Το «ξεβράκωμα» του συστήματος, της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού

Η κατα­στο­λή πηγά­ζει από το χαρα­κτή­ρα του αστι­κού κρά­τους και όχι από την εκά­στο­τε μορ­φή που έχει ή από το κόμ­μα που βρί­σκε­ται στη διακυβέρνηση

Δεν είναι όμως και μεγά­λο δίλημ­μα για τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα όλες κυβερ­νούν εφαρ­μό­ζο­ντας ένα μείγ­μα κατα­στο­λής και ενσω­μά­τω­σης, που δεν είναι απο­κλει­στι­κό­τη­τα κανε­νός. Ετσι, ναι μεν σήμε­ρα η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ κάνει ορι­σμέ­να πιο απο­φα­σι­στι­κά βήμα­τα στην ενί­σχυ­ση και θωρά­κι­ση της ικα­νό­τη­τας του αστι­κού κρά­τους να αντι­με­τω­πί­ζει δυνα­μι­κά τις εργα­τι­κές — λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις, όμως και ο ΣΥΡΙΖΑ την περί­ο­δο της δια­κυ­βέρ­νη­σής του δεν πήγε πίσω. Οχι μόνο άφη­σε άθι­κτο το κατα­σταλ­τι­κό νομι­κό και θεσμι­κό πλαί­σιο του αστι­κού κρά­τους, αλλά το ενί­σχυ­σε σε κάποιες πλευ­ρές του.

Από την άλλη, μπο­ρεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πήρε «άρι­στα» στην ικα­νό­τη­τα ενσω­μά­τω­σης και εξα­πά­τη­σης του λαού, όμως και η ΝΔ πατά­ει στον ίδιο δρό­μο, αξιο­ποιώ­ντας την παρα­κα­τα­θή­κη του ΣΥΡΙΖΑ, και δια­τη­ρεί μια σει­ρά από μέτρα δια­χεί­ρι­σης της φτώ­χειας. Επεν­δύ­ο­ντας πάνω στον συμ­βι­βα­σμό, στην απο­γο­ή­τευ­ση που καλ­λιέρ­γη­σε ο ΣΥΡΙΖΑ και στις μειω­μέ­νες απαι­τή­σεις, προ­βάλ­λει την πολι­τι­κή στή­ρι­ξης της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης ως «φιλο­λαϊ­κή πολι­τι­κή». Το ποια πλευ­ρά από τις δύο προ­τάσ­σε­ται έχει να κάνει με τις ανά­γκες του συστή­μα­τος και όχι με τις προ­τι­μή­σεις της μίας ή της άλλης πολι­τι­κής δύνα­μης. Ολα αυτά έχουν σημα­σία σήμε­ρα, σε συν­θή­κες που ανα­πτύσ­σο­νται αντι­δρά­σεις, αγώ­νες και κινη­το­ποι­ή­σεις που έρχο­νται σε αντι­πα­ρά­θε­ση με τις κυβερ­νη­τι­κές επι­διώ­ξεις. Εχουν σημα­σία ακρι­βώς για­τί δεν πρέ­πει αυτές οι αγω­νι­στι­κές διερ­γα­σί­ες να χει­ρα­γω­γη­θούν σε ψεύ­τι­κα αστι­κά διλήμ­μα­τα, να γίνει κρι­τή­ριο για το λαό η επι­λο­γή της μεθό­δου με την οποία θα θυσιά­ζει τις σύγ­χρο­νες ανά­γκες του.

Αστικό κράτος: Η οργανωμένη βία των εκμεταλλευτών

Ο χαρα­κτή­ρας του αστι­κού κρά­τους λοι­πόν δεν αλλά­ζει, δεν διορ­θώ­νε­ται ανά­λο­γα με το κόμ­μα που βρί­σκε­ται στην αστι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση. Με το σύνο­λο των θεσμών και των λει­τουρ­γιών του, υπη­ρε­τεί έναν και μόνο σκο­πό: Τη δια­σφά­λι­ση της εξου­σί­ας των καπι­τα­λι­στών, την κατα­πί­ε­ση, την κατα­στο­λή και τη χει­ρα­γώ­γη­ση των εργα­ζο­μέ­νων, του λαού και της νεο­λαί­ας. Οι νόμοι, το Σύνταγ­μα, τα Σώμα­τα Ασφα­λεί­ας, τα δικα­στή­ρια, το σωφρο­νι­στι­κό σύστη­μα, οι θεσμοί της αστι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης, το εκπαι­δευ­τι­κό σύστη­μα, απο­τε­λούν λει­τουρ­γί­ες του αστι­κού κρά­τους που οργα­νώ­νουν τόσο την κατα­στο­λή του εργα­τι­κού κινή­μα­τος όσο και την ιδε­ο­λο­γι­κή κυριαρ­χία της αστι­κής τάξης, το πώς θα απο­σπα­στεί η συναί­νε­ση της εργα­τι­κής τάξης στην καπι­τα­λι­στι­κή εκμετάλλευση.

Επο­μέ­νως, τα επι­χει­ρή­μα­τα που προ­βάλ­λουν, ότι υπάρ­χει «κρά­τος δικαί­ου» προς όφε­λος όλων, ότι στο πλαί­σιο της αστι­κής δημο­κρα­τί­ας μπο­ρεί πραγ­μα­τι­κά να εκφρα­στεί η βού­λη­ση της εργα­τι­κής τάξης και του λαού, συσκο­τί­ζουν το γεγο­νός ότι πίσω από την τυπι­κή ισό­τη­τα στον καπι­τα­λι­σμό κρύ­βε­ται η καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση. Κρύ­βουν ότι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ακό­μα και η ισό­τη­τα της ψήφου στον καπι­τα­λι­σμό είναι μονά­χα τυπι­κή, αφού η γενι­κή της δια­μόρ­φω­ση επη­ρε­ά­ζε­ται από την τάξη των καπι­τα­λι­στών, που ελέγ­χει την οικο­νο­μία, και φυσι­κά το γενι­κό εκλο­γι­κό δικαί­ω­μα ανα­στέλ­λε­ται σε περί­πτω­ση που η όξυν­ση της ταξι­κής πάλης δια­μορ­φώ­σει συν­θή­κες που σε μια πορεία μπο­ρεί να θέσουν υπό αμφι­σβή­τη­ση την αστι­κή εξουσία.

Εξάλ­λου, δια­χρο­νι­κά το αστι­κό κρά­τος εκτέ­λε­σε με ευλά­βεια την απο­στο­λή του. Είτε με κυβέρ­νη­ση ΝΔ, είτε με κυβέρ­νη­ση ΣΥΡΙΖΑ ή και ΠΑΣΟΚ παλαιό­τε­ρα, προ­ω­θού­νταν νόμοι θωρά­κι­σης της αστι­κής εξου­σί­ας και η κατα­στο­λή πήγαι­νε χέρι χέρι με τη δια­σφά­λι­ση της κυριαρ­χί­ας της αστι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας. Το εργα­τι­κό κίνη­μα ήρθε αντι­μέ­τω­πο σε όλη του την Ιστο­ρία με την οργα­νω­μέ­νη βία του αστι­κού κρά­τους, που εκδη­λώ­θη­κε με την κατα­στο­λή αγώ­νων, με φυλα­κί­σεις αγω­νι­στών, με εξο­ρί­ες, μέχρι και με εκτε­λε­στι­κά αποσπάσματα.

Αυτός είναι ο πραγ­μα­τι­κός εχθρός που πρέ­πει να μπει στο στό­χα­στρο των αγώ­νων του λαού και της νεο­λαί­ας. Η απο­σιώ­πη­ση αυτής της ουσί­ας, ότι δηλα­δή η κατα­στο­λή πηγά­ζει από το χαρα­κτή­ρα του αστι­κού κρά­τους και όχι από την εκά­στο­τε μορ­φή που έχει ή από το κόμ­μα που βρί­σκε­ται στη δια­κυ­βέρ­νη­ση, συντε­λεί στον αφο­πλι­σμό των αγώ­νων του εργα­τι­κού κινή­μα­τος, απο­προ­σα­να­το­λί­ζο­ντας από το πραγ­μα­τι­κό περιε­χό­με­νό τους, την πάλη ενά­ντια στον καπιταλισμό.

Οι «Σειρήνες» της σοσιαλδημοκρατίας

Ο ΣΥΡΙΖΑ προ­σπα­θεί λοι­πόν να αξιο­ποι­ή­σει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ σε μέτρα κατα­στο­λής, προ­κει­μέ­νου να ανα­θερ­μά­νει «αντι­δε­ξιές λογι­κές» και βέβαια, στην τελι­κή, να προ­βά­λει την ανα­γκαιό­τη­τα κυβερ­νη­τι­κής εναλ­λα­γής. Ετσι, μιλά­ει για «ακραία κατα­στο­λή», για «αυταρ­χι­κό κατή­φο­ρο της κυβέρ­νη­σης» και για «ανα­βί­ω­ση πρα­κτι­κών από τη ΝΔ που παρα­πέ­μπουν σε σκο­τει­νές εποχές».

Η κατα­δί­κη βέβαια της κρα­τι­κής κατα­στο­λής από τον ΣΥΡΙΖΑ — ένα σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό κόμ­μα, που είχε την ευθύ­νη της αστι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης τα τέσ­σε­ρα προη­γού­με­να χρό­νια — μόνο υπο­κρι­τι­κή μπο­ρεί να χαρα­κτη­ρι­στεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρή­γα­γε «έργο» κατα­στο­λής του εργα­τι­κού κινή­μα­τος όσο ήταν κυβέρ­νη­ση. Να θυμη­θού­με ότι προ­ώ­θη­σε αλλα­γές στον Ποι­νι­κό Κώδι­κα που ενί­σχυαν τους μηχα­νι­σμούς αντι­με­τώ­πι­σης και κατα­στο­λής του εργα­τι­κού κινή­μα­τος, θέσπι­σε επι­πλέ­ον εμπό­δια στην κήρυ­ξη των απερ­γιών, εφάρ­μο­σε τις αντι­δρα­στι­κές δια­τά­ξεις του «τρο­μο­νό­μου», συνέ­λα­βε φοι­τη­τές για να υπε­ρα­σπι­στεί (όπως και η τωρι­νή κυβέρ­νη­ση) το άγαλ­μα του μακε­λά­ρη Τρού­μαν, χτύ­πη­σε με ΜΑΤ εκπαι­δευ­τι­κούς, απερ­γούς εργα­ζό­με­νους και κινη­το­ποι­ή­σεις του ΠΑΜΕ ενά­ντια στους πλει­στη­ρια­σμούς, απερ­γί­ες κηρύ­χθη­καν παρά­νο­μες και η παρου­σία ασφα­λι­τών στα σωμα­τεία έγι­νε σχε­δόν καθη­με­ρι­νό φαινόμενο.

Καμία «αντι­δε­ξιά» ρητο­ρι­κή δεν μπο­ρεί να ξεπλύ­νει τη μεγά­λη «προ­σφο­ρά» του ΣΥΡΙΖΑ στη στα­θε­ρό­τη­τα της αστι­κής εξου­σί­ας, καθώς σε περί­ο­δο ανα­διά­τα­ξης του αστι­κού πολι­τι­κού σκη­νι­κού εφάρ­μο­σε την αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή με τις λιγό­τε­ρες δυνα­τές αντι­δρά­σεις, συνέ­βα­λε τα μέγι­στα στην ενσω­μά­τω­ση του κινή­μα­τος και στην προ­ώ­θη­ση της κατα­στο­λής του αστι­κού κρά­τους. Και αυτές του οι «υπη­ρε­σί­ες» στην αστι­κή εξου­σία συνε­χί­ζο­νται και τώρα, που βρί­σκε­ται στη θέση της αντι­πο­λί­τευ­σης, αφού ενο­χο­ποιώ­ντας απο­κλει­στι­κά τη ΝΔ για την επι­βο­λή της κατα­στο­λής επι­διώ­κει να βγά­λει λάδι το ίδιο το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα και το κρά­τος του, και ταυ­τό­χρο­να να κερ­δί­σει έδα­φος στη «μάχη» για την κυβερ­νη­τι­κή εναλλαγή.

Οπορτουνισμός:
Ξεπλένοντας τη σοσιαλδημοκρατία και το σύστημα

Βεβαί­ως, πολύ­τι­μες υπη­ρε­σί­ες σε αυτήν την προ­σπά­θεια του ΣΥΡΙΖΑ προ­σφέ­ρουν μια σει­ρά από οπορ­του­νι­στι­κές δυνά­μεις, που υιο­θε­τούν την ίδια ακρι­βώς ρητο­ρι­κή και ανά­λυ­ση, με «αρι­στε­ρό» όμως και «αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό» περίβλημα.

Οι εκκλή­σεις για παρά­δειγ­μα δυνά­με­ων που συσπει­ρώ­νο­νται γύρω από την ιστο­σε­λί­δα «Kommon», για «ενί­σχυ­ση της δημο­κρα­τί­ας» (γενι­κά και αόρι­στα), και οι ανα­φο­ρές που χρε­ώ­νουν την «όξυν­ση της κατα­στο­λής» απο­κλει­στι­κά στη ΝΔ και στον «ακραίο νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό». Οι δηλώ­σεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για «κατα­σταλ­τι­κή μανία της ΝΔ» και της νΚΑ για «ακρο­δε­ξιά ατζέ­ντα του Νόμου και της Τάξης». Οπως επί­σης ανα­φο­ρές ορι­σμέ­νων δυνά­με­ων για «φασι­στι­κο­ποί­η­ση και κατα­σταλ­τι­κή τρο­μο­κρα­τία» μεγα­λύ­τε­ρη και από την κατα­στο­λή που δέχτη­κε το κίνη­μα με το ξέσπα­σμα της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μι­κής κρίσης!

Τι δια­φο­ρε­τι­κό γρά­φει άρα­γε η «Αυγή»; Τι άλλο απο­τε­λούν τα παρα­πά­νω εκτός από «νερό στο μύλο» του ΣΥΡΙΖΑ; Αφού ουσια­στι­κά απο­γυ­μνώ­νουν την κρα­τι­κή κατα­στο­λή από την πραγ­μα­τι­κή της ουσία και την εμφα­νί­ζουν κατά βάση ως επι­λο­γή της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ και όχι ως μια βασι­κή επι­λο­γή του συστή­μα­τος στις σημε­ρι­νές συν­θή­κες. Η ουσία είναι ότι είναι τάση συνο­λι­κά του συστή­μα­τος, με όποια κυβέρ­νη­ση, η αντι­δρα­στι­κο­ποί­η­ση. Δεν υπάρ­χει «αντι­δρα­στι­κή» και «προ­ο­δευ­τι­κή» δια­χεί­ρι­ση του καπι­τα­λι­σμού και της αστι­κής εξου­σί­ας. Είναι ένα γνω­στό, χιλιο­παιγ­μέ­νο «έργο» από αυτές τις δυνά­μεις, που στην ουσία σέρ­νει το κίνη­μα να γίνει ο χει­ρο­κρο­τη­τής της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας. Αυτό έγι­νε τις δεκα­ε­τί­ες του ’90 και του 2000, κάνο­ντας ενέ­σεις ενί­σχυ­σης του ΠΑΣΟΚ, το ίδιο έγι­νε με την άνο­δο του ΣΥΡΙΖΑ στη δια­κυ­βέρ­νη­ση, το ίδιο επι­χει­ρεί­ται και τώρα.

Στην προ­σπά­θειά τους ορι­σμέ­νες δυνά­μεις να απο­βά­λουν τη «ρετσι­νιά» του υπο­στη­ρι­κτή του ΣΥΡΙΖΑ, κάνουν ορι­σμέ­νες ανα­φο­ρές αφο­ρι­σμού στον ΣΥΡΙΖΑ, ή κάποιες ακό­μα και στον καπι­τα­λι­σμό. Παρά το τι λένε στα χαρ­τιά, όμως, η παρέμ­βα­ση όλων αυτών των δυνά­με­ων στο κίνη­μα επεν­δύ­ει κατ’ απο­κλει­στι­κό­τη­τα στην κινη­το­ποί­η­ση ενά­ντια στη ΝΔ, αφή­νο­ντας συνο­λι­κά στο απυ­ρό­βλη­το τους στό­χους και τη στρα­τη­γι­κή του κεφα­λαί­ου. Μπο­ρεί στα λόγια, για παρά­δειγ­μα, σχε­δόν όλες οι εκφάν­σεις του οπορ­του­νι­σμού να απο­κη­ρύσ­σουν τα «αντι­δε­ξιά μέτω­πα» με τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως την ίδια στιγ­μή στή­ρι­ξαν και δια­φή­μι­σαν συναυ­λία «ενά­ντια στην κατα­στο­λή» που πήρε μεγά­λη προ­βο­λή από τα ΣΥΡΙ­ΖΑί­ι­κα ΜΜΕ, με σύν­θη­μα «Να μη γίνει ο φόβος συνή­θειά μας», ακρι­βώς για­τί υπη­ρε­τεί την «αντι­δε­ξιά» ατζέ­ντα του ΣΥΡΙΖΑ. Η ερώ­τη­ση που προ­κύ­πτει βέβαια είναι: Αλή­θεια, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην αστι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση δεν υπήρ­χε φόβος για τους εργα­ζό­με­νους και τη νεο­λαία; Η στά­ση αυτή των δυνά­με­ων του οπορ­του­νι­σμού δεν δια­φέ­ρει από αυτό που έκα­ναν τα προη­γού­με­να τέσ­σε­ρα χρό­νια, δίνο­ντας ουσια­στι­κά στή­ρι­ξη στην κυβέρ­νη­ση του ΣΥΡΙΖΑ, στα κόλ­πα και στους ελιγ­μούς της, και υπο­νο­μεύ­ο­ντας την ανά­γκη να βαθύ­νει το περιε­χό­με­νο των αγώ­νων και των κινητοποιήσεων.

Βάζοντας στο στόχο τον πραγματικό αντίπαλο

✔️   Σε συνθήκες προώθησης αντιλαϊκών μέτρων, προετοιμασίας της αστικής τάξης για νέα επιδείνωση της καπιταλιστικής οικονομίας αλλά και για μεγαλύτερη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, αυτό που χρειάζεται για να δοθεί πραγματική απάντηση στην καταστολή από το αστικό κράτος είναι η κοινή δράση των εργαζομένων, του λαού και της νεολαίας που στοχεύει τον πραγματικό αντίπαλο, τη στρατηγική του κεφαλαίου και την εξουσία του, που τη στηρίζει και με το «μαστίγιο» και με το «καρότο». Αυτό είναι που πρέπει να μπει στο επίκεντρο κάθε αγωνιστικής προσπάθειας. Μια εναντίωση που δεν θα στοχεύει μόνο τα «φιλελεύθερα» — «δεξιά» κόμματα του συστήματος και δεν θα γίνεται «πλυντήριο» για τη σοσιαλδημοκρατία.

✔️   Η ενδυνάμωση και πολιτική αντοχή ενός τέτοιου κινήματος κρίνεται στην ικανότητά του να μην εγκλωβίζεται στα εκάστοτε σχέδια των αστικών κομμάτων, στη σύγκρουση και αντιπαράθεση με τις φωνές συμβιβασμού και ενσωμάτωσης του οπορτουνισμού. Είναι η μάχη που καθημερινά δίνουν οι δυνάμεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, σε κάθε χώρο δουλειάς και μόρφωσης, ώστε να χειραφετούνται μάζες εργαζομένων, λαού και νεολαίας από την αστική πολιτική και ιδεολογία.

Λου­κάς ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος της Ιδε­ο­λο­γι­κής Επι­τρο­πής της ΚΕ του ΚΚΕ

Το κεί­με­νο δημο­σιεύ­τη­κε στο Ριζο­σπά­στη Σάβ­βα­το 7 — Κυρια­κή 8‑Δεκ-2019,
με τίτλο «Κατα­στο­λή και ενσω­μά­τω­ση: Οι δύο όψεις του ίδιου νομί­σμα­τος»