Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Φέλιξ Μέντελσον — Μπαρντόλντι, από τις κορυφαίες μουσικές φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα

Στις 4 Νοεμ­βρί­ου 1874 πεθαί­νει ο Φέλιξ Μέντελ­σον — Μπαρ­ντόλ­ντι. Γερ­μα­νός συν­θέ­της, διευ­θυ­ντής ορχή­στρας και οργανίστας.

γεν­νή­θη­κε στις 3 Φεβρουα­ρί­ου 1809 στο Αμβούρ­γο. Κατα­γό­ταν από πλού­σια και καλ­λιερ­γη­μέ­νη οικο­γέ­νεια εβραί­ων της πόλης, η οποία ασπά­σθη­κε τον Χρι­στια­νι­σμό και συγκε­κρι­μέ­να το Λου­θη­ρα­νι­κό δόγ­μα, για να απο­φύ­γει το αντι­ση­μι­τι­κό πνεύ­μα της επο­χής. Ο πατέ­ρας του Αβρα­άμ ήταν τρα­πε­ζί­της και ο παπ­πούς του Μωυ­σής από την πλευ­ρά της μητέ­ρας του ποι­η­τής και φιλό­σο­φος. Το δεύ­τε­ρο επί­θε­το Μπαρ­τόλ­ντι προ­έ­κυ­ψε ως ένδει­ξη ευγνω­μο­σύ­νης για ένα θείο του, που τους κλη­ρο­δό­τη­σε μία μεγά­λη ακί­νη­τη περιου­σία. Ο Φέλιξ είχε έναν αδελ­φό, τον Πάουλ, και δύο αδελ­φές, τη Ρεβέ­κα και τη Φάνυ, τη μετέ­πει­τα γνω­στή πια­νί­στρια και συνθέτρια.

Αρχι­σε από μικρός να παί­ζει πιά­νο, βιο­λί και να συν­θέ­τει, , παράλ­λη­λα με τα μαθή­μα­τα ζωγρα­φι­κής και λογο­τε­χνί­ας που λάμ­βα­νε. Έτσι, η προ­σω­πι­κό­τη­τά του ανα­πτύ­χθη­κε με βαθιά γνώ­ση της τέχνης, με τη μελέ­τη και τη μάθηση.

Στα πρώ­τα βήμα­τά του, κέρ­δι­σε τη γενι­κή ανα­γνώ­ρι­ση ως διευ­θυ­ντής ορχή­στρας και πια­νί­στας. Ο Μέντελ­σον ήταν τέρας μνή­μης. Όταν ήρθε η ώρα να διευ­θύ­νει για πρώ­τη φορά τα «Κατά Ματ­θαί­ον Πάθη» ανα­κά­λυ­ψε ότι στο ανα­λό­γιο είχε λάθος παρ­τι­τού­ρα. Κανέ­να πρό­βλη­μα. Σήκω­σε τη μπα­γκέ­τα του κι άρχι­σε να διευ­θύ­νει το έργο του Μπαχ, γυρί­ζο­ντας τις σελί­δες της υπο­τι­θέ­με­νης παρ­τι­τού­ρας, ώστε να μην ανη­συ­χή­σουν οι μου­σι­κοί. Τα κατά­φε­ρε να διευ­θύ­νει ολό­κλη­ρα τα «Κατά Ματ­θαί­ον Πάθη», διάρ­κειας άνω των δύο ωρών, από μνή­μης και χωρίς λάθη.

Οι συν­θέ­σεις του, τον κατα­τάσ­σουν στους ρομα­ντι­κούς δημιουρ­γούς. Δεν ξέκο­βε από τις κλα­σι­κές παρα­δό­σεις και αντι­λαμ­βα­νό­ταν με λεπτό­τη­τα και αρμο­νι­κά τη φύση. Εγρα­ψε πλή­θος έργων δια­φό­ρων μορ­φών, μετα­ξύ των οποί­ων δια­κρί­νο­νται οι εισα­γω­γές για το «Ονει­ρο θερι­νής νυκτός» και την «Ηρε­μη θάλασ­σα και αίσιο ταξί­δι». Από τις 5 συμ­φω­νί­ες του Μέντελ­σον, οι πιο σημα­ντι­κές είναι η «Ιτα­λι­κή» και η «Σκο­τι­κή». Θεω­ρεί­ται ιδρυ­τής της Σχο­λής της Λει­ψί­ας, όπου με πρω­το­βου­λία δική του το 1843 άνοι­ξε το πρώ­το γερ­μα­νι­κό ωδείο, το οποίο έγι­νε πασί­γνω­στο σε ολό­κλη­ρη τη Γερ­μα­νία και στο εξωτερικό.

Ο Μέντελ­σον υπήρ­ξε ένας από τους ελά­χι­στους συν­θέ­τες που απέ­κτη­σαν φήμη και περιου­σία, χωρίς να χρεια­στεί να πεθά­νουν πρώ­τα. Η επι­τυ­χία του και οι εβραϊ­κές του ρίζες ενό­χλη­σαν τον Βάγκνερ, ο οποί­ος τρία χρό­νια μετά το θάνα­το του Μέντελ­σον  δημο­σί­ευ­σε την αντιε­βραϊ­κή μπρο­σού­ρα «Η Εβραϊ­κό­τη­τα στη Μου­σι­κή». Ήταν η πρώ­τη προ­σπά­θεια να μειω­θεί η σημα­σία του έργου του Μέντελ­σον, που κορυ­φώ­θη­κε με την απα­γό­ρευ­ση των έργων του στη Ναζι­στι­κή Γερμανία.

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο