Τιμώντας την Παρισινή Κομμούνα και την Κομμουνιστική Τρίτη Διεθνή (Ντοκουμέντο)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Η μνή­μη της Παρι­σι­νής Κομ­μού­νας (1871) και την Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς απο­τέ­λε­σαν και απο­τε­λούν σημα­ντι­κή στιγ­μιό­τυ­πα στην ιστο­ρία της ταξι­κής πάλης. Η μνή­μη τους στα πρώ­τα χρό­νια ίδρυ­σης του ΚΚΕ, απο­τε­λού­σαν αφορ­μή για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση ειδι­κών εκδη­λώ­σε­ων. Παρου­σιά­ζου­με στη­ριγ­μέ­νοι σε δημο­σιεύ­μα­τα του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ ρεπορ­τάζ από τον γιορ­τα­σμό τους στην Αθή­να, τον Πει­ραιά και σε διά­φο­ρες πόλεις το 1921 (50 χρό­νια δηλα­δή από την Κομ­μού­να και 2 από την ίδρυ­ση της Γ’ Διε­θνούς) κάτω από αντί­ξο­ες συν­θή­κες αλλά με μαζι­κό­τη­τα και με μαχη­τι­κό πνεύμα.

Σε πρω­το­σέ­λι­δο δημο­σί­ευ­μα- αναγ­γε­λία ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (6/3/1921) ανα­φέ­ρει: « Ο ΑΥΡΙΑΝΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ ΑΘΗΝΩΝ. Η ΠΡΟΜΗΝΥΟΜΕΝΗ ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ. Η ΕΟΡΤΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ. Αύριον Κυρια­κήν εις όλα τα τμή­μα­τα και τους ομί­λους του Σοσια­λι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος εορ­τά­ζε­ται σύμ­φω­να με την εγκύ­κλιο της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής του Κόμ­μα­τος, από κοι­νού η επέ­τειος της Κομ­μού­νας των Παρι­σί­ων και της ιδρύ­σε­ως της Τρί­της Διεθνούς.»

Σε σχε­τι­κή ειδι­κή προ­κή­ρυ­ξη του ΣΕΚΕ (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 7/3/1921) ανα­φέ­ρο­νται , ανά­με­σα στ’ άλλα τα εξής:

«Έλλη­νες εργά­ται! Ελλη­νες προλετάριοι!

Το Σοσια­λι­στι­κό Εργα­τι­κόν Κόμ­μα (Κομ­μου­νι­στι­κόν) εορ­τά­ζον σήμε­ρον τας δύο ιστο­ρι­κάς επε­τεί­ους της ανα­κηρ­τύ­ξε­ως της Κομ­μού­νας των Παρι­σί­ων και της ιδρύ­σε­ως της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς, δεν εκπλη­ροί μόνον μίαν τυπι­κήν υπο­χρέ­ω­σιν δια να απο­δώ­ση τον οφει­λό­με­νον σεβα­σμόν προς την ανά­μνη­σιν δύο γεγο­νό­των τόσων σπου­δαί­ων εις της ιστο­ρί­αν του διε­θνούς αγώ­νος της εργα­τι­κής τάξε­ως, αλλά λαμ­βά­νει την ευκαι­ρί­αν αυτήν δια να δια­δη­λώ­ση άλλην μίαν φοράν την ακλό­νη­τον πίστιν του εις τας μεγά­λας αρχάς, υπό την σημαί­αν των οποί­ων ηγω­νί­σθη­σαν οι ήρω­ες της Κομ­μού­νας του 1871 και οι συνει­δη­τοί αγω­νι­σταί του 1919, οι θεμε­λιώ­σα­ντες της Τρί­την Κομ­μου­νι­στι­κήν Διεθνήν.

Εις τον αγώ­να της Εργα­τι­κής Τάξε­ως , αγώ­να τόσον πολυ­κύ­μα­ντον και σκλη­ρόν τα δύο αυτά γεγο­νό­τα των οποί­ων την ανά­μνη­σιν από κοι­νού σήμε­ρον εορ­τά­ζει το συνει­δη­τόν προ­λε­τα­ριά­τον της Ελλά­δος απο­τε­λούν δύο ενδό­ξους σταθ­μούς εις τους οποί­ους η διε­θνής εργα­τι­κή τάξις έχει να επι­δεί­ξει την ολο­κλη­ρω­τι­κήν προ­σπά­θειαν της δια το ορι­στι­κόν τέρ­μα του αγώ­νος της. Οσον και αν ο χρό­νος χωρί­ζει τα δύο μεγά­λα γεγο­νό­τα της ηρω­ϊ­κής προ­σπα­θεί­ας των Κομ­μου­νι­στών Παρι­σί­ων και της ιδρύ­σε­ως της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς ως τοιαύ­τας εις την ιστο­ρί­αν της αγω­νι­ζό­με­νης Εργα­τι­κής Τάξε­ως τα γεγο­νό­τα αυτά παρου­σιά­ζο­νται ηνω­μέ­να και συμπλη­ρού­ντα άλλη­λα. Ότι οι πρω­τερ­γά­ται της Κομ­μού­νας προ­σπά­θη­σαν να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν τού­το η εμφά­νι­σις της Κομ­μου­νι­στι­κής Δοε­θνούς έρχε­ται να εγγυ­η­θή προ­σφέ­ρου­σα ως ακλό­νη­τον εγγύ­η­σιν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της μεγά­λης Σοβιε­τι­κής Ρωσ­σι­κής Δημοκρατίας…

Τμή­μα της Διε­θνούς αυτής το Σοσια­λι­στι­κόν Εργα­τι­κό Κόμ­μα της Ελλά­δος (Κομ­μου­νι­στι­κόν) εορ­τά­ζον την επέ­τειον των δύο αυτών μεγά­λων ιστο­ρι­κών γεγο­νό­των, δια­δη­λοί την θέλη­σιν του συνει­δη­τού προ­λε­τα­ριά­του της χώρας ν’ αγω­νι­σθή υπό την ένδο­ξον σημαί­αν της Διε­θνούς αυτής, εμπνε­ό­με­νον από τας αρχάς της και καθο­δη­γού­με­νον από την φωτει­νήν λάμ­ψιν της. Υπό την Σημαί­αν αυτήν το συνει­δη­τόν προ­λε­τα­ριά­τον της Ελλά­δος θέλει εκπλη­ρώ­σι τον ιστο­ρι­κόν προ­ο­ρι­σμόν και θέλει προ­σθέ­σει στα­θε­ρώς και τα ιδι­κάς του δυνά­μεις διά το μέγα Εργον το οποί­ον ηθέ­λη­σε να πραγ­μα­το­ποι­ή­ση η Κομ­μού­να του 1871 και το οποί­ον έχει όλην την δύνα­μιν να φέρη εις πέρας η Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνής εις όλον τον κλ΄σομον.

Ζήτω η παγκό­σμιος κομ­μου­νι­στι­κή επανάστασις

Ζήτω η Κομ­μου­νι­στι­κή Διεθνής
Αθή­να τη 4 Μαρ­τί­ου 1921»

Οι εκδηλώσεις

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ την Δευ­τέ­ρα 8 Μαρ­τί­ου 1921 με τίτλο : « Ο ΧΘΕΣΙΝΟΣ ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΠΕΤΕΙΩΝ Εις Τας ΑΘΗΝΑΣ, ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ. ΕΝΘΟΥΣΙΕΩΔΕΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ» έχει αντα­πο­κρί­σεις από τις εκδηλώσεις.

« Η συνει­δη­τή μερίς των εργα­τών των εργα­τών των Αθη­νών η κατα­κλύ­σα­σα χθες το από­γευ­μα το Δημο­τι­κόν Θέα­τρον διά των ενθου­σιω­δών εκδη­λώ­σε­ων προς τον αγω­νι­ζό­με­νον επα­να­στα­τι­κόν προ­λε­τα­ριά­τον κάτω από την σημαία της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς απέ­δει­ξεν ότι εξύ­πνη­σεν από τον λήθαρ­γον, που την είχαν ρίψει αι διά­φο­ραι αστι­καί προ­λή­ψεις και ότι είνε απο­φα­σι­σμέ­νη να αγω­νι­σθή και αυτή μαζύ με τους άλους εργά­τας της Ελλά­δος διά την επι­κρά­τη­σίν της, δια την πραγ­μα­το­ποί­η­σιν του Κομ­μου­νι­σμού και στην χώραν μας…

Οι συνει­δη­τοί εργά­τες των Αθη­νών ένιω­σαν πια καλά εκεί­νο που τους προ­εί­πε το Σοσια­λι­στι­κόν Εργα­τι­κόν Κόμ­μα ότι και οι βενι­ζε­λι­κοί και οι αντι­βε­νι­ζε­λι­κοί και οι κάθε λογής εξ επαγ­γέλ­μα­τος αστοί πολ­τευό­με­νοι οι οποί­οι όσον και­ρόν είνε μακράν της αρχής επαγ­γέλ­λο­νται ελευ­θε­ρί­ας και φιλερ­γα­τι­σμόν, όταν έλθουν εις την εξου­σί­αν ένας είνε ο σκο­πός των να κατορ­θώ­σουν να κλεί­σουν όσον μπο­ρούν καλύ­τε­ρα τα μάτια του εργα­ζό­με­νου λαού για να κατορ­θώ­νουν ευκο­λώ­τε­ρα να τον εκμε­ταλ­λεύ­ω­νται και να τον μετα­χει­ρί­ζο­νται ως όργα­νον δια την επι­τυ­χί­αν των πατρι­δο­κα­πη­λι­κών των σκο­πών και σχε­δί­ων. Και γι’αυτό χθες κατε­κραύ­γα­σαν με μανί­αν μέχρις αλλο­φρο­σύ­νης ενα­ντί­ον των νέων πολέ­μων που σκευω­ρεί η Κυβέρ­νη­σις των πλου­το­κρα­τών της Ελλά­δος προς επι­τυ­χί­αν των ιμπε­ρια­λι­στι­κών βλέ­ψε­ων των μεγά­λων προ­στα­τών της και της Ελλη­νι­κής πλου­το­κρα­τί­ας της οποί­ας τα συμ­φέ­ρο­ντα εκπροσωπεί.

ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η συγκέ­ντρω­σις εις τας Αθή­νας, έγι­νεν εις το Δημ. Θέα­τρον Αθη­νών. Η εφο­ρεία του Κόμ­μα­τος είχε λάβη δρα­στή­ρια μέτρα δια την ομα­λήν διε­ξα­γω­γήν της συγκε­ντρώ­σε­ως. Εις την πλα­τεί­αν, τους δια­δρό­μους και τα θεω­ρεία είχον τοπο­θε­τη­θή έφο­ροι του Κόμ­μα­τος οι οποί­οι μετά των καταλ­λή­λως διε­σκορ­πι­σμέ­νων μελών του Κόμ­μα­τος επέ­βλε­πον τους εισερ­χο­μέ­νους. Ιδί­ως η προ­σο­χή των εφό­ρων εστρέ­φε­το προς τους μυστι­κούς αστυ­νο­μι­κούς δια τους οποί­ους υπήρ­χον σοβα­ραί υπό­νοιαι ότι θα προ­ε­κά­λουν επει­σό­δια δια να ματαιώ­σουν την εορτήν.

Από την 1 1/2 μ.μ. ώραν ήρχι­σαν συγκε­ντρω­μέ­νοι καθ΄ομάδας εργά­ται, δια­νο­ού­με­νοι, φοι­τη­ταί και πλή­θος κόσμου. Την 2 ½ ώραν το θεά­τρον ήτο υπερ­πλή­ρες. Η πλα­τεία, τα θεω­ρεία, το υπε­ρώ­ον, οι διά­δρο­μοι ήσαν ασφυ­κτι­κώς πλη­ρω­μέ­νοι. Την 3 παρά τέταρ­τον ήρχι­σεν η εορ­τή. Εν μέσω φρε­νί­τι­δος ενθου­σια­σμού και ζητω­κραυ­γών υπέρ της Γ’ Διε­θνούς και του Σοσια­λι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος, η μεγά­λη χορω­δία της Νεο­λαί­ας Αθη­νών έψαλ­λε την Διε­θνή. Την στιγ­μήν πολύ η Νεο­λαία έψαλ­λε «Κάτω οι πόλε­μοι» το πλή­θος εξέ­σπα­σεν εις φρε­νειώ­δεις μέχρι αλλο­φρο­σύ­νης κατα­κραυ­γάς ενα­ντί­ον του πολέ­μου. Μετά την Διε­θνή η χορω­δία έψαλ­λεν εν μέσω ενθου­σιω­δών ζητω­κραυ­γών υπέρ της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς και της Σοβιε­τι­κής Ρωσ­σί­ας, τον ύμνον «προς την ελευ­θέ­ραν Ρωσ­σί­αν». Μεθ’ ο ο προ­ε­δρεύ­ων της συγκε­ντρώ­σε­ως σ. Ν. Δημη­τρά­τος, ετά βρα­χεί­αν εισή­γη­σιν επί της εορ­τής έδω­κε τον λόγον εις τον σ. Γεωρ­γιά­δην„» Επί­σης στη συγκε­ρι­μέ­νη εκδή­λω­ση ομι­λη­τές ήταν ο Ευάγ­γε­λος Ευαγ­γέ­λου Γ.Γ της ΓΣΕΕ και ο Σίδε­ρις. «Μετά το τέλος του λόγου του σ, Σίδε­ρι το κόρο της Νεο­λαί­ας έψα­λε εν μέσω νέου ενθου­σια­σμού και τα πλή­θη συγκε­ντρω­θέ­ντων διε­λύ­θη ησύχως»

Η εκδήλωση στον Πειραιά.

«Εις τον Πει­ραιά ο εορ­τα­σμός των δύο μεγά­λων επε­τεί­ων παρά τας δυσκο­λί­ας τας οποί­ας παρε­νέ­βα­λεν ο κ. στρα­τιω­τι­κός επό­πτης δια της αρνή­σε­ως της παρα­χω­ρή­σε­ως του Δημ. Θεά­τρου όπου κατά αρχάς είχεν απο­φα­σι­σθεί να γίνη η εορ­τή και παρά τα πλεί­στας δυσκο­λί­ας και αντιρ­ρή­σεις του αξιο­τί­μου κ. ιδιο­κτή­του των «Ολυ­μπί­ων» όπου διε­ξή­χθη αύτη, ο οποί­ος έφθα­σε μέχρι του σημεί­ου ν’ απα­γο­ρεύ­ση την ανάρ­τη­σιν της σημαί­ας του Τμή­μα­τος Πει­ραιώς εις το θέα­τρον η εορ­τή άσχε μεγά­λην επι­τυ­χί­αν. Συγκε­ντρώ­θη­σαν πλεί­στοι εργά­ται, ιδί­ως ναυ­τερ­γά­ται και σιδη­ρο­δρο­μι­κοί, οι οποί­οι με τας τελευ­ταί­ας απερ­γί­ας, τας πιέ­σεις, τα βίαια μέτρα και τας απη­νείς ενα­ντί­ον των κατα­διώ­ξεις εξύ­πνη­σαν εννο­ή­σα­ντες που είνε πραγ­μα­τι­κά η θέσις των. Την 10 ½ π.μ ο προ­ε­δρεύ­ων της συγκε­ντρώ­σε­ως κήρυ­ξε την έναρ­ξιν της εορ­τής. Το κόρο της Σοσια­λι­στι­κής Εργα­τι­κής Νεο­λαί­ας Πει­ραιώς έψαλ­λεν εν μέσω ενθου­σια­σμού και ατε­λειώ­των ζητω­κραυ­γών των συγκε­ντρω­θέ­ντων υπέρ της Γ’ Διε­θνούς και των Ρώσ­σων συντρό­φων». Ομι­λη­τές ήταν ο Γ. Κορ­δά­τος και ο Π. Δημητράτος.

Στην επαρχία

Με βάση τα σχε­τι­κά ρεπορ­τάζ του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ πλη­ρο­φο­ρού­μα­στε ότι ανά­λο­γες συγκε­ντρώ­σεις έγιναν:

Λάρι­σα: Παρά τη σχε­τι­κή απα­γό­ρευ­ση η συγκέ­ντρω­ση έγι­νε με ομι­λη­τή του Πετσόπουλο.

Θεσ­σα­λο­νί­κη: Εκδή­λω­ση έγι­νε με ομι­λη­τή τον Στ. Αρβα­νι­τά­κη και τον Κοέν που μίλη­σε μάλι­στα όπως γρά­φει η εφη­με­ρί­δα «Ισραη­λι­στί».

Καβά­λα: Γίνε­ται λόγος «για τερά­στιαν εργα­τι­κή συγκέ­ντρω­σιν» με ομι­λη­τές τους Γιώ­τα, Νικο­λαϊ­δη, Χαμ­φούζ, Γολύ­σιο, Νεό­λας και Κάρο­λος Αμων. Επί­σης στάλ­θη­κε χαι­ρε­τι­στή­ριο ψήφι­σμα «προς τους φυλα­κι­σμέ­νους εργά­τας του Βόλου»

Καρ­δί­τσα: Εκεί γίνε­ται για μεγά­λη συγκέ­ντρω­ση «οι παρευ­ρε­θέ­ντες υπε­ρέ­βη­σαν τας 2.000». Ομι­λη­τές ήταν οι Αθά­να­τος, Φ. Φού­ντας και Γ. Σιάντος».

_________________________________________________________________________________________________

Αλέκος Α. Χατζηκώστας  Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 8 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.