Χαμηλός αλλά όχι αμελητέος ο κίνδυνος από την τοξικότητα του περιβάλλοντος στο Μάτι

Εν μέρει καθη­συ­χα­στι­κά, αλλά και με στοι­χεία που υπο­δει­κνύ­ουν την ανα­γκαιό­τη­τα άμε­σων παρεμ­βά­σε­ων απο­μά­κρυν­σης του αμιά­ντου, είναι τα συμπε­ρά­σμα­τα μελέ­της του ΑΠΘ για την περι­βαλ­λο­ντι­κή επι­βά­ρυν­ση και ανά­λυ­ση κιν­δύ­νου ως απόρ­ροια της φονι­κής πυρ­κα­γιάς στο Μάτι Αττι­κής, τον Ιού­λιο του 2018. Αυτό δηλώ­νει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθη­γη­τής του Τμή­μα­τος Χημι­κών Μηχα­νι­κών του ΑΠΘ και Υπεύ­θυ­νος του Εργα­στη­ρί­ου Περι­βαλ­λο­ντι­κής Μηχα­νι­κής και του ερευ­νη­τι­κού κέντρου HERACLES για το Εκθε­σί­ω­μα και την Υγεία του Κέντρου Διε­πι­στη­μο­νι­κής Έρευ­νας και Και­νο­το­μί­ας του ΑΠΘ, Δρ. Δημο­σθέ­νης Σαρη­γιάν­νης ως βασι­κό συμπέ­ρα­σμα της μελέ­της που θα παρου­σιά­σει, αύριο, στους κατοί­κους της περιοχής.

Η «Έρευ­να για την επι­στη­μο­νι­κή ορθή εικό­να της περι­βαλ­λο­ντι­κής επι­βά­ρυν­σης στο Μάτι», όπως είναι ο τίτλος της, πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στο πλαί­σιο του Ευρω­παϊ­κού Προ­γράμ­μα­τος Crome-Life: Μεσο­γεια­κό Δίκτυο Περι­βάλ­λο­ντος και Υγεί­ας (ΕΔΩ).

Πρό­κει­ται για την πρώ­τη χρο­νι­κά επι­στη­μο­νι­κή μελέ­τη στην περιο­χή, η οποία πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε μόλις μία εβδο­μά­δα μετά την κατα­στρο­φι­κή πυρκαγιά.

«Προτεραιότητα η απομάκρυνση του αμιάντου»

Η μελέ­τη, που έγι­νε με δείγ­μα­τα από περί­που 40 δια­φο­ρε­τι­κές θέσεις σε όλη την περιο­χή, απο­τυ­πώ­νει την επι­βά­ρυν­ση του περι­βάλ­λο­ντος στον πραγ­μα­τι­κό χρό­νο της δειγ­μα­το­λη­ψί­ας αλλά προ­χω­ρά και σε εκτί­μη­ση για τη μακρο­χρό­νια τοξι­κό­τη­τα του περιβάλλοντος.

Συγκρί­νο­ντας τις μετρη­μέ­νες τιμές σε καμέ­νες περιο­χές με τις αντί­στοι­χες μετρή­σεις στο έδα­φος μη καμέ­νων αλλά γεω­λο­γι­κά συνα­φών περιο­χών τεκ­μη­ριώ­νε­ται επι­στη­μο­νι­κά ότι υπάρ­χει επι­βά­ρυν­ση στο Μάτι και σε όλη την περιο­χή σε μέταλ­λα και οργα­νι­κές χημι­κές ενώ­σεις, με τον σημα­ντι­κό­τε­ρο κίν­δυ­νο να εντο­πί­ζε­ται στην ύπαρ­ξη αμιά­ντου. Τα συγκε­κρι­μέ­να στοι­χεία ανα­δει­κνύ­ουν ως προ­τε­ραιό­τη­τα την άμε­ση απο­μά­κρυν­ση από την περιο­χή, υλι­κών που περιέ­χουν αμίαντο.

Συγκε­κρι­μέ­να στα συμπε­ρά­σμα­τα τις έρευ­νας ανα­φέ­ρε­ται ότι:

-Δια­πι­στώ­θη­καν σημα­ντι­κές συγκε­ντρώ­σεις νικε­λί­ου στο έδα­φος, το οποίο απο­τε­λεί δεί­κτη της παρου­σί­ας αμιάντου.

-Από τις ανα­λύ­σεις και συγκρί­νο­ντας τις τιμές που μετρή­θη­καν στην καμέ­νη περιο­χή με τις αντί­στοι­χες τιμές σε μη καμέ­να εδά­φη, παρα­τη­ρή­θη­κε ελεγ­χό­με­νη αύξη­ση (της τάξης του 20% κατά μέσον όρο) των επι­πέ­δων των περισ­σό­τε­ρων μετάλ­λων, ενώ οι δια­φο­ρές όσον αφο­ρά τις συγκε­ντρώ­σεις των οργα­νι­κών ενώ­σε­ων κυμαί­νο­νται στα επί­πε­δα του 20–50%, με εξαί­ρε­ση τους πολυα­ρω­μα­τι­κούς υδρο­γο­νάν­θρα­κες, των οποί­ων η μέση τιμή σχε­δόν διπλασιάστηκε.

-Ενδια­φέ­ρον παρου­σιά­ζει η χωρι­κή δια­κύ­μαν­ση της περι­βαλ­λο­ντι­κής επι­βά­ρυν­σης από την πυρ­κα­γιά, όπου αυξη­μέ­νες συγκε­ντρώ­σεις βαρέ­ων μετάλ­λων και οργα­νι­κών ενώ­σε­ων παρου­σιά­στη­καν σε περιο­χές, όπως το Ντα­ού Πεντέ­λης, το Λύριο Ίδρυ­μα, ο Αγ. Ανδρέ­ας, καθώς και στο σημείο δειγ­μα­το­λη­ψί­ας επί της οδού Αγί­ας Ειρή­νης, κάτι που κατα­δει­κνύ­ει την δια­σπο­ρά των προ­ϊ­ό­ντων καύ­σης σε σημα­ντι­κές απο­στά­σεις από τα σημεία από τα οποία πέρα­σε η φωτιά.

-Ο κίν­δυ­νος καρ­κι­νο­γέ­νε­σης στις περιο­χές όπου υπάρ­χει επι­μό­λυν­ση από την πυρ­κα­γιά, είναι περί­που 50% μεγα­λύ­τε­ρος σε σχέ­ση με τις περιο­χές που δεν υπήρ­ξε επι­μό­λυν­ση, ενώ ο κίν­δυ­νος νευ­ρο­α­να­πτυ­ξια­κών δια­τα­ρα­χών για τα παι­διά είναι 21% μεγαλύτερος.

«Χαμηλός αλλά όχι αμελητέος ο κίνδυνος έκθεσης σε τοξικά υλικά»

«Ο κίν­δυ­νος που βγαί­νει συνο­λι­κά είναι χαμη­λός, αλλά όχι αμε­λη­τέ­ος», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθ. Σαρη­γιάν­νης, εξη­γώ­ντας πως δεδο­μέ­νου ότι από τη δειγ­μα­το­λη­ψία ‑μία εβδο­μά­δα μετά την πυρ­κα­γιά- έχουν προ­χω­ρή­σει δια­δι­κα­σί­ες καθα­ρι­σμού της περιο­χής, θα πρέ­πει να γίνει επα­να­δειγ­μα­το­λη­ψία στις ίδιες θέσεις και μέτρη­ση των ινών αμιά­ντου, ώστε να υπάρ­ξει ολο­κλη­ρω­μέ­νη εικό­να για τον υπο­λει­πό­με­νο κίν­δυ­νο στον παρό­ντα χρόνο.

Σε ό,τι αφο­ρά τη συγκέ­ντρω­ση του αμιά­ντου και τις προ­τει­νό­με­νες δια­δι­κα­σί­ες απο­μά­κρυν­σής του, ο καθη­γη­τής εξη­γεί ότι «ο αμί­α­ντος είναι συσ­σω­ρευ­μέ­νος σε ένα συγκε­κρι­μέ­νο σημείο, υπάρ­χει όμως και περαι­τέ­ρω δια­σπο­ρά των ρύπων στο πεδίο κι εκεί χρειά­ζε­ται μικρο­σκο­πι­κή ανά­λυ­ση των δειγμάτων».

«Τα υλι­κά με αμί­α­ντο που είναι μαζε­μέ­να, είναι κακό ότι ακό­μη παρα­μέ­νουν, είναι τοξι­κά, μπο­ρού­με όμως να τα δια­χει­ρι­στού­με άμε­σα. Πιο δύσκο­λος είναι ο καθα­ρι­σμός εκεί που υπάρ­χει η δια­σπο­ρά των ινών αμιά­ντου, καθώς θα πρέ­πει να βγει το κομ­μά­τι του εδά­φους που έχει την επι­βά­ρυν­ση. Υπάρ­χει όμως η τεχνι­κή εξει­δί­κευ­ση για να γίνει ο καθα­ρι­σμός, με την αφαί­ρε­ση των πρώ­των 2–3 εκα­το­στών του εδά­φους σε περιο­χές με υψη­λό­τε­ρο κίν­δυ­νο», διευκρίνισε.

Ο καθη­γη­τής επι­ση­μαί­νει ότι τα απο­τε­λέ­σμα­τα της έρευ­νας θα παρου­σια­στούν στο Μάτι, έπει­τα από συνεν­νό­η­ση με την Επι­τρο­πή κατοί­κων της πλη­γεί­σας περιο­χής, προ­κει­μέ­νου να δοθούν οι απα­ραί­τη­τες διευ­κρι­νί­σεις και προς απο­φυ­γή δια­μόρ­φω­σης κλί­μα­τος κιν­δυ­νο­λο­γί­ας. Η έρευ­να έχει παρα­δο­θεί προς αξιο­ποί­η­ση και στις αρμό­διες υπη­ρε­σί­ες των υπουρ­γεί­ων Υγεί­ας και Περιβάλλοντος.