Ολοι, δηλα­δή, οι εκμε­ταλ­λευ­τές της δου­λειάς των ηθο­ποιών και όλων των εργα­ζο­μέ­νων στο Θέα­μα — Ακρό­α­μα εμφα­νί­ζο­νται ως αυτοί που τάχα θα λύσουν το πρό­βλη­μα ή έστω θα στεί­λουν μήνυ­μα μηδε­νι­κής ανοχής.

Αναζητούν συνενόχους!

Σε άρθρο του ο υφυ­πουρ­γός Πολι­τι­σμού στην εφη­με­ρί­δα «Τα Νέα» (Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο 20 — 21 Φλε­βά­ρη) δια­τύ­πω­σε με σαφή­νεια ότι «δεν είναι πρό­θε­σή μας να υπο­κα­τα­στή­σου­με κανέ­ναν» και κάλε­σε για άλλη μια φορά το ΣΕΗ «να καθί­σει στο ίδιο τρα­πέ­ζι με τους εργο­δό­τες, προ­κει­μέ­νου να δια­μορ­φώ­σουν ένα πλαί­σιο αυτορ­ρύθ­μι­σης, που θα δια­σφα­λί­ζει ένα ασφα­λές εργα­σια­κό περιβάλλον».

Δηλα­δή:

• Ο υφυ­πουρ­γός της κυβέρ­νη­σης που έναν χρό­νο τώρα δεν έχει πάρει κανέ­να μέτρο για να ανοί­ξουν με ασφά­λεια οι χώροι Πολι­τι­σμού, που έχει κατα­δι­κά­σει τους καλ­λι­τέ­χνες σε έναν χρό­νο ανερ­γία, δίνο­ντας σε ένα πολύ μικρό κομ­μά­τι ένα πενι­χρό επί­δο­μα, θα είναι εγγυ­η­τής ενός ασφα­λούς εργα­σια­κού περιβάλλοντος;
• Οι εργο­δό­τες, που αρνού­νται την υπο­γρα­φή Συλ­λο­γι­κής Σύμ­βα­σης, που δεν πλη­ρώ­νουν για τις πρό­βες, που κατά τη διάρ­κεια της προη­γού­με­νης κρί­σης πλή­ρω­ναν ακό­μα και με σάντουιτς θα δια­μορ­φώ­σουν κλί­μα ασφά­λειας στα θέατρα;

Οχι, βέβαια!

Αυτό που επι­διώ­κε­ται μέσα από όλη αυτήν τη συζή­τη­ση είναι να καλ­λιερ­γεί­ται διαρ­κώς η ιδέα της ταξι­κής συνερ­γα­σί­ας, η ιδέα ότι κρά­τος, εργο­δό­τες και εργα­ζό­με­νοι δεν έχουν να χωρί­σουν τίπο­τα. Οτι έχουν τα ίδια προ­βλή­μα­τα και κατά συνέ­πεια μπο­ρούν να κάθο­νται στο τρα­πέ­ζι του δια­λό­γου και να βρί­σκουν από κοι­νού λύσεις που να συμ­φέ­ρουν όλους.

Οι πρόθυμοι βρέθηκαν

Απέ­να­ντι σε αυτό το προ­σκλη­τή­ριο του υπουρ­γεί­ου, η διοί­κη­ση του ΣΕΗ και η διοί­κη­ση της ΠΟΘΑ προ­τεί­νουν να φτιά­ξουν τον «δικό τους» κώδι­κα δεο­ντο­λο­γί­ας. Μάλι­στα, πολ­λά μέλη των παρα­τά­ξε­ων που διοι­κούν έχουν ξεκι­νή­σει έναν μαρα­θώ­νιο συζη­τή­σε­ων, ερευ­νη­τι­κών τάχα διερ­γα­σιών, μελέ­της κωδί­κων και κανο­νι­σμών που ισχύ­ουν σε άλλες χώρες, προ­κει­μέ­νου να κατα­λή­ξουν σε πρό­τα­ση. Κάνουν ημε­ρί­δες, στρογ­γυ­λά τρα­πέ­ζια όπου κάθο­νται μαζί με όλους όσους κάλε­σε ο υφυ­πουρ­γός να βρού­νε λύση. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό παρά­δειγ­μα το πρό­σφα­το στρογ­γυ­λό τρα­πέ­ζι που οργά­νω­σε το support art workers με τη συμ­με­το­χή ΜΚΟ (π.χ. Διο­τί­μα) της Στέ­γης Γραμ­μά­των και Τεχνών, της ΦΥΛΙΣ (δηλα­δή της φοι­τη­τι­κής ομά­δας που έχει ανα­λά­βει την προ­πα­γάν­δι­ση και προ­ώ­θη­ση της στρα­τη­γι­κής της ΕΕ για τη συμ­με­το­χή των γυναι­κών στην εργα­σία) με στό­χο την ανα­ζή­τη­ση τέτοιων κωδί­κων δεο­ντο­λο­γί­ας στα πρό­τυ­πα άλλων χωρών και δια­τύ­πω­ση μιας πρό­τα­σης για την Ελλά­δα. Με λίγα λόγια, το ίδιο το σωμα­τείο και οι δυνά­μεις που το διοι­κούν εθε­λο­ντι­κά και με περίσ­σεια «δημιουρ­γι­κό­τη­τα» μπαί­νουν μπρο­στά για την ικα­νο­ποί­η­ση των επι­θυ­μιών της εργο­δο­σί­ας και του κράτους!

Αν αυτό το συν­δυά­σου­με με όσα ακού­στη­καν στην ημε­ρί­δα με θέμα την καλ­λι­τε­χνι­κή εργα­σία στην Ελλά­δα (26 — 27 Φλε­βά­ρη) τότε κατα­λα­βαί­νου­με ότι η κου­βέ­ντα στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα γίνε­ται για το τι σωμα­τεία θέλου­νε. Από τη συζή­τη­ση και τις τοπο­θε­τή­σεις πανε­πι­στη­μια­κών αλλά και ορι­σμέ­νων συν­δι­κα­λι­στών (π.χ. από την ΠΟΘΑ) οι οποί­οι άνοι­ξαν τα χαρ­τιά τους, φαί­νε­ται πως η «φιλο­δο­ξία» τους είναι να μετα­τρα­πεί το κίνη­μα σε έναν γρα­φειο­κρα­τι­κό μηχα­νι­σμό που θα συν­δια­λέ­γε­ται με το κρά­τος, διεκ­δι­κώ­ντας «επαγ­γελ­μα­τι­κά περι­γράμ­μα­τα», «κώδι­κες δεο­ντο­λο­γί­ας», χρη­μα­το­δό­τη­ση για σεμι­νά­ρια. Παρα­δείγ­μα­τα τέτοια υπάρ­χουν και στα σωμα­τεία της Ομο­σπον­δί­ας όπως π.χ. η διοί­κη­ση της ΕΤΕΚΤ, που ήδη έχει πάρει χρη­μα­το­δό­τη­ση για σεμι­νά­ρια ή η διοί­κη­ση της ΣΤΑΖΟΕ, που σε συνερ­γα­σία με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ έβγα­λε τα επαγ­γελ­μα­τι­κά περι­γράμ­μα­τα για τους τεχνι­κούς, έχο­ντας και τη δέσμευ­ση του Ν. Για­τρο­μα­νω­λά­κη ότι θα τα προ­χω­ρή­σει, με κίν­δυ­νο χιλιά­δες εργα­ζό­με­νοι τεχνι­κοί να κατα­δι­κα­στούν στην ανερ­γία με «συμ­βο­λή» του ίδιου του σωμα­τεί­ου τους. Δια­φαί­νε­ται πιο καθα­ρά ένας σχε­δια­σμός της εργο­δο­σί­ας, που στη­ρί­ζε­ται και από τις κυβερ­νη­τι­κές δυνά­μεις αλλά και από τις δυνά­μεις της αντιπολίτευσης.

Η προ­ο­πτι­κή της δια­μόρ­φω­σης τέτοιων σωμα­τεί­ων είναι τόσο απο­κρου­στι­κή που για να τη φτια­σι­δώ­σουν χρη­σι­μο­ποιούν γνω­στές δοκι­μα­σμέ­νες μεθό­δους. Οπως δηλα­δή η κυβέρ­νη­ση, για να δικαιο­λο­γή­σει ότι δεν παίρ­νει μέτρα για την υγεία, επι­κα­λεί­ται την επι­τρο­πή λοι­μω­ξιο­λό­γων, όπως για να σερ­βί­ρει τις νέες βαθιές αντι­δρα­στι­κές αλλα­γές στην οικο­νο­μία και τα εργα­σια­κά επι­κα­λεί­ται τον βρα­βευ­μέ­νο με νόμπελ Πισ­σα­ρί­δη, έτσι κι εδώ βρί­σκο­νται πανε­πι­στη­μια­κοί, που ανα­λαμ­βά­νουν να δια­μορ­φώ­σουν το ιδε­ο­λο­γι­κό περι­τύ­λιγ­μα για τις κατευ­θύν­σεις στο συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα. Φτά­σα­νε μάλι­στα να επι­κα­λού­νται «έρευ­να» του Πανε­πι­στη­μί­ου Κρή­της μέσω 36 συνε­ντεύ­ξε­ων εκ των οποί­ων οι 10 ήταν ο πρό­ε­δρος της ΠΟΘΑ και 9 μέλη του νέου ΔΣ του ΣΕΗ. Η έρευ­να απο­δεί­κνυε επι­στη­μο­νι­κά(!) ότι οι ηθο­ποιοί δρουν τώρα μαζι­κά στο ΣΕΗ, για­τί αυτό ξεπέ­ρα­σε την κομ­μα­τι­κή του ταυ­τό­τη­τα. Η αντι­κει­με­νι­κό­τη­τα(;) της έρευ­νας αυτής επι­βε­βαιώ­νε­ται, καθώς η καθη­γή­τρια που την έκα­νε δεί­χνει στα­θε­ρά το ενδια­φέ­ρον της για τα σωμα­τεία, διδά­σκο­ντας στην Ακα­δη­μία της ΓΣΕΕ!

Εχουμε ανάγκη κώδικες δεοντολογίας και κανόνες;

Ακό­μα όμως κι αν παρα­βλέ­πα­με όλα τα παρα­πά­νω, κι αν ξεπε­ρά­σου­με τη δικαιο­λο­γη­μέ­νη καχυ­πο­ψία μας απέ­να­ντι σε κινή­σεις του κρά­τους, της κυβέρ­νη­σης και των εργο­δο­τών και εξε­τά­ζα­με αν υπάρ­χει ανά­γκη για κώδι­κες θα είχε σημα­σία να στα­θού­με στις εξής πλευρές:

Τι έρχο­νται να προ­σθέ­σουν οι κώδι­κες, που δεν μπο­ρεί να καλυ­φθεί από τις Συλ­λο­γι­κές Συμβάσεις;

Για παρά­δειγ­μα, οι εκλεγ­μέ­νοι στο ΔΣ του ΣΕΗ με το ψηφο­δέλ­τιο της «Δημο­κρα­τι­κής Ενό­τη­τας Ηθο­ποιών» πρό­τει­ναν επέ­κτα­ση σε όσα προ­έ­βλε­πε η μέχρι τώρα Σύμ­βα­ση ότι «ο ηθο­ποιός μπο­ρεί να αρνη­θεί ρόλο αν η εκτέ­λε­ση του ρόλου είναι επι­κίν­δυ­νη για την υγεία ή τη σωμα­τι­κή του ακε­ραιό­τη­τα ή σε κάθε άλλη περί­πτω­ση που ορί­ζει ο νόμος». Η πρό­τα­ση που κατα­τέ­θη­κε περιε­λάμ­βα­νε τη ρητή «υπο­χρέ­ω­ση του Εθνι­κού Θεά­τρου να έχει για­τρούς Εργα­σί­ας και ψυχο­λό­γους, τη δυνα­τό­τη­τα οι ηθο­ποιοί να απευ­θύ­νο­νται σε αυτούς για οποιο­δή­πο­τε περι­στα­τι­κό εκ μέρους της διοί­κη­σης, του καλ­λι­τε­χνι­κού διευ­θυ­ντή, σκη­νο­θε­τών ή οποιου­δή­πο­τε άλλου για σωμα­τι­κά παρα­πτώ­μα­τα, προ­σβλη­τι­κή ή βίαιη συμπε­ρι­φο­ρά, συκο­φα­ντι­κή δυσφή­μι­ση κ.λπ.». Για­τί το αρνήθηκαν;

Γιατί επιμένουν στην πρόταση του υπουργείου για κώδικες δεοντολογίας;

Μέσα σε ένα γενι­κό­τε­ρο κλί­μα έντα­σης της αντι­λαϊ­κής πολι­τι­κής, επί­θε­σης σε κάθε εργα­σια­κό και λαϊ­κό δικαί­ω­μα, μέσα σε συν­θή­κες όξυν­σης της κατα­στο­λής, προ­κει­μέ­νου να προ­χω­ρή­σει αυτή η πολι­τι­κή δεν είναι αβά­σι­μο να ανη­συ­χού­με ότι πιθα­νώς οι κώδι­κες δεο­ντο­λο­γί­ας θα λει­τουρ­γή­σουν ως ένα επι­πλέ­ον φίμω­τρο για να μη μιλά­ει κανείς στους χώρους δου­λειάς. Αλλω­στε, στις ίδιες τις προ­τά­σεις που δια­κι­νού­νται από δυνά­μεις, που επι­διώ­κουν τη δια­μόρ­φω­ση πρό­τα­σης του ΣΕΗ, ανα­φέ­ρε­ται ότι οι κώδι­κες πρέ­πει να στο­χεύ­ουν σε χώρους εργα­σί­ας απαλ­λαγ­μέ­νους από εκφο­βι­σμό και κάθε μορ­φή βίας. Αρα­γε η προ­σπά­θεια να πεί­σεις έναν συνά­δελ­φο να απερ­γή­σει, η περι­φρού­ρη­ση μιας απερ­γί­ας, η καταγ­γε­λία μιας εργο­δο­τι­κής αυθαι­ρε­σί­ας θα ερμη­νεύ­ο­νται ως βία; Βία που μάλι­στα με βάση τους κώδι­κες πρέ­πει να καταγ­γέλ­λε­ται στους προϊ­στα­μέ­νους και τους διευθυντές;

Μπορούν οι κώδικες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα;

Σε ένα από τη φύση του βαθιά ταξι­κό εκμε­ταλ­λευ­τι­κό και άκρως αντα­γω­νι­στι­κό σύστη­μα, το να ζητάς μέσα από κανό­νες των εργο­δο­τών «ασφα­λέ­στε­ρους, με περισ­σό­τε­ρο σεβα­σμό» χώρους εργα­σί­ας είναι του­λά­χι­στον ανε­δα­φι­κό. Δεν αρκεί να δεί­χνου­με το τέρας και να το καταγ­γέλ­λου­με. Πρέ­πει να παλέ­ψου­με ενά­ντια σε εκεί­νες τις συν­θή­κες που γεν­νούν τα τέρατα.

• Θα είναι ή δεν θα είναι ευά­λω­τη μια εργα­ζό­με­νη, όταν φοβά­ται για τη δου­λειά της;
• Θα είναι ή δεν θα είναι ευά­λω­τη, αν φοβά­ται ότι αν μεί­νει έγκυος θα πρέ­πει να δου­λεύ­ει μέχρι τελευ­ταία στιγ­μή στη σκη­νή, προ­κει­μέ­νου να μη μεί­νει χωρίς εισό­δη­μα, όπως συζη­τιέ­ται τώρα στο Εθνικό;
• Θα είναι ή δεν θα είναι ευά­λω­τη, αν γνω­ρί­ζει ότι πρέ­πει να κρα­τά­ει τα παι­διά της, για­τί δεν υπάρ­χει παι­δι­κός σταθ­μός, τους ηλι­κιω­μέ­νους της οικο­γέ­νειας, για­τί δεν υπάρ­χει κρα­τι­κή φρο­ντί­δα για αυτούς;

Είναι τόσα πολ­λά τα ερωτήματα…

Και όλα απο­δει­κνύ­ουν ότι η λύση δεν μπο­ρεί να έρθει μέσα από τη θέσπι­ση κανό­νων και κανονισμών.

Είναι, λοι­πόν, ανά­γκη το κίνη­μα των καλ­λι­τε­χνών να απορ­ρί­ψει χωρίς δεύ­τε­ρη σκέ­ψη όλα τα παρα­πά­νω σχέ­δια. Να μη μετα­τρα­πεί σε συνέ­νο­χος του εγκλή­μα­τος. Να δυνα­μώ­σει μέσα από ζωντα­νές μαζι­κές δια­δι­κα­σί­ες η κατεύ­θυν­ση διεκ­δί­κη­σης, αμφι­σβή­τη­σης της αντι­λαϊ­κής πολι­τι­κής, που θέτει στο στό­χα­στρο και το ίδιο το συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα. Οι κομ­μου­νι­στές δια­θέ­του­με όλες μας τις δυνά­μεις στην προ­σπά­θεια αυτή.