Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«ΤΟ ΜΑΝΤΟΛΙΝΟ ΤΟΥ ΛΟΧΑΓΟΥ ΚΟΡΕΛΙ» — Πώς ο Μπερνιέ διαστρέβλωσε την Ιστορία

Στο χρό­νο 2000 που πέρα­σε τα ΜΜΕ (τύπος και τηλε­ό­ρα­ση) ασχο­λή­θη­καν με το μυθι­στό­ρη­μα του Μπερ­νιέ («Το μαντο­λί­νο του λοχα­γού Κορέ­λι ») και με το γύρι­σμα στην Κεφα­λο­νιά χολι­γου­ντια­νής ται­νί­ας με τον τίτλο αυτού του βιβλίου.
Το όλο αυτό πρό­βλη­μα πήρε και ασφα­λώς θα πάρει γενι­κό­τε­ρη διά­στα­ση, ιδιαί­τε­ρα στις χώρες Ελλά­δα, Ιτα­λία, Γερ­μα­νία, Αγγλία που άμε­σα σχε­τί­ζο­νται με τα ιστο­ρι­κά γεγο­νό­τα στην Κεφα­λο­νιά το Σεπτέμ­βρη του 1943. Σχε­τί­ζο­νται με το πρω­τό­γνω­ρο στην ιστο­ρία έγκλη­μα του χιτλε­ρι­κού φασι­σμού και της Βέρ­μαχτ που επί μια βδο­μά­δα από τη λήξη της πολε­μι­κής σύγκρου­σης, συνέ­χι­ζαν να δολο­φο­νούν, να καί­ουν τους αιχ­μα­λώ­τους Ιτα­λούς αξιω­μα­τι­κούς και φαντά­ρους (περί­που 8.500–9.000).

Το έργο αυτό του Μπερ­νιέ είναι μια μεθο­δευ­μέ­νη μελέ­τη υπό μορ­φή μυθι­στο­ρή­μα­τος που στο­χεύ­ει να καλύ­ψει τα εγκλή­μα­τα του φασι­σμού να δια­στρε­βλώ­σει την ιστο­ρι­κή αλή­θεια να δια­σύ­ρει, να συκο­φα­ντή­σει την Εθνι­κή μας Αντί­στα­ση και να εκμη­δε­νί­σει το μονα­δι­κό ιστο­ρι­κό γεγο­νός της συνερ­γα­σί­ας των αντι­φα­σι­στών Ιτα­λών με την ΕΑΜι­κή Αντί­στα­ση ενά­ντια στο γερ­μα­νι­κό φασι­σμό, με την ολό­πλευ­ρη συμπα­ρά­στα­ση και θυσία του λαού της Κεφα­λο­νιάς και συνο­λι­κά των Επτανήσων.

Ο τότε λοχα­γός του πυρο­βο­λι­κού Αμο Παμπα­λό­νι (Amo Pampaloni) και σήμε­ρα στρα­τη­γός εν απο­στρα­τεία υπήρ­ξε ο πρω­τερ­γά­της, η ψυχή αυτού του αντι­φα­σι­στι­κού μετώ­που. Η ζωή του στην Κεφα­λο­νιά με τα ιτα­λι­κά στρα­τεύ­μα­τα κατο­χής και προ­σάρ­τη­σης των Επτα­νή­σου, η ηρω­ι­κή του δρά­ση στην ιτα­λο­γερ­μα­νι­κή σύγκρου­ση το 1943, η εκτέ­λε­σή του από τους Γερ­μα­νούς, καθώς και όλων των ανδρών της πυρο­βο­λαρ­χί­ας του, η περί­θαλ­ψη και η σωτη­ρία του από τις ΕΑΜι­κές οργα­νώ­σεις, που σφρα­γί­στη­κε με τον απαγ­χο­νι­σμό από τους Γερ­μα­νούς του αντάρ­τη του ΕΛΑΣ Αγγε­λου Δ. Κωστα­ντά­κη, γιου του παπά του χωριού Φαρα­κλά­τα, που τον πήρε στο σπί­τι του και με πατρι­κή αγά­πη νεκρα­νά­στη­σε τον Παμπα­λό­νι, η άνο­δός του στον Αίνο στο αρχη­γείο του ΕΛΑΣ, το πέρα­σμά του στην ανταρ­το­μά­να Ρού­με­λη, στο θρυ­λι­κό σύνταγ­μα 239, η μάχη της Αμφι­λο­χί­ας και άλλες μάχες του ΕΛΑΣ που πήρε μέρος και τραυ­μα­τί­στη­κε, ο γυρι­σμός του μαζί με τμή­μα Ιτα­λών στην Κεφα­λο­νιά το Σεπτέμ­βρη του 1944, ο γυρι­σμός του στην πατρί­δα του Ιτα­λία το Δεκέμ­βρη του 1944, μια σει­ρά ακό­μα προ­σω­πι­κές μου εμπει­ρί­ες γυρί­ζουν στη σκέ­ψη μου σαν αλη­θι­νό παρα­μύ­θι και μου θυμί­ζουν από τα μαθη­τι­κά μου χρό­νια σελί­δες από τον Ομη­ρο για τους ήρω­ές του.
Ο στρα­τη­γός Παμπα­λό­νι σε ηλι­κία 90 χρό­νων, το καλο­καί­ρι που μας πέρα­σε ήρθε δυο φορές στη δεύ­τε­ρη πατρί­δα του την Κεφα­λο­νιά, την πρώ­τη μαζί με τους Ιτα­λούς επί­ση­μους και κρα­τι­κούς παρά­γο­ντες για να τιμή­σει τη μνή­μη των Ιτα­λών και Ελλή­νων που έδω­σαν τη ζωή τους το Σεπτέμ­βρη του 1943. Με πρό­σκλη­ση, τη δεύ­τε­ρη φορά, των τηλε­ο­ρά­σε­ων αγγλι­κής — ιτα­λι­κής και της ΝΕΤ για να γυρί­σουν ένα ζωντα­νό ντο­κι­μα­ντέρ με τον αλη­θι­νό λοχα­γό Κορέ­λι . Αυτό το γύρι­σμα ασφα­λώς απαι­τού­σε και τη συμ­με­το­χή — συν­δρο­μή και Κεφα­λο­νι­τών συνα­γω­νι­στών του Παμπα­λό­νι που έζη­σαν μαζί τα γεγο­νό­τα και έγι­νε σχε­τι­κή πρόταση.

Δυστυ­χώς οι υπεύ­θυ­νοι απέ­κλει­σαν την πρό­τα­σή μας και απέ­κλει­σαν κάθε συμ­με­το­χή συνα­γω­νι­στών γνω­στών του Παμπα­λό­νι στο γύρι­σμα για το ντο­κι­μα­ντέρ. Οι λόγοι είναι ευνόητοι.

Αυτό το καλο­καί­ρι ύστε­ρα από επί­μο­νη προ­σπά­θεια βρή­κα και διά­βα­σα με προ­σο­χή και ενδια­φέ­ρον το ιστο­ρι­κό μυθι­στό­ρη­μα του Ιτα­λού συγ­γρα­φέα Βεντού­ρι «Η λευ­κή σημαία στην Κεφα­λο­νιά». Το βιβλίο αυτό από την πρώ­τη στιγ­μή σε συναρ­πά­ζει, σε καθη­λώ­νει. Είναι η δύνα­μη της ιστο­ρι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας που πραγ­μα­τεύ­ε­ται ο λογο­τέ­χνης που την υπη­ρε­τεί με βαθύ σεβα­σμό μα και με τέχνη.
Η προ­σφο­ρά αυτού του βιβλί­ου έχει γενι­κό­τε­ρη σημα­σία. Προ­βλη­μα­τί­ζει. Δίνει φτε­ρά στη σκέ­ψη και φαντα­σία του ανα­γνώ­στη. Φωτί­ζει τη σκλη­ρή — τρα­γι­κή — ιστο­ρι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα με ορά­μα­τα και ιδα­νι­κά με πίστη στη δύνα­μη του ανθρώ­που και των αγώ­νων του. Επί­σης εδώ και μερι­κά χρό­νια έχει γρα­φεί από το Γερ­μα­νό ιστο­ρι­κό καθη­γη­τή του πανε­πι­στη­μί­ου της Βρέ­μης Χρι­στό­φο­ρο — Schminck Gustavus, αγα­πη­τό μας φίλο, το βιβλίο «Οι ηττη­μέ­νοι της Κεφα­λο­νιάς». Είναι ένας ύμνος για τον Παμπα­λό­νι, για την Εθνι­κή μας Αντί­στα­ση και το λαό μας.

Υπάρ­χει η μελέ­τη του ιστο­ρι­κού Σπύ­ρου Λου­κά­του «Η ιτα­λο­γερ­μα­νι­κή σύρ­ρα­ξη στην Κεφα­λο­νιά… Σεπτέμ­βρης 1943», εργα­σία επι­στη­μο­νι­κά ντο­κου­με­ντα­ρι­σμέ­νη και τεκ­μη­ριω­μέ­νη με ζωντα­νές αφη­γή­σεις και γρα­φτά κεί­με­να εκεί­νης της εποχής.

Υπάρ­χουν επί­σης και άλλες ιστο­ρι­κές και λογο­τε­χνι­κές μελέ­τες και εργα­σί­ες Ελλή­νων και Ιτα­λών ιστο­ρι­κών και λογο­τε­χνών που δεν τις έχου­με μελε­τή­σει και που στο σύνο­λό τους επι­σφρα­γί­ζουν την ιδιαί­τε­ρη σημα­σία του ιστο­ρι­κού γεγο­νό­τος της ιτα­λο­γερ­μα­νι­κής σύρ­ρα­ξης στην Κεφα­λο­νιά και γενι­κό­τε­ρα στα Επτάνησα.

Υπάρ­χουν τα τότε επί­ση­μα αρχεία ιτα­λι­κά, ελλη­νι­κά, γερ­μα­νι­κά, αγγλι­κά, μα και της περιό­δου 1950 μέχρι σήμε­ρα που φωτί­ζουν πλευ­ρές αυτού του ιστο­ρι­κού γεγο­νό­τος, σε συν­δυα­σμό με τις μετα­πο­λε­μι­κές εξε­λί­ξεις ιδιαί­τε­ρα στο χώρο της Ευρώ­πης. Υπάρ­χουν επι­μέ­ρους γεγο­νό­τα, προ­σω­πι­κές μνή­μες και εμπει­ρί­ες Ιτα­λών — Ελλή­νων και Γερ­μα­νών που δεν έχουν κατα­γρα­φεί, δεν έχουν ιστο­ρι­κά αξιοποιηθεί.

Μερι­κά τέτοια γεγο­νό­τα, ζητή­μα­τα, ερω­τή­μα­τα έχει θέσει επι­γραμ­μα­τι­κά στα βιβλία του ο συγ­γρα­φέ­ας Βεντού­ρι, που δεν έχουν απαντηθεί.
Ενα βασι­κό ερώ­τη­μα που θέλει ανά­λυ­ση και τεκ­μη­ριω­μέ­νη απά­ντη­ση είναι κατά τη γνώ­μη μου, ο ρόλος των Αγγλο­α­με­ρι­κα­νών συμ­μά­χων στα γεγο­νό­τα της Κεφα­λο­νιάς. Για­τί άρα­γε η πλή­ρης και προ­με­λε­τη­μέ­νη απου­σία τους στη σύρ­ρα­ξη, όταν είχαν κατα­λά­βει τη Σικε­λία και είχαν απο­βι­βα­στεί στην Ιτα­λία; Για­τί στη συμ­φω­νία Αγγλο­α­με­ρι­κα­νών και Μπα­τά­λιο φαί­νε­ται ολο­κά­θα­ρα ότι δε θέλουν το πέρα­σμα των ιτα­λι­κών δυνά­με­ων (300.000) στη Βαλ­κα­νι­κή, στις αντι­στα­σια­κές δυνά­μεις του ΕΛΑΣ και του Τίτο στη Γιου­γκο­σλα­βία, γεγο­νός νομο­τε­λεια­κό στον πόλε­μο με δυνα­τό­τη­τες προ­ο­πτι­κής δημιουρ­γί­ας δεύ­τε­ρου μετώ­που στη Βαλ­κα­νι­κή και με την προ­έ­λα­ση των σοβιε­τι­κών στρα­τιών του νότιου μετώπου.

Τι λένε τα επί­ση­μα ντο­κου­μέ­ντα της Δίκης της Νιρε­βέρ­γης για τη σφα­γή των Ιτα­λών αιχ­μα­λώ­των στην Κεφα­λο­νιά; Για­τί απο­σιω­πή­θη­καν, χωρίς καμιά τιμω­ρία των ενόχων;

Υπάρ­χει το μικρό επι­γραμ­μα­τι­κό ντο­κου­μέ­ντο που μου είχε στεί­λει ο Παμπα­λό­νι εδώ και πέντε χρό­νια και που δημο­σιεύ­τη­κε στο «Ριζο­σπά­στη». Είναι δελ­τίο κομ­μα­τι­κής ταυ­τό­τη­τας του Παμπα­λό­νι όταν έγι­νε μέλος του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος το 1944 με από­φα­ση της κομ­μα­τι­κής οργά­νω­σης του 239 Συντάγ­μα­τος του ΕΛΑΣ, με κομ­μα­τι­κή σφρα­γί­δα και υπο­γρα­φή του αξέ­χα­στου Κώστα Αυδή — αργό­τε­ρα στον Εμφύ­λιο στρα­τιω­τι­κός διοι­κη­τής της μεραρ­χί­ας Δια­μα­ντή στη Ρού­με­λη. Ο σύντρο­φος Παμπα­λό­νι μου το απο­κα­λού­σε κει­μή­λιο της αγω­νι­στι­κής του δράσης.

Εμείς στην Κεφα­λο­νιά, το Δεκέμ­βρη 1944, όταν θα γύρι­ζε στην πατρί­δα του, του δώσα­με φύλ­λο πορεί­ας με τη σφρα­γί­δα του ΕΛΑΣ όπως και σ’ όλους τους Ιτα­λούς της Κεφα­λο­νιάς που πέρα­σαν στον ΕΛΑΣ.

Στις λίγες προ­σω­πι­κές μου σημειώ­σεις και γράμ­μα­τα που έχω κρα­τή­σει βρή­κα πρό­σφα­τα ένα γράμ­μα του λοχα­γού του πυρο­βο­λι­κού Απολ­λώ­νιου, αντι­φα­σί­στα, φίλου του Παμπα­λό­νι, που έπαι­ξε κι αυτός σημα­ντι­κό ρόλο στην ιτα­λο­γερ­μα­νι­κή σύρ­ρα­ξη. Ηταν μόνι­μος αξιω­μα­τι­κός και ανέ­βη­κε αργό­τε­ρα στα ανώ­τα­τα αξιώ­μα­τα της ιτα­λι­κής στρα­τιω­τι­κής ιεραρ­χί­ας. Το γράμ­μα αυτό του Απολ­λώ­νιου δεν έχει βγει μέχρι σήμε­ρα στη δημοσιότητα.

Μέσα στις λίγες γραμ­μές του δίνει ανά­γλυ­φα και συγκε­κρι­μέ­να με ονό­μα­τα και γεγο­νό­τα τη συνερ­γα­σία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ με τους αντι­φα­σί­στες αξιω­μα­τι­κούς. Το ότι είναι γράμ­μα του Απολ­λώ­νιου έχει ιδιαί­τε­ρη σημασία.

Χρειά­ζε­ται, συνε­χί­ζει, μια συλ­λο­γι­κή προ­σπά­θεια έρευ­νας, μελέ­της και σύν­θε­σης όλων όσων υπάρ­χουν, που θα δώσει μια ολο­κλη­ρω­μέ­νη ιστο­ρι­κή — πολι­τι­κή μελέ­τη των γεγο­νό­των της ιτα­λο­γερ­μα­νι­κής σύρ­ρα­ξης στην Κεφαλονιά.

Θέλω να κλεί­σω με δυο λόγια τις σκέ­ψεις μου. Ο αιώ­νας που πέρα­σε και που ζήσα­με ήταν αιώ­νας σκλη­ρών — αιμα­τη­ρών αγώ­νων των λαών για την εθνι­κή τους ανε­ξαρ­τη­σία και λαϊ­κή κυριαρ­χία, ήταν συνο­λι­κά αιώ­νας προ­ό­δου και πολι­τι­σμού και αλμα­τώ­δι­κης ανά­πτυ­ξης της επι­στή­μης και της τεχνικής.

Η μεγά­λη Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση η δημιουρ­γία της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης και του σοσια­λι­στι­κού στρα­το­πέ­δου σημά­δε­ψαν, λάμπρυ­ναν την ιστο­ρία της ανθρω­πό­τη­τας. Χάρα­ξαν με αδυ­να­μί­ες, λάθη και σοβα­ρές ατέ­λειες το νέο δρό­μο που νομο­τε­λεια­κά, παρά τις ανα­τρο­πές και τα νέα εμπό­δια θα ακο­λου­θή­σει, με φυσι­κή — μαθη­μα­τι­κή ανα­γκαιό­τη­τα ο άνθρω­πος. Ζού­με σήμε­ρα μια στα­σι­μό­τη­τα, μια μερι­κή οπι­σθο­δρό­μη­ση με μεγά­λους κιν­δύ­νους για την ιστο­ρία του ανθρώ­που. Θα χρεια­στούν ακό­μα μεγά­λες θυσί­ες με αστα­μά­τη­τους συνε­χώς ανερ­χό­με­νους ταξι­κούς — κοι­νω­νι­κούς αγώ­νες. Χρειά­ζε­ται παντού και πάντα οργά­νω­ση, σωστή καθο­δή­γη­ση των αγώ­νων των λαών, κοι­νω­νι­κή επα­γρύ­πνη­ση νέες μα και καθη­με­ρι­νές θυσί­ες. Μέσα σε λίγα χρό­νια φάνη­κε στον ορί­ζο­ντα ότι η οπι­σθο­δρό­μη­ση είναι προ­σω­ρι­νή. Η σήψη του ιμπε­ρια­λι­σμού έχει προ­χω­ρή­σει και μολύ­νει τον πλανήτη.

Ας ετοι­μα­ζό­μα­στε πολύ­πλευ­ρα και όσο μπο­ρού­με αρτιό­τε­ρα για το νέο τελε­σί­δι­κο ξέσπα­σμα των λαών, τη νίκη τους και την επι­στη­μο­νι­κή ανα­γέν­νη­ση του σοσια­λι­σμού στον πλα­νή­τη Γη. Οι απο­φά­σεις του 16ου Συνε­δρί­ου μας οδηγούν.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης / Διο­νύ­σης ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο