Το επικαιροποιημένο «νόημα της ζωής»

Γρά­φει η Νανά Καλη­μέ­ρη //

Πάλι μεθυ­σμέ­νος είσαι, δυό­μι­ση ώρα της νυχτός.
Κι άν τα γονα­τά σου τρέ­μαν, εκρα­τιό­σου­να στητός
μπρος στο κάθε τραπεζάκι.«-Γεια σου Κωστα­ντή βαρβάτε!»
«-Καλη­σπε­ρού­δια, αφε­ντι­κά, πώς τα καλοπερνάτε;»

Ενας σού­δι­νε ποτή­ρι κι άλλος σού­δι­νεν ελιά.
Ετσι πέρα­σες γραμ­μή της γει­το­νιάς τα καπελιά.
Κι αν σε πεί­ρα­ζε κανέ­νας – αχ εκεί­νος ο Τριβέλας!-
έκα­νες πως δεν ένιω­θες και πάντα εγλυκογέλας.

Χτες και σήμε­ρα ίδια κι όμοια, χρό­νος μπρος, χρό­νια μετά…
Η ύπαρ­ξή σου σε σκο­τά­δια όλο πηχτό­τε­ρα βουτά.
Τάχα η θελη­σή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος;
Αχ, πού­σαι νιό­τη, πού­δει­χνες πως θα γινό­μουν άλλος

(«Πρό­λο­γος» Σκλά­βοι Πολιορ­κη­μέ­νοι, Κώστα Βάρναλη)

Ποιος από εμάς μπο­ρεί να πει πως ποτέ μα ποτέ του δε σκέ­φτη­κε ποιο να είναι άρα­γε το νόη­μα της ζωής, ο σκο­πός της ύπαρ­ξής μας, η απο­στο­λή μας;;; Νομί­ζω κανένας…

Το νήμα της ζωής ερμη­νεύ­τη­κε δια­φο­ρε­τι­κά από τους εκπρο­σώ­πους των δια­φό­ρων τάξε­ων και των δια­φο­ρε­τι­κών «και­ρών»…

Μια προ­μαρ­ξι­στι­κής ηθι­κής προ­σέγ­γι­ση τοπο­θε­τεί τον σκο­πό της ύπαρ­ξής μας, το νόη­μα της ζωής μας, στην ευτυ­χία, την από­λαυ­ση και την ηδο­νή. Μια άλλη, η θρη­σκευ­τι­κής αντί­λη­ψης, στην αγα­θο­ερ­γία. Παρα­τη­ρού­με την επί­μο­νη ενα­σχό­λη­ση της θρη­σκεί­ας με το ζήτη­μα. Επι­χει­ρεί να δώσει μια κατεύ­θυν­ση που τρα­βά κυριο­λε­κτι­κά μονό­πλευ­ρα προς την αγα­θο­ερ­γία, την ελε­η­μο­σύ­νη και την υπο­τα­γή… Παράλ­λη­λα, η θρη­σκευ­τι­κή προ­σέγ­γι­ση επι­χει­ρεί να δώσει στη ζωή του ανθρώ­που κάποιο εισα­γό­με­νο απέ­ξω, θεϊ­κό νόη­μα, που συν­δέ­ε­ται άμε­σα και με το θάνα­το αλλά και τη μετέ­πει­τα ζωή ως αντα­μοι­βή για όσα αγα­θά έπρα­ξε ο άνθρω­πος κατά τη διάρ­κεια της ζωής του. Στις προ­μαρ­ξι­στι­κής ηθι­κής κοι­νω­νί­ες, οι άρχο­ντες, για να κατα­φέρ­νουν να παρα­μέ­νουν άρχο­ντες, έπρε­πε να απο­λέ­σουν συναι­σθή­μα­τα και ηθι­κές. Να στρα­φούν προς τις ηδο­νές, τις απο­λαύ­σεις και τους μετα­ξύ τους πολέ­μους για την κατά­κτη­ση όλο και περισ­σό­τε­ρης πολι­τι­κής και οικο­νο­μι­κής ισχύ­ος. Ο λαός απο­τε­λού­σε αντι­κεί­με­νο εκμε­τάλ­λευ­σης, παρο­χής ηδο­νής και κρα­τιό­ταν εσκεμ­μέ­να σε πολύ χαμη­λό μορ­φω­τι­κό και βιο­τι­κό επίπεδο.

Καθώς όμως οι κοι­νω­νί­ες εξε­λίσ­σο­νται, βαθιές ποιο­τι­κές αλλα­γές συντε­λέ­στη­καν. Το τερά­στιο άλμα των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων, συνι­στά το πέρα­σμα από τις οικο­τε­χνί­ες και τη χει­ρο­τε­χνία, στην παρα­γω­γή με μηχα­νές. Οι επι­στή­μες ανθούν.

Επι­στρέ­φο­ντας στο θέμα μας, η επι­στή­μη, απο­δει­κνύ­ει πως δεν υπάρ­χει άλλος κόσμος πέραν του φυσι­κού, ο οποί­ος υπάρ­χει αντι­κει­με­νι­κά. Απο­δει­κνύ­ει πως δεν υπάρ­χει «άλλη ζωή» ανε­ξάρ­τη­τα από τη συνεί­δη­ση και μας πεί­θει πως η ζωή δεν έχει κανέ­να νόη­μα το οποίο εισά­γε­ται από την απέ­ξω, δλδ από το Θεό… Η ζωή απο­κτά για τους ανθρώ­πους εκεί­νο το νόη­μα, το οποίο της δίνουν οι ίδιοι.

Μια ρεα­λι­στι­κή ματιά, μας δεί­χνει πως το νόη­μα της ζωής μπο­ρεί και πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θεί μόνο στο γήι­νο και όχι στο μυστι­κι­στι­κό επίπεδο.

Πώς συνι­στά­ται όμως το νόη­μα της ζωής σύμ­φω­να με αυτή τη ρεα­λι­στι­κή ματιά;;;

Θα λέγα­με πως η κάλυ­ψη των δια­φό­ρων ανα­γκών της ζωής απο­τε­λεί πρω­ταρ­χι­κό στό­χο. Οι άνθρω­ποι θέτουν οι ίδιοι τις δυνά­μεις και τις ικα­νό­τη­τές τους για να επι­τευ­χθεί η ικα­νο­ποί­η­ση των ανα­γκών που θέτει η ζωή, αλλά και οι ίδιοι οι άνθρω­ποι, στο πέρα­σμά τους.

Παρα­τη­ρώ­ντας τις ανθρώ­πι­νες κοι­νω­νί­ες και φτά­νο­ντας στο σήμε­ρα, βλέ­που­με πως στις συν­θή­κες εκμε­ταλ­λευ­τι­κής κοι­νω­νί­ας, όπου τα συμ­φέ­ρο­ντα ενός ανθρώ­που έρχο­νται σε αντί­θε­ση με τα συμ­φέ­ρο­ντα του κοι­νω­νι­κού συνό­λου, εκεί όπου κυριαρ­χού­σε και συνε­χί­ζει να κυριαρ­χεί η αδι­κία, η κατα­πί­ε­ση και η φτώ­χεια, είναι αδύ­να­τον να καλυ­φθούν οι ανά­γκες ζωής των ανθρώπων.

Η από­φα­ση λοι­πόν να τεθεί στη υπη­ρε­σία του κοι­νω­νι­κού και ατο­μι­κού καλού η ζωή των ανθρώ­πων, στην κάλυ­ψη δηλα­δή των ανα­γκών της ζωής, θα δώσει μια τερά­στια ώθη­ση στις κοι­νω­νί­ες αλλά και στους ανθρώ­πους ως μονά­δες. Θα ανα­πτυ­χθούν στο έπα­κρο ικα­νό­τη­τες που σήμε­ρα κατα­πιέ­ζο­νται, συμπιέ­ζο­νται και συν­θλί­βο­νται κάτω από το καθε­στώς εκμετάλλευσης.

Ο μαρ­ξι­σμός-λενι­νι­σμός απο­κα­λύ­πτει τους αντι­κει­με­νι­κούς νόμους της κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης. Απο­κα­λύ­πτει την αέναη μάχη-πάλη των τάξε­ων, την επι­βο­λή της ισχύ­ος της κυρί­αρ­χης τάξης των εκμε­ταλ­λευ­τών επά­νω σε αυτή των εκμε­ταλ­λευο­μέ­νων, και ανοί­γει το δρό­μο προς την απαλ­λα­γή από την κατα­πί­ε­ση. Τεκ­μη­ριώ­νει με επι­στη­μο­νι­κό τρό­πο την ανα­γκαιό­τη­τα της επα­να­στα­τι­κής ανα­τρο­πής του εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστή­μα­τος και την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού ως ανώ­τε­ρο κοι­νω­νι­κο-πολι­τικπ-οικο­νο­μι­κό σύστημα.

Επι­και­ρο­ποιεί το νόη­μα της ζωής που συμπυ­κνώ­νε­ται στη φρά­ση: «Από τον καθέ­να ανά­λο­γα με τις ικα­νό­τη­τές του, στον καθέ­να σύμ­φω­να με τις ανά­γκες του».