν.

Καθώς περί­που το 15% των ασθε­νών της Covid-19 νοσούν σοβα­ρά, ανα­ζη­τού­νται επει­γό­ντως θερα­πεί­ες, οι οποί­ες θα επι­βρα­δύ­νουν ή‑ακόμη καλύ­τε­ρα- θα κατα­στρέ­φουν το νέο ιό, έτσι ώστε να σωθούν ζωές, αλλά και να μειω­θεί ο χρό­νος παρα­μο­νής των ασθε­νών στις μονά­δες εντα­τι­κής θεραπείας.

Η συμ­με­το­χή στη μελέ­τη του ΠΟΥ θα είναι απλή. Ο για­τρός θα συμπλη­ρώ­νει τα στοι­χεία του ασθε­νούς (επι­βε­βαιω­μέ­νου κρού­σμα­τος) στον ιστό­το­πο του ΠΟΥ και ο ασθε­νής θα δηλώ­νει εγγρά­φως ότι συναι­νεί στέλ­νο­ντας ηλε­κτρο­νι­κά τη συγκα­τά­θε­ση του στον ΠΟΥ. Αφού ο για­τρός ανα­φέ­ρει ποια φάρ­μα­κα είναι δια­θέ­σι­μα στο νοσο­κο­μείο του (από τις τέσ­σε­ρις θερα­πεί­ες), ο ΠΟΥ θα τοπο­θε­τεί τυχαία τον ασθε­νή είτε σε κάποια από τις ομά­δες που δοκι­μά­ζουν νέα φάρ­μα­κα, είτε στις ομά­δες ελέγ­χου που κάνουν τη στά­νταρντ θερα­πεία. Οι για­τροί θα πρέ­πει να δηλώ­σουν στον ΠΟΥ πότε ο ασθε­νής πήρε εξι­τή­ριο ή πέθα­νε, πόσο χρό­νο νοση­λεύ­θη­κε και αν χρειά­στη­κε οξυ­γό­νο ή διασωλήνωση.

Η μελέ­τη είναι τυχαιο­ποι­η­μέ­νη αλλά όχι διπλά «τυφλή», συνε­πώς οι ασθε­νείς θα ξέρουν αν πήραν κάποιο υπό δοκι­μή φάρ­μα­κο, κι έτσι μπο­ρεί να υπει­σέλ­θει ο παρά­γων υπο­βο­λής τύπου «πλα­σί­μπο». Όμως ο ΠΟΥ βιά­ζε­ται, γι’ αυτό κάνει επι­στη­μο­νι­κές «εκπτώ­σεις» στη μεθο­δο­λο­γία του. Αν κάποιο φάρ­μα­κο δεί­ξει σαφή ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα, η μελέ­τη γι’ αυτό θα δια­κο­πεί πρόωρα.

Την Κυρια­κή το Εθνι­κό Ινστι­τού­το Ιατρι­κών Ερευ­νών της Γαλ­λί­ας (INSERM) ανα­κοί­νω­σε ότι θα συντο­νί­σει μια επι­πρό­σθε­τη κλι­νι­κή δοκι­μή στην Ευρώ­πη με την ονο­μα­σία Discovery (Ανα­κά­λυ­ψη), η οποία θα ακο­λου­θή­σει το παρά­δειγ­μα του ΠΟΥ, σύμ­φω­να με το «Science», και θα συμπε­ρι­λά­βει 3.200 ασθε­νείς σε του­λά­χι­στον επτά χώρες. Άλλες χώρες μπο­ρούν να οργα­νώ­σουν τις δικές τους συμπλη­ρω­μα­τι­κές κλι­νι­κές μελέ­τες, «πατώ­ντας» πάνω στην μελέ­τη του ΠΟΥ, κάνο­ντας επι­πρό­σθε­τες μετρή­σεις ή παρα­τη­ρή­σεις (ιολο­γί­ας, χημεί­ας, ιατρι­κής απει­κό­νι­σης κ.α.).

Οι τέσσερις θεραπείες

Οι τέσ­σε­ρις πιο ελπι­δο­φό­ρες υπό δοκι­μή θερα­πεί­ες του ΠΟΥ είναι οι εξής:

- Remdesivir: Είχε αρχι­κά ανα­πτυ­χθεί από την εται­ρεία Gilead κατά του ιού Έμπο­λα και άλλων σχε­τι­κών ιών. Είχε δοκι­μα­στεί πέρυ­σι στην έξαρ­ση του Έμπο­λα στο Κον­γκό, αλλά δεν είχε κανέ­να απο­τέ­λε­σμα. Υπάρ­χουν όμως ενδεί­ξεις ότι μπο­ρεί να «φρε­νά­ρει» τους κορο­νοϊ­ούς, γι’ αυτό θα δοθεί σε αυτό το φάρ­μα­κο μια δεύ­τε­ρη ευκαι­ρία. Δύο ασθε­νείς στις ΗΠΑ που ήδη το πήραν, εμφά­νι­σαν άμε­ση βελ­τί­ω­ση, αλλά πρό­κει­ται για μεμο­νω­μέ­νες περι­πτώ­σεις που δεν μπο­ρούν να απο­δεί­ξουν ότι το φάρ­μα­κο είναι ασφα­λές και απο­τε­λε­σμα­τι­κό. Σύμ­φω­να με Κινέ­ζους επι­στή­μο­νες, από τα τέσ­σε­ρα θερα­πευ­τι­κά σχή­μα­τα της μελέ­της Solidarity του ΠΟΥ, θεω­ρεί­ται το πιο υπο­σχό­με­νο, καθώς, μετα­ξύ άλλων, ακό­μη και σε μεγά­λες δόσεις, δεν φαί­νε­ται να είναι τοξι­κό. Είναι όμως ακρι­βό, χορη­γεί­ται ενδο­φλέ­βια και πιθα­νό­τα­τα είναι πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κό, όταν χορη­γεί­ται σε πρώ­ι­μο στά­διο της λοίμωξης.

- Χλω­ρο­κί­νη και Υδρο­ξυ­χλω­ρο­κί­νη: Ο πρό­ε­δρος Τραμπ θεω­ρεί ότι η χλω­ρο­κί­νη ότι «θα αλλά­ξει τους όρους του παι­γνι­διού», πράγ­μα που οδή­γη­σε σε μεγά­λη ζήτη­ση σε πολ­λές χώρες γι’ αυτό το γνω­στό εδώ και δεκα­ε­τί­ες φάρ­μα­κο κατά της ελο­νο­σί­ας. Το μειο­νέ­κτη­μα είναι ότι απαι­τού­νται μεγά­λες δόσεις κατά του νέου ιού και το φάρ­μα­κο μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει σοβα­ρές τοξι­κές παρε­νέρ­γειες. Προη­γού­με­νες μελέ­τες του δεν είναι ενθαρ­ρυ­ντι­κές. «Οι ερευ­νη­τές έχουν δοκι­μά­σει αυτό το φάρ­μα­κο στον ένα ιό μετά τον άλλο, αλλά ποτέ δεν «δού­λε­ψε» στους ανθρώ­πους. Η δόση του που απαι­τεί­ται, είναι υπερ­βο­λι­κά υψη­λή», σύμ­φω­να με την ειδι­κή στις πνευ­μο­νι­κές λοι­μώ­ξεις Σου­ζά­νε Χέρολντ του γερ­μα­νι­κού Πανε­πι­στη­μί­ου του Γκί­σεν. Κινέ­ζοι που δοκί­μα­σαν τη χλω­ρο­κί­νη σε πάνω από 100 ασθε­νείς με Covid-19, επε­σή­μα­ναν τα οφέ­λη της σε δημο­σί­ευ­ση στο BioScience, αλλά χωρίς να δώσουν λεπτο­μέ­ρειες. Περισ­σό­τε­ρες από 20 μελέ­τες έχουν γίνει στην Κίνα για το φάρ­μα­κο αυτό, αλλά τα απο­τε­λέ­σμα­τά τους δεν έχουν ακό­μη δοθεί στον ΠΟΥ. Ερευ­νη­τές στη Γαλ­λία δοκί­μα­σαν τη συγ­γε­νι­κή υδρο­ξυ­χλω­ρο­κί­νη σε 20 ασθε­νείς με Covid-19 και ανέ­φε­ραν ότι μειώ­νει το ιικό φορ­τίο στους ασθε­νείς, αλλά η μελέ­τη τους δεν ήταν τυχαιο­ποι­η­μέ­νη και ελεγ­χό­με­νη. Ειδι­κά η υδρο­ξυ­χλω­ρο­κί­νη μπο­ρεί να κάνει μεγα­λύ­τε­ρη ζημιά, καθώς έχει διά­φο­ρες παρε­νέρ­γειες (π.χ. για την καρ­διά). Αλλά θα δοκι­μα­σθεί από τον ΠΟΥ για να υπάρ­ξει επι­τέ­λους μια σαφέ­στε­ρη εικόνα.

- Ritonavir/Lopinavir: Συν­δυα­στι­κή θερα­πεία με την ονο­μα­σία Kaletra δύο φαρ­μά­κων κατά του ιού HIV, εγκε­κρι­μέ­νη από το 2000. Μικρή πρό­σφα­τη κλι­νι­κή δοκι­μή σε 199 ασθε­νείς στη Γου­χάν της Κίνας, η οποία δημο­σιεύ­θη­κε στο αμε­ρι­κα­νι­κό ιατρι­κό περιο­δι­κό «New England Journal of Medicine», απο­γο­ή­τευ­σε για­τί δεν έδει­ξε κανέ­να απο­τέ­λε­σμα σε ασθε­νείς με Covid-19. Αλλά ο ΠΟΥ πιστεύ­ει ότι πρέ­πει να γίνει μια νέα δοκι­μή σε μεγα­λύ­τε­ρο εύρος ασθε­νών. Η θερα­πεία είναι γενι­κά ασφα­λής, αλλά αν αλλη­λε­πι­δρά­σει με άλλα φάρ­μα­κα, μπο­ρεί να κάνει σοβα­ρή ζημιά στο ήπαρ.

- Η Kaletra σε συν­δυα­σμό με ιντερ­φε­ρό­νη βήτα.