Υπατη Αρμοστεία ΟΗΕ: Σημαντική αύξηση των αφίξεων προσφύγων — μεταναστών

Σημα­ντι­κή αύξη­ση σημεί­ω­σαν οι αφί­ξεις προ­σφύ­γων και μετα­να­στών στην Ελλά­δα τους πρώ­τους εννιά μήνες του 2019, όπως κατα­γρά­φει η Ύπα­τη Αρμο­στεία του ΟΗΕ για τους Πρό­σφυ­γες στην έκθε­σή της με τίτλο «Ταξί­δια απελ­πι­σί­ας», που δημο­σιεύ­ε­ται σήμε­ρα. Οι αφί­ξεις από ξηρά και θάλασ­σα ανήλ­θαν σε 46.100, όντας αυξη­μέ­νες κατά 24% σε σχέ­ση με το 2018, ενώ οι αφί­ξεις μόνο διά θαλάσ­σης αυξή­θη­καν κατά 54%.

Από τον Ιανουά­ριο ως τον Σεπτέμ­βριο 2019 έφτα­σαν στην Ελλά­δα 46.100 άτο­μα από ξηρά και θάλασ­σα και 36.141 μόνο δια θαλάσ­σης. Το ίδιο διά­στη­μα του 2018 οι αφί­ξεις ήταν 37.300 και από ξηρά και από θάλασ­σα και 23.419 μόνο από τη θάλασ­σα. Οι αφί­ξεις στην Ελλά­δα κορυ­φώ­θη­καν τον Ιού­λιο, τον Αύγου­στο και τον Σεπτέμ­βριο του 2019: τον Αύγου­στο έφτα­σαν περισ­σό­τε­ρα από 9.300 άτο­μα και τον Σεπτέμ­βριο 12.500 άτο­μα, κυρί­ως από το Αφγα­νι­στάν και τη Συρία.

Αντί­θε­τα, οι αφί­ξεις στα χερ­σαία σύνο­ρα Ελλά­δας-Τουρ­κί­ας μειώ­θη­καν κατά 30% σε σχέ­ση με πέρυ­σι, μεί­ω­ση που σύμ­φω­να με την Ύπα­τη Αρμο­στεία «φαί­νε­ται να οφεί­λε­ται στην αύξη­ση των προ­λη­πτι­κών μέτρων και στις δύο πλευ­ρές των συνό­ρων, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των άτυ­πων ανα­γκα­στι­κών επι­στρο­φών (push-backs) από την Ελλά­δα». Ο διε­θνής οργα­νι­σμός έχει εκφρά­σει «επα­νει­λημ­μέ­νως στις ελλη­νι­κές αρχές τις ανη­συ­χί­ες του σχε­τι­κά με τους ισχυ­ρι­σμούς για άτυ­πες ανα­γκα­στι­κές επι­στρο­φές, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων αρκε­τών περι­στα­τι­κών πιθα­νής επα­να­προ­ώ­θη­σης, με ανα­φο­ρές για επι­στρο­φή ατό­μων που ζητού­σαν διε­θνή προστασία».

Οι περισ­σό­τε­ροι άνθρω­ποι που φτά­νουν παρά­τυ­πα στην Ελλά­δα προ­σπα­θούν να ξεφύ­γουν από συρ­ρά­ξεις, διώ­ξεις και παρα­βιά­σεις ανθρω­πί­νων δικαιω­μά­των. Όπως ανα­φέ­ρε­ται στην έκθε­ση, όσοι φτά­νουν μέσω θαλάσ­σης προ­έρ­χο­νται κυρί­ως από το Αφγα­νι­στάν και τη Συρία, καθώς και από τη Λαϊ­κή Δημο­κρα­τία του Κον­γκό, το Ιράκ και την Παλαιστίνη.

Οι νέες αφί­ξεις προ­σφύ­γων και μετα­να­στών έχουν δημιουρ­γή­σει περαι­τέ­ρω πιέ­σεις στα ήδη υπερ­πλή­ρη κέντρα υπο­δο­χής των ελλη­νι­κών νησιών, ιδί­ως στη Σάμο και τη Λέσβο, σημειώ­νει ο διε­θνής οργα­νι­σμός. Ως τις 30 Σεπτεμ­βρί­ου, βρί­σκο­νταν στα νησιά σχε­δόν 30.700 πρό­σφυ­γες και μετα­νά­στες, από τους οποί­ους οι 25.900 στα πέντε κέντρα υπο­δο­χής και ταυ­το­ποί­η­σης (ΚΥΤ), αριθ­μός σχε­δόν πεντα­πλά­σιος της μέγι­στης χωρη­τι­κό­τη­τάς τους (5.400). Η πρό­σβα­ση σε ιατρι­κή και ψυχο­κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη στα ΚΥΤ είναι πολύ περιο­ρι­σμέ­νη λόγω του πολύ μικρού αριθ­μού επαγ­γελ­μα­τιών υγεί­ας και κοι­νω­νι­κών λει­τουρ­γών που παρέ­χει το κρά­τος. Στο ΚΥΤ της Μόριας ως τον Σεπτέμ­βριο του 2019 υπήρ­χαν μόνο δύο κρα­τι­κοί για­τροί δια­θέ­σι­μοι για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση των 12.000 ατό­μων. Την ίδια ώρα οι χώροι φιλο­ξε­νί­ας της ηπει­ρω­τι­κής Ελλά­δας έχουν αγγί­ξει τα όρια της χωρη­τι­κό­τη­τάς τους, «αφή­νο­ντας απο­κλει­σμέ­νους στα νησιά χιλιά­δες ανθρώ­πους, οι οποί­οι ανα­μέ­νουν επί μήνες τη μετα­φο­ρά τους».

Στην Ελλά­δα έφτα­σαν μέσω θαλάσ­σης περισ­σό­τε­ροι από 12.900 ανή­λι­κοι, μετα­ξύ των οποί­ων 2.100 ασυ­νό­δευ­τα ή χωρι­σμέ­να παι­διά από την οικο­γέ­νειά τους. Η πλειο­νό­τη­τά τους προ­έρ­χε­ται από το Αφγα­νι­στάν, τη Συρία και το Ιράκ. Όπως επι­ση­μαί­νει η Ύπα­τη Αρμο­στεία, έως τα τέλη Σεπτέμ­βρη «τα περισ­σό­τε­ρα ασυ­νό­δευ­τα παι­διά στην Ελλά­δα εξα­κο­λου­θού­σαν να βρί­σκο­νται σε ακα­τάλ­λη­λες συν­θή­κες στέ­γα­σης». Από τα 4.600 ασυ­νό­δευ­τα και χωρι­σμέ­να από την οικο­γέ­νειά τους παι­διά μόνο το 26% είχε στέ­γα­ση κατάλ­λη­λη για την ηλι­κία του.

Συνο­λι­κά στην Ευρώ­πη οι αφί­ξεις δια­μέ­σου των οδών της Μεσο­γεί­ου σημεί­ω­σαν πτώ­ση. Περί­που 80.800 πρό­σφυ­γες και μετα­νά­στες έφτα­σαν στην Ευρώ­πη τους πρώ­τους εννιά μήνες του 2019, αριθ­μός μειω­μέ­νος κατά 21% σε σχέ­ση με το 2018. Πάνω από το 28% όσων έφτα­σαν στην Ευρώ­πη είναι ανή­λι­κοι, ποσο­στό ελα­φρώς υψη­λό­τε­ρο του αντί­στοι­χου πέρσι.

Σύμ­φω­να με την έκθε­ση της Ύπα­της Αρμο­στεί­ας, ως σήμε­ρα το 2019 πιστεύ­ε­ται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνο­ού­νται στη Μεσό­γειο περί­που 1.041 άτο­μα, αριθ­μός μειω­μέ­νος κατά 43% σε σχέ­ση με το ίδιο διά­στη­μα το 2018. Η δια­δρο­μή από τη Λιβύη στην Ευρώ­πη παρα­μέ­νει η πιο θανα­τη­φό­ρα, καθώς το 63% των θανά­των στη θάλασ­σα κατα­γρά­φη­καν εκεί. Άλλα 315 άτο­μα πιστεύ­ε­ται ότι έχα­σαν τη ζωή τους στη θάλασ­σα μετα­ξύ Βόρειας Αφρι­κής και Ισπα­νί­ας και άλλα 66 άτο­μα μετα­ξύ Τουρ­κί­ας και Ελλά­δας ή Κύπρου.

Περί­που 68 θάνα­τοι κατα­γρά­φη­καν καθώς πρό­σφυ­γες και μετα­νά­στες προ­σπά­θη­σαν να δια­σχί­σουν χερ­σαία σύνο­ρα για να εισέλ­θουν στην Ευρώ­πη ή διέ­σχι­σαν σύνο­ρα εντός της Ευρώ­πης. Από αυτούς, 35 άτο­μα έχουν χάσει τη ζωή τους φέτος δια­σχί­ζο­ντας τα χερ­σαία σύνο­ρα από την Τουρ­κία στην Ελλά­δα, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων 18 νεκρών σε τρο­χαία ατυ­χή­μα­τα και δώδε­κα ανθρώ­πων που πνί­γη­καν στον ποτα­μό Έβρο.