Το παράνομο τυπογραφείο της αντίστασης στη Λάρισα

H ιδέα της αντί­στα­σης κατά τη διάρ­κεια της ιτα­λι­κής και γερ­μα­νι­κής κατο­χής στην περιο­χή της Λάρι­σας είχε μεγά­λη αντα­πό­κρι­ση. Η διά­δο­ση της αντι­στα­σια­κής ιδέ­ας απαι­τού­σε όμως εργα­λεία διά­δο­σης και προ­φα­νώς την εκτύ­πω­ση υλι­κών, εφη­με­ρί­δων και άλλων εντύ­πων που θα μετέ­δι­δαν απο­φα­σι­στι­κά τα μηνύ­μα­τα του αγώ­να κατά των κατα­κτη­τών. Έτσι στις 7 Ιανουα­ρί­ου του 1943, με από­φα­ση του Γρα­φεί­ου Θεσ­σα­λί­ας του ΚΚΕ, ιδρύ­ε­ται το πρώ­το μυστι­κό παρά­νο­μο τυπο­γρα­φείο στην πόλη της Λάρισας.

Σύμ­φω­να με όσα ανα­φέ­ρει στο βιβλίο «Ο Αντι­στα­σια­κός Τύπος της Θεσ­σα­λί­ας» ο συγ­γρα­φέ­ας και δημο­σιο­γρά­φος Λάζα­ρος Αρσε­νί­ου, την ευθύ­νη για τη δημιουρ­γία του τυπο­γρα­φεί­ου στην πόλη της Λάρι­σας ανέ­λα­βε ο Κώστας Καρα­γιώρ­γης ως στέ­λε­χος της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης και γραμ­μα­τέ­ας του Γρα­φεί­ου Θεσ­σα­λί­ας του ΚΚΕ. Το εγκα­τέ­στη­σε στο σπί­τι επί της οδού Άνθι­μου Γαζή 25, στο κέντρο της Λάρισας.

Αξί­ζει να σημειω­θεί πως το σπί­τι αυτό ήταν από τα καλύ­τε­ρα της περιο­χής, καθώς δεν έπα­θε ζημιές από τους σει­σμούς και τους βομ­βαρ­δι­σμούς του 1941. Το σπί­τι αυτό άνη­κε στην Άννα Τελειω­νο­πού­λου, η οποία κατοι­κού­σε με τις πέντε κόρες της, την Τού­λα, τη Μαρ­γα­ρί­τα, τη Μαρί­κα, τη Χρι­στί­να και την Κορα­λία. Όλες οι αδελ­φές είχαν σπου­δαία Παι­δεία και μόρ­φω­ση και ήταν δοσμέ­νες στον αντι­στα­σια­κό αγώ­να. Η Κορα­λία ήταν από­φοι­τη της σχο­λής καλο­γραιών, καθη­γή­τρια Γαλ­λι­κών, η Μαρί­κα ήταν τελειό­φοι­τη της Νομι­κής Αθη­νών, η Χρι­στί­να από­φοι­τη της Παι­δα­γω­γι­κής Σχο­λής, η Τού­λα φοι­τή­τρια Χημεί­ας και η Μαρ­γα­ρί­τα είχε σπου­δές στο πιά­νο και στα Γαλλικά.

Σήμε­ρα εν ζωή βρί­σκε­ται μόνο η Μαρ­γα­ρί­τα Τελειω­νο­πού­λου, ηλι­κί­ας 102 ετών, η οποία και μίλη­σε στο Αθη­ναϊ­κό-Μακε­δο­νι­κό Πρα­κτο­ρείο Ειδή­σε­ων περι­γρά­φο­ντας ορι­σμέ­να γεγο­νό­τα της επο­χής σχε­τι­κά με τη δου­λειά του τυπο­γρα­φεί­ου. «Οι ιστο­ρί­ες πολ­λές» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ σημεί­ω­σε χαρα­κτη­ρι­στι­κά πως το σπί­τι της στο οποίο ζού­σε με τις αδερ­φές της και τη μητέ­ρα της, έδει­χνε σε πολύ καλή κατά­στα­ση για την επο­χή, ήταν ένα από τα οική­μα­τα των εύπο­ρων οικο­γε­νειών, βρι­σκό­ταν στο κέντρο της πόλης και σε κεντρι­κό δρό­μο. Αυτός ήταν και ο λόγος που η παρά­νο­μη αντι­στα­σια­κή δου­λειά δεν τρα­βού­σε την προ­σο­χή της κοι­νω­νί­ας και κρα­τού­σε μακριά τα βλέμ­μα­τα ώστε να επι­τευ­χθεί η αντι­στα­σια­κή δράση.

Το τυπο­γρα­φείο λοι­πόν εγκα­τα­στά­θη­κε με πλή­ρη μυστι­κό­τη­τα στο ημι­υ­πό­γειο, ενώ η πρό­σβα­ση γινό­ταν από μια κατα­πα­κτή η οποία βρι­σκό­ταν στο σαλό­νι του σπι­τιού. Η βάση του πιε­στη­ρί­ου και άλλα υλι­κά μετα­φέρ­θη­καν στο σπί­τι, σαν να ήταν παλιο­σί­δε­ρα, ενώ οι κύλιν­δροι μετα­φέρ­θη­καν στο σπί­τι με ένα καρο­τσά­κι σκε­πα­σμέ­νο με λαχα­νι­κά ώστε να μην δημιουρ­γη­θούν υποψίες.

«Μια φορά και καθώς οι Ιτα­λοί άρχι­σαν να έχουν υπο­ψί­ες πως κάτι συμ­βαί­νει στο σπί­τι μάς έκα­ναν έφο­δο για να δουν τι ακρι­βώς συμ­βαί­νει. Η Μαρί­κα (η μία αδελ­φή) είχε αντι­λη­φθεί τους Ιτα­λούς και πρό­λα­βε να τακτο­ποι­ή­σει το σπί­τι, αλλά και να κλεί­σει την κατα­πα­κτή που οδη­γού­σε στο τυπο­γρα­φείο, μετα­φέ­ρο­ντας μια ντου­λά­πα χωρίς να γίνει αντι­λη­πτή» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Τελειω­νο­πού­λου και σε συνέ­χι­σε: «Οι Ιτα­λοί άρχι­σαν την έρευ­να αλλά δεν κατά­φε­ραν να βρού­νε τίπο­τα, παρά μόνο ορι­σμέ­να γράμ­μα­τα της αδελ­φής μου Μαρί­κας και την αλλη­λο­γρα­φία που είχε με τον εξό­ρι­στο στην Ιτα­λία σύζυ­γό της. Έτσι, οι Ιτα­λοί καρα­μπι­νιέ­ροι πιστεύ­ο­ντας πως τελι­κά δεν συμ­βαί­νει τίπο­τα, απο­χώ­ρη­σαν χωρίς να αντι­λη­φθούν πως σε αυτό το σπί­τι, ακρι­βώς κάτω από τα πόδια τους, βρί­σκο­νταν το πρώ­το παρά­νο­μο αντι­στα­σια­κό τυπο­γρα­φείο της Λάρισας».

Σημειώ­νε­ται πως το αντι­στα­σια­κό τυπο­γρα­φείο της Λάρι­σας ξεκί­νη­σε τη λει­τουρ­γία του τον Ιανουά­ριο του 1943, ενώ εκεί εκδό­θη­κε και η εφη­με­ρί­δα «Αλή­θεια» του ΕΑΜ και άλλα έντυ­πα με ειδή­σεις, αρθρά­κια κ.ά. Στο σημείο του σπι­τιού όπου ήταν εγκα­τα­στη­μέ­νο το αντι­στα­σια­κό τυπο­γρα­φείο εκεί­νης της επο­χής, σήμε­ρα υπάρ­χει μια μεγά­λη πολυκατοικία.

Πηγή: cnn.gr