Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Το στρες μπορεί πράγματι να ασπρίσει απότομα τα μαλλιά

Όταν το 1793 η Μαρία Αντουα­νέ­τα έπε­σε στα χέρια των εξε­γερ­μέ­νων στη διάρ­κεια της Γαλ­λι­κής Επα­νά­στα­σης και άκου­σε ότι θα οδη­γη­θεί στη γκι­λο­τί­να, τα μαλ­λιά της λέγε­ται πως έγι­ναν σχε­δόν άσπρα μέσα σε μια νύχτα. Εδώ και πολ­λά χρό­νια κυκλο­φο­ρούν τέτοιες ιστο­ρί­ες που συν­δέ­ουν το από­το­μο γκρι­ζά­ρι­σμα των μαλ­λιών ‑γνω­στό και ως «σύν­δρο­μο Μαρί­ας Αντουα­νέ­τας»- με κάποιες πολύ δυσά­ρε­στες ή τραυ­μα­τι­κές προ­σω­πι­κές εμπει­ρί­ες. Τώρα για πρώ­τη φορά επι­στή­μο­νες των πανε­πι­στη­μί­ων Χάρ­βαρντ των ΗΠΑ και Σάο Πάο­λο της Βρα­ζι­λί­ας όχι μόνο επι­βε­βαί­ω­σαν το φαι­νό­με­νο, αλλά βρή­καν και τον βιο­λο­γι­κό μηχα­νι­σμό που το εξηγεί.

Οι ερευ­νη­τές, με επι­κε­φα­λής την καθη­γή­τρια βιο­λο­γί­ας Για-Τσί­εχ Χσου, που έκα­ναν σχε­τι­κά πει­ρά­μα­τα σε (στρε­σα­ρι­σμέ­να) ποντί­κια και τη σχε­τι­κή δημο­σί­ευ­ση στο περιο­δι­κό “Nature”, ανα­κά­λυ­ψαν ότι το έντο­νο στρες μπο­ρεί να ενερ­γο­ποι­ή­σει νεύ­ρα, τα οποία με τη σει­ρά τους προ­κα­λούν μόνι­μη βλά­βη στα βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα των θυλά­κων των τρι­χών (υπάρ­χουν περί­που 100.000 στο ανθρώ­πι­νο κεφά­λι), με τελι­κό απο­τέ­λε­σμα τον απο­χρω­μα­τι­σμό και το γκρι­ζά­ρι­σμα των μαλ­λιών. Οι κυρί­αρ­χες έως τώρα θεω­ρί­ες ήσαν ότι το γρή­γο­ρο γκρι­ζά­ρι­σμα των μαλ­λιών οφεί­λε­ται είτε σε αντί­δρα­ση του ανο­σο­ποι­η­τι­κού συστή­μα­τος, είτε σε ορμο­νι­κές διαταραχές.

«Ο καθέ­νας έχει μια ιστο­ρία να μοι­ρα­στεί για το πώς το στρες επη­ρε­ά­ζει το σώμα του, ιδί­ως το δέρ­μα και τις τρί­χες του, τους μόνους ιστούς που μπο­ρού­με να δού­με απ’ έξω. Θέλα­με να κατα­λά­βου­με αν αυτή η συσχέ­τι­ση είναι αλη­θι­νή και, αν ναι, με ποιο τρό­πο το στρες οδη­γεί σε αλλα­γές σε διά­φο­ρους ιστούς. Το χρώ­μα των μαλ­λιών είναι κάτι που φαί­νε­ται, συνε­πώς κατάλ­λη­λο για να ξεκι­νή­σει κάποιος», δήλω­σε η Χσου.

Οι ερευ­νη­τές εστί­α­σαν στο συμπα­θη­τι­κό νευ­ρι­κό σύστη­μα που ελέγ­χει στον οργα­νι­σμό την αντί­δρα­ση «μάχης ή φυγής» (fight or flight) απέ­να­ντι στους κιν­δύ­νους και τα νεύ­ρα του οποί­ου φθά­νουν σε κάθε θύλα­κα τρί­χας στο δέρ­μα. Το στρες προ­κα­λεί έκλυ­ση μιας χημι­κής ουσί­ας-νευ­ρο­δια­βι­βα­στή, της νορε­πι­νε­φρί­νης (γνω­στής και ως νορα­δρε­να­λί­νης), η οποία απορ­ρο­φά­ται από τα γει­το­νι­κά βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα που λει­τουρ­γούν ως «ρεζερ­βουάρ» για τα κύτ­τα­ρα (μελα­νι­νο­κύτ­τα­ρα) που παρά­γουν τη χρω­στι­κή ουσία μελα­νί­νη των τρι­χών. Όταν οι τρί­χες ανα­γεν­νιού­νται και μεγα­λώ­νουν, ορι­σμέ­να βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα μετα­τρέ­πο­νται σε τέτοια εξει­δι­κευ­μέ­να κύτ­τα­ρα που δίνουν στα μαλ­λιά το χρώ­μα τους.

Όμως η νορε­πι­νε­φρί­νη που έχει παρα­χθεί λόγω του στρες, προ­κα­λεί την υπερ­βο­λι­κή ενερ­γο­ποί­η­ση των βλα­στι­κών κυτ­τά­ρων, με συνέ­πεια πολ­λά από αυτά να μετα­τρέ­πο­νται γρή­γο­ρα σε κύτ­τα­ρα παρα­γω­γής χρω­στι­κών ουσιών και τελι­κά το «ρεζερ­βουάρ» να αδειά­ζει πρό­ω­ρα. Το απο­τέ­λε­σμα είναι το πρό­ω­ρο γκρι­ζά­ρι­σμα, το οποίο μάλι­στα μπο­ρεί να συμ­βεί πολύ γρήγορα.

«Η μελέ­τη μας δεί­χνει ότι η επι­ζή­μια επί­πτω­ση του στρες στο σώμα είναι πέρα από ό,τι είχα­με φαντα­στεί. Μέσα σε λίγες μόνο μέρες, είναι δυνα­τό να χαθούν όλα τα βλα­στι­κά κύτ­τα­ρα που ανα­γεν­νούν το χρώ­μα και από τη στιγ­μή που χάνο­νται, δεν ξανα­γεν­νιέ­ται το χρώ­μα των μαλ­λιών. Η βλά­βη είναι μόνι­μη», ανέ­φε­ρε η Χσου.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο